'over Zeeuwse critiek
Dr. ir. F, P. Mesu pleitte voor
stormstuw in Scheldemond
Voor Kruiningen en Schouwen
een bijzondere regeling?
Getroffenen krijgen vaak meer dan zij hadden
IMMATERIËLE SCHADE EN
HET HUISRAAD
ZATERDAG 30 MEI 1953
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DE VERGOEDING DER WATERSNOODSCHADE 1953
Bijpassen is eigenlijk gedwongen
investeren
„De critiek uit Zeeland viel mee! Er is nergens sprake geweest van
onwelwillend afbreken, noch van bitterheid, die uitsluitend door poli
tieke beweegredenen werd ingegeven. Critiek van dat karakter kwam
uitoorden, die bij de watersnood niet het kleinste schrammetje heb
ben opgelopenMet name in Zeeland zat kennelijk de wil voor, om on
bevooroordeeld na te gaan, wat dit wetsontwerp, als het onveranderd
aangenomen mocht worden, voor de getroffenen te betekenen zal heb
ben.
Men heeft daarbij veel gulle waardering betoond, daarnaast echter
critiek uitgeoefend, die niet altijd gemotiveerd is en te zeer is inge
steld op de letter van de wet, te weinig op de geest. En natuurlijk was
er ook critiek, die voortsproot uit een verkeerde uitleg van de wet, of
de Memorie van Toelichting, die daarbij behoorde". r
Aldus luidde op het Ministerie van Financiën het algemene oordeel
over de uit Zeeland afkomstige critiek op het wetsontwerp Wa-
tersnoodschade 1958.
Het is een prettig oordeel, dat een
compliment inhoudt aan de Zeeuwse
volksaard. Het spreekt evenwel van
zelf, dat bij dit algemene oordeel een
gedetailleerd oordeel over de Zeeuw
se opvattingen behoort. Dit werd ons
met de grootste bereidwilligheid ge
geven.
Herstel en herbouw
De Memorie van Toelichting zegt, dat
van de herbouw der verwoeste wonin
gen en boerderijen het rijk 80 be
taalt, van het herstel der zwaar be
schadigde panden 70 en van dat
der licht beschadigde panden 90
Aan de hand van de in de Memorie
opgenomen geraamde bedragen, die
voor herbouw en herstel nodig zullen
zijn, becijferden wij, dat daarom door
de Zeeuwse getroffenen zelf f 16 mil
lioen zal moeten worden betaald.
Néén, zegt men bij „Financiën",
deze conclusie is onjuist! Men krijgt
in vele gevallen méér terug, dan men
op het ogenblik van de ramp bezat,
althans in vermogenswaarde. Van de
herbouw van verwoeste eigen panden
Icrygt men minimaal 85 bij be
leggingspanden toch altijd nog mini
maal 60 Het ontbrekende zal
men inderdaad zelf by moeten pas
sen, maar omdat het rijk slechts 1
afschrijft voor ieder jaar ouderdom en
bjj eigen panden zelfs maar |/2
zal dat geen bezwaar zijn. Men wordt
immers niet verplicht om te betalen,
maar om gedwongen te investeren,
waarby men wél moet bedenken, dat
men voor de schadevergoeding van
het rijk en de eigen investering een
nieuw of een hersteld pand krijgt,
dat uiteraard meer waard is dan het
oude.
Credieten
Is men niet in staat om zelf te in
vesteren, dan kan men het rgk om
oredieten vragen, waartoe art. 52 van
de wet de mogelijkheid opent. Zo no
dig zullen die credieten de bouwsom
geheel completeren. Is de "debiteur
niet in staat om het crediet terug te
betalen, dan zal eventueel dit bedrag
kwijtgescholden worden.
En als er wel terugbetaald moet
worden, wat doet de getroffene dan
eigenlijk meer, dan opzy leggen uit
zijn inkomen wat zijn bezit gegroeid
is Wie kan er nu door deze regeling
in moeilijkheden komen
Aldus „Financiën".
