Menselijk geluk blijft steeds de
belangrijkste factor
C
D
KLANKBORD
Beroemde toren van Dordrecht
kreeg betonnen corset
SARAH CHURCHILL BEROEMD
ALS HAAR VADER
PROPAGANDA-VAART VOOR HET
NEDERLANDSE BOEK
DONDERDAG 8 OCTOBER 1953
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
HET VIJFDE WERELDDEEL OP HET EERSTE GEZICHT
Materiële welvaart is niet de
juiste maatstaf
(Van een speciale verslaggever)
PERTH, 28 September. Je komt als Nederlander naar Australië om
de problemen rond de emigratie te bestuderen. Je hebt de vermoeiendste
van alle vliegtochten achter de rug. Want het was warm in Singapore bij
de start naar Djakarta en de goede zorgen van een paar charmante colle
ga's in de Indonesische hoofdstad ten spijt, was de stop op het vliegveld
Kemajoran eerder een inspanning dan een rustpunt. Je kijkt om je heen
en je ziet je reisgenoten aan wie je wis en waarachtig in de loop van zes
dagen verknocht bent geraakt, min of meer gelaten achter een koel drankje
zitten: mevrouw Sluis uit Middelburg, die tegenover haar zeven kinderen
in de grootste warmte een engelengeduld aan de dag heeft gelegd en Jopie
uit Amsterdam, die op 30 September in Melbourne gaat trouwen en nu
met een keelontsteking rondloopt; of het piepjonge vrouwtje, wier baby
Patricia alle vermoeienissen met een philisophisch snoetje schijnt te door
staan. En je voelt een afscheid naderen, dat op de een of andere manier
verduiveld pijn zal gaan doen. Want onze Skymaster is de aluminium-
beliuizing van een familie geworden, die dan eens allervriendelijkst is ge
stemd, soms kissebisserig als gevolg van verlammende hitte. Dat afscheid
zal een stuk uit je leven wegnemen, weet je. En een stuk goed, oud Holland,
want al die mensen staan voor het grote avontuur van een nieuwe toekomst
in een vreemd land. Sommigen zijn voorbereid, anderen doen een soort
sprong in het duister.
Gezagvoerder Zoethout stuurt inmiddels zyn machine dwars over Java:
de Merapi steekt zijn top door de wolken en Djocja ligt beneden ons. En
daarna is het de eindeloze zee tot aan Australië toe. Perth
ik heb ze bewonderd, wanneer ze op
hun eentje de moeilijkheden van wat
achter hen lag zaten te verwerken,
met de handen onder het hoofd, of
met de ogen gesloten, tegen de leu
ning van hun stoel. Het is waarachtig
géén wonder geweest, dat er in de
K.L.M.-machine de Overloon op deze
reis zo weinig is geslapen. Er was tijd
genoeg, maar de geest kon geen rust
vinden.
Ik wil U wel bekennen, dat ik de
volgende morgen, toen de journalisten
in Perth achterbleven en de overigen
naar Melbourne doorgingen, ergens
midden op het vliegveld ben gaan
staan. Met een zakdoek in mijn hand.
Ik merkte ineens een paar collega's,
die goede vrienden zyn geworden,
naast me. En ik verzeker U, dat wij
vieren héél wat moeite hebben gehad
om niet bliksems sentimenteel te
doen, toen ónze machine en ónze
bemanning en ónze emigranten in
de daverende start langs ons vlogen. 1
Dat we als gekken hebben staan wui
ven, toen gezagvoerder Bill Zoethout
de PH-TLW een bochtje liet draaien
en recht over ons heen ten afscheid
scheurde. Ik voelde me een heel kleine
jongen. Doodgewoon.
Austi'alië was niet vriendelijk, toen
wij het in de lucht naderden. Uitge
droogde zoutmeertjes, grauw en bruin
en roodachtig land en verspreide bos
jes, die er van boven als uit de krach
ten gegroeide bloemkolen uitzien. Bo
vendien woestijn, onafzienbare vlak
ten, die door de zon nauwelijks tot
enig leven schijnen te kunnen worden
gewekt.
