De „Tour de France" was op 1 Juli 1953 vijftig jaar oud 3 Louisa's grote strijd r „EN HIER ZIET U DAN HET SPLITSEN VAN EEN ATOOM" Met YELP0N zie ie er geen barst van! JIMMY BROWN en de oranjehemden Sena PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 27 JUNI 1953 JOURNALIST NAM HET INITIATIEF Tourrijders waren aanvankelijk dwangarbeiders van de weg" Vijftig jaar is thans de Tour de France oud, want het was de eerste Juli van het jaar 1903* dat de Parijse journalist Henri Desgrange het start signaal gaf aan de zestig Franse wielrenners, die de moed hadden om het door velen als waanzinnig bestempelde initiatief van Desgrange tot wer kelijkheid te maken. In zes étappes van gemiddeld ruim vierhonderd ki lometer, afgewisseld door een, twee en zelfs drie rustdagen, reden deze zestig wielrenpioniers van Parijs via Lyon, Marseille, Toulouse, Bordeaux en Nantes terug naar Parijs waar 21 van hen de finish haalden en de win naar Garin met een totaaltijd van 94 f2 uur en een gemiddelde snelheid van ruim 25 kilometer per uur niet minder dan drie uur voorbleef op zijn dielitsbijzgnde concurrent. Dat was de Tour de France uit de oertijden, toen het woedende landvolk barricades op de wegen plaatste en spijkers strooide om de Tour de Fran- ce-renners dwars te zitten en toen de juryleden per trein van de ene étap peplaats naar de volgende reden, omdat vijftig jaar geleden de automobie len nog niet betrouwbaar genoeg waren om de renners te kunnen bijhou den Dat er in deze vijftig jaar niet pre cies vijftig Tours de France zijn ge houden, is een gevolg van de beide wereldoorlogen, want de jaren 1915 tot 1918 en de jaren 1940 tot 1946 ontbreken uiteraard in deze jaarlijkse lijst, al werd er in laatstgenoemd jaar ai weer een officieuss kleine Tour ge houden over een kwart van de ge bruikelijke afstand. Het zal nu dus de veertigste keer worden, dat deze befaamdste wegwedstrijd ter wereld start op Vrijdag 3 Juli in de „Euro- Eese hoofdstad'r Straatsburg om via uxemiburg, België, de kust van de door ADRIANI ENGELS Atlantische Oceaan, de Pyreneeën, de Rivièra en de Alpen op Zondag 26 Juli de Franse Hoofdstad Parijs te bereiken, waar in al deze jaren de fi nish geweest is. Bgna steeds was Pa rijs ook de stad, waar de Tour begon, alleen in 1926 (Evian), 1951 (Metz), 1952 (Brest) en thans (Straatsburg) koos men een andere startplaats. Dwangarbeiders 'In deze halve eeuw is Desgrange's experiment gegroeid tot een evene ment, waarvan een nuchtere Neder lander zich geen denkbeeld kan ma ken. In de plaatsen langs het par cours der bijna vijfduizend kilometer wordt alom het werk stilgelegd tegen de ttjd, dat de Tour passeert; win kels en fabrieken sluiten, de bevol king schaart zich langs de weg om de renners toe te juichen en in een paar seconden een blik op te vangen van de wielerhelden, die door de ro mancier Albert Londres in 1924 „de dwangarbeiders van de weg" ge noemd werden. Tegen vijven bulleti- neerd men overal in het land de uit slag van de étappes, die door de ra dio en televisie verslagen wordt nog voordat de kranten het resultaat er van kunnen brengen. Een heel, heel kleine imitatie van deze Tour de France-koorts heeft men de beide vo rige jaren ook in ons land kunnen constateren toen Van Est als eerste en tot dusverre enige Nederlander de gele leiderstrui mocht aantrekken en toen Nolten de étappe in Monaco won als lid van een Nederlandse ploeg, die van start tot finish compleet bleef. Op zware fietsen De lange historie van de Tour de France, die men in