Wij noemden als antwoord het ge
val van een „kleine man" met 1 oud
pand, die bijvoorbeeld 15 van de
nieuwbouw op tafel zal moeten leg
gen. Krijgt hij crediet, zo lang hij nog
bezit heeft? Zo neen, dan zal hg voor
andere doeleinden bestemd geld in
zijn huis moeten steken,, of hypotheek
moeten nemen. Zo ja, dan zal hij het
crediet terug moeten betalen en in
onzekerheid verkeren over de wgze
waarop dat moet geschieden.
Te paard geholpen
De repliek van „Financiën" luidde,
dat het de bedoeling van de wet is de
getroffenen weer op het paard te hel-
Mount Everest expeditie
Vrijdag is officieel bevestigd dat de
Britse poging om de hoogste bergtop
ter wereld, de 8840 meter hoge
Mount Everest, te bereiken Donder
dag is mislukt.
De bergbeklimmers zullen echter
nog een laatste poging wagen om de
top te bereiken, die nog nooit dooï
mensen is betreden.
Ongeacht het resultaat van de be
raamde derde aanval op de top, zul
len ze vóér 7 Juni a.s. de hogere re
gionen van de berg moeten verlaten.
De naderende moesson maakt een
verblijf op de berghellingen na die
datum levensgevaarlijk.
Moeilijk te verteren blijft het voor vele Zeeuwse getroffenen kennelijk,
aldus verklaarde men op het ministerie van financiën, dat de immateriële
schade niet wordt vergoed. Verminderde productie, doorgaande vaste las
ten, winstderving worden niet vergoed. Maar, zo vroeg men, heeft men
zich wel eens afgevraagd, waartoe men zou komen, als men de immaterië-
de wel ging vergoeden?
Tenslotte heeft de watersnood ons
gehele volk getroffen. Als een ket
tingreactie heeft zij het totale econo
mische leven getroffen. Eensklaps
hadden de bioscopen en schouwbur
gen niets meer te doen. Het geld, dat
men anders aan ontspanning placht
uit te geven, schonk men nu aan het
rampenfonds. De omzetten der detail
handelaren in alle mogelijke bran
ches daalden ontstellend en daardoor
was ook de omzet van grossiers en
fabrikanten minder. Zou het nu bil
lijk zijn de immateriële schade van
de indirect door het water getroffe
nen wel te vergoeden en die van de
indirect getroffenen niet?
Het antwoord, ook dat van de ge
troffenen zelf, kan niet anders luiden,
dan dat dit voor de regering een on
begonnen werk zou zijn geweest.
AANZIENLIJK MEER
DAN 50
Men klaagt over de vergoeding van
de huisraadschade en over het feit,
dat deze uit het Rampenfonds moet
komen. In dit verband merkte men
ons op, dat de vergoeding van de
huisraadschade aan de oorlogsgetrof
fenen alleszins bevredigend is geble
ken. Enquêtes hebben dit uitgewezen.
Het was wel zo, dat wie onmiddellijk
na de oorlog kopen moest, minder
goede kwaliteiten kreeg, en het
kwam voor, dat men bedragen, die
voor huisraadschade werden uitge
keerd, voor andere dingen besteedde,
maar ernstige klachten zijn er uitein-
delijk niet
De veronderstelling, dat het Ram
penfonds slechts vijftig procent van
de forfaitaire waarde vergoedt, is in
ieder geval onjuist. Er zal aanzien
lijk meer komen, wellicht zelfs 100
procent. Als de middelen het toela
ten, zal men trachten rekening te
houden met wat de mensen gehad
hebben, dus met de aard van de goe
deren.
De verwachting is niet ongemoti
veerd, dat zeer veel volledig op ver
vangingswaarde zal worden vergoed.
Schieten de middelen van het Natio
naal Rampenfonds tekort, dan zal 't
rgk bijspringen.
En wat de mogelijkheid van beroep
betreft, de wet bevat wel degelijk be
palingen, die het mogelijk maken om
in te grijpen, als ergens onbillijkhe
den zouden ontstaan.
Er is in Zeeland geklaagd over te
veel differentiatie tussen degenen, die
weinig en degenen die veel schade op
liepen. Men krijgt minder vergoed
naarmate men meer schade leed.