Ik durf gerust te bekennen, dat de
aankomst in Perth een desillusie voor
my was. Een naakt vliegveld, geen
vriendelijk licht op de wegen rondom
een onbekende stad. Ge weet wel: die
tekenen van leven, dié iemand als het
ware met open armen ontvangen. Ik
verlangde naar mijn hotel, een bad en
een bed en ik stond in mijn shorts
(voor Singapore en Djakarta) in de
prikkelende lentekou van Australië te
door JET. M. KOEMANS.
huiveren. Het was niet genoeglijk,
deze zwijgzame groep afgebeulde
mensen, die zelfs niet door de vrien
delijkste zorgen van ons stewardessje,
Gemma van Engelen uit Alkmaar, tot
enig optimisme kon worden ge
bracht. Ik heb mijn mond gehouden
en ik zweeg nog toen ik in bed stapte.
Dat wès dan Australië. Op het eerste
gezicht.
In gedachten stelde ik me de vraag
of het ook liefde op het eerste gezicht
zou kunnen worden. Want wèl wist en
weet ik dat dit werelddeel een nieuw
vaderland voor talloze landgenoten is
gaan betekenen en in de toekomst zal
worden, maar goed geld verdienen is
één ding, gelukkig zijn een tweede.
Onder geluk versta ik niet het bezit
van een huis, van een lapje tuin er
omheen, een auto en géén schulden;
onder geluk versta ik nog altijd en
misschien ouderwets zaken van an
dere orde, die iets met hart en ziel
van de mensen heben te maken.
Indien ik ooit van mensen ben gaan
houden, lezers, dan is het wel op deze
vlncht van Amsterdam naar Perth
geweest. Ge ziet ze dan in hun ware
gedaante, zodra de eerste verlegen
heid van kennismaking voorby is en
met de dassen en schoenen (vanwege
de warmte) ook de aangeleerde uiter
lijkheden van omgangsvormen in het
SkjTnaster.se bagagenet zijn verdwe
nen.
Naastenliefde.
Ik ben van ze gaan houden om zo
vele blijken van naastenliefde tegen
over anderen, die niet zo gemakkelijk
al die indrukken konden verwerken;
Datzelfde akelige gevoel kreeg ik
op deze Eerste Australische dag op
nieuw toen ik voor het eerst Perth m
daglicht aanschouwde. Deze stad is
jong. Dat is uiteraard geen verwor
ven verdienste. Jong zijn is vaók een
geluk, mits de kiemen aanwezig zijn
of worden gelegd voor een groei naar
volwassenheid, die redelijke wijsheid
inhoudt.
Ik kan mij voorstellen, vandaag be
ter dan tijdens mijn reis hierheen, dat
de emigranten in den beginne de
grootste moeite hebben met t© wen
nen aan de volkomen nieuwe omstan
digheden, waaronder zij zullen moeten
leven. De vraag is voor mij niet deze
simpele: of zij méér kansen tot slagen
dan tot mislukken hebben. Een in het
oog van de wereld geslaagd mens kan
naar maatstaven van de geest een fe
nomenale mislukkeling zijn.
Het zijn dus niet de materiële ver
worvenheden, die de mens maken. Het
eerste probleem waarvoor ik naar
mijn gevoel kom te staan is dan ook
of hier in Australië de condities aan
wezig zijn, waaronder mensen, die uit
de oude. culturele West-Europese we
reld komen zelfs al hebben zij fei
telijk aan deze cultuur nimmer deel
gehad ergens een samenleving
kunnen opbouwen, waarin niet alleen
de zakelijke berekening, maar heel
andere waarden de mate van hun ge
luk bepalen.
En u zult mij niet kwalijk nemen,
dat ik eigenlijk tranen kon huilen bij
de gedachte aan dat lieve Amster
damse meisje in onze machine, die
straks gaat trouwen, maar die eigen
lijk in haar hart niet eens meer wist
of zij van die jongen, die lang tevoren
was geëmigreerd, nog wel zou kun-
den
Van de oplossing van deze vragen,
want er zijn er meer, zal wel afhan
gen in hoeverre emigratie positief
nieuw geluk voor een groep landgeno
ten kan betekenen, die bepaald een j
plaats in mijn hart zijn gaan innemen.
De luxe tjalk „De vrouwe Eva" he'
trotse boekenschip, zoals het than
door een groot deel van waterrijk
Nederland trekt.
