C De verdwenen beeldjes Nieuwe regeringsvorm bracht moeilijkheden met zich TACHTIG MILLIOEN NODIG VOOR HUISRAADSCHADE STRAATSBURG DRINGT AAN OP CONFERENTIE TE LUGANO MIJNENVEGERS HIELDEN DE HAVENTOEGANGEN OPEN BAKKER MAANDAG 28 SEPTEMBER 1953. PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 PLATTELAND VAN WALCHEREN IN DE FRANSE TIJD (II) „Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" ook boven kerkeraadsnotulen In het vorige artikel zagen wij, dat niet alleen in de steden maar ook ïn de dorpen een vrijheidsboom moest worden geplant als uiting van vreugde over de verkregen vrijheid. D at zy, die nog aan het verdreven Oranjehuis gehecht waren, zich daaraan ergerden, is begrijpelijk. Door de omwenteling moest ook in de steden en op 't platteland een nieuw bestuur komen. De oude vroedschap werd ontslagen en aan de macht van de ambachtsheer kwam een einde. Overal werd door de nieu we kiezers voor het eerst een gemeentebestuur of, zoals men het destijds op zyn Frans schreef, een municipaliteit gekozen. Stemgerechtigden waren alle mannelijke peisonen boven de 20 jaar. mits zij konden lezen en schryven. Vooral op 't platteland ontbrak dit wel eens. localiteit om de kiezers in een ver- gadering in te lichten over de nieu we regeringsvorm, welke natuurlijk op de Franse leest was geschoeid. Daarom werden zij samengeroepen in de kerk. Was de predikant een weinig patriot, zoals b.v. te Seroos- kerke (W.), West-Souburg, Westka- pelle, dan had hij de leiding. Anders was het de schoolmeester, zoals te Ritthem, die tekst en uitleg gaf. Evenals in de steden verscheidene oude regenten in de nieuwe gemeen- door B. J de Meij. teraad werden gekozen, zo werden in de dorpen meestal de vroegere sche penen als gemeenteraadslid benoemd. Tot dusver waren de schout en. de schepenen door de ambachtsheer be noemd om diens vele rechten te hand haven. De omwenteling ging, vooral op 't platteland, niet zo zeer tegen de personen, die deel hadden aan het bestuur, maar tegen de heren, die 't recht van benoemen, het nemen van besluiten enz., in casu de ambachts heren, hadden. Men meende nu ook van de vele geldelijke verplichtingen jegens hen ontslagen te zijn. Men vergat echter, dat andere lasten, in de vorm van belastingen, zouden komen, die mo gelijk nog meer zouden drukken. In elk geval waren de boeren nu i vrij van de verplichte z.g. herendiens ten. Tot nu toe moesten zij twee da gen, door de ambachtsheer te bepa len, kosteloos met een wagen en een span paarden voor hem werken. Zo stonden in de dorpen meer dan 25 boeren hem ten dienste. De am bachtslieden waren nu ook ontheven van hun verplichting aan de am bachtsheer jaarlijks een bepaalde som geld te betalen en waren dus niet. meer van hem afhankelijk. Begrijpelijk, dat de nieuwe bestuur ders wat onwennig stonden tegen over de problemen, die de nieuwe re geringsvorm meebracht. Daarom was het goed, dat enkele vroegere be stuurders aan het roer waren geble ven, al was de koers geheel anders geworden. ,,H aatv er klaring" Alle leden van de municipaliteit -en ieder, die een openbaar ambt be kleedde, tot zelfs de leden van de kerkeraad toe, moesten de zg. haat- verklaring afleggen. Zij moesten nl. verklaren een onveranderlijke afkeer te hebben van het stadhouderschap, de regeringsloosheid en het federalis me. Met het laatste werd bedoeld het bondbestuurlijk stelsel, zoals de oude Unie van Utrecht. Menig kerkeraadslid, die Oranje nog niet vergeten was, weigerde ech ter de genoemde liaatverklaring of eed af te leggen. Hy werd uit zijn ambt ontslagen en door een ander, die daartoe wel bereid was, vervan gen. Soms waren geen plaatsvervan