KAPPIE en de automatische stuurman Twee Brabantse jongens maakten een fantastische carrière Graaf HelldorPs samenzwering tegen Hitler in 1942 CONSTANTIJN HUYGENS UIT ZIJN GEVANGENSCHAP VERLOST KONINGSMOORDENAARS IN EER HERSTELD TE BELGRADO VFTJDAG 19 JUNI 1953. PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 DRIE AUTO'S PER UUR GEREED. Modernste automobielfabriek van van West-Europa gebouwd In 1948 ontvingen de gebroeders Van Doorne te Eindhoven van de Neder landse regering het verzoek een automobielfabriek op te richten. Op het ogenblik staat er even buiten Eindhoven de modernste automobielfabriek van West-Europa, waar zestienhonderd paar handen werk vinden en ieder uur een voor zeventig procent Nederlandse auto op eigen kracht naar buiten rydt. Van een terrein van veertig hectare midden in de hei werd reeds vijftien hectare bebouwd: een totaal vloeroppervlak van 60-000 m2- Wie dit D.A.F.-complex met zijn gigantisch machine-park in ogen schouw neemt, vraagt zich af, welke uitzonderlijk begaafde mensen die ge broeders Van Doorne zijn. Eenmaal geconfronteerd met dit tweetal is er maar één conclusie; opmerkelijk een voudige, ja bescheiden mensen. Maar hun wezen straalt een opvallende kracht uit. „Wij mogen dit doen", vertrouwt de 53-jarige Hub van Doorne fabrikant in hart en nieren ons tijdens een rondwandeling door de fabriekshallen toe, terwijl hij vertrouwelijk zijn hand op onze schouder legt. Die ene opmerking verraadt zijn sterk geloof in een op zienbare kracht in 's mensen bestem ming en lot, waarbij elke verstande lijke overweging tekort schiet. „Het is een ongelooflijke drukke tijd geweest. Eenmaal ben ik er eens even uit geweest. Samen met mijn vrouw naar Majorca. Maar daar kon ik geen rust vinden. Ilc moest terug. Eenmaal weer thuis, bleek ik in die 5)aar dagen afwezigheid tien pond iohter geworden te zijn". Rusteloze figuur Dat is de heer Hub van Doorne. Een rusteloze figuur, van wie noch tans een grote x-ust uitgaat en op wie daarom hartgrondig gemopperd werd in zijn oude bedrijf in het hait van Eindhoven, de aanhangwagenfabxiek, omdat hij zich hier in die drukste pe riode van opbouw zo weinig had laten zien. „U vergeet het moederbedrijf helemaal", zeiden hem z'n vertrouw den daar, van wie enkelen het D.A.F.- bedrijf van de grond af aan mee heb ben opgebouwd. Van de grond af aan? Ja, inder daad. Van Doome's bedrijf is nog maar vijf-en-twintig jaar oud. Vijf- en-twintig jaar geleden begonnen de- Ze Hub en Wim van Doorne hun gi gantisch bedrijf van vandaag in een eenvoudig smederijtje. Hoe eenvou dig, de bezoeker van het nieuwe com plex buiten Eindhoven kan het met eigen ogen aanschouwen. Smederijtje Op een binnenplaats met grasga zons is dit smedex-ijtje kortelings in zijn oorspronkelijke staat herbouwd en ingericht. Een verrassend ge schenk van het personeel aan zijn di rectie bij de herdenking van het 25- jarig bestaan van het bedrijf. Schriel steekt dit stenen schuurtje af tegen de omringende gebouwen. Men be treedt het met een zekere schroom. De aankleding is die van een gewone smidse: de blaasbalg, het aambeeld, en nog enkele andere werktuigen. Al leen nu aan de wand enige documen ten. De heer Hub van Doorne wijst er ons op. Onder een foto van een duidelijke auto uit de beginperiode van de automobiel de mededeling: „Staexïs-Knight van de Heer Huen- ger, waaiwan de motor door Hub van Doorne klopvrij werd gemaakt". Geen garagehouder in de omgeving kon vinden, wat er aan die motor mankeerde. Toen heb ik hem ge vraagd, of ik er eens naar mocht kij ken. In m'n avonduren heb ik hem toen opengepeutei'd. In 't inwendige vond ik een" stangetje, dat verbogen