Jo Vincent. Jo Vincent, die
afscheid nam van het concert
podium heeft een Handelsblad
redacteur overstroomd met her
inneringen. Hier is er één van.
Ze stond op een podium in Brus
sel en naast haar stortd de alt
zangeres Theodora Versteegh.
Jo fluisterde Dora toe: „Derde
rij rechts onder zeil", hetgeen
de alt in niet geringe moeilijk
heden bracht. „Hoe het kwam
weet ik niet", zegt Jo Vincent,
„we moeten wel miserabel heb
ben gezongen, want toen het
concert was afgelopen zaten ze
ker vijftien mensen soms met
open mond, te slapen."
Landlopers. Het is in één der
Amerikaanse staten niet meer
toegestaan slapende landlopers
des nachts uit de niet-gebruikte
treinen van de ondergrondse
spoorwegen te gooien. De rech
ter besliste: „Deze mensen zijn
wel wrakken, maar ze hebben
een zieL"
Veertien jaar. Carole Potter
is een Engels meisje en veer
tien jaar oud... Ze werd kam
pioen schoonrijden-juniores op
de ijsbaan... Kort geleden kreeg
ze een ijsrevue-contract. Sala
ris: duizend gulden per week.
Goed zo, Carole!!
Jong trouwen. De Verenigde
Staten zijn het land, waar men
uiterst jong huwt. Va/n de meis
jes tussen 15 en 19 jaar was een
half jaar geleden 11% al ge
trouwd.
Wie biedt er? In Port Said
ligt het jacht van ex-koning
Faroek te koop. Het heet Mah-
roussa en het meet 3658 ton.
Wie meer biedt dan 14 mil-
lloen gulden maakt een goede
kans!!!
Rita. Het was dan zoverdat
Rita Hayworth in Las Vegas
trouwde met de crooner Dick
Haymes.
Persman: „Heeft Rita al eens
voor je gekookt?"
Dick: „Doe niet zo stom- -
wie zou non Rita, trouwen voor
haar kookkunst?"
Twee minuten duurde de hu
welijksplechtigheid in het hotel
daarna (zo schreef de journa-,
liste Florabei Muir) schreed
men naar de bruiloftslunch
bij het geklikklak van gok-
machines en het zachte geluid
van de croupiers-stemmen aan
Ie speeltafels
Souvenir. In Bastogne (Bel
gië) beijveren de souvenirver
kopers zich de Amerikanen van
geld to ontlasten, die het oude
slagveld komen bezoeken. Ze
kunnen er leren portemon-
naie's krijgen, waarop een
Sherman-tank staat afgebeeld.
Aan de binnenzijde van de
portemonnaie staat: „Made in
Germany".
Teken des tyds. Een Londense
kapper: „Al mijn adellijke klan
ten komen tegenwoordig met
de bus."
Ten Oosten van de Noordelijk,
orgelkolom vonden de restaura
teurs een oude waterput, die
een middeleeuwse legende wee
in de herinnering terugriep.
Verrassingen bij knap herstelwerk
(Van onze speciale verslaggever)
Ruysdael en Van Goyen, deze 17e eeuwse schilders, hebben zich onster
felijke roem verworven met him schilderingen van de Merwede bij Dor
drecht. Wie de Merwedestad van vandaag bezoekt, herkent nog altijd dat
17e eeuwse beeld. Niet door het altijd imposante en beweeglijke water, dat
Dordrecht in het verleden tot leven wekte en nu nog zo'n grote betekenis
geeft, maar door de afgeknotte toren, die daar stoer en massief aan de
rand van de stad als het ware uit het water oprijst. De toren van Dordt's
Grote of Onze Lieve Vrouwen Kerk.
Met die toren is de laatste maanden het een en ander gebeurd. Hij heeft
een nieuw voetstuk gekregen. Een voetstuk van een half millioen gulden.
Dat was hard nodig, omdat deze trouwe wachter aan de Merwede zich wat
te sterk naar het Noorden ging overbuigen.
Hij hangt maar liefst 2.25 meter uit
het lood. Dat is nog wel niet de 4.60
meter van de toren van Pisa, maar
zover mocht het ook niet komen.* Te
gen die tijd zou misschien de toren
nog wel gestaan hebben, maar het
stevig aan die toren genagelde ker-
keschip zeker niet. Dat schip liep nu
al gevaar. En daarom is ingegrepen.