ons land veel lie ver met zijn oorspronkelijke naam noemt dan als Ronde van Frankrijk aanduidt, zoals de Belgen dat doen, is er een van vele ups en downs. Na het tweede jaar leek het experiment mislukt. Toch ging Desgrange ermee door, hij haalde er de bergétappes bij, die de rennners op hun ouderwetse zware fietsen met dito banden moes ten beklimmen (de Alpen sinds 1907, de Pyreneeën sinds 1910), hij gedacht de gele trui voor de leider in 1919 en toen er een crisis in zijn Tour ont stond doordat de grote rijwielfabrie- ken al te veel invloed wilden uitoefe nen, kwam hy in 1930 met het idee der landenploegen, waardoor men sindsdien naast een individuele win naar ook een winnende nationale ploeg kreeg: zevenmaal België, vijf maal Frankrijk, viermaal Italië. De individuele overwinning sinds de allereerste Tour viel zestien- maal aan een Fransman ten deel, twaalf maal aan een Belg (speci aal in de periode 1912- 22, zes maal aan een Italiaan, driemaal aan een Luxemburger en twee maal aan een Zwitser. In de na oorlogse jaren waren de win naars: Robic (1947), Bartali (1948), Coppl (1949), Kubler (1950), Koblet (1951) en nog eens Coppl (1952). 40 procent succes Maar wat waren er in vroeger ja ren ook „reuzen van de weg" Dij de ze winnaars: Petit Breton, die eigen lijk Lucien Mazan heette, de Luxem burger Faber, die altijd met twaalf cotelettes in zijn voedseltas aan de start verscheen, de drievoudige win naar Thijs, Henrie Pelissier, Bottec- chia, Baysse, Frantz, Leducq, Magne, Lapébie, de beide Maes' en, Speicher Advertentie Bij is eerste aanwijzing van Rhenmatlsche Fijn moet gij zeker Krnschen nemen. De zes minerale zouten die Kruschen bevat sporen lever, nieren en in gewanden aan tot actievere werking, het bloed gaat sneller stromen, on zuiverheden worden afgevoerd en zo worden rheumatische pijnen gesmoord in de kiem. In duizenden zelfs hard nekkige gevallen bracht Kruschen baat. Waarom zoudt gij dan Uzelf te kort doen en wie al niet meer. Dat waren de alom toegejuichte winnaars, doch weet men wel dat het rijden van deze Tour zo zwaar is dat van de 4251 tot dusverre aan de start verschenen renners slechts 1697, dus 40%, de tocht volbrachten? Daarbij behoorden onze landgeno ten de broers Schendel (tezamen 6x), Middelkamp, Hellemons, Janssens en de Ruyter (elk 2x), Lambrichts.de Korver, Dominucus, Nolten, Van Est, Voortuig, Wagtmans, Roks, Dekkers van Breenen en Faanhof (elk lx). De beste prestatie In het eindklas sement bereikte Lambrichts met een achtste plaats in 1939, al heeft hij nooit een étappe weten te winnen zo als wel aan Middelkamp (2x), Schul- te, Albert van Schendel (2x), Van Est en Nolten gelukte. De organisatie Op de Nederlandse prestaties in liet verleden en op hetgeen men van de Tour de France 1953 verwachten mag, komen we een volgende keer nog nader terug, we willen nu nog even de aandacht vestigen op de machtige organisatie van deze wieler wedstrijd. Net zoals men in de aviatiek een veelvoud van het personeel aan boord der vliegtuigen nodig heeft als grond personeel zo werden vorig jaar de 130 wielrenners over hun parcours van toen 4807 kilometer vergezeld door 410 officials, 430 journalisten en 280 mensen van de publiciteitskara- vaan zonder dan nog de 300 journa listen en 90 karavaanmensen mee te rekenen die de Tour gedeeltelik mee maakten. Voor de dagelijkse verplaatsing van dat leger beschikte men over 255 auto's en 97 motorfietsen. De Tour is een millioenen-organisatie geworden, die zich nog steeds uitbreidt, want het