PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Staat van beleg tot gebieden rond Oost-Berlijn uitgebreid Doelplan voor Zeeland kan niet worden gemist BILT WAT ZIJN DE RUSSEN VAN PLAN MET 00STDUITSE REGERING? JULIUS EN ETHEL ROSENBERG NOG NIET TER DOOD GEBRACHT 196e Jaargang-No. 142 Dagblad uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F. van de Velde en F. B. den Eoer. Adjunct W. de Pagter. Hoofdred.: G. Ballintijn, Pl.-verv.: VV. Leertouwer en H. A. Bosshardt. ABONNEMENTSPRIJS 44 cent per week, f 5,45 p. kw„ fr. p. p. f 5,70 per kw.' Losse nummers 10 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 19 Juni 1953 ADVERTENTIEPRIJS 22 ct. per mm. Minimum p. advertentie f 3.-. Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties (max. 8 regels) van 1—5 regels i I.—Iedere regel meer 20 cent. „Brieven of adres Bureau van dit Blad" 25 cent meer. Giro nr. 359300 P.Z.C„ Middelburg. Bur. Vlissingen, Walstr. 58—60, telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160; Middelburg, Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vorststraat 63. telef. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg. Finlandstraat 2. teief. 16; Terneuzen. Brouwerijstr. 2; Zlerikzee, N. Bogerdstr. C 100. telef. 26, SITUATIE BLIJFT ONOVERZICHTELIJK Op verzoek van Adenauer drie dagen rouw in W est-Duitsland De toestand in Oost-Berlijn is nog onoverzichtelijk, hoewel de rust ten dele hersteld is. Van West-Berlijn uit hood de Oostelijke sector Donderdagmorgen een doodse aanblik na de bloedige onlusten van Woensdag, waarbij ongeveer 100.000 betogers stonden tegenover 10.000 man volkspolitie en 3000 Russische soldaten. Af en toe hoorde men nog geweer- en machinegeweervuur. Het Russische leger heeft de staat tfan beleg uitgebreid tot gebie den rondom de stad en de politie heeft een cordon rondom Berlijn gelegd. Berichten over onlusten elders, in Maagdenburg, Jena, Leipzig, Chemnitz en Dresden, houden aan. In de West-Duitse Bondsdag zijn de slachtoffers van de ongere geldheden staande herdacht. Op alle regeringsgebouwen is de vlag halfstok gehesen op verzoek van kanselier Adenauer, die dit verjzoek tevens richtte tot de regeringen van de negen West-Duitse staten. De rouw zal drie dagen duren. Westberlijnse bladen maken mel ding van stakingen van spoorwegar beiders in Halle, Leipzig, Maagden burg en Bitterfeld, waardoor het ver keer in midden-Duitsland zou zijn stilgelegd. In Oost-Berlijn hebben de spoor wegarbeiders een gehele nacht onder toezicht van Russische soldaten ge werkt aan het herstel van de S-Bahn (de bovengrondse), die alle vier de sectoren bedient. Om zes uur Don derdagmorgen was een deel van deze spoorlijn weer in bedrijf. De autoweg tussen West-Berlijn en West-Duits- land is weer vrijgegeven. De Oostelijke sector van Berlijn is Kantlijn De Zeeuwse middenstand heeft het niet gemakkelijk in haar strijd om het bestaan. De bevolking van Zeeland is klein, het nabiie Bel gië moge thans minder attractief zyn, het kan het weer worden. Grote aankopen worden door vrij veel par ticulieren nog in Amsterdam, Rotter dam of Den Haag gedaan, omdat zij ten onrechte menen, dat de „keus' daar groter is. Wil men de vlot ko pende toeristen blijven trekken, dan zal daartoe actie nodig zijn. Men kan zich prettiger ontwikke lingsmogelijkheden voorstellen voor een zo belangrijke bevolkingsgroep. Gelukkig daarom, dat de midden stand niet stil zit. Goes geeft al ver scheidene jaren een voorbeeld van grote activiteit, Vlissingen heeft dit voorbeeld gevolgd. In Middelburg evenwel wil het niet