gers te vinden. Dit had het gevolg, zoals te Oost-Souburg, dat de kerke raad „ontvolkt raakte", zoals de no tulen melden. Wij hebben echter nergens kunnen lezen, dat een predikant of school meester, die tevens ook koster en voorlezer was, uit zijn ambt werd ontslagen. Niet dat de nieuwe rege ring daarvoor terug deinsde, doch velen waren patriottisch, dus Frans gezind ofwaren bang hun brood winning te verliezen. Boven alle pu blicaties stond de bekende Franse leus: Vrijheid, Gelijkheid en Broeder schap en daaronder: Het eerste jaar der Bataafse Vrijheid. Ook boven de notulen van de nieuwe gemeenteraad stonden die woorden. De predikanten W. Schortinghuis te Serooskerke, H. van den Hespel te West-Souburg en ook wel andere dominees schreven die woorden met grote krulletters boven de kerke raadsnotulen. Begrijpelijk dat hun politieke overtuiging ook in hun pre diking werd gehoord. Ds. H. van den Hespel gaf zelfs een geschrift uit: „Gods liefderijk bestuur in de om wenteling van Nederland." Toen na enkele jaren de Franse druk meer aan den lijve werd ge voeld, bleef de leus achterwege en werd het jaar der Bataafse vrijheid niet meer in herinnering gebracht. (Wordt vervolgd). Rectificatie. In 't eerste artikel staat, dat in Hollan'd de bevrijding kwam eind 1814 en in Zeeland begin 1815. Wie zyn vaderlandse geschiede nis kent, weet dat dit resp. eind 1813 en begin 1814 was. In 't artikel over de straatverlich ting in vroegere tijden staat een drukfout. De eerste straatlantaarn te Amsterdam kwam niet in 1699, maar in 1669 en te Middelburg in 1686. Talrijke slachtoffers van twee wervelstormen. Volgens de laatste berichten uit To kio, is het aantal doden als gevolg van de wervelstorm in Japan tot 144 gestegen. Er zijn voorts 167 gewonden en 180 vermisten. Meer dan 60.000 hui zen staan in het water. Een woordvoerder van het Franse opperbevel te Saigon raamde Zondag ochtend het aantal slachtoffers van de wervelstorm in Vietnam (Indo China i onder de burgerbevolking, op een honderdtal doden en vermisten. De militaire verliezen noemde hij zeer laag. De aangerichte schade Is aanzien lijk. Als de noodklok luidt. Jaren geleden besloot de ge meenteraad van het dorp Gue- vennatten in de Elzas tot het aanbrengen van een noodklok op het gemeentehuis, daar men over geen andere mogelijkheid tot het geven van alarm be schikte. Het leven in het dorp verliep de laatste jaren echter uitermate rustig. De klok be hoefde nog nimmer geluid te worden en om te voorkomen, dat ongestoorde rust tot roesten zou leiden, zodat de klok on bruikbaar zou zijn, wanneer de nood werkelijk aan de man zou komen, heeft de gemeenteraad thans besloten de noodklok bij wijze van oefening te luiden telkenmale als de belasting-ont vanger het dorp komt bezoe ken B. en W. van Rotterdam ontvingen van de Rijkspostspaarbank te Amsterdam een aanbieding tot het verstrekken van een 3'/:. procents onderhandse geldlening, groot f 10.000.000. De lening wordt aan gegaan tegen een koers van 100'/8 procent. 5000 GEVALLEN VAN IMMATERIËLE SCHADE. Gevers toch accoord met bestemming der gelden. Uit het vjjfd verslag van de uit de Tweede Kamer ravormde Com missie voor de Watersnood blijkt, dat het bestuur van liet Nationaal Rampenfonds het aantal gevallen van immateriële schade op ongeveer. 