Vijfjaar zegenrijk bewind Eerste regerings-lustrum van Koningin Juliana TOCH IS 'T ZO! Praalgraf Aangrijpende ogenblikken in de Nieuwe Kerk Naar Corsica DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1953 PROVINCIALE ZEEUWSE COURA NI 3 Moeder voor haar volk (Van onze Haagse redacteur) „Wie ben ik, dat ik dit doen mag?" Uitgesproken met een warme, sympathieke stem, klonken deze woorden op 6 September 1948, dus nu vijf jaar geleden, ten aanhore van drie duizend personen door de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Koningin Juliana, die twee dagen te voren de koninklijke macht en de koninklijke waardigheid van haar Moeder had overgenomen sprak tijdens de inhuldigingsplechtigheid langzaam en duidelijk tot haar volk: „Sedert eergisteren ben ik geroepen tot een taak, die zo zwaar Is. dat niemand, die zich daarin ook maar een ogenblik heeft ingedacht, haar zou begeren, maar ook zo mooi, dat ik alleen maar zeggen kan: Wie ben ik, dat ik dit doen mag". Eenvoud en kracht sieren haar Thans staan wij voor het eerste regeringslustrum van onze jonge vor stin. Bescheiden, getuigend van veel zelfdiscipline, stelde zij zich in de Nieuwe Kerk voor. Nu, na vijf jaren, weten wij, wie Juliana is. Een vrouw met een warm kloonend hart voor haar gehele volk; met een innig mede leven met de verdrukten dezer aarde, de zwervers, de van huis en hof ver- stotenen, de om hulp en bijstand roe pende kinderen in alle uithoeken der wereld; een goede vrouw, hunkerend naar een harmonische samenleving der volkeren, bereid te strijden voor de wereldvrede; een sympathieke moeder voor haar kinderen; een moedige helpster, als haar volk, zoals tijdens de laatste watersnoodramp, in nood verkeert. Koningin Juliana heeft in de eer ste vijf jaren van haar bewind het hart van het Nederlandse volk ver- 633. In verschillende opzichten zijn de Romeinen destijds weinig origineel geweest. Moesten wij onlangs consta teren, dat zij in de oudheid elke vuur toren een pliarus noemden, omdat de alom bekende vuurtoren vóór de ha ven van Alexandrië Pharos heette, precies hetzelfde gebrek aan fantasie hebben de Romeinen ten toon gespreid bii het gebruik van het woord „mau soleum", waarmede een monumentaal praalgraf werd aangeduid. De Romei nen spraken over het mausoleum van Augustus, het mausoleum van Hadri- anus, het mausoleum van Caecillia Metella aan de Via Appia, kortom zij gebruikten deze benaming voor in drukwekkende praalgraven zoals ook wij deze term zijn gaan bezigen voor het grafmonument van koningin Victoria en haar gemaal, of voor dat van Friederich Wilhelm III van Prui sen en zijn echtgenote. Maar het Mausoleum was oorspron kelijk uitsluitend en alleen het praal graf da t werd opgericht voor Mauso- los. die in de vierde eeuw voor Chr. koning was van Carië, het Z.W. deel van Klein-Azië. dat thans tot Turkije behoort. Dit Mausoleum werd gere kend tot de zeven klassiekewereld wonderen, maar omdat de naam niet beschermd was, heeft alle namaak in de volgende eeuwen zich hiermee kunnen sieren. Vandaar dat we monu mentale graven als mausolea betite len, hoewel ze met koning Mausolos totaal niets uitstaande hebben. Maar goed, la ten we terugkeren tot het bergachtige Carië, dat destijds rijk aan wouden was, vruchtbare vlakten telde, die koren, wijn en olie leverden, en op welks bergweiden de schapen in talrijke kudden graas den. Over dit gebied regeerde de jonge koning Mausolos, die de schone koningin Artemisia huwde, waardoor alle voorwaarden voor een romantisch sprookje aanwezig waren. We moeten de