VLISSINGEN 4 DAGEN BRADERIESTAD
Middenstand en Actiefonds
brengen leven in de brouwerij
„Braderie", is een heel oud
buitenlands gebruik
Wat hebben wij van de straat gemaakt?
-H et is genoegzaam bekend, dat het Vlissingse
Actiefonds, geboren uit de samenwerking tussen
V.V.V. en middenstand by de V.V.V.-feesten van het
vorig jaar, voor 1953 grote plannen in voorbereiding
had. Plannen, die moesten aansluiten op festiviteiten
elders, maar die door de ramp volkomen zjjn weggevaagd.
Tot er niets overbleef...
W acht verbod bij braderie
in Walst raat te Vlissingen
£.eoen in 7)e bzoiuvezij/
Vlissingen Hraderiestad
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1953.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
T
Ondanks tegenslagen toch een Braderie
e Missings© middenstand heeft dit jaar wel ern
stige slagen te incasseren gekregen. De grote
overstromingsramp van de eerste Februari richtte in tal
van zaken desastreuse verwoestingen aan en wie in de
eerste Februari-dagen door de bemodderde straten van
de oude binnenstad wandelde, vroeg zich met zorg af
hoe het zakenleven hier ooit weer behoorlijk op gang zou
kunnen komen.
Maar de Vlissingers hebben niet by de pakken neer
gezeten. Zij hebben zelfs onmiddellijk de handen uit de
mouwen gestoken en met bewonderenswaardige moed
zyn zjj nog op diezelfde Maandag, waarop him zaken
„droog vielen", begonnen met orde op zaken te stellen,
daarbij geholpen door de officiële instanties, die hier
hulp te bieden hadden. En deze zakenmensen hebben in
de eerste plaats tot zichzelf gezegd: „het is erg geweest,
maar wat zjjn we er hier toch goed van af gekomen,
wanneer we ons indenken, wat er met onze collega's op
Schouwen en in Kruiningen is gebeurd!" En toen zyn ze
aan het werk gegaan. Met als resultaat, dat, toen H.K.H.
Prinses Wilhelmina slechts enkele dagen na de ramp
een kort bezoek aan Vllssingen bracht, zy haar ver.
wondering of liever gezegd BEwondering kon uit
spreken over het feit, dat verschillende zaken in het
zwaar getroffen winkelcentrum er reeds „toonbaar" uit-
zagen. Ja, zelfs hier en daar een winkelier al weer een
keurige etalage had ingericht.
En nu weten we wel, dat dit allemaal maar ulteriyk
was: intern zaten de winkeliers en zitten velen van
hen nog steeds tot over de oren in de moeiiykheden.
Maar daarom valt het des te meer te loven, dat deze
middenstanders, georganiseerd in hun by de Midden
standscentrale aangesloten verenigingen en voor byzon-
dere doeleinden bovendien in het jonge, maar actieve
VlissLngs Actiefonds, in deze eerste zomer na de ramp-
winter tot een activiteit zijn gekomen, die er op gericht
is de kopers van stad en land naar Vlissingen te trekken.
En toch kón en wilde men in Vlissingen in de zomer van
1953 iets ondernemen. Er Is dus gepraat en overwogen en
het resultaat werd een braderie, welke deze week
gedurende vier dagen ongetwijfeld tienduizenden bezoe
kers naar Vlissingen zal trekken. Niet alleen uit Mid
delburg en van de Walcherse dorpen, maar ook van de
Bevelanden en de „overkant", en vooral niet te vergeten
uit België en Noord-Frankrijk. Want. waar het gezellig
is, daar trekken de Belgen en Fransen op een vry© dag
graag naar toe en op de Vlissingse Braderie wórdt het
gezellig. Dat hebben de organisatoren ons met de groot
ste stelligheid verzekerd!
De Vlissingse Braderie is met zorg en enthousiasme
voorbereid; zy kan dus een succes worden. Tenminste...
als ook het weer een handje mee wil helpen. Na het
slechte begin, mogen we over het weer in de zomer
van 1953 eigenlek niet klagen. Het is vorige week zelfs
uitgesproken goed geweest. Moge het in de komende
dagen zo biyven.
De Braderie, d.w.z. de Vlissingse middenstand èn de
duizenden bezoekers, zouden er wel by varen.
Ook deze week zal het iedere
avond op het feestterrein van
het Vlissings Actiefonds aan de
Zeilmarkt weer gezellig zijn, al
zullen de festiviteiten met het
oog op de braderie uiteraard
iets later in de avond beginnen.