5000 taxeert. Met 15 millioen gul den zou de v ergo or" ng hiervan voor een zeer groot gedeelte bekostigd kunnen worden. Dit zyn echter slechts voorlopige schattingen. Het aantal gevallen van huisraad- schade bedraagt tot nu toe ongeveer 65.000 De indruk, welke het bestuur van zyn bezoeken en van de besprekingen met de burgemeesters van de getrof fen gemeenten heeft, is, dat ten aan zien van het huisraad de meesten dei- getroffenen, met name zij, die een bescheiden inboedel bezaten, er reeds aanstonds beter uitkomen dan zij voor de ramp waren, terwijl door de RUSSEN ANTWOORDEN NIET Sow j et-vakbonden niet enthousiast. De raadgevende vergadering van de Raad van Europa te Straatsburg heeft Zaterdagochtend in haar slotzitting de hoop uitgesproken, dat het tot een conferentie tussen de Verenigde Sta ten, Engeland, Frankrijk en de Sow- jet-Unie zal komen. Zij voegde hier echter aan toe, dat hangende liet re sultaat van aen dergelijke conferentie de opbouw van de westelijke verdedi ging (met deelneming van West-Duits- land) niet zou mogen verslappen. De •integratie van geheel Duitsland in een Verenigd Europa, zou naar de mening van de vergadering een garantie voor de vrede betekenen. In de resolutie van Straatsburg, die met 76 tegen 7 stemmen werd aange nomen, wordt ook de mening uitge sproken, dat aan de Sowjet-Unie een wederzijds veiligheidsverdrag in het kader van de Verenigde Naties moet worden aangeboden. Daaraan zouden moeten deelnemen de Verenigde Sta ten, Engeland, de Sowjet-Unie en de landen, die zich kunnen aansluiten bij de Europese politieke gemeen schap. De Duitse en de Engelse socialisten verklaarden het met het grootste deel van de resolutie eens te zijn, doch be zwaren te hebben tegen de eis van deelneming vgp West-Duitsland aan de westelijke verdediging. Tegen stemden tenslotte de Duitse socialisten. Elf der afgevaardigden onthielden zich van stemming, name lijk de Engelse socialisten, twee Zwe den en de Belg, prof. Rolin. IN MOSKOU. In een verklaring van het hoofdbe stuur van de Sowjet-vakbonden te Moskou, die Zaterdagavond is gepubli ceerd, wordt gezegd, dat voorwaarden gesteld door de drie grote Westelijke mogendheden een vier-mogendheden- conferent'ie te Lugano of onmogelijk of onvruchtbaar maken. De Russische regering heeft nog niet geantwoord op de uitnodiging van Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Frankrijk voor een conferentie van de ministers van buitenlandse zaken van de grote vier te Lugano op 15 October Deze uitnodiging werd op 2 September op het ministerie van bui tenlandse zaken te Moskou overhan digd In de verklaring van de Sowjet- vakbonden wordt de uitnodiging voor de conferentie in Lugano niet uit drukkelijk genoemd. FEUILLETON DOOR PATRICIA WENTWORTH 14. Ze had het van mevrouw Lessiter ca deau gekregen, evenals de Perzische tapijten, of in elk geval vrijwel zo cadeau, dat allicht niemand anders er aanspraak op zou maken. Mevrouw Mayhew zou zich nog wel herinneren, hoe mevrouw Lessiter gezegd had: „Mevrouw Welby krijgt deze tapijten en het schrijfbureautje uit de blauwe kamer." Ze had er bij gevoegd: ,,'t Is beter, dat zij gebruikt worden." Maar och, het zou niet nodig zyn, dat mevrouw Mayhew haar herinnerings vermogen toonde en ze zou het na tuurlijk niet doen als ze er niet toe aangemoedigd werd. Welnu, van Ca therine Welby zou die aanmoediging allerminst komen! Bijna al het meu bilair in het Poortgebouw was op de zelfde, lichtelijk aanvechtbare manier daarheen verhuisd en ze zou er wel herrie over krijgen met James Lessi ter. Uit o.m. deze overwegingen had ze hem nu op de koffie gevraagd, want ze wilde hem de inboedel van haar wo ning als geschonken door wijlen zijn moeder laten zien. Nogmaals keek ze eens rondom zich, dankbaar en waarderend. O, 't was vast de bedoeling van tante Mildred geweest, haar dit alles te geven. Ja, de gordijnen waren afkomstig van een oud opzij gelegd paar uit het gryze verleden en wel wat verschoten, maar wat een zwaar brokaat met die