totaalbedrag, dat de 130 wielren ners in deze 22 étappedagen (plus 3 rustdagen) verdienen, bedroeg vt jaar 28 millioen francs en nu 30 i lioen, wat ongeveer overeenkomt met 300.000 gulden of per renner gemid deld 2300 gulden. Oudste en beroemdste De Tour de France is niet alleen de oudste, maar ook de beroemd ste wielerronde ter wereld; de Ronden van Zwitserland, Duits land, België, enz. enz. (De Ronde van Nederland mogen we helaas vergeten) zijn niets in vergel king ermee en zelfs de „Giro", oftewel de Ronde van Italië kan organisatorisch en sportief op geen stukken na de vergelijking doorstaan met het levenswerk van Henri Desgrange, dat thans door diens opvolger Jacques God- det wordt voortgezet. En bovendien is het in tegenstel ling tot de slaapverwekkende Ronde van Italië een wedstrijd vol ver rassingen. Vóór de start reeds, men denke slechts aan de conflicten dit maal tussen Coppi en Bartali, tussen Kubler en Koblet, tussen Ockers en de Belgische wielerleiders enz. Een en ander leidde ertoe, dat de renners, die vorig jaar als eerste, tweede en derde in de Tour de France eindigden, ditmaal misschien zullen ontbreken, want Coppi trok zich terug, Maar er zijn alweer berichten, die op een ver zoening met Bartali schijnen te dui den. Ockers werd door de Belgen te oud geacht en Rulz werd ter elfder ure uit de Spaanse ploeg gewipt. GEEF U NÜ OP: HUIDEKOPERSTRAAT 20 - AMSTERDAM HOOG EN LAAG WATER 28 Juni. U.+N.A.P. U .+N.A.P. U.- -N.A.P. U.—N.A.P. Vlissingen 2.34 2.11 14.56 2.09 8.44 2.06 21.18 2.25 Terneuzen 3.02 2.31 15.29 229 9.18 2.25 21.53 2.44 Hansweert 3.43 2.37 16.13 234 10.01 2.41 22.32 2.60 Zierikzee 4.08 1.54 16.34 1.50 929 1.56 22.00 1.74 Wemeldinge 4.19 1.81 16.49 1.76 9.52 1.84 22.23 2.02 29 Juni. Vlissingen 3.18 2.19 15-37 2-14 9.26 203 22.02 2.30 Terneuzen 3.47 2.39 16.10 2.32 10.02 2.22 22.39 2.49 Hansweert 4.31 2.44 16.53 2.36 10.44 2.37 2319 2.61 Zierikzee 4-54 1.60 17.17 1.49 1011 1.52 22.46 1.78 Wemeldinge 5.06 1.86 17.32 1.75 10.35 1.80 23.06 2.07 Uitverkopen van 11 Juli tot 8 Augustus In het Staatsblad van 26 Juni 1953 is opgenomen een algemene maatre gel van béstuur waarin is bepaald, dat voor het jaar 1953 in plaats van het tijdvak 15 Juni en 15 Augustus het tijdvak, aanvangende 11 Juli en eindigende op 8 Augustus, is aange wezen voor het houden van opruimin gen. Deze maatregel geldt voor: a. winkelneringen waarin worden uitgeoefend de kleinhandel in electri- sche verbruikstoestellen, de kleinhan del in glas, porcelein en aardewerk, de kleinhandel in huishoudelijke arti kelen, de kleinhandel in Luxe- en kunstnijverheidsartikelen. de klein handel in galanterieën, de kleinhan del in speelgoed, de kleinhandel in gouden en zilveern werken en juwe len, de kleinhandel In koffers en le derwaren, de kleinhandel in meube len, de kleinhandel in parfumerieën, cosmetische artikelen en toiletartike len, de kleinhandel in schoenen, de kleinhandel in textielgoederen ln al zijn vormen, de kleinhandel in ver- warmings- en kookapparaten en de boekhandel. De maatregel geldt ook voor warenhuizen. De tenniswedstrijden in Wimbledon zijn aangevangen, en van heinde en ver stromen de toeschouwers naar de ze tenniscourts, om te zien, en gezien te worden. Het traditionele „Wimbledon-weer" heeft weer inge zet, en dag aan dag zitten de belang stellenden op de volgepakte tribunes in hun luchtigste plunje te bakken in de zon. Men ziet er damestoiletjes uit Parijs, New York en Londen. Naar de mening van de fotograaf werd het meest originele toiletje