vlotten. Er heerst nl. onder de middenstan ders in de Zeeuwse hoofdstad een betreurenswaardige ver deeldheid. Er bestaan vrij scherpe, maar allerminst onoverbrugbare te genstellingen tussen de Ver. Handels belang, welke een zuiver plaatselijke organisatie is, en de Middelburgse Middenstands Centrale, waarin de bij landelijke organisaties aangesloten R.K. en Chr. Middenstands vereni gingen samenwerken. Handelsbelang zette voor deze zo mer een feestelijke koopmaand op. Als start van een Middelburgse mid denstandsactiviteit, welke zich in volgende jaren verder zal kunnen ontwikkelen, was het samengestelde programma zeer aantrekkelijk. Men mocht verwachten, dat aan deze actie de gehele middenstand zou meedoen. Immers: actie is een drin gende noodzaak! Maar wat gebeurt er? De Middelburgse Middenstands Centrale adviseert de leden van de confessionele organisaties om niet mee te doen. De overwegingen welke daartoe leidden, vindt men elders in dit blad vermeld. Het spreekt van zelf, dat hier van een schadelijk conflict moet worden gesproken. Wie hierbij gelijk heeft. Handels belang of de M.M.C., doet er weinig toe. Als er twee kijven, hebben er twee schuld en er zullen dus door bei de partijen wellicht tactische fouten zijn gemaakt. Van werkelijke betekenis is alleen, dat door dit conflict de Middelburgse Middenstand wederom niet eendrach tig streeft naar het voeren van een actie, die aan de bestaansmogelijkhe den der middenstanders alleen maar ten goede kan komen'. Begrijpt men dan niet, dat men er alleen door samenwerking komt Goes en Vlissingen geven wat dat aangaat een navolgenswaardig voor beeld. De actie van Handelsbelang gaat natuurlijk tóch door en zij zal, als zij goed gevoerd wordt, haar doel niet missen. Hoeveel prettiger zou het echter niet geweest zijn, als de gehele mid denstand had meegedaan! In September zal door beide partijen een bespreking worden gehouden met B. en 'W. van Middelburg. Daarbij zal getracht worden tot sa menwerking te komen. Het is te hopen, dat succes wordt bereikt. Jammer echter, dat men niet eer- dei' do handen ineen slaat. Want nu gaat er kostbare tijd ver loren. van de rest van de stad afgesloten door Russische soldaten en politie met de bajonet op het geweer. Op de Potsdammerplatz staan verschei dene Russische tanks. Russische in fanterie heeft zich in de plantsoenen in de onmiddellijke omgeving van de zönegrens ingegraven. Ooggetuigen verklaren, dat in de regeringswijk tanks, pantser-afweergeschut en veld artillerie staan opgesteld met de vuurmonden in de richting van West- Berlijn. Reizigers, die Donderdagmorgen in Berlijn aankwamen, zeiden, dat in Oost-Duitsland grote bewegingen van Russische troepen waren gezien. Tientallen tanks en vrachtauto's met infanterie waren op weg naar Ber lin. Twintig doden in Maagdenburg Reizigers uit Oost-Duitsland heb ben te Brans wijk verklaard, dat de ongeregeldheden in Maagdenburg aan twintig betogers het leven hebben gekost en dat een lid van de volks politie door betogers is opgehangen. Zij vertelden, dat duizenden arbei ders van de staalfabriek Thaelmann de gevangenis in de Leipzigerstrasse hadden ingenomen en talrijke politie ke gevangenen hadden bevrijd. Rus sische tanks uit de kampen te Hal- dersleben en Lillersleben hadden daarop de straten rond de gevange nis afgezet en het vuur op de beto gers geopend, waardoor twintig per sonen werden gedood. Het schieten hield de gehele nacht van Woensdag op Donderdag aan, zo verklaarden de reizigers. Te Berljjn aangekomen reizigers zeggen, dat de actie in Maagdenburg, een