sfeer echter even on derbreken, door te vertellen, dat Carië in die dagen onder toezicht van Perzië stond en dat Mausolos eigenlijk een satraap was. Ten opzichte van het verhaal doet dit weinig ter zake, maar het laat ons toch zien, dat de werke lijkheid nooit zö sprookjesachtig kan zijn dat de boosheid van het leven er geheel door bedekt wordt. Het huwelijk tussen koning Mauso los en koningin Artemisia moet bij zonder gélukkig geweest znjn, want toen in het jaar 353 v. Chr. de koning op nog zeer jeugdige leeftijd stierf, gaf zijn treurende weduwe opdracht voor hem een grafmonument op te- richten, dat in pracht zijns gelijke niet had. De vervulling van deze wens teas in de Oudheid, toen de vorstelijke gra ven met vele kostbare zaken werden opgesierd, geen kleinigheid en voor de uitvoering hiervan moest dan ook een beroep gedaan worden op beroemde Griekse bouwmeesters, zoals Satyros en Pytheos, terwijl het beeldhouw werk werd vervaardigd door de grote kunstenaars Skopas, Bryaxis, Leo- chares en Timetheos. Koningin Artemisia heeft de vol tooiing van het grafmonument niet kunnen beleven, want zij stierf twee jaren na de dood van Mausolos. waar schijnlijk van verdriet. De kunste naars besloten echter hun taak te vol eindigen uit liefde voor het werk, ten behoeve van hun eigen roem, en als getuigenis van hun kunde. Nu', het werk dat zij afleverden, mocht er inderdaad zijn en heeft zes tien eeuwen getrotseerd! H. Pétxllon. overd, zij en haar man Prins Bern- hard en haar vier dochters. Haar democratische opvattingen, haar eenvoud en haar ongekunsteld op treden, haar warme belangstelling hebben haar bemind gemaakt bij iedereen. Haar wijs beleid in staatszaken hebben elks bewonde ring opgewekt. Een regeringperiode van vijf jaar is nog kort haar Moeder, Prinses Wilhelmina, vierde in 1948 haar vijf tigjarig regeringsjubileum maar lang genoeg om met vreugde en vol doening te kunnen constateren, dat Koningin Juliana zich een stevige en blijvende plaats heeft veroverd te midden van het Nederlandse volk. Vooruitgang. In 1948 droeg ons land nog in sterke mate de sporen van de onmenselijke oorlog, die het vijf jaar lang had ge teisterd. De woningnood, hoewel op het ogenblik nog lang niet gelenigd, vervulde de regering en de bevolking met zware zorgen; de wederopbouw van onze fabrieken ging nog met al lerlei materiële moeilijkheden ge paard; de handel ondervond nog de terugslag van een slechts langzaam op gang komende economische ont plooiing; de geldsanering eiste nog de aandacht op; uit het Oosten dreigende gevaren maakten nieuwe militaire pa raatheid noodzakelijk; de oplossing van de ingewikkelde en zo tere Indo nesische kwestie vroeg om veel tact en staatsmanswijsheid. Op velerlei gebied stonden wij nog slechts aan een nieuw .begin. Thans staan wij er met onze voortdurende arbeidsvrede wat deze betekent, heeft kort geleden Frankrijk te zien gegeven met onze zich uitbreidende industrie, met onze harde gulden en deviezenreserve, met onze culturele ontwikkeling en gunstige hygiënische toestanden een stuk gunstiger voor. Al zijn we nog niet van zorgen en pro blemen bevryd Veelbewogen is het leven van het koninklijk gezin in de afgelopen vijf jaar niet geweest. Enkele keren was Hare Majesteit voor korte tijd van haar echtgenoot gescheiden. Dit was toen Prins Bernhard op verzoek van de regering bezoeken bracht aan Zuid- Amerika in het begin van 1950, aan de Verenigde Staten enige tijd daarna en aan de West. Ook gezamenlijk heb ben Koningin Juliana en Prins Bern- gemaakt, niet officiële, zoals