Men gaf op het ministerie van fi-
nanciën toe, dat hier inderdaad een
onbillijkheid in zit. Maar...... zo zelde
men, die zelfde onbillijkheid vindt
men ook in de wet op de vergoeding
der materiële oorlogsschade en men
heeft in dit opzicht een concessie
moeten doen aan de oorlogsgetroffe
nen.
Zou men een andere regeling heb
ben getroffen, dan zou men ook on-
billjjk zyn geweest.
In Stavenisse werd de
schade opgenomen.
pen. Daar kan men gerust op zijn.
Nimmer zal de overheid om dit cre
diet iemand op de rand van een fail
lissement brengen.
Verder gaan dan het wetsontwerp
gaat, kan men echter ook niet, om
dat anders de getroffenen door de ho
gere waarden van hun herstelde, of
herbouwde panden bevoordeeld zou
den worden boven niet getroffenen.
Laat men bovendien toch bedenken,
dat de bedragen, nodig voor herstel
en herbouw uit de door ons volk op
gebrachte belastingen moeten komen.
Precies zo, aldus „Financiën", staat
het met de f 6 millioen, die de Zeeu
wen volgens uw berekening op tafel
zullen moeten leggen voor de zwaar
beschadigde panden.
Dit f 6 millioen zullen een investe
ring zijn ter verbetering van de pan
den.
Zo nodig worden ook hier weer cre
dieten verleend. Alles zit in de moge
lijkheid van credietverlening. Zeer
veel hangt af van de wijze waarop de
wet ten uitvoer wordt gelegd. Doen
zich bijzondere gevallen voor, dan zal
op rechtvaardige manier worden ge
holpen. De overheid beoogt naar bes
te weten te helpen.
Tot zover het standpunt op het Mi
nisterie van Financiën.
En toch
Er is tegen deze opvatting weinig
in te brengen.
En toch
Toch zal menigeen zich gedupeerd
Westerling richt nieuwe
groepering op
Onder voorzitterschap van ex-kapi-
tein R. Westerling, is 5 Mei j.l- opge
richt de stichting S.O.S. f Steunt Ont
redderde Staten).
De bedoeling van deze vereniging is,
„om van de goedwillende mensen in
Nederland een krachtige eenheid te
maken en wel een buitenparlementaire
eenheid". Volgens de doelstelling van
de vereniging moet deze eenheid druk
uitoefenen op de autoriteiten, opdat
men als Nederlanders de morele plich
ten nakomt.
In Groningen werd door deze vere
niging een bijeenkomst gehouden,
waarop ex-kapitein Westerling het
woord heeft gevoerd. In zijn rede
heeft hij gesproken over de ontwikke
ling in Indonesië na de bevrijding en
over de communistische activiteit ach
ter de schermen.
voelen door deze gedwongen investe
ring.
Immers: de man, die een eigen huis 1
bezat, had het niet nodig om te inves
teren. Huizen gaan lang mee, soms 1
eeuwen. Wie niet getroffen werd, be
hoeft niet te investeren. En staat er
dus beter voor, omdat hij het geld
kan blijven gebruiken voor doelein
den, waarvoor hij het bestemd had.
Het aanvragen van credieten bete
kent het op zich nemen van schul
den, die rente en aflossing vergen.
Een last dus, die men tevoren niet te
dragen had.
Inderdaad is een nieuw pand meer
waard dan een oud en kan een her
steld pand meer waard zijn. Maar
eerst bij verkoop van zijn pand zal de
getroffene daaivan het voordeel on
dervinden.
Velen zullen zich dus gedupeerd
blijven achten. Want inderdaad zal er
bijgepast worden, voor zeer aanzien
lijke bedragen. Ook gedwongen inves
tering kan onwelkom zijn.
Panorama vanaf de St. Lieven
Monstertoren te Zierilczee.
SCHADEVERGOEDING VOOR AGRARIËRS
Het is niet de bedoeling wie dan ook
in moeilijkheden te laten
Ir. M. A. Geuze, de voorzitter van de Z.L.M. heeft, toen hij zijn eerste in
drukken van het onderhavige wetsontwerp formuleerde, verklaard, dat
men in agrarische kringen teleurgesteld was, omdat te hoge investeringen
van de gedupeerden zouden worden gevraagd.
