Regenkoningin beschikte over
ongekende macht
J
Brok natuur met mogelijkheden
in West Zeeuwsch-Vlaanderen
r
NEDERLANDSE ZIEKENHUIZEN
BEZITTEN 2000 WIEGEN
ARABISCHE TRONEN VOOR
TWEE JONGE MANNEN
WOENSDAG 29 APRIL 1953.
7
NAAR HET HEILIGE MEER VAN AFRIKA (VIII)
Pas na eeuwen werd macht
prijsgegeven
(Van onze correspondent in Kaapstad)
ïzaneen ligt ongeveer halverwege tussen Pelgrimsrust en de Zoutpans-
berg in het Noordoosten van Transvaal. Het dorp is klein, maar er wordt
een winkelpand neergezet van twee millioen en er komt een nieuw hotel,
dat nog een beetje meer gaat kosten. Want dit gehucht is het centrum
van een welvarende omgeving. Als men in Transvaal van omgeving praat,
dan bedoelt men de landstreken die met een straal van twee- of driehon
derd mijl rondom een centrum liggen.
De eigenaar van dit hotel Is een jonge, vooruitstrevende Afrikaner. Hij
is grootgrondbezitter, hartstochtelijk jager en geoefend forellenvisser. Hij
heeft, behalve zyn auto, een paar beste renpaarden en dat bezit baart hem
op het ogenblik nogal zorgen, want twee van zijn duurste dieren zijn los
gebroken en op de vlucht geslagen. Over een afstand van tweehonderd
mijl heeft hij hun sporen gevolgd in een jeepmaar toen heeft hij moe
ten constateren, dat zjj het Kruger Wildpark zijn binnengetrokken. De
geruchten, dat er de laatste dagen grote activiteit onder de leeuwen wordt
gesignaleerd, stemmen hem somber.
De volgende dag trekken we het
heuvelachtige gebied binnen van
Nudjaji de Vierde, de Regenkonin
gin van Zuid-Afrika, een der vreemd
ste vrouwen uit een der vreemd
ste geslachten die de barbaarse ge
schiedenis van Afrika ooit heeft op
geleverd!
Ik moet U het verhaal van die won
derlijke dynastie vertellen.
In de tweede helft van de zestien
de eeuw kreeg een prinses uit het
koninklijk huis der Kalanga's (een
negerstam uit Rhodesië) een kind,
welks vader haar eigen broer was.
K..
door A. KAPTE1N.
Zij vluchtte met haar kind en een
handvol getrouwen naar het Zuiden
en vond een schuilplaats in de bossen
van Daja, dicht nabij de plaats waar
tegenwoordig het moderne dorp Dui
vel skloof ligt.
Zij vormden spoedig een nieuwe
stam, die ten strijde trok of zich te
weer stelde tegen aanvallers. Hun
leidslieden kozen zij uit het geslacht
der prinses.
Zonen vermoord
Omstreeks het begin der vorige
eeuw hadden zij het voorrecht dat
het opperhoofd tevens Ziener was.
Omdat hy wist dat ou«e hoofdlieden
soms van kant werden gemaakt door
machtsbegerige zoons, liet hij al zijn
zoons vermoorden. Vervolgens wijdde
hij zijn dochter in de geheimen van
„de geestelijke stand" in en hij ver
telde haar, dat de goden haar be
stemd hadden tot zijn opvolgster.
Maar omdat 't voortbestaan der dy
nastie verzekerd moest worden zou
zij met hem, haai" eigen vader, hebben
te trouwen. En slechts de meisjes uit
de dynastie zouden het bewind voe
ren, de zonen zouden sterven.
Hun tweede kind bleek een doch
ter. En omdat de opvolging toen ver
zekerd was, sloot het opperhoofd
zijn dochter-vrouw en haar kind voor
altoos op in een omheinde ruimte,
waar niemand mocht naderen behal
ve een paar raadslieden der kroon,
en hij leerde haar, hoe ze regen Icon
maken. Want regen is belangrijk in
dit land van droogte en stof.
En toen hij stervende was, gaf hij
rijn dochter de naam Mudjaji, het
geen betekent: de heerseres van de
dag en hij gebood haar, zijn wijze
woorden te bewaren en door te .geven
aan volgende geslachten.