industriestad met 240.000 inwo ners, te vergelijken is met die in Berlijn. Een tienduizend tal demon stranten had daar het stadhuis, het politiebureau en de gevangenis stor menderhand bezet. Stroombron uitgeshakeld De voornaamste stroombron in Oost-Berlijn, de electrische centrale van Klingenberg, werkt slechts op twee van de vijf generatoren. Dit is niet voldoende om treinen en trams te laten rijden. Het telefoonbureau te Leipzig geeft geen antwoord op op roepen meer. Radio Oost-Berlijn heeft een regeringsverklaring omgeroepen, waarin de bevolking werd opgewekt het werk te hervatten. Het is niet duidelijk in welke mate hieraan ge volg is gegeven, doch vast staat, dat nog grote aantallen arbeiders weige- geren weer aan het werk te gaan. Premier Grotewohl heeft verklaard, dat de administratieve maatregelen en het ingrypen van de politie om de productie op te voeren onjuist zijn geweest. Grotewohl zei, dat de rege ring nieuwe economische maatrege len beraamt. „Er is geen andere mo gelijkheid dan een nieuw hoofdstuk te beginnen", zo zei hij. Het Rode Kruis in West-Berlijn heeft verklaard, dat zeker 16 perso nen zijn omgekomen. Het totale aan tal slachtoffers zou veel hoger zijn en het aantal gewonden wordt op meer dan 200 geschat. In de ziekèn- huizèn moesten artsen vele noodope raties verrichten. President Heuss van West-Duits- land zal Zondag a.s. spreken op een rouwplechtigheid voor de slachtoffers van de onlusten in Oost-Berlijn. De plechtigheid zal in het gebouw van de Bondsdag te Bonn worden gehou den. Keuters correspondent Vincent Buist seinde Donderdagmiddag uit Berlyn, dat Westelijke diplomaten met intense belangstelling wachten op officiële verklaringen uit Oost-Duitsland, waaruit zou kunnen worden afgeleid of de Russen van plan zijn de Oost-Duitse regering in haar houding ten aanzien van de demonstranten te steunen of dat zij zullen trachten prestige te winnen door zich van de Oost-Duitse communistische leiders te distanciëren. Wachten is op officiële verklaringen „De Duitsers van Oost-Berlijn" heb ben een gebaar gemaakt, dat hoog zal worden aangeschreven in de geschie denis van Duitsland en van de Euro pese civilisatie", zo schrijft de New York Times in een artikel over de jongste gebeurtenissen in Oost-Ber lijn. „Wanneer er wordt gevochten on der het vaandel der vrijheid, dan vecht en sterft men voor ons allen", aldus genoemd blad. De New York Herald is van mening, dat de politiek van de Sowjet-Unie in Duitsland na de gebeurtenissen zal moeten worden fewijzigd. De Sowjet-Russische bla- en „Prawda" en „Inzvestia" hebben Donderdag in hun edities melding ge maakt van de ongeregeldheden in O. Berlijn in een bericht van ongeveer 600 woorden, onder de kop: „Avontuur van buitenlandse huurlingen is mis lukt". De voorzitter van de West-Duitse socialistische partij, Ollenhauer, heeft uiting gegevc aan zijn verwachting, dat de drie Westelijke bezettende mo gendheden met het oog op de toestand in Oost-Berlijn en Oost-Duitsland, stappen zullen ondernemen. Destijds hadden de drie mogendheden de ver antwoordelijkheid voor geheel Duits land op zich genomen. Gerechtvaardigd Alle commentaren in West-Duits- land achten de spontane uitbarsting van het verzet der bevolking niet al leen ten volle gerechtvaardigd, doch ook een belangrijke ondersteuning van de Westelijke politiek tegenover de Sowjet-Unie. Politieke waarnemers geloven, dat dr. Adenauer door de groeiende eenheidsstemming onder de Oost-Duitse bevolking genoodzaakt zal worden in nog sterkere mate dan tot dusver de Duitse eenheid