Ten departemente wees men er op, dat de boeren er niet slechter, in ver
schillende opzichten zelfs beter aan toe zijn, dan do getroffenen in de niet
agrarische sectoren en dat uitdrukkelijk in de wet vermeld staat, dat zij,
zo zjj dit wensen, ook een vergoeding kunnen krijgen, overeenstemmende
met die welke aan andere getroffenen verleend wordt.
Men zit met de schade aan de grond,
zo merkte ir. Geuze op, maar zeide
men op financiën: U hebt zelf al ge
meld, dat de schade aan de grond in
natura vergoed wordt. Blijven de op
brengsten, nadat de grond in de oude
conditie is gebracht minder dan voor
heen, dan is nieuwe bijstand aller
minst door de wet uitgesloten, in te
gendeel mogelijk gemaakt.
Op Dinsdag 19 Mei werd het ontwerp-wet Watersnoodschade
1953 voor publicatie vrijgegeven en op diezelfde dag bracht ons
blad over dit ontwerp een eerste critische beschouwing. Op 20
Mei publiceerden wij naast een tweede critische Kantlijn een
reeks eerste indrukken van bekende en deskundige Zeeuwen,
eveneens critisch van toon. Daarna publiceerde de Provinciale
Zeeuwse Courant regelmatig verslagen van vergaderingen,
waarin eveneens critiek werd ititgeoefend op het onderhavige
wetsontwerp.
Het wetsontroerp zal eerlang in de Tweede Kamer in behan
deling komen en mede met het oog daarop en op de mogelijk
heid, dat in Zeeland misverstanden kunnen heersen, hebben wij
ons tot het Ministerie van Financiën gewend met de vraag, wel
ke reactie men ter plaatse, waar het ivetsontioerp werd opge
steld, op de Zeeutose critiek had.
Dit verzoek had een langdurige bespreking tot gevolg, waar
van men hierbij de weergave aantreft.
Ir. Geuze heeft ook opgemerkt, dat
in de wet niet gesproken wordt van de
naschade, welke vanwege de klimato
logische omstandigheden in het agra
rische bedrijf een grote rol speelt. De
ze schade, zo meende men op Finan
ciën. ligt evenwel in de immateriële
sector en kan niet vergoed worden,
tenzij Landbouwherstel van oordeel
mocht zijn, dat hier ingegrepen moet
worden.
Overigens gaf men ir. Geuze toe,
dat zoals ook wij reeds betoogden, de
noodzakelijke investeringen een ach
terstand doen ontstaan, die pas na ve
le jaren zal zijn ingelopen.
De boomgaarden.
De heer P. J. J. Dekker uit Wemel-
dinge, ondervoorzitter van de Ned.
Fruittelersorganisatie, verklaarde bij
het weergeven van zijn eerste indruk
ken, dat in de fruitwereld teleurstel
ling bestaat over het niet tegemoet
komen in enigerlei vorm aan de scha
de, die geleden wordt doordat men zes
a acht jaar zal moeten wachten voor
dat de boomgaarden weer op volle
productie zullen zijn.
Op Financiën verklaarde men hier
ook de oplossing niet te zien. Men
meende, dat het departement van
landbouw hier wellicht opheldering
zou kunnen geven. Men krijgt de
waarde van volwassen bomen ver
goed, als men die gehad heeft en die
waarde is natuurlijk vrij hoog. Maar
men zag in, dat de gedupeerde er daar
mede niet is. Ook hier kan Landbouw
herstel wellicht uitkomst brengen,
waarbij overigens niet vergeten mag
worden, dat degenen, wier bedrijven
verwoest zijn, ook schade lijden, die
ZEELAND EN HET DELTAPLAN
Herverkaveling, 25.000 ha, zal
80 millioen gulden kosten
Dr. ir. F. P. Mesu, directeur van de cultuurtechnische dienst heeft in een
te Utrecht gehouden lezing voor het Instituut van Volkshuisvesting en Ste-
debouw gesproken over het herstel van de getroffen gebieden uit het oog
punt van ruimtelijke ordening. Hierbjj besprak hij het Deltaplan. Spreker
was het niet eens met de minister van verkeer en waterstaat. Deze minister
is namelijk van mening, dat de Nieuwe Waterweg en de Westerschelde onder
geen voorwaarde in aanmerking komen voor afsluiting. Dr Mesu meende,
dat het van belang zou kunnen ztfn, aan de mond van de nog open zeegaten
over en stormstuw te beschikken, welke bij te verwachten abnormaal hoge
vloedstanden gesloten kan worden. Deze stuw zou voor de scheepvaart geen
enkel bezwaar behoeven op te leveren omdat een kapitein, die zich zgn ver
antwoordelijkheid bewust is, dan toch liever op open zee zou blijven, dan
onder dergelijke omstandigheden naar binnen te lopen.