zacht- rose ondergrond en daarop die even was genoeg geweest, om er ook stoe len en divan mee te bekleden en de kussens vertoonden dezelfde tinten. Catherine's kleding paste bij de ka mer. Een spiegel boven de hoge schoorsteenmantel weerkaatste haar zachtblauwe négligé, haar mooie haar, de vorm van haar hoofd. Eensklaps hoorde ze de stap, waarop ze wachtte. Ze liep naar de enge ruimte beneden de trap en opende de voordeur. „James... kom binnen! Leuk, dat je komt. Laat me je eens bekijken. We zullen maar niet zeggen, hoe lang het geleden is, wel?" James Lessiter was blootshoofds en droeg een donker pak, zonder jas of shawl. Toen ze hem voorging in de verlichte kamer, zei hij lachend: „Voor zover het jou betreft lijken het hele maal geen jaren! Je bent niets veran derd." „Méén je dat?" vroeg ze stralend. „Je bent zelfs nog knapper gewor den, maar dat zul je wel weten, zonder dat ik het je vertel. En ik... kan ik nog mee?" Ze keek hem oprecht bewonderend aan. Als jongen had hij er goed uit gezien, maar als man van zes-en-veer- tig was hij veel knapper dan men had mogen verwachten. Het portret, waar op tante Mildred zo trots was geweest, had niet gelogen. Nog altijd glim lachend, ging Catherine voort: „Ik ge loof, dat je het heel best kunt stel len zonder meer verwaand te zyn dan blauw en groen getinte kransen! Er je al bent." Toen even zachtjes la chend, voegde ze er by: „O, James, wat ben ik blij je terug te zien! Wacht een ogenblik, terwijl ik de koffie haal. Zie je, ik heb alleen maar een meisje voor 's morgens." Terwijl zij de kamer uit was, keek hjj om zich heen. Erg bekend allemaal, die meubelen; sommige nog heel goed. Moeder had ze zeker voor Catherine hier laten zetten. Hij moest eens met Holderness praten en te weten komen, hoe het met zijn wettelijke rechten stond. Als hij het landgoed verkocht, zou het Poortgebouw daaronder be grepen zijn, maar als Catherine het ongemeubeld had gehuurd, zou het wel eens onmogelijk kunnen blijken haar er uit te krijgen. De moeilijkheid was, dat er waarschijnlijk geen schrif telijke overeenkomst bestond en geen enkel bewijs of het meubilair uit Mel- ling House mee verhuurd was. Als dit het geval zou zyn, kon hij Catherine de huur opzeggen, maar als zyn moeder haar de meubelen had gegeven, waar schijnlijk niet. Een mooie vrouw, die Catherine... mooier nog dan vijf-en- twintig jaar geleden.ze was toen een beetje plomp. Hoe zou Rietta er nu uitzien Misschien was die wel dikker geworden, dat deden zulke statige vrouwspersonen soms. Ze moest nu drie-en-veertig zyn. Catherine, die juist met het koffie blad de kamer weer binnenkwam, vroeg alsof ze zijn gedachten had ge raden: „Rietta al gezien?" „Neen, nog niet.'Y Ze zette het blad op een klein ta feltje met opstaande rand. Dat was een kostbaar stuk herinnerde hij zich. Hij vond, dat Catherine goed voor zichzelf had gezorgd... en zelfs bij zonder goed. ,,'t Zou grappig zijn als we haar hier konden krijgen nietwaar? Ik zal het eens proberen, geloof ik. Maar mis schien wil ze niet." (Wordt vervolgd) w van de indeling in klas sen (derde phase) ook zij, die in het bezit waren van een kostbaardere inboedel, in staat zullen zijn hun woonmilieu te herstellen. Het bestuur deelde verder mede, dat uit het buitenland plm. 24 mil lioen gulden is ontvangen. Het Rampenfonds heeft op het ogenblik in totaal 123 millioen gul den ontvangen Volgens de voorlo pige berekening, door het bestuur opgemaakt, zal daarvan ongeveer 80 millioen nodig zijn voor de huisraad- schade. Voor pensioenen aan wedu wen en wezen, enz. wordt een be drag uitgetrokken van 13 millioen. Zoals eerder aangegeven, zal onge veer 15 millioen