En die woorden zijn bewaard ge
bleven tot op de huidige dag.
Toen Mudjaji oud werd heeft zij
gehoorzaam conform 't voorschrift,
de gifbeker gedronken. Haar dochter
werd heerseres in haar plaats. Zij
woonde in haar omheinde ruimte, zij
„maakte regen" als het land om wa
ter schreeuwdeen haar naam
werd beroemd.
Zij nam toe in macht en vermogen,
want geen vreemde stam durfde de
hare aan te vallen. Zij trouwde met
een raadsman, haar zonen werden
vermoord, een harer dochters werd
opvolgster. Toen Mudjaji de Tweede
oud geworden was, reikten de stam
oudst en haar de gifbeker. Haar tijd
was gekomen en haai* dochter re
geerde in haar plaats.
Helaas, niets is bestendig hier be
neden. Naar het gebied van de re
genkoningin kwamen de Voortrek
kers, de „witte duivels", die de blik
sem en de donder (hun geweren!)
gewoon aan een riem over de schou
der droegen. Mudjaji gebood haar
volk, stil en rustig te blijven. In de
wijde omtrek vestigden zich de boe
ren, die op hun beurt Mudjaji en haar
volk in vrede lieten leven. Maar na
de boeren kwam er een zendeling...
eri d&t was een ander kapittel. Want
de zendeling begon met zijn beke
ringswerk en een klein troepje van
Mudjaji's onderdanen, omstreeks
honderd mannen en vrouwen, bouwde
een kerkje en liet zich dopen en keer
de zich af van de ratels en de vaan
tjes.
Toen kwam de grote droogte van
het jaar 1884. Mudjaji ontving bijna
alle dagen deputaties van zwarte
stammen, die geschenken aandroegen
van de vroege morgen tot de late
avond, haar volk zong treurzangen,
haar vee stierf van dorst. En er
kwam geen wolkje aan de strakblau
we lucht
In wanhoop zei Mudjaji, dat de
geesten vertoornd waren omdat de
Christenen een kerkje hadden ge
bouwd binnen haar gebergte. Het ge
volg was, dat de stam een uitval
deed: alle Christenen, mannen, vrou
wen en kinderen, werden afgeslacht
en de kerk werd verbrand. En
alsof de duivel er mee speelde!
nog diezelfde week viel de regen met
bakken uit de hemel
Generaal Joubert, die een uitbar
sting van anti-blankenhaat vreesde,
reed met een commando boeren naar
Mudjaji's omheinde heiligdom. Hij
liet haar tevoorschijn komen, hij leg
de haar een boete van driehonderd
koeien op en hij beloofde haar een
véél strengere straf, als er nog ooit
een mens op haar profetisch woord
gedood zou worden.
Dat brak de mysterie en haar
macht. Een blanke man had haar ge
zien, een blanke man had haar bevo
len gegeven. Zij greep naar de gifbe
ker en stierf.
Sindsdien is de mysterieuze macht
van haar dynastie voor goed verdwe
nen. Haar dochter, de vierde Mudjaji,
draagt nog wel de wijdse titel van
„Transformatrice der Wolken", zij
leeft nog wel in een omheinde ruim
te. Maar wat is de macht van een ge
heimzinnige priesters bij wie de blan
ke ambtenaren kunnen in- en uit
lopen en tot wier domein zelfs jour
nalisten van overzeese landen met
nieuwsgierige ogen en klikkende ca
mera's doordringen?
Samenwerking op atoomgebied
603.000 PATIËNTEN IN 1950.
En 42.500 bedden
en smeekten om regi
Z.y ratelde
De onlangs door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek gepubliceer
de „statistiek der ziekenhuizen over
1950" geeft tal van bijzonderheden
over 261 ziekeninrichtingen in ons
land van verschillende aard als: al
gemene ziekenhuizen, kinderzieken
huizen, kraaniklinieken, enz. Deze
ziekenhuizen telden in totaal bijna
44.500 bedden, w.o. ruim 2000 wie
gen. De Rooms-Katholieke inrichtin
gen beschilrten over 20.000 bedden,
in overheidsziekenhuizen waren er
12.400 aanwezig, in Protestants-
Christelijke ziekenhuizen 6750. De
overige ziekenhuizen beschikten over
5250 bedden.