en draaiend telkens tegen de wand van zijn draaikamer tikte. Ut heb het stangetje recht gebogen, en daarmee had ik het euvel verholpen. Deze kleinigheid heeft meneer Huen- ger een groot vertrouwen in me gege ven. Hij heeft me de eerste tiendui zend gulden geleend voor uitbreiding van m'n zaak. Een document. En dan wijst de heer Van Doome op de schuldbekentenis van die tien mille, die tegen een andere wand van dit monumentale smederijtje is ge- prikt en die hij zich als even belang rijk document beschouwt als het er naast gepende briefje van Houthan del PicusDat briefje, het is de hautaine dreiging met politie en ju stitie, wanneer de smidsjongens van Van Doorne het nog eens zullen wa gen „niet alleen de fabrieksmeisjes, maar ook de dames van kantoor" met sneeuw in te peperen, wijl zij vuile handen hebben De directie van „Picus" schijnt er wat voor over gehad te hebben om dit briefje terug te krijgen. Zij mag zich troosten met de gedachte, dat het nu een ereplaats kreeg. De grondslag. Dat is de grondslag geweest", zegt ons deze zelfde Hub van Doorne nu. „Meneer Huenger was de direc teur van de Brouwerij „De Valk". i Brussel een dag zonder trams, Het personeel van de Brusselse tram heeft Donderdag voor 24 uur het werk neergelegd. Geen enkele tram vetrok Donderdag uit de remi ses Overal begaf men zich te voet naar het werk hetgeen aan de stad een ongewone aanblik gaf. De grote bedrijven hadden voor hun personeel een ophaaldienst georganiseerd met eigen vervoersmiddelen. De taxi's deden bijzonder goede zaken bij deze staking van hun grootste concurrent. Het personeel van de Brusselse tram eist een loonsverhoging, welke neer komt op een aanpassing aan de lo nen van het personeel der Antwerpse tram. De directie van de Brusselse tram wenst echter niet af te wijken van de collectieve overeenkomst van 1950 waarbij de lonen van het perso neel gekoppeld werden aan het index cijfer. Zij zegt, dat dit indexcijfer niet dusdanig veranderd is, dat een loonsverhoging gerechtvaardigd zou zjjn. Nederlandse suikerfabriek in Ethiopië. Uit het jaarverslag, van de Han delsver. Amsterdam blijkt, dat diver se gebouwen bij de suikeronderne ming „Wonji" in Ethiopië gereed zijn gekomen. Het fabrieksgebouw is thans vrjjwel geheel voltooid en de montage van de installatie is in volle gang. Alle benodigde machines en apparaten bevinden zich reeds op de onderneming. De fabiïek zal in eerste aanleg 15.000 ton suiker per jaar kunnen produceren, waarmede in het tegenwoordige suikerverbruilt van Ethiopië, inclusief Erythrea, voorzien wordt. Begin 1954 hoopt men gereed te zijn voor proefdraaien. De eerste normale campagne zal dan omstreeks 1 November 1954 aanvangen, vooraf gegaan door een korte proefcampag- ne. Thans zijn ca. 550 ha. maalriet- aanplant in de grond gebracht. De aanvragen voor optiegronden zijn in middels door de Ethiopische regering gehonoreerd, zodat men thans in de vlakte van Wonji over een aaneenge- Uitvoer daalde in Mei met 100 millioen. Volgens de door het C.B.S. samen- festelde voorlopige gegevens bedroeg e waarde van de invoer in Mei 1953 698 millioen (v. m. 684 millioen), terwijl voor een waarde van 580 millioen (v. m. 680 millioen) werd uitgevoerd. De verhouding van de in- en uit voer, welke in April zo opvallend gun stig was, is ten gevolge van de grote daling van de uitvoer met 100 mil lioen bij een geringe stijging van de invoer met 14 millioen. belangrijk ongunstiger geworden. Nieuwe meelsoort voor zoutloos brood Velen zijn op medisch advies ver plicht zich gedurende kortere of lan gere tijd een zoutloos dieet op te leg gen. In het algemeen geldt dit voor hen. die lijden aan een hoge bloed druk en vaak ook schrijft de medicus voor vrouwen gedurende de zwanger schap zulk een dieet voor. Eén van de bezwaren, welke een zoutloos dieet met zich brengt, is wel de verplichting zoutloos brood te nut tigen. Dit zoutloze brood gaat de pa tiënt dikwijls vlug tegenstaan. Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling een nieuwe meelsoort voor zoutloos brood ter beschikking van de Nederlandse bakkerij te stellen, waardoor aan de bezwaren voor een groot deel tegemoet wordt gekomen. Gloster „Meteor" maakte buiklanding bij Eemnes. Dondex-dagmiddag heeft een Glos ter „Meteor" straaljager van de vliegbasis Leeuwarden in een veld bij Eemnes (Utr.) een buiklanding moe ten maken. De vlieger is ongedeerd. Litteratuurprij zen toegekend. De Maatschappij van Nedei-landse Letterkunde heeft overeenkomstig het advies van de commissie „Schone Letteren" der maatschappij de „Van der Hoogt-prijs" toegekend aan Adriaan van der Veen voor zijn ro man „Het wilde feest". De commissie noemde „Het wilde feest" een der be langrijkste literaire beloften van de laatste tijd. De vergadering kende voorts de dr. Wijnanct Francken-prijs voor de ru briek essays en litei'aire critiek toe aan H. A Gomperts voor zijn bundel „Jagen om te leven'' en dezelfde prijs voor de rubriek biografie en cultuur geschiedenis aan mej. dr. Johanna K. Oudendjjk voor haar werk „Koningin Victoria, een mensenleven en een eeuw". BIJ ONS IN DEN HAAG. Ontwerper Oude Scheveningse weg Zonder een spier te vertrekken, zonder zelfs een zweem van verwonde ring op het gelaat over het voorbij daverende moderne verkeer, staat Con- stantijn Huygens, statig en onbewogen, weer op de Scheveningseweg, de fraaie allée, die Den Haag met het oude vissersdorp Scheveningen, thans een van de mooiste badplaatsen aan de Atlantische kust, verbindt. Tot in het begin van de tweede wereldoorlog stond zjjn borstbeeld op de hoek van de Scheveningseweg en de Verhuellweg als een monument van dankbaarheid van het thans levende geslacht voor de man, die de Scheve ningseweg ontwierp. Hij keek toen in de richting van Scheveningen- Bezorgde stadsbestuurders haalden het beeld weg, toen een barbaarse vij and ons land overmeesterd had, en borgen het veilig op. Tot dezer dagen toe toefde Constantijn Huygens in zijn schuilplaats, maar nu staat hij weer aan de mooie, lange weg, die voor èen zeer belangrijk deel aan hem zyn ontstaan te danken heeft. Niet meer op zijn vroegere plaats bij de Promenade, maar nu meer naar Den Haag toe, op de hoek van de Scheve ningseweg en de nieuw aangelegde- Arie van der Spuyweg. Hij kijkt nu niet meer naar het vissersdorp, maar naar Den Haag. CHURCHILL WILDE NIET. Zweed zorgde voor contact met Engelse autoriteiten (Van onze correspondent) STOCKHOLM, Juni. De chef van de Zweedse politie is een autoriteit, die door vele vakmensen beschouwd wordt als een van de bekwaamste detectives ter wereld: Harry Soedermaix, die op een ongewone wijze met de Duitse ontwikkeling tijdens dé oorlog en daarna verbonden is geweest. Soederman vertelt deze geschiedenis met bijzondere voorliefde. Hy kwam midden in de oorlog, in 1942, naar Berlijn, waar hij door de Internationale Commissie van de Criminele Politie achtergelaten akten zou overnemen. By zijn werkzaamheden, die hem natuurlijk met vooraanstaande mannen van de Duitse politie in contact brachten, werd hy medeweter van een complot, waarvan de bijzonderheden thans nog weinig algeméne bekend heid genieten. Soederman had zeer veel te maken met de toenmalige chef van de crimi nele politie, Arthur Nebe, en met de Berlijnse hoofdcommissaris van poli tie, graaf Helldorf. De Zweed