Brokkenmakers veelal a-sociaal langs de weg mensentype BOEKEN Talen INTERESSANTE JURIDISCHE DISCUSSIES IN TWEEDE KAMER WERKLOOSHEID IN AUGUSTUS GEDAALD TOT 53.321 DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1953 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT PROF. Dr. D. J. VAN LENNEP MEENT Goed autorijden kwestie van techniek en burgerzin (Van onze speciale verslaggever) UTRECHT, September Professor dr. D. J. van Lennep, sind 1928 direc teur van de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek en sinds 1949 hoog leraar-directeur van het Instituut voor Klinische en Industriële Psychologie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, is waars chynlyk de enige automobilist in Nederland, die voor zichzelf nagegaan heeft welke psychologische fac toren verantwoorde 1 ijk zyn voor verkeersongevallen. Wie hieruit zou af leiden, dat professor Van Lennep daartoe een groot aantal verkeersonge lukken op zyn credit heeft, trekt een verkeerde conclusie. „Wel echter", zo zegt de professor, wanneer we met hem in gesprek komen in zijn sombere directeurskamer aan de Trans in de Domstad, „zoals iedere andere auto mobilist een groot aantal bjjna-ongevallen. Het bijna-ongeval verschilt psychologisch niet veel van het echte ongeval en omdat \vy dikwijls de enige getuigen zijn van onze handelwijze, is juist het bijna-ongeval zo byzonder geschikt als uitgangspunt voor een zelfonderzoek. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii „Welke zijn nu de conclusies, die u uit dit zelf-onderzoek hebt kunnen trekken?", zo hebben we gevraagd. „In het algemeen, dat de persoon, die het bijna-ongeluk overkwam, niet voldoende geluisterd heeft naar de speciale eisen, die de situatie of het materiaal, waarmee hij omging, of de andere mensen met wie hij in die si tuatie samen was, hebben gesteld, gesteld." Sociale instelling. De veilige rijder moet zich altijd be wust zijn, dat hij met mede-wegge bruikers opereert en de tocht naar zijn doel niet moet opvatten als een overwinning van obstakels, als het nemen van moeilijkheden. Iedere auto is een levend ding geworden, doordat er een mens in zit. Men moet rekening houden met zijn medemensen, die de weg gebruiken, dus doorlopend so ciaal zijn ingesteld. Deze instelling van de weggebruikers - en dit kan zijn zowel een automobilist, als een wiel rijder en een voetganger is veel be langrijker om ongelukken te voor komen dan reactievermogen en der gelijke dingen, waaraan men in het moderne verkeer nogal hoge waarde toekent. Men moet als weggebruiker eigenlijk voortdurend in gesprek zijn met zijn medeweggebruikers en zich daarbij rekenschap geven van wat men betekent in het veld van anderen. Dagelijks worden er honderden ver- keersfouten gemaakt. Negentig per- Wanneer ik het woord „huis" noem, ben ik nog nergens aan gebonden. Hoewel u bij het horen van dit woord zich reeds een voorstelling tracht te maken van de woning, kunt u toch on mogelijk weten, wélk type huis ik op het oog heb. Het kan een aardige villa maar ook een saaie portiekwoning zijn, of een benepen geval in de hoog ste regionen van een huurkazerne. Waarmee maar gezegd wil ftjjn, dat het woord „huis" niet een bepaalde woning weergeeft, maar een ding waarmee we alle kanten uitkunnen. Maar vele primitieve stammen ne men met dergelijke vage aanduidin gen geen genoegen, zodat men gaat preciseren met een welhaast weten schappelijke nauwkeurigheid. Van daar, dat véle, als primitief geken schetste talen, een woordenrijkdom hebben die we voor onmogelijk zouden hebben gehouden. De Laplanders ken nen bijv. 20 afzonderlijke woorden voor de verschillende