gedragen door de Amerikaanse tennis-ster Gloria Butler, die een donkerblauw japon netje, versierd met een piraat, zijn schip, het geld, dat hij had veroverd en een vlag droeg. Gloria had een tasje uitgekozen, dat goed bij haar toilet paste; een scheepslantaarn, die, om in stijl te blijven een uit raffiaschakels bestaand hengsel had. Maar, Gloria had nog meer pijlen op haar boog; dat bleek toen zij zich vertoonde in een wit jasjebedrukt met de portretten van de „gróten" van Wimbledon, en met een afbeelding van de All-England Club. Op Gloria's jasje prijken geheel boven, Gardner Mulley, daaronder, v.l.n.r.: Gu-ssie Meran, „Big" Bill Til den en Beverley Baker. Onder v.l.n.r.: Nancy Chaffee, Budge Patty en Glo ria Butler zélf. Een plastic tasje com pleteerde het geheel. Generaal Kruis in dienst van American Express Met ingang van 1 September a.s. zal generaal mr. H. J. Kruis als me dewerker worden verbonden aan het concern van de „American Express Company". De directie van deze maatschappij deelt hierover het vol gende mede: „Generaal mr. H. J. Kruis heeft aan de minister van oorlog verzocht hem met ingang van 1 September 1953 een jaar verlof te verlenen. Minister Staf heeft dit verzoek toegestaan. Deze gang van zaken staat in ge nerlei verband met de ontworpen wij ziging der bevorderingswet, waarover onlangs in de pers is bericht. Het ini tiatief tot dit verlof is uitgegaan van generaal Kruis. Wij zijn er dan ook van overtuigd, dat de nieuwe functie van generaal Kruis hem algehele voldoening zal schenken en hem zoals boven reeds aangegeven tevens gelegenheid zal bieden verder in het belang van Ne derland werkzaam te zijn", aldus de mededeling der directie van Ameri can Express. EENVOUDIG MAAR FASCINEREND. In een Utrechts laboratorium (Van onze speciale verslaggever). UTRECHT, Juni. Het ls bepaald verrassend op zeker ogenblik te horen zeggen: „En liier ziet U dan de splitsing van één atoom." Dat ls ons dezer dagen gebeurd. Op iets, wat men het beste zou kunnen verge lijken met een televisieschermpje, zagen we toen uit een smaragdgroen gekleurde kabbelstroom, die als een centimeter brede streep over het scherm liep, telkens een vonkje loodrecht omhoog sclüeten. Och, voor wie de jonge wetenschap der kernsplitsing langzamerhand al weer gesneden koek geworden is, zal het wel een even kinderachtig proefje zijn als de proef met de ebo nieten staaf met het kattenvel, waar mee onze natuurkundeleraar ons de beginselen der electriciteit probeer de duidelijk te maken. Maar aange zien wij nog steeds huiverig zgn voor de gevaren van een electrische stop, die wegens mankement verwisseld moet worden, dééd dat atoomproef je ons nog wel wat. Vuur. We lieten even op ons inwerken wat we daar te zien kregen, daar in dat Physisch Laboratorium van prof. dr. J. M. W. Milatz, dat onderdeel is van de Utrechtse Universiteit. We realiseerden ons, wat deze professor ons even te voren gezegd had: „Een uitvinding even revolutionnair en van evenveel betekenis voor de mensheid als de vinding van het vuur, duizen den jaren geleden." Daar werd dus voor onze ogen af gedraaid, hoe één atoom, die men in de natuurwetenschap lange tijd de kleinste eenheid had gedacht, toch nog weer tot kleinere delen her leid werd. Of eigeiyk juister, hoe de kern van zo'n atoom gespleten werd. Want de benaming atoomsplitsing is fout. Het is atoomkern-splitsing, of kortweg kernsplitsing wat tot stand gebracht wordt. Ieder atoom is op gebouwd uit een positief geladen, betrekkelgk zware kern en daarom