naar de hard een aantal buitenlandse reizen Oostenrijkse wintersportplaats Sankt Anton, en officiële. Van 23 tot 26 Mei 1950 vertoefde het Koninklijk Paar als gast van pre sident Auriol in Parijs. Het werd een uitbundige zegetocht, waarbij de Ko ningin en de Prins alle Fransen voor zich innamen. Niet minder succesvol verliep het officiële bezoek van 21 tot 24 Novem ber in hetzelfde jaar aan Engeland. En dat van 19 tot 21 Juni aan Luxem burg. Van 1 tot 28 April 1952 ver bleven de Koningin en de Prins in de Vereningde Staten, waar zij voor zich zelf en voor ons land veel sympathie gewekt hebben. Hare Majesteit toonde zich steeds een innemende gast of gastvrouw en tegenover de buitenlandse journalis ten ook een verstandige Koningin, die adrem op vele haar gestelde vragen antwoordde Herhaaldelijk bezocht de Koningin in de laatste vijf jaar Nederlandse provincies en Nederlandse steden en dorpen, waar niet alleen de bevolking met haar meeleefde, maar zg evenzeer mee de bevolking. Zeer geliefd heeft zij zich gemaakt door haar diepgaande, daadwerkelijke belangstelling ln de door de waters nood getroffen gebieden en door het aandeel, dat zij in de troost en de leniging van de nood heeft gehad. De beste Koningin „Wie ben ik, dat ik dit doen mag?-', vroeg Juliana bij de inhuldiging in de Nieuwe Kerk in Amsterdam op 6 Sep tember 1948. Na vijf jaar weet het Nederlandse volk heel precies het antwoord: „De beste Koningin, die het zich wensen kan"' Het moge haar gegeven zjjn nog tal- rjjke jaren met evenveel energie en met de zelfde opofferende overgave, tot heil van ons land, de teugels van hel bewind in handen te houden. Ingeloste belofte. H ,Jk zweer aan het Neder Ui nd- 1 se volk, dat ik de grondwet steeds zal onderhouden en fL handhaven. Ik zweer, dat ik de onafhan- kelijkheid en het grondgebied van de Staat met al mijn ver- mogen zal verdedigen en be- waren; dat ik de algemene en i bijzondere vrijheid en de rechten van alle Mijne onderdanen zal beschermen, en tot instond- I houding en bevordering van dc algemene en bijzondere wel- vaart alle middelen zal aan- wenden, welke de wetten tc j Mijner beschikking stellen, zo- als een goed Koning schuldig is i te doen. Zo waarlijk helpe mij God almachtig!" Met verheffing van stem sprak Koningin Juliana tijdens haar inhuldiging in de Nieuwe Kerk te Amsterdam op 6 Sep tember !9Jj8 deze door de grond wet voorgeschreven eedsformu le uit. Getrouwelijk komt onze Ko ningin, zoals we na vijf jaar constateren kunnen, haar eed lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllilllülll Zaterdag September 19^8 om 18 uur precies verschenen Wilhelmina, nu Prinses der Nederlanden, en Juliana, de nieuwe Koningin der Nederlanden, op het balcon van het Paleis op de Dam om de bevolking van Nederland mededeling te doen van de troonswisseling. Over dit aangrijpende ogenblik schreef onze speciale verslaggever: ,JDe duizenden ontblootten het hoofd en terwijl de laatste slag van de paleis- torenklok wegdreef op oen vlaag van de icind, zagen zij hoe de balcondeuren openzwaaiden en Prinses Wühélmina naar buiten trad. Zjj was doodsbleek en aan grote ontroering ten prooi. Het was alsof het zachte blauw van haar costuum het marmer van haar gelaat nog accentueerde. Maar s\ij stond fier rechtop, met in haar houding dezelfde majesteit, waarmede zij een halve eeuw lang de kroon heeft gedragen... Ehikéle seconden na haar betrad Koningin Juliana het balcon, in het grys gekleed, aangegrepen door dezelfde bewogenheid. De ogen betraand, de handen nerveus