stak zijn mening nooit onder stoelen of banken en verzweeg tegenover zijn Duitse collega's geen ogenblik zijn af keer van het nazi-regime. Tot zijn niet geringe verbazing werden zyn afkeurende opmerkingen hem door Nebe en Helldorf geenszins kwalijk genomen, maar wei-den zij juist aan leiding hem in te wijden in een door hen op touw gezette samenzwering, die al tamelijk ver voorbreid was. Ne be en Helldorf hadden een plan ont worpen, waarbij Hitier, Himmler, Goebbels en Goering met hun belang rijke medewerkers door de Duitse re cherche gearresteerd zouden worden. Soederman was enthousiast. Enkele weken lang werkte hij tezamen met zijn twee Duitse collega's aan een nauwkeurig plan van het voornemen. Engelse parachutisten. De drie mannen besloten de Engel se regering te benaderen om de ar restatie van de leidende nationaal- socialisten door een luchtlandingsac tie in grote stijl te dekken: 10.000 En gelse parachutisten zouden boven Berlijn afspringen. Van hun eigen mensen waren Nebe en Helldorf vol komen zeker: Soedei-man bevestigt thans, dat de meerderheid van de Berlijnse criminele politie de natio- naalsocialisten beslist niet goed ge zind was. De drie twijfelden er dan ook geen ogenblik aan of het complot zou slagen: de dichtstbijzijnde grotere troepen-eenheden lagen zestig kilo meter- van Berlijn verwijderd en zelfs als de weermacht naar Berlijn zou marcheren om de rijksregering te be vrijden, dan zouden de samenzweer ders hen vóór zijn geweest door de ar restanten terecht te stellen, waarmee het hoofddoel van hun onderneming bereikt zou zijn, Churchill weigerde Eerst keerde Soederman naar Stockholm terug en legde het plan voor aan het Britse Gezantschap, waar men voldoende belangstelling toonde om Soederman een speciaal vliegtuig naar Londen ter beschik king te stellen, waarheen hij zich als officiële gast van Scotland Yard be gaf Daar nam de Zweed contact op met verschillende autoriteiten, wier namen hy thans nog geheim houdt. Hij zette hun zyn plan uiteen en be zwoer de Engelsen toe te slaan; maar nadat men hem een tydlang had laten wachten, kreeg hy tenslotte toch een negatief antwoord. De Engelsen wil den het leven van 10.000 parachutis ten niet op het spel zetten. Soeder man gelooft, dat het in de eerste plaats Churchill was, die niet wilde en hy geeft thans toe, dat dit stand- Êunt begrijpelijk was, want men wist Londen immers niet, in welke mate Nebe en Helldorf als werkelyke te genstanders van de nazi's te beschou wen waren. Nu ziet men natuurlijk wel in, dat het beter geweest zou zyn de toegestoken hand aan te nemen, omdat de oorlog ongetwijfeld aan zienlijk verkort had kunnen worden. Nog steeds staat de Cunera-toren te Rhenen in de steigers, en werkt men hard aan de vervaardiging van een nieuwe spits, die de oude spits, wélke in 19J/5 bij een bombardement werd verwoest, zal vervangen. Wanneer de spits op de toren is geplaatst zal ein delijk een deel ervan uit het „ver band" kunnen. Aan vier zfijden van de toren zullen wijzerplaten worden aangebracht, die 's avonds electrisch verlicht worden. Drie eeuwen geleden. Op de kop af drie hondei-d jaar ge leden rees bij de dichtei'-diplomaat Constantijn Huygens, die van 1596 tot 1687" leefde, het denkbeeld om Scheveningen door een wëg met Den Haag te verbinden. De visvrouwen, die hun waren in Die Haghe moesten verkopen, hadden daarvoor met de platte vismand op het hoofd een lan ge tocht door het mulle zand te ma ken. En de stedelingen, die zich aan zee en strand wensten te vermeien, hadden een al even slechte verbin ding. Een lang pad scheidde Scheve ningen van Den Haag, want de stad eindigde al aan het Noordeinde