heen lopen de negatief geladen deel tjes, die electronen heten. De kern heeft juist zoveel positieve lading, dat het atoom in zijn geheel elec- trisch neutraal blijft. Algemeen wordt nu weer aangenomen, aat alle atoomkernen ook weer uit twee de len bestaan: neutron en proton. Het neutron bezit geen lading, het pro ton een positieve lading. Energie Enkele der zwaarste atoomkernen, zoals het uit uraanerts gewonnen Uraan 235, bezitten de eigenschap dat zij na eerst een neutron te heb ben opgenomen, onmiddeliyit in twee ongeveer gelijke delen breken, die met zeer grote energie wegvliegen. Behalve deze twee grote brokstuk ken komen enige neutronen vry, die op hun beurt weer andere kernen kunnen splijten. De energie, die by dit proces vrijkomt, tart ieders voor stellingsvermogen. „Bij verbranding van 1 kg. steenkool, ontstaat een electrische energie van 8 K.W.h", zei prof. Milatz. „By spiytlng van 1 kg. Uraan 235 komt een energie vry van 20 millioen K.W.h. Dat is evenveel als 2500 ton steenkool." Zie deze dingen hebben we alle maal bedacht, daar in dat Physisch Laboratorium in Utrecht, waar het zuivere en toegepaste wetenschap pelijke onderzoek gepleegd wordt, toen prof. Milatz ons zo losjesweg zei: „En nu ziet U dan de splitsing van één atoom." Is het niet om even stil van te worden (Advertentie) ZO GOED LIJMT VELP0N VRAAG 0E JUISTE SOORT FEUILLETON DOOR JAN TEMPEST 32 „Ik heet O'Geary, meneer", zei Louisa kortaf. Hg knikte verstrooid, als 't ware te kennen gevend, dat haai- naam er hoegenaamd niets toe deed. Louisa beet zich heftig op de lippen. O, ze moest zich niet opnieuw tot rede twisten laten verleiden. Ter wille van Mandy diende ze kalm, eerbiedig en berouwvol op te treden, zich te ge dragen alsof ze haar baantje hier dringend nodig had en het niet gaar ne zou verliezen. Voor alles moest ze beletten, dat Torre Steger argwaan 35. De wedstrijd van De Biggers tegen de Grasvinken was een voetbalevenement, dat reeds onder gewone omstandigheden heel veel toeschouwers zou hebben aangelokt, maar nu overal bekend was geworden, dal De Biggers hun geroutineerde middenvoor, Dries Drab- •eldruif, door een volslagen nieuweling hadden vervan en, nu liep het gewoon storm! Drie dagen tevoren wa- en zowel de zit-tribune als de staan-tribune reeds to aal uitverkocht. Het was vooral Dries Drabbeldruif dit lit tandenknersend aanschouwde. In zijn sigarenmaga zijn Koning Voetbal verkocht hij in voorverkoop altijd honderden plaatsen, maar nu stonden de mensen ge woon voor zijn winkel in de kou. Hij liet in de winkel wel niets merken, deed alsof hij er zelf ook aardigheid in had, maar toen hjj 's avonds in de achterkamer kwam, moest zijn arme vrouw het ontgelden en zijn kinderen kropen verschrikt achter een stoel weg, toen hun pappie zijn vrouw kenbaar maakte, dat de boeren, kool naar petroleum smaakte en de worst naar groene zeep. „Dat ik mij deze behandeling door die Bikkebak- ker moet laten welgevalen", gromde Dries Drabbeldruif tenslotte. Hij smeet zijn vork en mes op de tafel, stond op en verliet zijn huis. „Ik moet eens een hartig woord je met Dirk Dreun praten", dacht hij. ,,'t Zou me ver wonderen als jk die niet voor mijn karretje zou kunnen spannen, want Dirk lust Boulc Biklcebakker ook niet". kreeg. Als hy eenmaal het vermoeden opvatte, dat zg en Mandy een bgzon- dere reden hadden, om dienstbode op St Runyon's Castle te spelen, zou hy die reden weldra ontdekken. Mandy met haar knappe gezichtje, haar mooie figuurtje en geblondeerde haar, leek veel meer