PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Staking sloeg om in oproer
Sowjet-tanks openden vuur op
duizenden betogers
Er begint tekening in situatie
op Schouwen te komen
BILT
Kantlij
n
Vandaag
SOWJET-TROEPEN KREGEN
TOESTAND IN DE HAND
OVEREENSTEMMING IN KOREA
OVER BESTANDSLIJN
196e Jaargang-No. 141
Dagblad uitgave van de firma
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie F. van de Velde en F. B.
den Boer. Adjunct W. de Pagter.
Hoofdred.: G. Ballintijn, Pl.-verv.:
W. Leertouwer en H. A. Bosshardt.
ABONNEMENTSPRIJS 44 cent per
week, f 5,45 p. kvr., fr. p. p. f 5,70
per kw. Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE. GOESSE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag 18 Juni '53
ADVERTENTIEPRIJS 22 ct. per
mm. Minimum p. advertentie f 3.-.
Inc. mededelingen driemaal tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels f 1.-. Iedere regel
meer 20 cent. „Brieven of adres
Bureau van dit Blad" 25 cent meer.
Giro nr. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur. Vlissingen. Walstr. 58—60. telef. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160: Middelburg. Markt 51, telef. 3841; Goes, Lange Vprststraat 63, telef. 2475 (b.g.g. 2228): Oostburg. Finlandstraat 2, teleL 16; Terneuzen. Brouwerijstr 2: Zierlkzce. N Bogerdstr. C 160. telef. 2
BOM IN OOST-BERLIJN BARSTTE
Staat van beleg afgekondigd
De Dinsdag in Oost-Berlijn begonnen massa-betoging van onte
vreden arbeiders, is Woensdag uitgegroeid tot een massale opstand,
welke de Russen noopten de staat van beleg af te kondigen. Over
tredingen van de afgekondigde bepalingen zullen worden berecht vol
gens oorlogsrecht.
In de namiddag openden Sowjet-tanks het vuur op duizenden Oost-
Berlijners, die stonden samengedrongen in straten, welke leiden naar
de Potsdammerplatz in Oost-Berlijn. Ook by de Brandenburger Tor
werden salvo's gelost door Russische tanks. Men acht het mogelijk,
dat de salvo's bedoeld waren als waarschuwing, doch ze waren te
laag gericht en er vielen doden en gewonden. De bom is volkomen
onverwacht en met een verbijsterende snelheid gebarsten: Oost-
Berlijn was Woensdag een stad in oproer. Schoten knalden, tanks
rolden door de straten, vlaggen werden neergesleurd, duizenden op
standelingen demonsteerden gedurende de gehele dag en ziekenauto's
reden af en aan. Het normale verkeer lag geheel stil.
In Oost-Berlijn begon de opstand: vluchtelingen maakten intussen
melding van stakingen en demonstraties in geheel Oost-Duitsland.
Alle belangrijke wegen, die van W.
Berlijn naar de SowjeLsector voeren,
zijn Woensdagavond afgezet door
Russische tanks. Op de ,,Unter den
Linden" stonden Woensdagavond vijf
Russische tanks met de voorzijde naar
West Berlijn gericht, ter versterking
van Russische machinegeweerposten.
Twee stukken anti-tankgeschut ston
den opgesteld met de lopen in de rich
ting van de Britse sector. De Britse
troepen zijn geconsigneerd. De Weste
lijke geallieerde commandanten kwa
men Woensdag driemaal bijeen. Aan
alle Westelijke militairen en gealli
eerde bezettingsfunctionarissen is 't
tot nader order verboden zich naar de
Sowjet-zöne te begeven.
In de morgenuren raakten duizen
den Oostduitse politiemannen slaags
met duizenden stakers. De politie trók
met gummiknuppels in gesloten gelid
op tegen de stakers. Söwjet-militai-
ren stonden met machinepistolen op
wacht voor de Sówjet-ambassade.
Op de hoek van de Friedrichstrasse
en de Zimmerstrasse, niet ver van de
regeringsgebouwen, verbrandden ver
scheidene duizenden stakers rode
vlaggen en zij staken een houten po-
litiebaralc, die enige tijd geleden was
opgetrokken om dienst te doen als
controlepost bij de sectorgrens, in
brand. De barak brandde geheel af.