voorop te stellen. Egypte een republiek Donderdagavond is in Cairo de re publiek uitgeroepen. Generaal Na- guib wordt premier cn president. Generaal Naguib heeft Donderdag avond zyn kabinet gereorganiseerd. Drie leden van de revolutionnaire raad hebben functies gekregen. Ma joor Abdel Hakim Amer neemt de portefeuille van oorlog, die tot dus ver door generaal Naguib beheerd werd, over. Kolonel Gamal Abdel Nasser wordt minister van binnen landse zaken. Hij komt in de plaats van Soeleiman Hafez. Hoofd van het ministerie van voorlichting is thans majoor Salah Salim. Zijn voorganger was Mohamed Foead Galal. Het uitroepen van de republiek komt bijna een jaar na het aftreden van koning Faroek ten behoeve van zijn zoontje Soead. Alle koninklijke titels zijn afgeschaft. Hiermede is een einde gekomen aan een van de oudste koninkrijken der aarde. Russische tanks reden door de stra ten van Oost-Berlijn. Een tank richt op de menigte. Een man. met een ijzeren staaf in de handen rechtsJ, nadert het voertuig. (TELE-foto). Loonronde van 5 a 6 procent Gevraagd door Raad van Vakcentrales Ter voorbereiding van de onder handelingen, die tussen de regering en de Stichting van de Arbeid ge voerd zullen worden over de loons verhoging, die in verband met de huurverhoging zal worden gegeven, heeft de Raad van Vakcentrales, naar de Volkskrant meldt, een nota bq de Stichting ingediend, waarin een ver plichte verhoging van de lonen met 5 6 procent wordt gevraagd. De raad stelt zich daarbij op het stand- Sunt, dat tegelijk met de compensa- e van de huurverhoging een loons verhoging dient te worden gegeven ter wegneming van wat er nog is overgebleven van de consumptiebe perking. Voorts zegt de Raad in de nota, die de basis zal zijn waarop volgende week Vrqdag de besprekingen over de loonsverhoging in de Stichting van de Arbeid gevoerd zullen worden, dat th ins ook een billijke financiële tege moetkoming dient te worden ver strekt aan de zgn. vergeten groepen, die niet met een loonsverhoging ge holpen kunnen worden, omdat zij geen loontrekkenden zijn. Hierbij heeft men o.m. het oog op de kleine rente trekkers, de gepensionneerden en hen, die uitkeringen ontvangen krachtens de Noodwet-Drees. De waarde van de consumptiebe perking, die aanvankelijk op 5% was gesteld, toen ze in 1951 werd inge voerd, wordt thans door de vakcen trales getaxeerd op 3 Yz%- Otto Nuschke terug naar Oost-Duitsand De Amerikaanse autoriteiten in Berlijn hebben Otto Nuschke, de Oost- Duitse vice-premier, die Woensdag door betogers over de grens naar West-Berlijn was gedrongen, Donder dag overgedragen aan de West-Ber- lijnse politie. Nuschke zal naar Oost-Duitsland worden teruggezonden. 's Werelds grootste zee sleper te water gelaten Bij de scheepswerf L. Smit en Zn's scheeps- en werktuigbouw N.V. te Kinderdijk, is Donderdag met goed gevolg de dubbel-schroef zeesleep boot „Edgar Bonnet", de grootste ter wereld, te water gelaten. ZIJ ZAGEN ELKAAR EEN HALF UUR. Voorlopig uitstel van rechter Douglas blijft nog van kracht Julius en Ethel Rosenberg, de twee t er dood veroordeelden, hebben elk aar Donderdagavond ter gelegenheid van de veertiende verjaardag van hun huwelijk in de Sing Sing gevangenis mogen zien. De echtelieden onder hielden zich op gedempte toon gedurende een half uur. Zij waren op ban ken tegen over elkaar gezeten gescheiden door zware tralies. Op een te ken van de bewaker, die van een afst and toezag, scheidden zij. In hun cellen gebruikten zij een maal van wanne worstjes, zuurkool en gekookte aardappelen, in afwach ting van de uitspraak