bij het Scheveningse Veer. Huygens be pleitte de aanleg van de „Zeestraet" o.a. met de woorden; „De nuttigheid en het voordeel van dese Steenwegh bestaet ten eenen in 't Giemack, ten anderen in 't Gewin". Ja, ook in 't gewin, want hoewel Scheveningen bestuurlijk tot Den Haag behoorde, stelde Huygens voor, aan het begin van de Zeestraet een tol te vestigen, waar niet de Scheve- ningers, maar wel de Hagenaars, als zij wilden passeren, hun penningske moesten offeren. Die tol is er gekomen. Een gedeelte van het oude tolhuis, waar tevens een monumentaal toegangshek tot de Scheveningseweg gestaan heeft, is nog altijd te zien op de hoek van de Timorstraat tegenover het Vredespa leis. Nieuwe wegen. Tot 1888 is de tol er geweest. Sche veningen had zich toen al tot een badplaats ontwikkeld en dat beteken de, dat het obstakel een niet onaan zienlijk bedrag per jaar opleverde. In middels waren echter ook andere we gen naar Scheveningen aangelegd. Mede daardoor raakte de tol in de tachtiger jaren van de vorige eeuw uit de tijd en sinds 1888 konden de Hagenaars met him vigelantes en an- In Eindhoven, industrieel hart van Nederland, werd onlangs dit uitge strekte en hypermoderne gebouwen complex van de D.A.F. in gebruik genomen. Het werd gebouwd onder architecten van het Architectenbu reau Postma te Deventer. dere rijtuigen onbelemmerd naar het strand trekken. In de jaren 1664 en 1665 is aan Huvgens denkbeeld uitvoering gege ven. De Scheveningseweg is toen aan gelegd, waarbij er tevens voor ge zorgd werd, dat hij niet zou onder- stuiven door het opwaaiende duin zand. Aan weerszijden legde men wal letjes met een beplanting aan. Als men van Den Haag komt, kan men aan de rechterkant van de weg deze wal nog grotendeels zien. Aan de lin kerkant is hij nog duidelijk waar neembaar langs het buiten Zorgvliet. Het moderne verkeer lijn acht rijdt er en de oorlog hebben wel het een en ander van de Schevening seweg geëist, maar nog altijd is deze allee, die eens „de schoonste laan van West-Europa" werd genoemd, een im posante weg, die indruk maakt op landgenoot en vreemdeling ********£***************- Mc. Carthy fabel. „Newsweek", een Ameri- kaans tijdschrift met een opia- ge van vele millioenen exem- X plaren, meldt, dat het jongste X verhaal, dat in Washington de -X i ronde doet, gaat over een ko- nijn, dat met grote snelheid door het bos rent. „Waar ren je zo vandaan, X konijn?" vroeg een eekhoorn. „Van senator McCarthy", zei i 'i het konijn. „Hy jaagt op kan- goeroe's". „Maar jij bent toch geen kangoeroe". X X „Dat weet ik", riep het ko- ;ji nijn in volle vaart, „maar ik i kan het niet bewijzen". Kerstpakketten voor de troepen overzee. Evenals vorige jaren zullen Kerst pakketten gezonden worden aan de troepen overzee en ook met St. Nico- laas hoopt men de militairen buiten onze grenzen een verrassing te kun nen bereiden. De Kerstacties voor de troepen in Nieuw Guinea en in de West (in totaal 7000) zullen verzorgd worden door het Katholieke Thuis front en door het Prot. Interkerkelijk Thuisfront.. De St. Nicolaasactie- zal worden voorbereid door Humanitas en Femiba. Voor de militairen in Korea zullen de Kerstpakketten weer verzorgd worden door het Bode Kruis. EEN REVISIE PROCES. Kolonel Dimitrijevic ten onrechte veroordeeld. Het hooggerechtshof van Joego slavië heeft uitgemaakt, dat de Ser vische kolonel Dragutin Dimitrijevic, die destijds de moord op de Oosten- *-*-.ertog Frans Ferdinand de directe aanleiding wereldoorlog in 1917 ten onrechte is terechtgesteld. Het hof kwam tot dezelfde slotsom ten aanzien van twee andere Servische officieren, die indertijd te zamen met Dimitrijevic ter dood