Niet om de toren weer recht te trek
ken dat was ondoenlijk met 12
millioen kilo steen maar alleen om
te voorkomen, dat de verzakking zich
verder voort zou zetten.
Hoewel het karwei nog niet geheel
voltooid is in December hoopt men
ermee klaar te komen kunnen we
nu al zeggen, dat het geslaagd is en
een knap stuk werk mag heten. Met
veel voorzorg is de fundering van zes
meter dikte tot zeven meter onder 't
maaiveld blootgelegd en heeft men
deze onderaardse voet van de toren
vervolgens in een betonnen corset
geperst van verscheidene meters dik
te. Het draagvlak is daarmee onge
veer dubbel zo groot geworden en ge
bracht op plm. 700 m2.
Verantwoordelijk werk
De architect en de uitvoerder van
dit werk, respectievelijk dr. ir. J. Em-
men uit Den Haag eri de Hollandse
Beton Maatschappij, namen een gro
te verantwoordelijkheid op zich toen
ze aan dit karwei begonnen. Wat zou
de hellende toren doen, wanneer men
z'n fundamenten ging ontgraven?
Men is er niet geheel zeker van ge
weest. Uitgebreide voorzorgsmaatre
gelen werden getroffen om de veilig
heid van de arbeiders zo goed moge
lijk te waarborgen.
In de toren werd een hypermoderne
installatie geplaatst door T. N. P.-
Delft, waarmee door middel van licht
straling nauwkeurig geregistreerd
werd, of verdere verzakking plaats
vond.
Er kwam aan het licht, dat de ont
graving de toren op zeker ogenblik
twee-en-een halve centimeter meer
deed hellen. Met ontgraving van de
Zuidelijke fundering werd ten slotte
ees millimeter terug gewonnen.
Gaaf balkrooster.
Wonderlijke dingen kwamen er ove
rigens te voorschijn. Dan denken we
niet aan de honderden jaren oude,
maar nog volkomen gave, eiken bal
ken, in dubbelgelaagd roosterwerk,
waarop het ganse torengevaarte rust,
waarvan verscheidene balken door de
helling waren afgeknapt. Als luci
ferhoutjes, zoals men gewoonlijk zegt.
Nee, niet bij deze stellig merkwaardi
ge fundering bleven we stilstaan.
Wel echter bij de bfcon, die hier bij
een der zware steunberen bleek te ont
springen, en een sterk koolzuurhou
dend water van opmerkelijke helder
heid aan de oppervlakte bracht. De
smaak van het water was bitter, stel
de de gemeente-architect van Dor
drecht proefondervindelijk vast.
Dat klopte met de chemische ana-
lyce: 872- eenheden biearbonaat. Wie
deze bron blootlegden, dachten terug
aan de legende, die om Dordrechts
Grote Kerk verweven is. De legende
van de Heilige Sura, aan wie de bouw
van de oorspronkelijke kapel op deze
plaats werd toegeschreven, omtrent
het midden van de elfde eeuw.
Geschiedkundigen moesten vast
stellen, dat de gevonden bron niet de
warme geneeskrachtige bron kan zijn,
die volgens de legende, ontsprong
waar de op roof beluste arbeiders van
het bouwwerk in vroeger eeuwen de
maagdelijke Sura vermoordden.
Niettemin hebben de restaurateurs
van dit ogenblik de plek gemarkeerd,
waar ze nu deze bron vonden.
Voortreffelijk actrice geeft
voorkeur aan televisie
(Van een medewerker).
Zondagsmiddags om half vier kun
nen vele millioenen bezitters van te
levisietoestellen in Amerika, Winston
Churchill's dochter zien. Zij is de
charmante gastvrouw en voornaam
ste actrice in het N.B.C.-tclcvisie=
programma „Hallmark Hall of Fa-
me een serie uitzendingen, waarin
televisietoneelstukken worden opge
voerd.
In het stuk „Prelude" over het le
ven van Chopin speelde zij kort gele
den de rol van de beroemde Franse
schrijfster George Sand en dezer da
gen was zij te bewonderen in de rol
van Jeanne d'Are.