-=rleden jaar is er op de organisa
tie van de herhalingsoefeningen
en op de manoeuvres in Duits
land een waarlijk niet malse critiek
uitgeoefend. De juistheid van die cri
tiek moest, precies als in 1950 en
1951, worden erkend. Nimmer werd
zij overtuigend ontzenuwd.
Voor dergelijke oefeningen worden
talloze dienstplichtigen uit him werk
en him gezin gehaald. Deze reservis
ten, hun gezinnen en hun werkge
vers lijden daardoor schade. Boven
dien kosten de oefeningen een flinke
portie belastinggeld.
Dit alles zou niet erg zijn, als de
organisatie maar in de puntjes was.
Het leger moet immers paraat zijn en
herhalingsoefeningen zijn dus noodza
kelijk.
Maar de organisatie klopte bij vori
ge gelegenheden niet.
Mócht men verwachten, dat na de
misère van vorige keren dit jaar de
organisatie beter.' zou zijn?
Natuurlijk!
Maar helaas: de eerste oefeningen
in 1953 hebben wederom bedroevende
ervaringen opgeleverd
Een der oefenplaatsen was het
kamp te Rucphen in Noord-Bra
bant. Als men zich tot dit ene
kamp bepaalt, ontdekt men onder
meer het navolgende:
Officieren, onderofficieren en man
schappen moesten in één barak sla
pen.
Na aankomst per eerste reisgele
genheid bleek het transport naar het
kamp (een oude munitiedump) aller
minst te kloppen.
Voor een lunch of een lunchpakket
was niet gezorgd. Het duurde tot
twee drie uur 's middags, eer er
brood was. De toen gemaakte koffie
moest grotendeels worden wegge
gooid, omdat er geen bekers of kroe
zen waren.
De officieren kregen te weinig eten
en moesten bij de onderofficieren
gaan vragen of zij nog wat over had
den. Na enkele dagen kwamen de on
derofficieren hun overschotjes de of
ficieren aanbieden.
Toen er regelmatig eten was, moest
men tussen ae 28 en de 63 minuten in
de rij staan om iets te krijgen.
Een dag voor de oefening pistool
schieten ontdekte men dat de schiet
baan niet deugde. Met een stoet van
auto's werden de mensen naar Ginne-
ken getransporteerd, wat honderden
liters benzine kostte. Ieder loste
twaalf pistoolschoten. Meer werd er
die dag niet gedaan
Als een oefening om 7.20 moest be
ginnen, kwam de hoofdinstruoteur
tegen achten eens kijken, of de heren
al klaar waren met hun ontbijt.
In de cantineloods waren tafels
noch stoelen. De post werd soms pas
na dagen besteld, hoewel er iedere
dag zware vrachtauto's reden om de
post af te halen.
Ten aanzien van het verlenen van
bewegingsvrijheid bestond blijkbaar
de grootste verwarring-
Is het genoeg?
Men kan al deze feiten vermeld
vinden in „De Reserve-officier",
het orgaan van de Alg. Ver.
van Ned. Res. Officieren.
Wellicht denkt hier of daar een ar
geloze, dat de herhalingsoefeningen
uit de lucht waren komen vallen.
Volledigheidshalve zij hier daarom
medegedeeld, dat reeds op 11 Decem
ber 1952 het programma van de her
halingsoefeningen bekend was.
Er rest, als men dit eenmaal weet,
de vraag, of er in ons leger geen goe
de organisatoren zijn. En zo neen,
waarom men die dan niet aantrekt en
waarom men blijkbaar niet voor hun
taak berekende officieren handhaaft
op hun post.
In de burgermaatschappij zouden
zij bij de eerste de beste gelegenheid
ernstig gewaarschuwd worden en bij
een volgende zonder meer ontslagen
wegens ongeschiktheid.
En toch kost gebrek aan organisa-
Voorlopige schatting:
7 doden, 60 gewonden
Volgens on-officiële schattingen zijn
tenminste zeven personen om het le
ven gekomen en minstens 60 gewond.