voor vergoeding van immateriële schade worden gere serveerd, terwijl voorts nog 5 millioen zal worden besteed voor schade, door kerken, verpleeginrichtingen enz. ge leden. Het Rode Kruis heeft van zijn zusterorganisaties in het buitenland 65 millioen gulden ontvangen. Een eerste verslag over de besteding dier gelden zal eerlang aan de leden der Kamer worden toegezonden. Nadat het bestuur van het Ram penfonds bekend had gemaakt, dat dë gelden besteed zouden worden voor vergoeding van huisraadschade, is er nog. ruim-70 millioen gulden bin nengekomen, Jietgeen wel bewijst, dat de gevers in het algemeen heb ben ingestemd met de bedoeling, wel ke het Nationaal Rampenfonds met de gelden had. Betreffende de vergoeding van schade aap, kerken deelde het be stuur nog mede, dat met de uitke ring van de vergoeding voor imma teriële schade, door de kerken gele den, reeds begonnen is. Gerekend wordt naar de derving van collec ten en andere schade welke de ker ken hebben geleden. NAVO-OEFENING MARINER" Mist werkte belemmerend Sedert enkele dagen heerst levendige activiteit van vliegtuigen en oor logsschepen voor de Nederlandse kust in verband met de Navo-vloot- oefening Mariner. Ook Zaterdag en Zondag was deze activiteit weer duidelijk merkbaar in de mond van de Westerschelde. Zoals reeds gemeld bracht de Navo-opperbevclhebber, generaal Gruen- ther Vrijdag een bezoek aan Vlissingen, waar hij de „admiraal Benelux", schout bij nacht Burghard ontmoette. Generaal Gruenther bracht de nacht in Goes door. Tevoren had hij nog een onderhoud met de Neder landse minister van defensie ir. C. Staf. Zaterdag werd door generaal Gruenther een bezoek gebracht aan Ant werpen. Diezelfde dag vertrok liij naar Farys. Blijkens een communiqué van 26 September werden boven het Kanaal, de Noordzee en de Zuidwestelijke toegangen tot het Kanaal uitgebrei de anti-onde^zeebootpatrouilles inge zet door het „coastal command" Van de Britse luchtmacht. Het Eritse koopvaardijschip „Fran- konia", dat van Quebec naar Liver pool onderweg was, meldde de eerste onderzeeboot in dit gebied. De „blauwe" strijdkrachten, wier voornaamste taak het is, de verbin dingslijnen ter zee open te houden, beschikken thans over Canadese. Franse, Britse en Nederlandse sche pen, terwijl bovendien Belgische. Britse, Franse en Nederlandse mij nenvegers in actie kwamen. Britse patrouille vaartuigen en diverse Brit se, Franse Noorse en Nederlandse schepen stelden konvooien voor op de Oceaan, het Kanaal, de Noordzee en in de Westeuropese kustwateren. De „Oranje" strijdkrachten maak ten veel gebruik van mijnenleggers, onderzeeboten, „raiders" en torpedo- Dodelijke ongevallen op onbewaakte overweg. Twee kinderen van de landbouwer zijn Zaterdag op overweg naby Nijmegen door een trein gegrepen en gedood. Toen de 50- jarige Chr. E. met zyn door een paard getrokken wagen, waarin de kinderen zaten, de onbewaakte overweg nader de, bemerkte hij niet de waarschu wende knipperlichtinstallaties, die de trein Nymegen-Vlissingen aankondig de. De wagèn werd midden op de on bewaakte overweg gegrepen. De 7- jarige Albert E en zijn 10-jarig zus je Maria Christina E. werden vrijwel op slag gedood. De landbouwer E. liep slechts lichte verwondingen op. De 48-jarige spoorwegarbeider T. Bakker uit Alkmaar is Zaterdag avond met vrij ernstige verwondin gen naar het O.L. Vrouwe Gasthuis te Amsterdam vervoerd, nadat hij ter hoogte van de overweg Oude Diemer- -laan. op het baanvak. Amsterdam- Weesp war aangereden door de elec- trische trein, die om 20.30 haar Bus- sem was vertrokken. Bakker was vlak voorby de over weg met andere spoorwegarbeiders op de rails aan liet