op een „would- be" filmster dan op een doodgewoon binnenmeisje. Hoe kon ze Torre Steger van haar goede trouw overtuigen, vroeg Loui sa zich wanhopig af. Zou het enig nut hebben, als ze probeerde Mandy's sle pende stem en verlegen gespeel met haar knopen na te bootsen? Neen, na gisteravond zou dat niet baten, want toen had ze met haar normale stem gesproken en als ze nu probeerde, 't anders te doen, zou hij ongetwijfeld verdenking opvatten. Zo zat ze daar op een harde stoel, stgf rechtop, de handen in haar witte schort gevouwen, terwyi ze beproef de, een beschaamde, boetvaardige houding aan te nemen. Ze durfde Tor- re Steger niet goed aan te kgken, uit vrees, dat haar van nature nogal ex pressieve ogen hem op het juiste spoor zouden helpen. Dus hield ze ze dig de blik op het mooie Oosterse ta- pgt gericht Torre Steger ging in de zacht op gevulde draaistoel voor zyn schrgfbu- reau zitten en boog zich, de vinger toppen tegen elkaar, voorover, zodat ze als 't ware zgn ogen op zich voel de rusten. „Welnu, juffrouw O'Geary", sprak hij kalm, „ik wacht". Onwillekeurig moest Louisa aan haar schooljaren denken; de directri ce placht immers op dezelfde wgze het gesprek met een leerling te be ginnen! Ze kreeg het gevoel, niet ne gentien, maar negen jaar te zgn en dat prikkelde haar, zodat ze eens klaps het totnutoe gebogen hoofd op richtte en ietwat uitdagend vroeg: „Wacht u, meneer? En waarop dan?" ,Op de bevestiging van de eigen aardige beweringen, die u me gister avond laat naar het hoofd hebt ge gooid". „O, juist", zei Louisa zachtjes. „Ik sta er op, dat u die beweringen staaft of wel ze terugneemt". „Gisteravond zei u, dat ik ze moest verklaren en toelichten. Nu spreekt u van staven en bevestigen. Kunt u zich nooit eenvoudig uitdrukken?" „Pardon?" „O, natuurlijk!" stiet ze er met tril lende lippen uit, maar de ijzige stilte die nu volgde, bracht haar tot bezin ning. Ze voelde, dat ze een kleur kreeg en hernam spontaan: „Neemt u me niet kwalgk. Ik zou gisteravond niet zo hebben gesproken als ik ge weten had, dat udat u my'n pa troon was. Ikeik wilde niet brutaal zgn". „Niet?" vroeg hy, spottend de wenk brauwen optrekkend. „Nu, wat ook uw bedoeling was, in elk geval klon ken uw opmerkingen wel degeiyk brutaal. Als u denkt, dat u ze op eni ge manier kunt verdedigen, ben ik bereid, dat aan te horen". „Dat is buitengewoon aardig van u, maar klinkt dat „aan te horen" niet wat al tegemoetkomend? U zou im mers kunnen zeggen, dat u bereid is, mg gehoor te verlenen, nietwaar?" viel Louisa uit. Voor het eerst was er iets be weging-echte, menseiyke verontwaar diging, op zyn bleke, schier masker achtige gelaat te zien. „Hoor eens hier, jonge dame, ik kan de hele morgen niet verspillen aan een woordenstrgd met uw per soontje! Als u dus iets tot uw ver dediging te zeggen hebt, vooruit er dan mee." „Dat klinkt beter. Ten slotte is u dan toch een gewoon mens", hernam Louisa, tot haar eigen verbazing dankbaar voor dat „vooruit er dan mee". „Ik heb evenmin tijd genoeg om met een woordenstrgd tgd te ver spillen! Tussen twee haakjes: Wat is dat een mooi zinnetje!Ik heb vroeger nooit genoeg geweten wat het be tekende". „Juffrouw O'Geary..." „Neemt u me niet kwalijk", hernam nu met een hoge blos. „Ik blijf maar vergeten, waar ik... waar ik staan moet. Van staan gesproken: Ze denken nu dat ik boven ben en de slaapkamer doe. Maar... maar het is uw schuld, meneer, u daagt me im mers als het ware uit". „U uitdagen?" (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 8