Twee Oost-Berlijnse betogers werden
op het grote MarxEngels-plein door
Russische tanks en gevechtswagens
verpletterd. Het derde slachtoffer, een
21-jarige Oost-Berlijner, kreeg bij een
vechtpartij voor de Oost-Duitse re
geringsgebouwen een schot in het
hoofd. Hij overleed korte tijd nadat
hij in een West-Berlijns ziekenhuis
was opgenomen. De vierde man, die
werd gedood, was een West-Berlijner,
die eveneens overleed aan de gevol
gen van een schot in het hoofd bij een
gevecht in de omgeving van Potsdam-
merplein.
Te Wedding in de Franse sector is
een 12-jarige jongen uit West-Berlijn
gedood, toen leden der Oost-Duitse
volkspolitie enige schoten losten op
een menigte, die van uit de Franse
sector hen met stenen bekogelde.
Straaljager explodeerde
veld Eindhoven een „Vampire" straal
jager van de R.A.F. bij de landing
van de baan geraakt en veronge
lukt. Het vliegtuig explodeerde en de
Britse piloot Philips werd zwaar ge
wond uit het wrak gehaald. In net
ziekenhuis is hij kort daarop overle
den. De „Vampire" was afkomstig
van de W.-Duitse basis Wilden Rath.
§jj is het 25 jaar geleden, dat
H de Noorse Poolreiziger Roald
Amundsen met een watervlieg-
tuig uit Noorwegen vertrok
voor een reddingspoging van |j
het Italiaanse luchtschip „No-
bile", van welke vlucht
Amundsen nimmer is terugge-
keerd.
pij geen mensenlevens, maar in het
leger in oorlogstijd zeer zeker wel.
De legerleiding is blijkbaar lank
moedig.
Het wordt echter tijd, dat zij het
mes eens hanteert-
0_.._ Laat zij dat na en mocht er oorlog
tievermogen in de burgermaatschap- komenarme soldaten!
Ook vernielden de stakers grensaan-
duidingen.
„Weg met de regering
Tegen tien uur hadden zich nog
meer stakers bij de betoging aange
sloten. Ieder half uur trokken nieuwe
massa's stakers en betogers naar de
plaats waar de ongeregeldheden het
hevigst woedden, het ministerie van
Economische Zaken en Wederopbouw.
De politie uit alle wijken van Oost-
Berlijn stond nauw aaneengesloten
rondom het gebouw, terwijl de menig
te met stenen naar de ruiten wierp en
riep „er uit met hen", en „weg met
de regering".
Chauffeurs van politie-auto's re
den in volle vaart op de stakers in.
Vei'scheidene stakers werden gewond.
Een man werd overreden, toen een
vrachtauto recht op een groep met
stenen gooiende mannen inreed.
Een aantal leden van (le volkspoli
tie wierp om half elf de gummiknup
pels weg en is naar West Berlijn uit
geweken, waar zij zich aan de West-
Berlijnse politie hebben overgegeven.
Volgens ooggetuigen waren Sowjet-
soldaten, uitgerust met automatische
wapenen en stalen helmen, in de
ruïnes van Oost-Berlijn bezig met het
graven van loopgraven rondom de re
geringswijk.
Even na elf uur hebben twee
jonge Oost-Berlijnse arbeiders de
rode vlag van de Brandenburger
poort neergehaald. De menigte
aan weerszijden van de Potsdam
merplatz verwijderde Russische,
Britse en Amerikaanse grensaan-
duidingen.
Duizenden vrouwen - zowel be
jaarde huisvrouwen als jonge typis
tes en schoolkinderen liepen in de
stromende regen met de stakers mee.
Oost-Berlijn geheel
afgezet
In de namiddag van Woensdag be
gonnen de Sowjet-Russische infante
risten, volledig uitgerust als voor een
oefening, de wacht op strategische
hoeken en sleutelposities over te ne
men.