van het opper- gerechtshof, dat in buitengewone zit ting bijeen was. De uitvoering van het vonnis zou op het vastgestelde uur plaats heb ben, als het oppergerechtshof het uit stel der terechtstelling zou annuleren, zo verklaarde de directeur van de Sing Sing gevangenis, Wilfred L. Dennox. Hij behoefde slechts twee tot drie uur voor het vastgestelde uur (04.00 Ned. tijd Vrijdagochtend) een geverifieerde telefonische opdracht te ontvangen. De dag van de voltrek king dient door de gevangenisdirec teur zelf bepaald te worden. Voor de Rosenbergs was, hangende de uitspraak van het oppergerechts hof, geen bijzondere maaltijd gereed gemaakt, zoals gebruikelijk voor een terechtstelling. Het oppergerechtshof heeft Don derdagavond het nemen van een be slissing over het voorlopig uitstel van rechter Douglas uitgesteld. Hierdoor zijn de Rosenbergs niet op de vast gestelde tijd ter dood gebracht. Het Reisdollars versnoept! Het Nederlandse cabaret-gezelschap van Wiesje Bouwmeester, dat na een Indonesische tournee van 2 maanden voor de B.P.M. en de Bond van Kunstkringen naar Nieuw-Guinea zou vertrekken, heeft deze reis moe ten uitstellen. Toen zij op het vlieg veld te Djakarta gereed waren voor vertrek, bleken de leden van het ge zelschap de 2 reisdollars, die zij Dij him vliegtocht naar Indonesië, zoals alle passagiers hadden ontvangen maar die zij bij aankomst nog niet hadden besteed, niet te kunnen to nen. De douane liet daarop de baga ge uit het vliegtuig terughalen, aat vervolgens zonder de cabaretiers ver trok. MIJ. VOOR NIJVERHEID EN HANDEL MEENT: Afsluiting der zeegaten en weg Amsterdam-Frankrijk besproken Zeeland moet uit zijn isolement verlost Afsluiting van de zeegaten, aanleg van een dubbele weg tussen Amster dam en de Franse kust via Zierikzee, Middelburg en Vlissingen, met in ieder geval geen veren over de Zeeuwse waterenziedaar wat voor de ontsluiting en de toekomstige ontwikkeling van Zeeland allereerste nood zaak is Dit ongeveer betoogde ir. L. G. H. M. van Gooi, secretaris van het de partement Zeeland van de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel, Donderdag op de te Middelburg belegde „praatavond" van dit departement over de mogelijkheid van het opstellen van een „doelplan" voor Zeeland en de ontketening van een Zeeuwse actie. Hij voegde er nog aan toe, dat Zeeland actief zal moeten zijn, uil het ook na de jongste ramp weer niet achter aan komen bij de andere provincies. In 1946 verscheen van de ingenieurs De Vink en De Ranitz de brochure „Er op of Er onder!". Zij was een noodkreet. Thans echter is het vol gens ir. Van Gooi het strategische mo ment om de Zeeuwse eisen publiek te maken en voor de aanvaarding daar van te vechten Pas als de afsluiting en de weg een feit zijn, zal Zeeland De afgezette koning Foead is ze- uit zijn isolement verlost zijn, kansen ventien maanden oud. krijgen om zijn vroegere welvaart te herwinnen, economisch tot ontwikke ling kunnen worden gebracht. Ir. Van Gooi stelde voor allereerst de publieke opinie voor deze opvat ting te winnen en vervolgens een con gres te houden, waarop deskundigen de Zeeuwse wensen op hun uitvoer baarheid zouden toetsen. Financiële bezwaren telde hij nauwelijks. Enkele milliavden vragen tenslotte slechts een bescheiden rente en er zijn zie on ze begrotingen voor allerlei andere doeleinden ook milliarden beschik baar. Deze uiteenzetting vormde het on derwerp van de daarna volgende ge- dachtenwisseling. Karakter. „Offeren wij het karakter van Zee land niet op door een dergelijke ont sluiting?" werd uit de