Zo wel in het begin als aan het
einde van 1950 waren 30.500 patiën
ten in ziekenhuizen aanwezig. Het is
Ontdaan van de vleugels, en een beetje
roestig hier en daarstaat op het auto
kerkhof bij Rhenen een oud sport
vliegtuigje, eens waarschijnlijk de
trots van zijn bezitter, tussen afgedank
te en half gesloopte luxe- en vrachtwa
gens, dromend van de voorbje dagen
van xelukkige activiteit, die nooit zul
len weerkeren. De troosteloze achter
grond wordt gevormd door een molen,
die óók betere jaren moet hebben ge
had. Vlergane glorie...
De oude profetes Mudjaji de Vierde en
haar hofdame.
echter een bekend verschijnsel, dat
de bezetting der ziekenhuizen zich
omstreeks de jaarwisseling op een
dieptepunt bevindt. In de loop van
1950 werden 603.000 patiënten opge
nomen en verlieten er 583.000 het zie
kenhuis, 20.000 patiënten overleden.
De verplicht en vrijwillig bq zie
kenfondsen verzekerden vormden
respectievelijk 43 en 23 procent van
het totaal opgenomenen.
Voor rekening van gemeentelijke
diensten en instellingen voor sociale
zorg werden 24.000 personen* ver
pleegd.
Het blijkt dat relatief belangrijk
meer vrouwen dan mannen worden
opgenomen.
De totale uitgaven beliepen ruim
f 140 millioen. De salarissen bedroe
gen met inbegrip van de sociale las
ten tezamen f 59 millioen.
Indien de ontvangen verpleeggel-
den van de brato-kosten worden af
getrokken, blijkt dat van het restant
bedrag ruim f 22 millioen of 95 pro
cent ten laste van de overheid is ge
komen.
„Kinderen op Dhr. School, dus
ouders in stookhok"
BETREURENSWAARDIGE
HOUDING LID WONING
COMMISSIE HAVELTE.
In onderwijskringen blijkt nog
steeds niet de gewenste overeen
stemming te zijn bereikt, getuige het
fei da het Tweede Kamerlid mr. H.
K. J. Beernink (C.H.U.) aan de mi
nisters van binnenlandse zaken en
van maatschappelijk werk schrifte
lijk de volgende vragen heeft ge
steld:
1 Hebben de ministers kennis geno
men van een in „Het Corresponden
tieblad" (orgaan van de vereniging
van Christelijke onderwijzers) van
23 April 1953 opgenomen bericht,
dat door „iemand van de woning
commissie" in de gemeente Havelte
aan een in een stookhok wonnend
gezin, waarvan de kinderen de Chris
telijke school te Havelterberg be
zoeken, is medegedeeld, „dat ze wel
konden begrijpen, dat er geen kans
was ooit een woning te zullen krij-
n, zolang de kinderen naar de
iristelijke school gaan"?
2. Zijn de ministers bereid naar een
en ander een onderzoek te doen in
stellen en van het resultaat van dat
onderzoek mededeling te doen?
Waarschijnlijk zal de bovenaange
haalde kwestie, indien het droeve
relaas oo waarheid berust, wel zeer
het nodige stof doen opwaaien.
In het aioominstituut te Kjeller, ten Noorden van Oslo, werken Nederlanders
en Noren samen, in het zoeken naar vredige toepassingen van de atoomenergie.
Zo levert men b.v. isotopen aan Noorse ziekenhuizen f waar deze worden aan
gewend voor medische doeleinden, en men heeft plannen in studie voor de
bouw van atoommotoren voor schepen. De gehele staf van medewerkers be
staat uit 82 mannén en vrouwen, waaronder 16 Noorse geleerden, zeven Neder
landers, een Amerikaanse deskundige, een Zwitser en een Joegoslaaf. Noor
wegen en Nederland leveren de financiële bijdragen. Zojuist heeft de Neder
landse regering besloten deze te verhogen met 50% voor het komende jaar, en
Noorwegen zal in plaats van de 343.000 Noorse kronen van dit jaar, 800.000 kro
nen uittrekken voor het Noors-Nederlandse atoominstituut.