Leiders van de staking hadden de
menigte aangeraden zich niet met de
Sowjet-troepen te bemoeien. Geen en
kele maal probeerde de menigte op
de „Unter den Linden" het gebouw
van de Sowjet-ambassade met steen
worpen of anderzins te beschadigen.
Maar nadat bekend was geworden,
dat twee stakers op de Karl-Marx
platz door Sowjet-tanks waren dood
gereden, begon men een minder gere
serveerde houding aan te nemen.
Te 14 uur zag het er evenwel naar
uit, dat de Sowjet-troepen en tanks
op vele plaatsen van ongeregeldheden
de toestand in de hand begonnen te
krygen.
Wel openden Russische soldaten
nog het vuur bij de Brandenburger
tor, toen de rode vlag van de poort
was neergehaald en betogers tracht
ten deze door een West-Duitse te ver
vangen.
Terwijl een grote menigte voor het
gebouw van de Russische ambassade
in spreekkoor riep: „Wij willen vrije
verkiezingen", maakte de Oostduitse
regering officieel bekend, dat de ver
hoging der prestatienormen met tien
procent zonder extra-betaling, de
aanvankelijke aanleiding tot de onge
regeldheden, was ingetrokken.
Later op de middag riep de Oost
duitse regering de „arbeiders en op
rechte burgers" op de „provocateurs"
aan te houden en over te geven aan
de autoriteiten. De oproep was gete
kend door Grotewohl, die de opstand
beschreef als „het werk van provoca
teurs en fascistische agenten van
vreemde mogendheden". Hij verklaar
de, dat de leiders van de ongeregeld
heden zwaar gestraft zouden vvoren.
Ondanks de afkondiging van de
staat van beleg duurde Woensdag
avond de staking van de tram, de
ondergrondse en de S.-Bahn voort.
In de eerste avonduren kwamen on
danks het samenscholingsverbod nog
oplopen voor. De Volkspolitie slaagde
er echter in, geholpen door Russische
soldaten, de straten te zuiveren. Van
tijd tot tijd hoorde men nog schieten,
zonder echter de plaats en de gevol
gen van de schoten te kunnen vast
stellen.
Russische soldaten patrouilleerden
op strategische punten in de stad en
geheel Oost-Berlijn was door Russi
sche troepen afgezet. Voor zover men
vanaf de grens van de Franse sector
kon waarnemen, waren de straten in
het O ïstelijk deel van Berlijn, na deze
emotievolle dag, geheel verlaten
Ook elders
Volgens betrouwbare inlichtingen
is de Oost-Berlijnse stakingsbeweging
overgeslagen naar Maagdenburg en
Erfurt, twee belangrijke industrieste-
der-j-m Oost-Duitsland, aldus meldde
Woensdagmiddag het Westduitse mi
nisterie voor aangelegenheden geheel
Duitsland betreffend.
Nadere bijzonderheden over deze
stakingen ontbraken echter.
Vluchtelingen, die Woensdag West-
Berlijn bereikten, hebben melding ge
maakt van stakingen, protestoptoch
ten en demonstraties in geheel Oost-
Duitsland.
In Maagdenburg zouden de arbeiders
van de grote staalfabrieken Ernst
Thaelmann, Rose Luxemborg en Karl
Liebknecht in staking zijn gegaan en
de communistische directie hebben
afgezet. In Brandenburg demon
streerden arbeiders Woensdag voor
het stadhuis, zonder dat de politie in
greep.
Ook in verscheidene staatsbedrij
ven bij Berlijn werd gestaakt. Vol
gens de berichten verzamelden zich
grote menigten voor de gevangenis
sen in Waldheim, Torgau, Halle en
Bautzen om de vrijlating van politie
ke gevangenen te eisen.
De staf van de Oostberlijnse staats
drukkerij zou de Westberlijnse vak
bond hebben meegedeeld: „Wij zijn
big verrast. U kunt op ons rekenen".
WiftPttüS 981» TOM®
«V mtfic ems
sy ÉMfSftE 8 AHEWMHOcrto 338*
«om mm mmm s mmmmm j
foswinmcb mK#jm ijmbwa*
vok mm Mms t£ scmi? ahebkali
««si s past «s mis a ft sas n saste i
mmn au* mis os orcuuwm
s8 «km oei mmm.m spe
Geen speciale kleur voor
snelbrommers.