vormen van ijs, en de sneeuw kan door veertig woor den worden weergegeven. Het ren dier, dat voor deze mensen van uiter mate veel betekenis is, wordt met ver schillende namen aangeduid, al naar gelang het beest 1, 2, 3, Jj, 5, 6 of 7 jaar oud is. Wilt u met de Zuid-Afrikaan se Bawenda's over gras, regen of ste nen spreken t Uit stekend, maar denkt er aan, dat deze drie soortna men bij hen niet voorkomen: alle grassoorten, alle mogelijke vormen van regen en alle soorten steen wor den genoemd bij totaal verschillende namen! Wanneer wij het over „deze" boom hebben, is het o»s voldoende te weten, dat de besproken boom dichtbij is. Hóe ver we van deze boom af zijn, behoeft niet te worden omschreven. Maar in de taal der Klamath Indianen uit Z.W. Oregon (V.S.) worden voor het begrip „deze" verschillende woor den gebruikt, al naar gelang het ding dicht genoeg bij is om te worden aan geraakt; jets verder weg is; rechtop staat; of verder weg, maar toch nog goed zichtbaar is. Insgelijks wordt ons woordje „dié' verschillend omschre ven, indien het vooricerp nog net zichtbaar is; afwezig is; afwezig is en vertrokken; of niet meer zichtbaar is. Zo zouden we met allerlei voorbeel den nog geruime tijd kunnen door gaan. Maar dat zullen we niet doen, omdat we beslist nog iets willen zeggen over de werkwoordsvormen i» verschillende Batoetalen. Wanneer wij zeggen: „Hij zingt", weten we alléén, dat de persoon, waarover we spreken, bezig is met zingen. In verscheidene van bovengenoemde Afrikaanse ne gertalen, is dit echter een veel te vage omschrijving, want in het Bantoes wordt tegelijk met het zingen aan gegeven of de bedrijver van deze zang, dit staande, zittende, of liggende doet! Het persoonlijkvoornaamwoord „hij" heeft dus een andere vorm, al naar ge lang de stand die „hij" inneemt. Gelet op al dergelijke fijne nuance ringen, moeten we grote bewondering koesteren voor de zendelingen en mis sionarissen, die zonder een gedegen kennis van de taal der bevolking in de grofste blunders zouden vervallen. H. Pétillon. In een Amerikaanse studie 1 komt een onderzoeker tot de conclusie, dat brokkenmakers I langs de weg de volgende per- soonlijkheidstrekken gemeen I hebben: 1. Oppervlakkige relaties met 1 andere mensen; veel ken- 1 nissen, maar weinig echte vrienden. Het zijn sociaal 1 geïsoleerden, joviaal en vriendelijk, maar ze binden zich niet. e 2. Ze zijn veelal gepre-occu- peerd over hun eigen ge- zondheid en overdrijven hun 1 bemoeiingen om in goede 1 conditie te blijven. 3. Hun pogingen om hoger op 1 te komen hebben in het ver- i leden gefaald of worden nog steeds niet met succes be- i kroond. i 4. Een uiterst subjectieve kijk I op alle mogelijke problemen 5. Op slechte voet met de au- 1 toriteiten. 1 6. Vaag en wisselend in hun I toekomstplannen. I lllllllllllllll! cent heeft geen consequenties, doordat andere weggebruikers er gunstig op reageren en ze dus als het ware op vangen. Iedereen langs de weg heeft er rekening mee te houden, dat een ander op een zeker ogenblik idioot is. Zelfgenoegzaam. Ongevallen-makers blijken bijna al tijd mensen te zijn, die hetzij voort durend, hetzij tijdelijk, met eigen diij- gen bezig zijn. Het zijn, blijkens onder zoekingen van de laatste tijd, zelfge noegzame lieden met agressieve ten denties, die weinig ontvankelijk zijn voor de gevoelens en belangen van an deren. Het zijn meestal mensen, die een zekere vijandschap voelen tegen over alle andere weggebruikers; of deze anderen althans lastige sta-in-de- wegs vinden. Het is in het algemeen de a-sociale mens, of de nog niet so ciaal gerijpte mens, die egoïstisch en egocentrisch in het