Sarah Churchill werd op 7 October
1916 in Admiralty House in Londen
geboren, waarin "haar beroemde va
der resideerde als Eerste Lord van de
Admiraliteit tijdens de eerste wereld
oorlog.
Toen zij 17 jaar was, besloot zij tot
een carrière bij het ballet, maar na
twee jaar kwam zij tot de ontdekking,
dat zij zich had vergist en dat zij zich
veel meer aangetrokken voelde tot
het toneel. Haar enige kans zag zy
door als heel gewoon revuemeisje te
beginnen en dan maar de moeilijke
weg omhoog te gaan. Maar haar be
roemde naam vormde brj die pogingen
wel een beletsel want er was geen en
kele impressario, die het zo maar aan
durfde om Churchill's dochter als re
vuemeisje te laten optreden. Tenslot
te solliciteerde zij als een zekere Sa
rah Smith bij C. B. Cochrane's revue
„Follow the Sun", maar de impres
sario was slim genoeg om te ontdek
ken, wie zich achter die onschuldige
naam verborg. Na veel praten en
smeken was hij bereid haar aan te
nemen op voorwaarde dat Sarah toe
stemming kreeg van haar ouders.
Winston Churchill is nooit erg be
krompen van opvatting geweest en
hij toonde dat ook toen niet te zijn.
Zij zou als „Miss Smith" mogen op
treden, op voorwaarde dat zij niet on
redelijk zou worden geëxploiteerd.
VLAMMEND ROOD
Sarah Churchill heeft behalve
blauw-groene ogen en een bijzonder
blanke huid, ook vlammend rood
haar. Op grond van dit laatste besloot
impressario Cochrane dat alle revue
meisjes dezelfde rode pruiken zouden
dragen, zodat het onmogelijk zou
zijn, dat iemand er de roodharige
Sarah uit zou herkennen.
In ieder geval betekende dit optre
den voor Sarah Churchill het begin
van haar toneel-carrière. Als ieder
jonge actrice heeft zij moeizaam haar
weg gebaand via de kleinste en klei-
„DE VROUWE EVA"
Knus tentoonstellingszaaltje
(Van onze speciale verslaggever).
De Urker vissers in Medemblik's haventje keken dezer dagen wat
verstoord naar de fris, wit-groen geschilderde tjalk, die kwam binnen
tjoepen. „Te mooi voor een werkpaard", moet him gedachte geweest zijn.
Pas toen ze merkten, dat ook zo'n luxe tjalk met motorpech te kampen
kan hebben, werd hun houding wat vertrouwder. Nog even later ston
den ze onwennig in het kraakheldere roefje met z'n boekenschat langs
de wanden. En weer.vyf minuten later was er een geanimeerd gesprek
tussen deze Urkers en de opvarenden van de tjalk over de ze© en ont
dek Icin gs reizen, waar verschillende van de geëxposeerde boeken over
handelen.
Kijk, zoiets kan gebeuren, wanneer
je een schip inricht als knus tentoon
stellingszaal tje voor boeken en dan
het land intrekt. En zo'n gebeurte
nis bewijst dan tevens, dat een boek
de grootste tegenstellingen kan hel
pen overwinnen.
Niet om tegenstellingen te over
winnen is „De Vrouwe Eva" echter
als boekenschip weer het land in ge
trokken. Zo'n mogelijkheid wordt
dankbaar meegepikt. Maar doel van
deze reizende boekenshow is alleen
de bevolking van aan water gelegen
plattelands-steden, dorpen en ge
huchten te laten kennis maken met
de jongste aanwinsten van de Neder
landse litteratuur. Een goede vijfhon
derd boeken vormen de inventaris.
Populair-wetenschappelijke boeken,
zo goed als kinderboekjes en luch
tige romans in het betere genre, reli
gieuze werken, zo goed als interes
sante verhandelingen over landbouw,
industrie of visserij. Het is een kleu
rige collectie van het meest recente,
dat op de Nederlandse boekenmarkt
verscheen. Oorspronkelijk Nederlands
werk en vertaald werk wisselen elk
aar in bonte verscheidenheid af.
Wjj hebben deze reizende tentoon
stelling, die georganiseerd werd door
het Bureau voor de Propaganda van
het Nederlandse Boek, in De Haukes
bezocht.