Vanavond treedt de Ambone-
se band „Soeara Maloekoe"
weer op (aanvang half negen).
Woensdagavond 9 uur komt
de Braderieband en Donderdag
avond zal het de Boerenkapel
zijn, die de danslustigen in de
gelegenheid stelt van de dans
vloer gebruik te maken
Vrijdagavond is er eveneens
een openluchtbal en Zaterdag
avond treedt tot besluit de Bra
derieband nogmaals voor het
voetlicht. Donderdag, Vrydag
en Zaterdag begint men pas om
half tien.
De feestelijk versierde Wolstraat, die
in de komende dagen het toneel van
de Braderie zal styn. (Foto P.Z.C.)
Horgen begin van de verkoop-dagen
Morgen, 19 Augustus, beginnen te
Vlissingen de braderiedagen en naar
het zich laat aanzien zal dit evene
ment veel publiek op de been bren
gen. Het is te verwachten, dat het
met name in de Walstraat zeer druk
zal wordenimmers de tentjes van de
„kooplieden" zullen hier ongetwijfeld
velen tot 'n bezoek verleiden. In ver
band hiermede hebben B. en W. van
Vlissingen besloten deze straat voor
alle verkeer, met uitzondering van de
voetgangers, af te sluiten. Deze slui
ting geldt voor de richting Zeilmarkt
gedurende het gehele etmaal, doch
voor de richting Betje Wolffplein is
verkeer toegestaan tot 1 uur 's mid
dag. Voorts geldt tijdens de braderie-
dagen een wachtverbod in de Wal
straat. Ook is het verboden om tus
sen 1 uur 's middags en 12 uur
i avonds met de fiets aan de hand
door de Walstraat te lopen.
Eeuwen in hei vergeetboek
maar thans herleefd
Het woord „Braderie" heeft in Nederland vooral na de oorlog een bekende
klank gekregen. Zo'n verkoopfeest in de openlucht, waarbij de verkopers
gecostumeerd zyn, trekt over het algemeen veel belangstelling. Hoe kan het
ook anders? Met 'n braderie verbreekt de winkelier de sleur van de verkoop
binnenshuis. Keurig verzorgde stands en een feestelijke aankleding van het
geheel maken het, kopen van 't publiek niet alleen tot een genoegen, maar
ook tot een vermaak. De winkelier vaart er wel bij.
De braderie is niet bepaald iets van de laatste jaren. Wellicht moet de oor
sprong gezocht worden in de jaarmarkten, welke in de Middel
eeuwen gehouden werden. Vast staat echter, dat deze vorm van feesteiyke
verkoop reeds lang geleden in het Frans sprekende deel van Zwitserland
gemeengoed was.
Dat de gedachte om tot een Vlissings
Actiefonds te komen geboren werd, is
nu ongeveer een jaar geleden. Het
was immers tijdens de V.V.V.-feesten
in de zomer van 1952, dat enkele mid
denstanders, ziende wat te bereiken
zou zyn, mits men maar over enige
(financiële) middelen beschikte, de
koppen bij elkaar staken en wat
nog veel belangrijker was metter
daad wat bij elkaar legden om een be
gin te maken, van hetgeen later zou
uitgroeien tot het Vlissings Actiefonds.
Wij hebben de voorzitter van het
Actiefonds, de heer J. L. Verhagen,
dezer dagen eens gevraagd of naar zijn
mening in dit eerste levensjaar door
het Actiefonds ook iets bereikt is. Iets
van het vele, dat de enthousiaste op
richters ongetwijfeld voor ogen heb
ben gehad toen zij hun eerste plannen
smeedden.
En het antwoord van de voorzitter
luidde hoe kan het ook anders?
volmondig: „Ja"! We zijn nog lang
niet waar we wezen willen, maar het
begin is er en wanneer al die kat-uit-
de-boom-kijkers op den duur mede
strijders zijn geworden, zal het Vlis
sings Actiefonds inderdaad iets kun
nen doen om „meer leven in de brou
werij" te brengen. En dat wil men toch
zo graag in Vlissingen?
Ook dit eerste jaar hebben wij ge
lukkig al iets kunnen doen met de be
scheiden middelen, welke tot dusver
te onzer beschikking zijn gesteld. En
we hebben het daarbij vooral gezocht
in dingen van blijvende aard. De aan
koop van de Walcherse verenwagens
was daarvan een voorbeeld en daarop
zijn reeds verschillende andere ge
volgd: de vlaggemasten aan het Bella-
mypark, 500 meter lichtstrip in de
Walstraat, die bij andere gelegenheden
natuurlijk overal elders in de stad
kan worden gebruikt, en nu weer het
materiaal voor het feestterrein aan de
Zeilmarkt, dat evenzeer van meer
duurzame aard is. Vroeger moest al
les voor veel geld gehuurd worden en
na afloop had men dan nog niets over...