„Het is waarschijnlijk", zo vervolg
de dr. Mesu „dat de regering in ver
band met de beperkte capaciteiten van
de betrokken diensten en de hoge kos
ten, welke aan de herverkaveling zijn
verbonden, na de ramp te herverka-
velen gebieden zo klein mogelijk zal
wensen te houden en deze vermoede
lijk zal beperken tot Schouwen en
Duiveland, Tholen en de zak van Zuid-
Beveland. En dit laatste gebied dan
allen wanneer de vruchtbomen ten
gevolge van de overstroming zouden
zijn gestorven, of zoveel zou hebben
geleden, dat tot rooiing zou moeten
worden overgegaan. De kosten der
herverkaveling van deze gebieden,
25.000 ha. bedragen ongeveer 80 mil
lioen gulden, terwgl de herverkaveling
5 jaar zal vorderen.
Door het Landbouw-economisch In
stituut is begin Maart een rapport ge
publiceerd over een oriënterend onder
zoek naar de wenselijkheid van her
verkaveling. Het aantal kleine bedrij
ven op Tholen en in de zak van Zuid-
Beveland bleek groot te zijn en ook de
verkaveling bleek tn deze gebieden
ongunstig. Het rapport komt tot de
conclusie dat, wanneer tot herverkave
ling zou worden overgegaan van de
te Kleine gebieden tot minimaal 4 ha,
daarvoor oppervlakte elders nodig zou
zijn. Voor Tholen en Sint Philipsland
is dit ongeveer 1000 ha voor Schouwen
en Duiveland 500 ha en voor de zak
van Zuid-Beveland 1000 ha. Voor Zee
land zou dit dus in het totaal 2500 ha
zijn.
Dr. Mesu merkte op, dat er in het
rampgebied op planologisch terrein
weinig te beleven zal zijn, met uit
zondering van de herverka%relingsge-
bieden. Dit wordt echter geheel an
ders, indien men over zou gaan tot 't
afsluiten van een of meer zeegaten.
Spreker nam de volgens het Delta
plan af te sluiten zeegaten onder de
loupe en behandelde hg verschillende
aspecten daarvan. Heel belangrijk
achtte hij de zoetwaterreservoirs, wel
ke zullen ontstaan en welke van gro
te betekenis zullen zijn voor landbouw,
tuinbouw en ooftteelt.
Wanneer de zeegaten afgesloten
worden is het, aldus dr. Mesu. niet no
dig de zee- en rivierdijken binnen de
afsluitdammen te verhogen en te ver
zwaren. Men zou kunnen volstaan ze
in him oorspronkelijke toestand terug
te brengen. Ook dit zou, in tegenstel
ling met de huidige situatie een enor
me besparing met zich brengen.
Betere vaste
verbindingen.
Ook de verbindingen van de Zeeuw
se eilanden onderling zou aanmerkelijk
verbeteren, omdat de afgesloten boe-
zemvlakken niet alleen geen sterke-
stroom bezitten, doch bovendien een
constant peil zullen hebben. De af
sluitingen geven bovendien een goe
de gelegenheid voor vaste verbindin
gen. Daardoor zal de industrie ook
meer bij deze gebieden geïnteresseerd
zgn. Voor het rechtstreeks verkeer
met Rotterdam liggen deze Westelijke
niet voor vergoeding in aanmerking
komt.
Kruiningen en Schouwen
De heer W. J. L. de Groof, voorzit
ter van de Herstelcommissie Krulnin.
gen, heeft erop gewezen, dat, waar
wie de hoogste schade heeft er het
slechtste afkomt, Kruimngen en
Schouwen-Duiveland er wel bijzonder
zwaar aan toe zijn.