In dit verloren hoekje op het West
punt van Wieringen is de tentoon-
stellingstouraee van „De Vrouwe
Eva" gestart. Het gebeurde met wat
officieel vertoon. De directeur van
het organiserende bureau, de heer Th.
Lammertse, hield een kort toespraak
je tot de plaatselijke autoriteiten.
Door het komende geslacht op jon
ge leeftijd al voor het boek te inte
resseren, hoopt men dat de komende
generatie een ander aspect zal bie
den. In dat geval zou met dit initia
tief van het propagandabureau voor
het boek, volledig bereikt zijn, wat
beoogd wordt.
Na de Haukes trekt de tjalk naar
Middenmeer en Wieringerwerf, om
vervolgens af te zakken naar Zuide
lijker gelegen plaatsen in Noord-Hol
land, Zuid-Holland en Brabant.
New York, waarvoor zij haar weke
lijks programma verzorgt.
Behalve dat Sarah in 1949 trouwde
met „haar" fotograaf Anthony Beau-
champ, heeft zij nog andere familie
relaties met Amerika. Want haar
grootmoeder, Winston Churchill's
moeder, was Jennie Jerome, een be
roemde schoonheid uit het New York
van omstreeks 1880.
„IK HOUD VAN WERKEN"
„Er wordt mij wel eens gevraagd",
zegt Sarah, „waaraan ik de voor
keur geef: aan toneel, film of televi
sie. Uit een oogpunt van diplomatie
antwoord ik meestal: „Ik houd van
werken! Wat wilt U mij aanbieden?"
Want, ziet U, je kunt overal toneel
spelen op een vlot, in een arena,
een schoolklas, een theater, een park;
voor een filmcamera of voor een tele
visiecamera. Natuurlijk moet je je
aanpassen met stem en gebaar aan de
plaatselijke omstandigheden. Maar
het is in beginsel allemaal toneel
spelen en de meeste toneelspelers
houden ervan om in alle verschillen-
de takken ervaring op te doen.
Natuurlijk heeft iemand zyn voor
keuren. De mijne zijn: eerst het the-
ater en ten tweede televisie. Voor mij
j is televisie meer theater dan film.
Sarah Churchill in de rol van Jeanne ?e,' m?er 'obnust dan filmen, om-
d'Arc voor de Amerikaanse televisie.
zjj als ster op de voorgrond trad. Ge
durende de oorlog was zij lid van het
vrouwelijke hulpcorps en bestuurde,
evenals de toenmalige prinses Eliza
beth, de zwaarste trucks.
In 1945 keerde zij tot haar beroep
dat haar boven alles lief was gewor
den, terug en maakte twee films in
Italië en één in Engeland. De verto
ning van deze laatste film „All over
the Town" in Amerika, die samenviel
met de publicatie van haar foto op
het omslag van Life de droom van
iedere actrice gemaakt door de be
roemde fotograaf Anthony Beau-
champ, effende haar pad naar de
Nieuwe Wereld.
Voor Metro Goldwyn Mayer speel
de zij met Fred Astaire in de film
„Royal Wedding" en na enkele grote
successen op Broadway, wordt zij
thans volledig in beslag genomen
door haar televisiecontract met de
nere rollen naar de stukken, waarin National Broadcasting Compagny in
dat, precies als op het toneel, als je
eenmaal bent begonnen, je helemaal
op jezelf bent aangewezen; er is geen
kans om ergens middenin op te hou
den, zelfs al kwam het plafond naar
beneden.
Het programma waarvoor Ik in
Amerika werk, is wekelijks en be
staat uit gedramatiseerde historische
en biografische verhalen. Ik treed
zelf eens in de vier weken op en de
overblijvende drie ben ik vertelster.
Dit betekent wel minder werk, maar
het is veel zenuwslopender. Ik open
het programma dan met een inleiding
van ongeveer 2 minuten en blijf er bij,
terwyl het spei wordt gespeeld".
Als Sarah Churchill een poosje na
denkend voor zich uit heeft zitten
staren, zegt zij ineens: „Weet U, tele
visie kan er veel toe bijdragen, dat
wij elkaar beter leren kennen. Het
lijkt me toe, dat zelfs het taalbelet-
sel overwonnen kan worden op dezelf
de manier, zoals het wordt overwon
nen door tolleen bH vergaderingen van
de Verenigde Naties".