Naar aanleiding van het desbetref
fend verzoek van de K.N.A.C., om de
zogenaamde snelbrommers in het
verkeer duidelijk te doen opvallen
door voor deze vervoersmiddelen een
speciale kleur voor te schrgven,
heeft de minister van verkeer en wa
terstaat aan de K.N.A.C. medege
deeld dat hij geen vrijheid kan vin
den een dergelijk voorschrift te be-
Demonatranten in Oost Berlijn verwij
deren de grensaanduiding aan de
Amerikaans-Russische sector tijdens
de ongeregeldheden in Oost Berlijn.
(TELE foto).
Eisenhower wil K.S.G.
financieel steunen.
President Eisenhower heeft zich
Woensdag uitgesproken voor een ge
deeltelijke financiering van de Euro
pese Kolen- en Staalgemeenschap
door de Verénigde Staten.
OP BASIS VAN HUIDIGE FRONTLIJN
Hevige gevechten bij de „Vinger-bergkam"
Woensdag z\jn de onderhandelaars van beide partgen te Panmoendjon
het eens geworden over een bestandslijn. Van betrouwbare zijde wordt
vernomen, dat de bestandslijn is vastgesteld op basis van de huidige front
lijn.
President Eisenhower heeft een
brief aan Syngman Rhee geschreven.
Hierin heeft hij het Amerikaanse
standpunt ten aanzien van het slui
ten van een wapenstilstand uiteenge
zet. Eisenhower zegt in de brief, dat
Amerika zal blijven streven naar de
doelen, die het op het oog had toen
SPECTACULAIR SCHELPHOEK-SCHOUWSPEL
In korte tijd is veel gebeurd
In de binnenzee van Schouwen, waar de puinhopen van boerderijen en de
geheel door het vernielende water omspoelde dorpen een troosteloze aan
blik bieden, heerst grote activiteit. Een bedrijvigheid, die by alle ellende,
waarmee dit schone eiland is geteisterd, weldadig aandoet en het vertrou
wen geeft dat, hoe onmogelijk dit ook de leek misschien mag voorkomen,
toch alles weer goed zal komen. Na de aanlooptijd met zijn veelomvattende
voorbereidingen, waarvan de buitenstaander zich geen denkbeeld kan vor
men, is het werk thans goed op gang. Veelal afgesloten van de bewoonde
wereld, leveren honderden waterbouwkundigen en arbeiders met een macht
aan materiaal een verwoede strijd tegen de watervijand. Wanneer men
hen spreekt zullen zij er wel voor waken om van een hoera-stemming blijk
te geven, maar toch is er tevredenhe id, omdat er tekening in de situatie
begint te komen!
Met de „Molenplaat", een kittig
Rotterdamse havenslepertje, bracht
de Rijkswaterstaat ons naar enkele
Schouwse waterfronten, waar het of
fensief in volle gang is. In de twee
gaten van de dijk bij Ouwerkerk,
waar op de rampzondag de Yersekse
vissers hun scheepjes door de woe
dende branding joegen om de in
doodsgevaar verkerende bewoners
van Ouwerkerk te redden, is het wa
ter thans rustig. Op en rond de dijk
is het echter bedrijvig en het zal ex-
in de komende weken nog drukker
worden, ver de schorren is men begon
nen met het leggen van een twee ki
lometer lange ringdijk, die straks de
oude vernielde dijk zal gaan vervan
gen. Zes zandzuigers komen hiervoor
aan het werk.
Midden in het stroomgat ligt (le
grote baggermolen „Marokko" om de
geul wat verder uit te diepen. Op het
oog een vreemde handelwijze, doch
wanneer straks hier bü de sluiting
een caisson tot zinken zal worden ge
bracht, moet de bodem egaal zijn. En
de peilingen hebben juist uitgewezen
dat de kleibodem hier vry grillig is.