bewegend, het hoofd licht gebogen. Rechts van Prinses Wilhelmina stond zij; links van de Prinses stond Prins Bernhard. Seconden lang stond dit drietal daar, hoog boven de menigte, die de adem inhield. Op het wijde Damplein héérste de stilte. Zjj werd hoorbaar als in oude kathedralen... Toen sprak de Koningin, die enkele ogenblikken tevoren haar troons afstand luid getékend. Haar stem tride, zoals wy haar nimmer hebben horen trillen. Haar blikken dwaalden over de menigte en die menigte schaamde zich haar ontroering niet langer, zag de kleine blauwe vrouwengestalte op het balcon door omfloerste ogen en voelde het uiteindelijk als een bevrijding, toen Prinses Wilhelmina haar woorden besloot met een driewerf: ^Leve onze Koningin!" De inhuldiging Op 7 September 19J/8 schreef onze speciale verslaggever over de inhuldi ging onder meer: Amsterdam op dc dag der inhuldiging! In de gryze morgenuren (van Maandag 6 September) dromt dc meningte reeds rijen dik langs de straten, waarlangs in de late middag de Gouden Koets zal rijden. Koraalmuziek uit alle carillons klinkt over de stad en precies om acht uur daveren van de oorlogsbodems over het IJ honderd en een kanonschoten over Neerlands hoofdstad. Grauw is de hemel, maar het is of de wolken aan flarden worden gerukt: een grote dag breekt aan, de dag waarop het Nederlandse volk zijn nieuwe vorstin zal inhuldigen. Orgelmuziek ruist reeds om ne gen uur door de Nieuwe Kerk, de laat-gothische kruisbasiliek, waar om straald door de glorie van eeuwen, de Zeeuw der Zeeuwen, Michiel Adri- aansz. de Ruyter rust naast de prins der dichters, Vondel. Luisterrijk is deze kerk op deze onvergetelijke mor gen. Breed hangen van de gewelven rood-wit-blauwe dundoeken omlaag, diep rood zijn de tapijten, die de grij ze zerken overdekken en helder oran je de bloemversieringen, die op de zeteloverkappingen zijn aangebracht. De kerk stroomt vol, drieduizend mensen uit alle lagen van de Neder landse samenleving zijn de genodig den. Kleurig zijn de vele uniformén 1 met hun vele goud. even kleurig de staatsietoiletten der dames. Reeds thans is de kerk feestelijk, doch als om half tien de lichten aan- vlammen en de kaarsen der kronen zgn ontstoken, dan baadt eensklaps dit kerkinterieur als in een zee van zonneschijn. Verlaten staan voor het gouden, monumentale koorhek twee zetels op het wijde podium, waar straks de nieuwe Koningin en haar gemaal zullen zitten Als één man staan de duizen den op, als Prinses Wilhelmina der Nederlanden en Prinses Armgard de kerk betreden. Bleek en ouder, veel ouder dan Zaterdag bij de abdicatie plechtigheid is Prinses Wilhelmina, maar liefdevol buigt zij zich over de in het blauw geklede prinsesjes Bea trix en Irene, wanneer zij door het middenpad naar de plaatsen rechts van het podium schrijden In hun stijlvolle, van schilde rgen van Titiaan en Holbein bekende traditionele kledij blauw en geel over- wuifd door pluimen, komen de he rauten van wapenen en de trompet ters binnen, daarop volgt een weel de van kleuren: rood. goud, blauw, geel, purpereen stoet zo vorste lijk, zo overweldigend, als geen schouwspel ter wereld zijn kan In het middelpunt van deze pracht: Koningin Juliana der Neder landen, in een gewaad van koninklijk blauw, waarover het brede lint van de Militaire Willemsorde. In plaats van een diadeem, draagt Juliana een met juwelen bestikt kapje, koninklgk golft van haar schouders de rood fluwelen kroningsmantel, bestikt met gouden leeuwen en met herme lijn gevoerd en omzoomd. Reeds drie Oranjes droegen deze prachtige man