zijn veroor deeld op beschuldiging van poging tot moord op de regent, de latere ko ning Alexander van Joego-Slavië, al- das meldt het Joegoslavische persbu reau Tanjoeng. Ook de vonnissen, waarbij acht offi cieren wegens medeplichtigheid tot gevangenisstraffen van maximaal 60) Er volgden nu enkele feestelijke dagen. De geluk kige overwinnaars kregen een feestmaal aangeboden in het stadhuis, waar zij met allemaal heel deftige mensen aan tafel zaten. Er werden toespraken gehou den, die zo mooi en zo lang waren, dat zij er bijna van in slaap vielen. En eindelijk keerden zij met een grote zak vol gouden drijvers naar de Kraak terug. In zijn hut stortte Kappie de goud stukken op zijn tafel uit; en het waren er zo veel, dat hij wel een uur nodig had om ze tussen hem en pro fessor Notterkrakr te ver delen. „Ziezo," zei de professor voldaan, „nu heb ik ten minste weer voldoende om nieuwe wetenschappelijke proefnemingen te doen. De automatische stuurman schenk ik aan de stad Du- of wilt U de ro- bot houden, als een aan denken?' „Dank U, professor", antwoordde Kappie, „het is heel vriendelijk van U en ik heb veel respect voor Uw uitvinding. Maareen mens is toch niet door een machine te vervangen. Mijn Maat mag een ban- eioten complex van oUUU na. beschikt, ge wezel zijn, maar ik weet, wat ik aan hem heb. Als iemand hem een schroevendraaier tussen zijn ribben zou steken, zou hij niet met het schip op hol slaan. De klont zou jammeren en dan wisten we tenminste wat er gebeurde. En als ik een automa tische kok had gehad, dan hadden wij de wedstrijd verloren, want dan had niemand het anker var Riffenbijter uitgegooid! Nee, die samenwerking, d.- aanspraak, die ik met mijn klonten heb, zou ik b: een machine missen en zo is het maar net!" twintig jaar waren veroordeeld, zijn vernietigd, „teneinde de familie van de veroordeelden in eer te herstellen". De betrokken Serviërs behoorden tot het geheime genootschop „zwarte hand", Hat onder leiding van Dimi trijevic stond. Het hooggerechtshof behandelde de zaak opnieuw op ver zoek van de 75-jarige Radoje Razic, de enige der 11 officieren die nog in leven is. Deze verklaarde, dat net proces van 1917 op touw was gezet door regent Alexander zelf, „teneinde zich te ontdoen van kolonel Dimitrije vic en enige andere Servische officie ren". In 1902 was Dimitrijevic dege ne, die als leider van een groep on tevreden jonge officieren de laatste vorst van de Obrenovic-dynastie, ko ning Alexander, met diens echtgeno te, koningin Draga, vermoordde en Peter Karageozvics aan de macht bracht Diens zoon, ook Alexander genaamd, die in 1914 tot regent werd benoemd, werd in 1934, toen hij in middels de troon had bestegen, bij een bezoek aan Marseille door Kro atische verzetslieden gedood. Zijn op volger, Peter, leeft thans in balling schap. EEN BOEK OVERi DE ANTICHRIST. In dit boekje van dr. R- J. v. d. Meulen zijn een aantal radio-lezingen gebundeld. Wat is te verstaan onder de naam, die in de titel wordt aange duid? "?elen hebben zich hiermee be zig gehouden sinds de Bijbel zijn hui dige gedaante kreeg. Wat men onder deze naam verstaan heeft, is dikwijls een kwestie van uitleg van de Schrift geweest De meest interessante hoofdstukken zyn nog die, waarin de schijver het heeft over de antichrist in de geschiedenis en over het getal 666. Wat heeft de fantasie hier dik wijls haar vrije loop genomen. Voor de schrijver is de antichrist niet een macht, welke dan ook, maar een per soon, een mens, die zal optreden n de eindtijd, die Christus zal nadoen Hij is echter in wezen een beestmens. Uitgave Kok, Kampen. H.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 3