Op Donderdag 7 Mei a.s. zullen Koningin Juliana en Prins Bernhard het atoom-
in stituUt te Kjeller bezichtigen, een onderdeel van het programma van het
bezoek aan Noorwegen. In Augustus van dit jaar verwacht men te Kjeller
atoomgeleerden uit minstens elf landen, die er een twee dagen durende confe
rentie zullen houden. Dit zal de eerste grote atoomconferentie in Noorwegen
zijn. Twee van de Nederlandse geleerden, Bram de Boer flinks) en J. Kool
met een van de Noorse vrouwelijke collega's mejuffrouw Ruud, in het labo
ratorium.
FEEST IN BAGDAD EN AMMAN.
Beiden waren scholier in Engeland.
Iu Amman en Bagdad, de hoofdsteden van Jordanië en Irak, worden de
laatste voorbereidingen getroffen voor de plechtigheden, waarmee op 2 Mei
Koning Hoessein en Koning Feisal de tweede officieel hun troon zullen be
stijgen. Beide vorsten zijn 18 jaar en hebben hun opleiding gehad op de be-
roemde Engelse kostschool te Harrow, die sir Winston Churchill en andere
vooraanstaande staatslieden onder baar oud-leerlingen telt.
Koning Hoessein is de kleinzoon van
wijlen koning Abdoellah, de stichter
van ae staat Jordanië en de oprichter
van het onder Britse officieren staan
de Arabische Legioen. Voorts is Hoes
sein evenals Feisal de tweede, een ach
terkleinzoon van Hoessein de eerste.
Beide jonge vorsten maken er aan
spraak op, dat zij van de profeet Mo
hammed afstammen.
De installatieplechtïgheden de
Koran verbiedt het kronen van vor
sten beginnen met godsdienstoefe
ningen in alle moskeeën in de twee
landen. Hierna zullen de vorsten zich,
in gezelschap van hun ministers, de
buitenlandse gasten en andere func
tionarissen, naar de parlementsgebou
wen in de hoofdsteden begeven, waar
zij in hun waardigheid zullen worden
bevestigd. Vei*volgens zullen zij in hun
paleis receptie houden.
Pond sterling en dollar
vrij inwisselbaar
Naar te Londen wordt vernomen
hoopt Engeland binnen enkele maan
den met de andere Europese landen
overeenstemming te bereiken over
een gelijktijdig herstel van de vrije
omwisselbaarheid voor het pond
sterling en andere belangrijke geld-
eenheden.
Men meente te weten, dat de En
gelse minister van financiën, Butler,
de vorige week de kwestie met Fran
se ministers heeft besproken tijdens
de bijeenkomst der N.A.V.O.-landen
te Parijs. Verwacht wordt, dat En
geland ook contact zal opnemen met
België, Nederland en Zwitserland.
Te Bonn werd bekend gemaakt,
dat de Westduitse vïce-kanselier,
Blücher, en de minister van econo
mische zaken, Erhard, volgende
maand een bezoek aan Londen zul
len brengen ter bespreking van valu
taproblemen.
TAAK VOOR V.V.V. TE OOSTBURG
Gents hoogleraar en Oostburgs visser
over „Het Grote Gat"
De 12-jarige Pietje Baas, die naar zijn zeggen reeds een halve eeuw rondom
het „Grote Gat" te Oostburg heeft doorgebracht, was op die zonnige voorjaars
middag onmiddellijk bereid meneer de burgemeester" en uw verslaggever
in te schepen en daar wij „a" hadden gezegd, moest ook „b" volgen.
Het „inschepen" sloeg namelijk op het plaats nemen in een soort dienbak-
met-bankjes; een vaartuig, dat allesbehalve zeewaardig aandeed, en hoewel
de waterplas onder Oostburg er hoogst onschuldig uitziet, water is het toch
en een nat pak is nooit aan te bevelen-
Maar het ging! Het ging best zelfs en de pientere oude visser boomde met de
kracht van een jonge kerel zijn vracht over de plas; zelfs vond hij nog tijd
om de passagiers opmerkzaam te maken op allerlei bijzonderheden van dit na
tuurreservaat en dat was eigenlijk het begin.
Want een week later zaten we te
genover professor dr. Paul van Oye,
in de achterkamer van diens woning
aan de St. Lievenslaan te Gent. Te
genover de hoogleraar in de biologie
aan de Gentse universiteit, die voor
zijn wetenschap de halve aardbol
heeft rondgereisd, maar die sinds en
kele jaren een apart plekje in zijn
hart heeft gereserveerd voor het
Grote Gat" te Oostburg.