tel bij hun inhuldiging Wanneer de Koningin en de Prins der Nederlanden op het podium hebben plaats genomen, waarvoor kroon, scepter en rijksappel liggen te stralen, rijst Koningin Juliana van haar zetel en spreekt de vergadering toe. Enige seconden na deze toespraak rijst zij opnieuw van haar zetel, en met een kalme, majesteitelijke stem zweert zij trouw aan de Grondwet, de eed besluitend met de traditionele formule: „Zo waarlijk helpe mij God Almachtig". Als het laatste Kamerlid de eedsformule heeft uitgesproken, zwaait de oudste koning van wape nen zgn scepter en roept met luide stem: „Hare Majesteit Koningin Ju liana is ingehuldigd!" en daarop drie maal „leve de Koningin!" De kerk davert van deze ovatie, het is het grootste moment van deze inhuldi gingsplechtigheid, het enige im mers, waarop de duizenden in het kerkgebouw gelegenheid hadden de vrije teugel te laten aan de overwel digende gewaarwordingen, die hen overmeesterden Het Wereldgebeuren Aan de baai van Ajaccio (Corsica) staat een standbeeld. Een mar meren heer in het gewaad van een Romeins keizer zit op een paard en om dat paard staan vier even eens marmeren heren in Romeinse toga's. De heer op het paard is Na poleon, de vier anderen zijn z'n broe ders Wie Napolen zegtzegt Afrika pyramiden. Frans Keizcrryk, onsterfelijke glorie Uit dat Atrika, waar Napoleon dc grondslag legde voor zijn carrière, kwam enkele weken geleoen een D.C. 3 naar Ajaccio gevlogen met een doorlucht gezelschap. Hoofd van het gezelschap was Sidi Mohammad ben Youssoef, zo pas afgezet als sultan van Marokko. Bij hem waren zijn twee officiële vrouwen, zijn twee adellijke zonen en tenslotte nog de aardigste vrouw uit zijn harem. Hij had onder zachte Franse drang en onder hevig lawaai van El Glaoui, de pasja van Marakesj, zijn Marok kaanse troon afgestaan aan zijn oom Sidi Mohammad, de zoon van Moulay Arafa. De oom, die voordien een heel rus tig leven geleid had in Rabat, was daar nauwelijks mee ingenomen. Hjj is dan ook begonnen met zijn taak uiterst kalmpjes op te vatten. Toen de vooraanstaanden in den lan de hem kwamen begroeten in zijn paleis te Rabat en de lof van Allah zongen, die aan Marokko een ni/uwe sultan had geschonken, zei hij nuch ter: „Noem me geen majesteit, die titel is uit de tijd. Kom ook niet meer op blote voeten in mijn paleis, maar houdt rustig je sloffen aan". Vervolgens liet hij stoelen aandra gen voor de caïds, de pasja's en de hoge ambtenaren, waarop ze plaats konden nemen voor een prettig praatje Van geëerbiedigd hurken voor de troon was geen sprake meer. Na de ontvangst, ging de zoon van Moulay Arafa eens kijken in de slaapkamers, en hij moest tot de ontdekking komen, dat alle dekens en lakens verdwenen waren. Hg nam ook een kijkje in de garage en hoe wel een lijst in de garage vermeldde, dat er 35 auto's moesten zgn, trof hij er geen enkele meer aanAlles gestolen door de here®, die meenden meer recht op deze bezittingen te hebben dan de nieuwe sultan Dat zgn droeve ervaringen. Reeds vóór de receptie had de nieuwe sul tan een droeve ervaring opgedaan. De menigte, die voor het paleis juich te, had niet geroepen „Leve de sul tan", maar „Leve El Glaoui", de Ber ber". Deze bejaarde Berber, die als woes tijnrover geen slecht figuur sloeg, daarna met de Fransen en maar schalk Lyautey goede maatjes werd, vervolgens opsteeg tot commandant van een Marokkaans (Frans) woes- tijncorpspasja werd van Mara kesjin een machtige Cadillac langs de woestijnwegen suist schatrijk is geworden omdat hij op het juiste ogenblik de juiste