Dat is nu tenminste andersl
Inderdaad. Dat is nu anders. Een
aantal middenstanders heeft in het
Vlissings Actiefonds middelen bijeen
gebracht, waarmede gewerkt kan wor
den. En wanneer de velen, die zich nu
nog afzijdig hielden, na deze eerste
activiteit niet langer aan de kant blij
ven staan, kan er volgend jaar veel
meer gebeuren. En daar kan de gehele
Vlissingse middenstand alleen maar
wel bij varen!
In die lang vervlogen tijden ver
kochten de ambachtslieden, die niet
over een winkel beschikten, éénmaal
per jaar de zelfvervaardigde artike
len. Zij déden dit op een soort jaar
markt, waar zij verschenen in de na
tionale klederdracht van die dagen.
Het werd dan een vrolijk feest Velen
kwamen van verre om de braderie
mee te maken. De oorsprong van het
woord „braderie" zou volgens sr,mini-
gen liggen in het Franse woord „bro
derie", dat handwerk betekent.
Naarmate er echter meer winkels
kwamen en de met de hand ver
vaardigde producten niet meer door
de handwerkslieden zelf verkocht
werden, verdween de braderie in de
loop der tijden. Dit soort verkoop had
blijkbaar zijn tijd gehad. Moderner
tijden waren aangebroken, waarin
geen plaats was voor dergelijke tradi
ties. Nog later begon de machine zijn
zegetocht en was het met de thuis
arbeid van kleine zelfstandigen geheel
gedaan. De fabrieken namen hun taak
over.
Tientallen jaren, wellicht enkele
eeuwen, werd het woord braderie niet
meer gehoord, omdat daar geen re
den voor was, tot plotseling, enkele
jaren voor de tweede wereldoorlog, in
Dagelijks komen in het seizoen de
Flaxidria-boten vlak voor het Bella-
mypark binnen en stromen de Belgen
naar stad en boulevard. (Foto P.Z.C.)
België verkoopfeesten werden geor
ganiseerd onder de naam „braderie"
of „braderjj". Deze Belgische brade
rieën, welke met veel jolijt werden ge
houden, waren oorspronkelijk oprui
mingsverkopen in feestelijke vorm,
waarbij de winkeliers voor hun win
kels stalletjes op straat plaatsten en
daarin hun waren met een kwinkslag
aan de man brachten.
Belgische lezing
Naar een Belgische lezing over de
oorsprong van de braderie, zou het
woord afkomstig zijn van braderij,
omdat het in België gewoonte was om
tijdens een jaarmarkt een os te bra
den. Of deze lezing juist is, valt te be
twijfelen, maar de verklaring is aar
dig gevonden, al zyn er geen histori
sche aanwijzingen, welke deze uitleg
ondersteunen.
Hoe het ook zij, de braderie werd in
enkele jaren een zeer populaire vorm
van verkoop bij onze Zuiderburen. In
later jaren ging men er nog verder,
door de verkopers te costumeren, al
naar de aard van het product dat zij
verkochten. Een verkoopster van ba
by-artikelen trok bijvoorbeeld het
ouderwetse costuum van een baker
aan, een slager zette een masker van
een varkenskop op zijn hoofd, een
verkoper van badpakken stond als
wijlen Neptunus, compleet met drie
tand in zijn stand.
Na 1945 deed de braderie in Neder
land haar intrede. Het werd een zege
tocht, want in ons land bestond
grote animo voor dergelijke verkoop-
festijnen. Ook in Nederland werd dit
feest niet een verkapte seizoenoprui
ming, maar een nieuwe, frisse vorm
van verkoop met aantrekkelijke
stands en verlokkelijk uitgestalde
artikelen.
Er werd in Nederland ook direct
veel zorg aan besteed en binnen enke
le jaren had de braderie ons
land veroverd. Handige kooplieden als
de Nederlanders altijd zijn geweest.
gebruikten zy de braderie om er nieu-
we en nuttige artikelen te demon-
streren, hetgeen de aantrekkelijkheid j
van het koopfestyn nog aanmerkelijk.j
verhoogde.