Verder in het land wordt voortge
gaan met de dichting van de gaten
in de Rampaartse dijk. Van de acht
gaten in deze dijk zijn er nog drie
overgebleven, die inmiddels echter
tot stroomgaten zijn geworden. Het
grootste gat is hier van 70 tot 100
meter uitgegroeid. Aan de Oudedijlt
bij Bruinisse welke voorlopig hersteld
werd met niet minder dan 750.000
zandzakken, is een zanddepot ge
vormd. Hier worden de zandzakken
gevuld, die met dukws en aanhang
wagens naar de Rampaartse dijk
worden vervoerd, terwijl ook eenmaal
per dag een landingsvaartuig zich
langs de andere zijde moeizaam een
weg door de polder baant om zand
zakken aan te voeren. Wanneer deze
Rampaartsedijk hersteld zal zijn, zul
len hiermee niet alleen Sir Jansland
M „Vogelkooi" aan
M het waterfront
Gelukkig hebben de werkers I
aan het eenzame Schouwse wa-
terfront hun goede stemming en
hun gevoel voor humor nog niet
H verloren. Op het eilandje vóór
Serooskerke, dat straks een deel
H van de ringdijk voor het Schelp-
hoekgat zal worden, heeft ir. j
H Vogel die hier de scepter zwaait, j
zijn intrek genomen op het bo- i
M venkamertje van een boerderij.
H En sedertdien prijkt aan het
balkon een bordje met in fraai j
gestyleerde letters de naam.
„De vogelkooi".
en Oosterland gebaat zijn, doch dit
zal vooral de dichting van de gaten
bij Ouwerkerk en Stevensluis verge
makkelijken, daar dan de stroomsnel
heid aanzienlijk vermindert doordat
de vloedkom wordt verkleind.
Het meest spectaculaire schouw
spel bieden thans echter wel de werk
zaamheden bij de Schelphoek, waar
door het 425 meter brede gat om de
zes uur 120 a 150 millioen kubieke
meter water meer nog dan alle
vier dykgaten op Walcheren in 1945
tezamen! de polder binnenstroomt.
Door de talrijke geulen van 5-10 me
ter diepte nabg het gat zelfs 36
a 37 meter varen de sleepboten
en bakken in en uit.
(Vervolg op pag. 2)
het aan de Koreaanse oorlog
deelnemen.
De Zuidkoreaanse premier Paik too
Tsjin, die samen met de Zuidkoreaan
se ambassadeur te Washington
Woensdag 50 minuten met president
Eisenhower heeft gesproken, heeft
daarna verklaard dat de oppositie
van zijn land tegen de bestandsvoor-
waarden van de V.N. onveranderd is.
Hij zei dat het bezoek aan Eisenho
wer niets meer dan een beleefdheids
bezoek was geweest.
Intussen zijn aan het Oostelijke
gedeelte van het centrale front in
Korea nog steeds hevige gevechten
aan de gang. Zuid Koreaanse troepen
zijn er Woensdag in geslaagd de
Noordelijken bij de „Vinger-bergkam"
ongeveer 700 meter terug te dringen.
De communistische troepen hadden
de „Vinger-bergkam" Dinsdag op de
Zuidelijken veroverd.
Margaret Bondfield f
Margaret Bondfield. Engelands eer
ste vrouwelijke minister, is Dinsdag
op tachtigjarige leeftijd overleden, al
dus is Woensdag op een conferentie
van vakbondsleden te Blackpool me
degedeeld.
Mej. Bondfield werd in 1923 tot par
lementslid gekozen. Een jaar later,
toen de eerste Labour-regering werd
gevormd, werd zij onderminister, in
de tweede Labour-regering van 1929
minister van arbeid en üd van de
kroonraad.
Zij kwam uit een arbeidersgezin van
elf kinderen. Zij was ook de eerste
presidente van het vakverbond.
DE
VERWACHT:
AANHOUDEND WISSELVALLIG
WEER.
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk regen- of onweersbuien. Zwakke
tot matige wind, in hoofdzaak tussen
Zuid en Oost. Ongeveer dezelfde tem
peraturen.
ZON EN MAAN.
19 Juni
Zon: Op 4.16 Onder 21.06
Maan: Op 12.52 Onder 0.14