heren wist te dienendeze bejaarde Berber vindt, dat men het de Fran sen in Marokko niet lastig moet ma ken. Sultan ben Youssoef dacht daar an ders overHij luisterde naar z'n zoon Moelay Hassan, die stevig ver bonden was met de nationalisten en hun organisatie de Istiqlal. De sul tan en zijn zoon meenden, dat voor de Fransen het uur van vertrek uit Marokko spoedig zou slaan. Dit meningsverschil met El Glaoui zou nog wel gesust zijn, wanneer niet de dochter van de sultan zich in een badpak had laten fotograferen en daarmee aan vele gelovigen had ge toond hoezeer in de familie van de sultan werd afgeweken van de Koran- voorschriften. Toen had El Glaoui naast de eco- nomisch-politieke bezwaren ook godsdienstige bezwaren en kon hij de caïds en pasja's in actie brengen te gen de sultan. Kort daarop snorde de D.C. 3 naar Ajaccio. Vandaag vergaderen ln Cairo de leden van de Arabische Liga. Zij zullen praten over Marok koen over de afgezette sul tanZij zullen plannen beramen om voor het forum van de Verenig de Naties de zaak van de Marok kaanse onafhankelijkheid te beplei tenVolgens de Franse generaal Guillaume zijn er in Marokko slechts een handvol extremisten, die onaf hankelijkheid willen... Generaal Guil laume zal wel gelijk hebben alleenhij heeft de tijd tegen El Glaoui is een oud man.... de nieu we sultan is een oud manWanneer ze heengaan zal men toch met jonge ren moeten samenwerken, jongeren, die gefascineerd worden door onaf- hankelijkheidsidealen. Het kan niet anders of de jongste „revolutie" in Marokko is de laatste opflikkering van een verouderd régimeHoe men de zaak ook keert of wendt, uiteindelijk is de toekomst aan de jonge mensen, die nu de nederlaag hebben geleden, maar straks tóch aan de macht komen! ,Bal van de eeuw" ie Biarritz Dinsdagavond om tien uur precies begon op het terrein van de Chiberta club te Biarritz het „bal van de eeuw", dat gegeven werd door de milhonnair markies de Cuevas. De 2000 gasten er waren er 4000 uitgenodigd, maar de helft heeft afgezegd waren in 18e eeuwse kleding, evenals de muzikan ten van de vgf orkesten, de kellners, de lakeien, de verslaggevers, de pers fotografen en de politiemannen, die het terrein bewaakten. Het feest, dat naar schatting 600.000 gulden heeft gekost, werd ge houden ter ere van Lodewijk de veer tiende. De politie was voor deze gelegen heid bewapend met ouderwetse mus ketten, maar onder de 18de eeuwse kleding hadden zij moderne wapens verborgen, om de kostbare sieraden van de gasten zonodig te verdedigen. De genodigden waren bekende per sonen uit alle hoeken van de aarde. Tot degenen die de uitnodiging niet hebben aangenomen, behoorden ex- koning Faroek van Egypte, ex-koning Umberto van Italië, de Aga Khan en zijn echtgenote, koning Leopold van België, sir Laurence Olivier en zijn vrouw Vivien Leigh, Orson Welles, Greta Garbo en Mariene Dietrich. Sommige journalisten spraken de mening uit, dat velen bedankten, om dat zij het feest onder de huidige om standigheden in Frankrijk aanstoot gevend achtten en getuigend van slechte smaak. De Franse pers heeft het bal nagenoeg geheel genegeerd. De markies voerde daarentegen aan, dat het feest vele maanden lang was voorbereid en dat hij ondanks de so ciale moeilijkheden in het land beslo ten had het door te laten gaan met het oog op de vele buitenlanders, die het zou trekken. We er kwamen? Zulke mensen als Carry Cooper, Barbara Hutton, Merle Oberon enz. EL GLAOUI: „Geen foto's van sul- tansdochters in een badpak!"

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 5