Zo is de braderie, een oud gebruik.
teruggekeerd in het moderne, haasti
ge leven, dat vaak geen ruimte laai
voor oude gewoonten, maar waarin de
mens, zo vaak door de sleur van de
dagelijkse tredmolen gebonden, gaar
ne afwisseling ziet in de elke dag te
rugkerende werkzaamheden.
De verkopers biedt zy gelegenheid
te laten zien wat zy op hun gebied
waard zyn.
Voor de kopers betekent het gezel
lig winkelen en kennismaking met
vele nieuwe artikelen, die over het
algemeen gefabriceerd worden om het
leven te veraangenamen.
De St. Jacobstoren baadt deze weken
in een zee van licht.
Misschien hebben ze er wat bij-
gefantaseerd en wat b\j-gelogen
maar als de helft waar is van de
straattonelen, die de zeventiende
eeuwse Bruegliels geschilderd heb-
ben, dan was de straat im de vorige
eeuw het middelpunt van mensen
leven. Er werd op die straat gefla
neerd en gevochten... er werd ge
vrijd en gekneven... er werd gespeeld
en een pot bier gedronken... er werd
geknipoogd naar een knappe buur
vrouw en achter de rug van een bra
ve Hendrik gelachen, er werd han
del gedreven en noest gearbeid...
Op de straat trof men het gehele
gezin van de dreumes af, die op blote
voeten door de modder drentelde,
tot de oude dame, die met behulp
van krukken statig voorwaarts
schreed. De straat was alles in die
goede oude tijd.
En vsat hebben wij van die straat
gemaakt
Het is een verkeersmedium ge
worden... netjes rechtshouden... al
tijd op het trottoir blijven... niet over
steken... Wij rennen er alleen nog
maar langs of doen gehaast bood
schappen... Het leven op de straat
is er voor ons niet meer bij.
We kunnen ons nauwelijks meer
voorstellen, dat in een stad als Vlis
singen de Walstraat en het Bella
my park en noem nog maar een paar
andere straten, in de goede oude tijd
er zo Brueghcliaans hebben uitge
zien. En toch moet het zo geweest
zyn. Daar roas de slager, die in de
achttiende eeuw aan de Kleine Markt
zijn pas gekochte koe voor het huis
vastbondom aan de klanten te to
nen welke prachtbeesten hfj slacht
tedie slager is lang verdwenen.
We binden geen koeien meer vast
in onze nette winkelstraten.
En hoe feestelijk kon de bakker
's morgens om vijr uur op z?n horen
blazen om aan de hele buurt te laten
weten, dat het verse brood de oven
had verlaten...
De klompenmaker smeet de deu
ren van zijn werkplaats open en aan
een ijzeren staaf hing hij een ris
klompen klaar voor de vroege
klanten.
De poelier voorzag een zelfde soort
ijzeren staak van gevogelte en an
der wild... Dat bengelde dan in de
prille ochtendwind. De dames en
heren mochten die boutjes rustig be
tasten om na te gaan hoe vet ze wel
waren.
Niemand wist in die goeie, oude
tijd vaii spiegelruiten... daarom
klapte de groenteboer voor zyn huis
een soort verkoopbank neer en hij
strooide er bloemkool, sperciebonen
en wortelen over uit... Tast maar
toe en koop maar...
Voor de smidse was het op straat
één en al lawaai... Daar stond de
travaille, waarin een paard werd be
slagen en op de stoep waren
knechten aan het jongleren met een
ijzeren wielband.
Zelfs de bleekzuchtige apothe
kersknecht aan het Vierwindenplein
sleepte zyn grote xtijzel uit de me-
dicijntoinkel en stampte op straat
zyn medicamenten tot poeder... en
hy zal wel eens verstolen gekeken
hebben naar het blonde Grietje, dat
met txoee manden vis langs de hui
zen leurde vn een tijd toen karren
duur en manden goedkoop waren.
Dat kind dan wie weet nog een
dochter van de oude piraten, aan
wie Vlissingen zijn roem als zee
roversnest te danken had kwam
van de haven en langs die haven was
het zomer en winter een drukte van
belang... Daar sjouwden lieden met
touw en zeil en scheepsbehoeften
rond... Daar lagen schepen met turf
voor de winter... turf, want de steen
kool was nog niet ontdekt en de
P.Z.E.M. nog niet uitgevonden.
Allemaal straathandel... De man
denmaker neusde er rond en troonde
klanten mee naar zyn werkplaats.