leven staat en on voldoende verantwoordelijkheidsbesef kan opbrengen. Geïsoleerde positie. Professor Van Lennep heeft zich met onderkenning van het feit, dat auto rijden dus in de eerste plaats een so ciale aangelegenheid is, de vraag ge steld, of er in het autorijden zelf een factor zit, die het moeilijk maakt niet alleen voor de brokkenmakers, maar voor iedere automobilist om zich zijn verantwoordelijkheid tegenover de sa menleving bewust te blijven. Anderen zijn hem daarin voorge gaan. Zo de Fransman Piret, die meent, dat de vreugde van het auto rijden gelegen is in een exaltatie van het machtsinstinct Als alomgeldende verklaring meent prof. Van Lennep. dat deze stelling niet houdbaar is. Wel is juist, dat de mens rijdt, zoals hij is, rnaar de man achter het stuurwiel is niet precies dezelfde persoonlijkheid als thuis bij de haard. De situatie van de automobilist bergt het gevaar in zich de mens te veranoeren in een richting, die voor de veiligheid funest is. Niet doordat er bepaalde primitieve instincten bij de mens worden wakker geroepen, maar omdat de auto zijn bestuurder dwingt zich te isoleren, zich los te maken uit de sociale sfeer, waarin hij gewoonlijk leeft met zijn medeburgers. Inplaats van in nauwer contact met zijn mede-weggebruikers te komen, wil hij ze voortdurend kwijt raken, De „Koninklijk goedgekeurde" vereniging. (Van onze parlementaire redacteur). In Amsterdam is eens een „Société de Bienfaisance" (een vveldadig- heidsvereuiging) Koninklijk goedgekeurd, die als eerste menslievende daad een som geld schonk aan een fonds van de politie, doch zich na korte tyd ontpopte als een speelholZulke dingen kunnen gebeuren, want voor de verwerving van de Koninklijke goedkeuring is alleen nodig, dat de statuten schriftelijk zijn vastgesteld en daarbij de wettelijke voorschriften in acht genomen zijn. De. Koninklijke goedkeuring zegt dus niets omtrent het doel van de vereniging. Ook een loterijclub kan Koninklijke goedkeuring aanvragen en verkrijgen. minister van Justitie, mr. Donker en de raad-adviseur prof. Meyers ook verscheidene Kamerleden deelnamen dat bij de beoordeling, of er al of niet bezwaar tegen een vereniging bestaat, subjectieve overwegingen een rol kunnen spelen en dat dus met de uiterste voorzichtigheid en soepel heid te werk gegaan moet worden. De Kamer verenigde zich zonder hoofdelijke stemmipg met de conclu sie van de regering. De Kamer ging ook accoord "met de conclusie der regering, dat het fewenst is de wettelijke voorschrïf- en, die thans in de Wet op de Coö peratieve Verenigingen in het belang van schuldeisers en leden zijn te vin den, toepasselyk te verklaren op ver enigingen, die in wezen coöperaties zijn, alsmede op die, welke wegens het uitoefenen van een bedrijf aan de zelfde regels als coöperaties moeten worden onderworpen. Op dit punt gaf de Kamer zich Het publiek meent wel eens, dat de Koninklijke goedkeuring betekent, dat men met een bona-fide vereni ging met een algemeen aanvaardbare doelstelling te maken heeft. In wer kelijkheid wil zij alleen maar zeggen, dat de organisatie rechtspersoonlijk heid bezit en dus goederen in eigen dom kan hebben, kan kopen en ver kopen en andere rechtshandelingen kan verrichten. Nu is de uitdrukking „Koninklijk goedgekeurd" inderdaad misleidend. In wezen komt H. M. de Koningin er helemaal niet aan te pas. De minister beslist. En van instemming van de zijde van de overheid met aard en doel van de vereniging is geen spra ke. Zullen we, nu we toch bezig zijn met wijziging en modernisering van ons Burgerlijk Wetboek, waarin al zulk soort dingen is vastgelegd, niet maar meteen de wettelijke