vergadering ge waagd en ir. Van Gooi antwoordde: „Wat hebben we aan karakter als Zeeland te gronde gaat?" „Gaat Zeeland inderdaad te gron de?" luidde een volgende waag en het antwoord luidde: „Alles wat men ziet stemt somberZie naar het dalen de bevolkingscijfer, naar het falen van alle industrialisatiepogingen, naar het wegtrekken van de energieke, jonge Zeeuwan Men drong uit de vergadering aan op uitvoering van het Drie-Eilanden plan als een eerste stap op de goede weg, men verdiepte zich in de waag, of de Wester-Schelde ook moet wor den afgesloten. Men betoogde, dat de afvoermogelijkheden van de land bouw- en fruitteeltproducten 'n steeds ernstiger probleem vormen en men stelde, dat als men de zeegaten gaat af sluiten, men in Zeeland moet begin nen. Doet men dit niet, dan wordt Noord-Zeeland geheel in de Rotter damse sfeer betrokken en dan is er voor de Zeeuwse middenstand geen bestaansmogelijkheid meerVan andere zijde werd weer betoogd, dat men het niet zo voor moet stellen, als is echter nog de vraag of zij niet la ter in deze week (voor Zaterdag 12 uur des nachts) gevonnisd zullen worden. Tijdens de zitting zeide Daniel Marshall, die tezamen met Fyke Far mer rechter Douglas tot 't voorlopige opschorten van het vonnis had ge bracht, een nieuw verzoek tot nader verhoor te zullen indienen, waarbij elf nieuwe punten naar voren zouden worden gebracht. Mevrouw Sophie Rosenberg is Don derdag per vliegtuig naar Washing ton gereisd. Zij wil persoonlijk pre sident Eisenhower verzoeken haar zoon Julius en diens echtgenote gra tie te verlenen. Eerste doodstraf in Oost-Berlijn De Russische militaire autoriteiten in Oost-Berlijn hebben Donderdag de West-Berlijner Willi Goettling ter dood veroordeeld. Dit is de eerste ter doodveroordeling sedert de afkondi ging van de staat van beleg. Goettling is reeds gefusilleerd. Hij werd veroordeeld wegens actie ve organisatie van provocaties en on geregeldheden in Oost-Berlijn namens buitenlandse propaganda-diensten. al dus een uitgegeven communiqué. Het hoofdbureau van de Oost-Ber- lijnse politie heeft de eerste lijst (met elf namen) van gearresteerde Berlij- ners gepubliceerd. De meesten hunner zijn volgens de lijst in West-Berlijn woonachtig. zou Zeeland een achterlijk gebied zijn. Het heeft veel goeds, verklaarde men terecht. De wenselijkheid van indus trialisatie werd door voor- en tegen standers onder de loupe genomen Ge waagd werd of de Delta-commissie de afsluiting der zeegaten niet voor haar rekening neemt. Kortom er waren ve le vragen. Veiligheid. Tenslotte werd betoogd, dat men bij het probleem van de afsluiting der zeegaten terdege dient te bedenken, dat de Zeeuwen recht hebben op vei lige woonplaatsen en dat het regel matig verhogen der dijken tenslotte ook hoge uitgaven vergt. Met dit ver hogen van de dijken loopt men dan bovendien nog achter de feiten aan. De Zeeuwen moeten verlangen, dat men de dreigende catastrofes af wendt voor zij zich voltrekken! Vertegenwoordigers van vijftien in stanties namen aan deze besprekin gen deeL Tot slot besloot de vergadering, dat het bestuur van het departement Zee land van de Maatschappij voor Nij verheid en Handel nader zal overwe gen, wat thans de volgende stappen dienen te zijn. DE VERWACHT: TIJDELIJKE VERBETERING. Veranderlijke bewolking met op de meeste plaatsen droog weer en tijde lijke opklaringen. Matige en af eu toe wij krachtige wind tussen Zuid en Zuidwest. Over het algemeen iels ho gere temperaturen dan gisteren. 20 Juni Zon; Op ZON EN MAAN.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 1