Ten departemente verklaarde men
naar aanleiding daarvan, dat wie bjj
herhaling getroffen is voor integrale
vergoeding in aanmerking komt.
Voorts mag, wanneer inderdaad
blijkt, dat de schade hier groter dan
elders is en men dus in een onvoorde
lige positie zou komen, er op gerekend
worden, dat Kruiningen en Schou.
wen-Duiveland als „bijzondere geval
len" zullen worden behandeld, waar
voor ook bijzondere maatregelen mo
gelijk zijn.
Draagkracht
De heer Joh. P. Ventevogel te Vlis-
singen heeft er destijds de aandacht
op gevestigd, dat het element draag
kracht wel degelijk in de wet aanwe
zig is, al werd dit officieel ontkend.
Hij meende, dat dit bijv. in de aftrek
boven bepaalde waarden van bedrijfs
panden toch wel degelijk enigszins
aanwezig is. En dan nog niet eens op
zuivere basis, want wie weet of de ei
genaar van een pand van een halve
ton daarop bijv. niet 30 of 40 duizend
gulden hypotheek heeft. Het bezit
van een dergelijk gebouw zegt dus
nog niets van de draagkracht van de
eigenaar!
Tja, zei men bij Financiën, de heer
Ventevogel heeft wel gelijk, Maar de
gedupeerde moet dan maar met de
feiten op tafel komen en zijn papie
ren bloot leggen. De geest van de we*
is ook in deze gevallen weer minstens
zo belangrijk als de letter. Credieten
knnnen uitkomst brengen. Laat men
toch bedenken, dat het nergens de
bedoeling is om iemand in de puree te
laten zitten, dat men overal zal stre
ven naar een billijke oplossing.
Dat was, wat „Den Haag" te zeg
gen had op de Zeeuwse critiek. Men
zal moeten erkennen, dat deze uitla
tingen geruststellend zijn. De Zeeuw
se critiek en de hier heersende be
duchtheid zijn niet ten volle ontze
nuwd en niet volledig weggenomen.
Maar geruststelling zal deze uiteen
zetting van officiële zijde ongetwij
feld brengen.
En daardoor meer optimisme
Dat is veel waard.
vaste verbindingen uiteraard minder
gunstig.
Het Kanaal door Walcheren heeft
een peil van 0.90 m -f NAP., met een
variatie van 20 30 cm naar boven
en beneden.
Het zou van belang zijn, vanaf de
schut, en keersluizen te Vlissingen het
Kanaal door Walcheren aan te sluiten
bg de boezem. De sluizen bij Veere
zonden dan steeds kunnen open staan,
het water in het kanaal zon geleidelijk
verzoeten en de zonte kwel naar de
polder Walcheren zou eindigen. Nage
gaan zal moeten worden of een derge
lijke verlaging van het kanaalpeil met
het oog op fundering toegelaten kan
worden.
Na nogmaals de industriële belan
gen en die van de verzoeting van het
water te hebben belicht, wees Dr. Mesu
op de recreatie-belangen, welke hier
liggen.
Ten slotte behandelde hij de visse
rij, welke zich bij het afsluiten van de
zeegaten voor verschillende problemen
zou geplaatst zien, waarbij hij speciaal
de mossel- en oester cultuur besprak.
Nagegaan zal moeten worden of bij
afsluiting van de Oosterschelde aan
de buitenzijde van de afsluitdam op
de daar aanwezige platen, zoals de
Roggenplaat en Neeltje Jansplaat de
oester- en mosselcultuur wellicht zal
kunnen worden voortgezet. Ook de
garnalenvisserij in de zuid-Hollandse
en Zeeuwse stromen zal, hoewel in
mindere mate, nadeel ondervinden van
de afsluiting der zeearmen. Wanneer
het niet mogelgk zou blgken buiten de
afsluitdammen de oester- en mossel
cultuur voort te zetten, dan zullen,
evenals bij de Zuiderzee-visserij doen
de regering maatregelen moeten wor
den getroffen voor herscholing der bij
deze teelten betrokkenen en voor scha
deloosstelling voor de waardeloos ge
worden investeringen.