omschrij ving in overeenstemming brengen met de werkelijkheid? zo heeft de Tweede Kamer zich afgevraagd. Meer concreet hield zij zich Woens dagmiddag bezig met de vraag, of een preventieve controle door een no taris oprichting bij notariële akte of door een ambtelijk orgaan verklaring van geen bezwaar dient te worden ingevoerd. De regering had aan de Kamer het volgende antwoord voorgelegd: „Het is gewenst de Koninklijke goedkeu ring van de statuten als voorwaarde voor de verkrijging van rechtsper soonlijkheid door een vereniging te vervangen door een ministeriële ver klaring van geen bezwaar". Zij is dus geporteerd voor een nog al ingrij pende verandering. Doch zij is zich ook bewust zo bleek uit de uitvoe rige discussies, waaraan behalve de afstand bewaren. In zijn gezellige gla zen kamertje leeft hij afgescheiden van de rest van de wereld. En iedere automobilist heeft zijn eigen doel. Niets isoleert ons meer van anderen dan dat we alleen ons eigen doel na streven. Egoïstische en egocentrische naturen lopen het meeste gevaar in de val te lopen van het isolerings proces. Maar in wezen zijn alle auto mobilisten potentiële brokkenmakers. Och en eigenlijk zij niet alleen. Alle weggebruikers zijn het. Dus aan alle weggebruikers de plicht en taak met bovenstaande wetenschap in het hoofd ertoe bij te dragen, dat het jaarlykse aantal doden, gewonden en vermink ten langs de weg vermindert. Het water van de Nijl heeft bij het dorpje Blonde Island, in de provincie Guiza, ten Zuiden van Cairo, een op pervlakte van 800 hectare over stroomd. Per boot worden de inwo ners van het dorpje geëvacueerd. De bewoners van de oevers van de Nijl, zijn zulke jaarlijkse overstromingen gewend, en blijven er rustig onder. echter niet zo gauw gewonnen. Met tal van artikelen uit de Wet op de Coöperatieve Verenigingen toonde prof. Meyers aan, dat deze artikelen uitstekend van toepassing verklaard kunnen worden op bijvoorbeeld on derlinge ziekenfondsen en onderlinge inkoopverenigingen of op wederkeri ge verzekerings- en waarborgmaat schappijen. Laatstgenoemde maat schappijen heten alleen geen coöpe raties, zo betoogde prof. Meyers, om dat ten tijde van hun oprichting een paar honderd jaar geleden het vreem de woord coöperatie nog niet in zwang was Tot nu toe zijn al zulke organisa ties buiten een regeling gevallen en dat kan een bezwaar zijn. „Zijn zulke bezwaren ten aanzien van de wederkerige verzekerings- en waarborgmaatschappijen als een on dervonden?" vroeg de heer Van Rijckevorsel van de K.V.P. Hij meen de van niet en daarom diende hij me de namens de A.R., de C.H. en de V. V.D. een amendement in om deze maatschappijen uit te zonderen. Dat kwam niet in de kraam van de minister en de raad-adviseur te pas. Men vond de volgende oplossing: de minister zegde toe, dat later by de behandeling van het ontwerp van een nieuw Wetboek nog in vrijheid door de Tweede Kamer over deze kwestie beslist kan worden en de heer Van Rijckevorsel trok zijn amendement Tenslotte besprak de Kamer nog een drietal vraagpunten over het handelsrecht. Meer vraag naar vrouwelijk personeel. In Augustus is het direct beschik bare aanbod van mannelijke arbeids krachten iets gedaald en wel met 1764 man, waardoor het peil van de werk loosheid ongeveer gelijk werd aan dat van Augustus 1951. Het werklozenaan- tal daalde van 54.670 tot 53.321 en het aantal DUW-arbeiders van 10.890 tot 10.475. Over het algemeen nam de werkge legenheid toe; niettemin vertoonde het direct beschikbare aanbod hier en daar een kleine stijging, voornamelijk ten gevolge van de inschrijving van oud-leerlingen van de scholen. Het direct beschikbare