werk met een zware drilboor, die zij niet tijdig kon den verwijderen, toen de trein nader de. Een uitstekende staaf van deze boor drong in de motor van de hard- remmende trein. De motor geraakte daardoor onklaar, zodat het treinver keer met ongeveer een uur in beide richtingen vertraagd werd. motorboten, terwijl de „oranje" lucht strijdkrachten optraden met bom menwerpers, mijnenleggende vlieg tuigen en jachtvliegtuigen. Mistbanken. In het Kanaal en de Noordzee on dervonden de operaties moeilijkhe den door mistbanken. Inmiddels wezen „Oranje" lucht aanvallen op Westeuropese havens en het leggen van vele mijnen in de toe gangen tot deze havens op een op handen zijnde aanval van „Oranje". Zo werden de havens van Dover, Portsmouth, Harwich, Le Havre, Rotterdam en de Scheldemonding bestookt door vliegtuigen. De scheepvaart in de Theems werd hevig aangevallen. Sommige „Oran- je"-vlïegtuigen drongen door tot tiet kanaal van Bristol. Milford haven (Wales) ondervond veel last van mij nen, waarschijnlijk gelegd door „Oranje" onderzeeboten. Antwerpen open. Aan het communiqué van 27 Sep tember ontlenen wij: Vliegtuigen van de vliegdeksche pen van de „blauwe" strijdkrachten, lebben Zaterdag in verband mei pen i hebben Zaterdag slechte weersomstandigheden met niet ondernamen luchtaanvallen op c aan weerszijden van het Kanaal. Na acht aanvallen in 24 uur was aan de Britse vlootbasis Portsmouth zwa re schade toegebracht. Men onder vond hierdoor veel hinder. Ondanks zware aanvallen op Antwerpen werd de scheepvaart daar niet belemmerd. Op zee werden „blauwe" convooi- en door „oranje" vliegtuigen aange vallen met bommen raketten en tor pedo's. Ook duikboten vielen aan. ■Britse, Belgische en Nederlandse mijnenvegers zijn er in geslaagd ha vens te openen, die tydelijk door my- nen waren afgesloten. Mej. Kant werd kampioene machineschrijven. In een bijeenkomst in de Houtrust- hallen in Den Haag werd Zaterdag de uitslag bekend gemaakt van de nationale kampioenschappen machi neschrijven. Kampioene 'werd mej. Francisca Kant uit Den Haag met 459 aanslagen per minuut. Mej. Tr. van Keulen uit Eindhoven werd eer ste in de wedstrijd op de electrische machines met 406 aanslagen per mi nuut. Mej. Kant verwierf de Baby- Ion wisselbeker, een verkleind model wisselbeker en een portable schrijf machine. Getrouwd: N. J. G. GEERtZEMA en GEZINA G. SIKKENS. De Heer en Mevrouw GEERTZEMASIKKEN S zeggen hartelijk dank voor de vele blijken van belang stelling bij hun huwelijk ondervonden. Den Haag, 26 Sept. 1953. Voor de vele blijken van belangstelling, betoond bij ons huwelijk, betuigen wij onze hartelijke dank. A. KOPPEJAN. S. KOPPEJAN— PLEIJTE. Vlissingen, Sept. 1953. Gevraagd een ervaren voor gemengd bedrijf te Goes. Spoedige indienst- Ireding gewenst. Brieven onder no. A 402, Bur. P. Z.C., Goes. Iedere Zeeuw leest natuurlijk de P.Z.C Fietserstcaai niet onvencachts uit naar links daardoor breng je jezelf en anderen in ernstig gevaar Ouders en Onderwijzers, leert de kinderen in het verkeer èn in het leven te zorgen voor de noodzakelijke speling voor onverwachte moeilijkheden. Laat ze meedoen aan de 5e .Teugdspaaractie van de Nationale Spaarraad, die ditmaal in het teken van „Veilig Verkeer" staat. Meer dan 2/3 van de scholen in Nederland neemt er aan deel. Volgt hun voorbeeld: Leert de kinderen veilig rijden en sparen! MIDDELBURG, Garage C. Huybregts, Blauwedijk 45 47, Tel. 2155 GOES, Garage A. Willeboer, Kleine Kade 1, Tel. 2595 ZIERIKZEE, Firma J. H. Braai, Varremarkt B 445, Tel. 204 AXEL, Firma Gebr. Esselbrugge, Prins Hendrikstraat 19, Tel. 21

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 7