De kuiper bood de vaten te koop
aandie op z'n stoep te kijk ston
den... Wat vond je in die goede, ou
de' t%d al niet op en langs de straat!!
Natuurlijk waren er wel van die
echte, deftige buurten, waar het stil
was... zoals de Noordstraat en de
Vrouwenstraat, met de huizen van
chirurgijns en pennelikkers, juristen
en rijke kooplieden, maar daar liep
je dan toch niet voor je genoegen,
want daar viel niets te beleven...
En stel hier nu eens het leven
i» de twintigste eeuwse winkel
straten tegenover... Wat zyn xce toch
allemaal deftig geworden... wat zyn
we statig en overmatig vervuld van
schijnbaar fatsoen...
We zijn bang om op straat onze
vreugden en kleine droefenissen te
beleven... bang aan iemand, die zo
maar „goedendag" zegt, eexi harte
lijk antwoord te geven-
Dat goeie, oude leven op straat...
dat is weg! We vinden dat eigenlijk
jammer. En xoe kunnen het zo goed
begrijpen, dat er mensen zijn, die
dat ook betreuren en die het vi%je
leven vaxi de handelende, worst--
etende, lachende en pratende
^straat" voor een ogenblik weer
willen laten terugkeren... Alsof de
eeuwen hebben stilgestaan... alsof de
spiegelruit niet was uitgevonden...
en de slager nog z'n koe aan de voor
gevel bond, alsof er geen plaveisel
was en geen trottoir... geen ver
keersregeling en geen auto...
Dat zijn mensen uit het goede
stoerehout gesneden... zij orga
niseren braderieën exi daarbij zal het
zijn alsof de schimmen van het ver
leden in Vlissingen herleven De
bakker blazende op de hoek... de
apotheker van het Vierxcixidenplein...
de lapjeskoopman op zyn stoep... de
grutter met een bestoven gezicht
tussen zyn zakkexi...
De straat herleeft en al zullen dan
die schimmexi alleen maar schimmen
blijven en al staan er echte txoixi-
tigste eeuwers achter exi bij de kra-
men en etalage's vaxi de braderie-
kramen, die met hypermoderne bul
len beladexi zullen zyn, het gaat om
dat merkwaardige leven van de
straat xvaar de Brueghels zoveel le
venslust uit puurden. Het leven van
de straat dat een braderie tot
een hoogtepunt vaxi opgewektheid
en vrolijkheid maakt!
Onze voorvaderen hebben het ge-
kend... wij raakten het kwijt en dank
zij de braderie zullen xoe er iets van
kunnen proeven!
Dat is een gelukxoens waard! I
Wij mogen ons in Vlissingen geluk
kig prijzen dat er een soepele en lo
yale samenwerking bestaat tussen het
„Vlissings Actiefonds" en de ..Midden
standscentrale". Juist door deze ge
zonde samenwerking kan er veel in
onze stad tot stand worden gebracht
dat de belangstelling van eigen inwo
ners en van velen buiten Vlissingen
trekt.
Helaas is door de waterramp, die
ook onze stad trof een lelijke streep
door de grote plannen gehaald, die
voor deze zomer klaar lagen, maar
door het enthousiasme en de energie
van verschillende zakenmensen is het
toch mogen gelukken ook dit seizoen
nog iets in Vlissingen te brengen: de
Braderie.
Een „Braderie" vereist zeer veel
werk. Meestal gaat hieraan een maan
denlange voorbereiding vooraf. In
Vlissingen is deze Braderie in veel
kortere tijd tot stand moeten komen.
Daarom zal aan deze 1ste Braderie in
onze stad weliicht nog iets ontbreken.
Dit zal echter in de toekomst beter
worden! Want het zal bij deze éne
Braderie niet blijven; het moet een
jaarlyks terugkerend evenement wor
den, mooier en groter dan deze. Wij
weten uit ondervinding, dat wij de vol
le medewerking van ons gemeentebe
stuur en de politie hebben. Wij weten
ons ook verzekerd van de medewer
king van een groot aantal zakenmen
sen. Daarom zal deze 1ste Braderie
door meerdere gevolgd worden.
Vlissingers en allen, die hier mo
menteel vertoeven, zet uw vrolijkste
gezicht en neemt uw beste humeur
mee. Dwaalt door onze feestelijk ver
lichte straten en langs de Braderie-
stands. Vermaakt U op het feestter
rein. Viert deze dagen prettig en ge
niet van hetgeen de Vlissingse zaken
man te bieden heeft.
Vlissingse
Centrale.
M. G. A DE NTJS
'Stands