aanbod van personen beneden 19 jaar steeg van 4128 tot 4976. Als gevolg hiervan was er een kleine stijging van het aanbod bij de metaalarbeiders (van 6698 tot 6938) en van kantoorpersoneel (5521 tot 5650) terwijl het aantal beschik bare landarbeiders steeg van 5195 tot 5250. Bij de bouwarbeiders daalde de werkloosheid van 7254 tot 6805, bij de losse arbeiders van 11.681 tot 11.315. Dat het aantal openstaande aanvragen voor mannelijk personeel steeg van 28.672 tot 29.488 wijst op verruiming van de werkgelegenheid. Het direct beschikbaar aanbod per 1000 mannelijke beroepsbeoefenaren was het kleinst in Zeeland en Lim burg (resp. 6 en 11); het grootst in Noord-Brabant en Drente, beide 26. Het gemiddelde voor het gehele land was 21. Geheel werkloos waren er in ons land per 1000 mannelijke beroeps beoefenaren eind Augustus 17. (Eind Juli 18.). Het aantal als werkloos in geschreven vrouwen steeg van 6404 tot 6999. De vraag naar vrouwelijk personeel steeg van 21.341 tot 21.866. Koningin Juliana en prins Bernhard werden Woensdagmiddag aan de grens van de gemeente Amsterdam begroet door de burgemeester en de hoofdcommissaris van politie. De ko ningin en prins stapten vervolgens over van de gesloten auto, in de koets, die hen naar de tentoonstelling de „Gouden Poorif' zou brengen. H.M. de Koningin, gezeten in de koets, met prins Bernhard. ,Jk houd van hem", verklaarde Rita Hayworth, toen z\j bekend maakte, dat zij en de Argentijnse zanger Dick Haymes in de nabije toekomst in het huwelijk zullen treden. De beide geliefden. (Radiografisch overgebrachte foto) Psychopaath stak meisje dolk in de borst. De 29-jarige psychopaath C. van G. heeft Maandagmiddag tussen Groes- beek en Berg en Dal een 22-jarig meisje uit Amsterdam aangerand. Het meisje logeerde in Berg en Dal. Toen het meisje zich verzette stak de man haar met een dolk in de borst, waar na hij wegvluchtte. Woensdag is de man in 's-Hertogenbosch gearresteerd, scheppingen geworden.' Het Wereldgebeuren Met haarwrong Helen Fisher is een flinke vrouw van 35 laar. Ze draagt stevige, eenvoudige kleren en ze is te gen kort haar. Dus loopt ze met een haarwrong, waarop ze trots is. Deze Helen vertoont zich veel ln de stra ten van Belgrado, waar ze correspon dente van het Amerikaanse persbu reau United Press is. Voor deze dame zjjn de Italiaanse pantserdivisies Ariete en Folgore aan net rijden geslagen. Voor haar ook marcheerde de Italiaanse Infanterie divisie Mantova naar de grens voer een deel van de Italiaanse vloot naar Venetië. Voor haar ratelden wat oude pantserwagens door dc Joego slavische zóne van het Triëstgcbied en draafden een aantal Tito-batajons op- Zelf heeft ze dat alles vermoede lijk niet verwacht toen ze het bericht de wereld instuurde: „Joego Slavië laat zijn gematigde houding in de Triëst-affaire varenhet is vast besloten de door Joegoslaven bezette B-zóne van de vrijstaat Triëst bij Joegoslavië in te lijven". En ook de achter-de-schermen-man die haar het bericht toefluisterde moet verrast geweest zijn. Hij had vermoedelijk zoiets ver wacht als het wisselen van heftige nota's tussen Belgrado en Rome met daarbij nog wat gepeperde speeches. Maar de boerenzoon en textiel- econoom Guiseppa Pella, die .tjjdelyk" minister-president van Italië is, reageerde heel anders. Hij maakte er een groot spektakel vanhij liet zichzelf in de Itali aanse pers de flinke, krachtige man noemen, die voor Italië opkwam. Hy zond soldaten naar de grens!! Deze Pella, die alleen maar minis ter-president was geworden, omdat de Italiaanse Kamerleden met vacan- tie wensten te gaan en er toch tijdens die vacantie een regering moest zijn, nam zijn kans waar. Hij rammelde met het zwaard zeer tot genoegen van de 29 Neo-fascisten. die zijn pre mier-schap mogelijk hadden gemaakt door zich in de Kamer van stem ming te onthouden en niet minder tot vreugd van de 40 monarchisten, die in de Kamer hun zeer tijdelijke stem aan de Christen democraat Pella hadden gegeven. Nu zit dan Pella als minister-pre sident heel wat vaster in het zadel. Men houdt er in parlementaire krin gen te Rome al rekening mee, dat hij voorlopig wel aan het bewind zal blij ven. Ziedaar het ongewone resultaat van het bericht, dat de volijverige Helen in Belgrado zo opgewekt we reldkundig maakte. Overigens zal ze het wel druk heb ben, want op vrijwel alle gren zen heeft Tito moeilijkheden... Aan de Bulgaarse grens fluiten de kogels van de grenswachten. Men heeft daar incidenten te kust en te keur. Langs de HongaarsJoegosla vische grens is het precies zo. Aan de Grieks-Joegoslavische grens staan verontwaardigde Macedonische vluch telingen, die naar hun Griekse hof steden willen terugkeren, maar door de Grieken niet toegelaten worden. Het officieuze Joegoslavische pers bureau Jocgopress heeft daarover bo ze dingen gezegd aan het adres van de Griekse regering, die de Macedo nische minderheid in Noord-Grieken land medogenloos zou onderdrukken. Tenslotte is er langs de Albanees- Joegoslavische grens een stille strijd tussen lieden, die Albanië willen be vrijden van het communistisch (pro Moskou) bewind en de lieden, die de ze infiltraties afweren. Rustig is het leven van de Joego slavische grensbewoners dus geens zins. Een Frans blad typeerde enkele dagen geleden de toestand op de Balkan heel aardig door dit schier, eiland te vergelijken met een vlieg veld: „er zijn enige remous boven ae Balkan". Die zijn er inderdaad en die zullen er nog heel lang blijven!! Mona Lisa verdween uit de aether. In samenwerking met de rijkspoli tie te Slochteren en de gemeente politie te Hoogezand hebben opspo ringsambtenaren van P.T.T. op 6 September j.l. te Westerbroek ge meente Hoogezand de clandestiene zender „Mona Lisa" opgespoord en in beslag genomen. Proces-verbaal werd opgemaakt tegen de 23-jarige landarbeider H. L. en de 20-jarige kleermaker K. B. UIT DE „KLASSIEKE GALERIJ". Één van de kostelijkste reeksen die de Wereldbibliotheek N.V. te Am- sterdam/Ned. Boekhandel Antwerpen uitgeven is wel de „Klassieke Galerij", een reeks, merendeel uitmuntende vertalingen van meesterwerken uit de Latijnse en Griekse, maar ook andere oude letteren. Wij ontvingen enkele zeer aantrekkelijke delen, o.a. het dubbele nummer 67/68, met de vol ledige vertaling van Edda, (deel 67 bevat de goden-, deel 68 de helden liederen) door dr. Jan de Vries lie deren dus uit de tijd toen de (Jerma- nen nog niet gekerstend waren. Voorts nummer 69, het kostelijk blij spel „De Vogels" van Aristophanes, geschreven in 414 voor Chr., maar nog even spriglevend alsof het gisteren ontstaan was, een waarlijk meester lijke Griekse comedie, overvloeiend van humor en koddige situaties, levendig vertaald door dr. E. de Wae- le. De nummers 83 en 91 zijn gewijd aan Horatius en Catullus, beide op voortreffelijke manier vertaald en na gevolgd door dr. A. Rutgers van der Loeff. Horatius leefde van 658 voor Cchr., Catullus van 8754. Hun poë zie heeft nog niets aan schoonheid en charme ingeboet. Voor menigeen die de klassieke tAlen niet of onvoldoende beheerst, zullen deze boekjes schat kamers ontsluiten. Vooral de zeer dichterlijke Horatius- en Catullusbe- werkingen van dr. Van der Loeff ver dienen meer dan lof; het zijn her- H.VV.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 5