Waarom
Omdat dit op de lijst van Natuur
monumenten voorkomende plekje
aardbol iets bijzonders bezit; een
merkwaardige, kalkachtige, „le
vende" steenformatie, zoals deze
ook in het Zuiden van België
(maar daar toch weer „anders"!)
wordt aangetroffen.
„Je kunt ze qua uiterlijk het beste
met bloemkolen vergelijken", meent
professor Van Oye, en inderdaad heb
ben de poreuze, grauwwit gekleurde
brokken daar veel van weg. In wer
kelijkheid wordt zulk een steen ge
vormd door een korst van wieren,
welke zich vormt om een aantal mos
diertjes (bryozioën) die het geheel
een stevige! buitenkant geeft en aan
de bodem vastzet, zo leren wij van
de heer Van Oye.
„Waarom juist in Oostburg, pro
fessor?"
Op deze vraag blijft de wetenschap
het antwoord (nog) schuldig, maar
professor Van-Oye is vast van plan
om dit mysterie alsnog te onthullen.
Enkele jaren geleden kwam hij naar
Oostburg en nog steeds liggen op een
tafel in zijn laboratorium aan de
Gentse universiteit enkele brokken
„Oostburgse" steen. Het verschijnsel
heeft nog zijn volle aandacht en bin
nenkort hoopt de hoogleraar gelegen
heid te vinden om wederom een tocht
naar het „Grote Gat" te maken.
Verschrikt...
Gedurende het gesprek met prof.
Van Oye, waar ook de burgemeester
van Oóstburg, mr. K. Hoekzema aan
deel nam, viel het woord „vreemde
lingenverkeer", naar aanleiding van
de plannen, welke de onlangs te Oost
burg opgerichtte V.V.V. heeft met
betrekking tot het „Grote Gat".
Bij dit woord hief de reeds grijze
hoogleraar afwerend de handen op en
deed komisch-verschrikt. „Vreemde
lingen?" zei hij vragend, „vreemde
lingen? En wat blijft er dan van mijn
stenen over?"
Op dit punt kon mr, Hoekzema de
professor gerust stellen, want te al
len tijde zal het de bedoeling blijven
om dit circa 40 H.A. metende natuur
reservaat te eerbiedigen. Wel hoopt
men, .dat aan de instandhouding
er van meer aandacht zal worden
geschonken, zodat met name ook de
vogelstand op peil zal kunnen blij
ven.
Hiermede kon ook de Gentse hoog
leraar, die uit wetenschappelijk oog
punt een zwak heeft voor het „Grote
Gat", het volkomen eens zijn, zodat
alle „partijen" in grote eensgezind
heid afscheid namen!
Intussen.
Intussen zijn rondom dit mooie
plekie in West Zeeuwsch Vlaanderen,
da ligt op grondgebied van zowel
Oostburg als van Schoondijke en
Waterlandkerkje, reeds verbeterin
gen ingetreden. Het 'na de periode
1944'45 in de nabijheid gestorte
puin is thans vrijwel verwijderd en
afgevoerd naar de kust. Er is een
weg aanbesteed, welke zal lopen van
het Ledelplein langs het Grote Gat,
uitkomende op de weg naar Aarden
burg en die te zijner tijd aansluiting
zal geven op de weg Waterlandkerk-
je-LJzendijke.
Verbeteringen, die ook de volle in
stemming hebben van Pietje Baas,
het vissertje, dat ge meestal zult
treffen gaande door dit leven op
schoongeschuurde klompen, in een
Manchester broek en het hoofd ge
dekt door een karakteristiek zwart
hoedje. Met in zijn hart een grote
liefde voor dit brokje natuur met
haar prachtige waterplanten, de bij
zondere steensoorten, en:
„Met vis meneer", zegt Pietje
Baas, „met paling, bliek, karper en
baars!"
Mocht de jonge Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer in Oostburg er
in slagen van het „Grote Gat" een
verantwoord recreatieoord te maken,
dan zou zy hiermede een prachtige
taak vervuld hebben!
De volgende dag neemt koning Hoes
sein te Amman een parade af van het
Arabische legioen. Tezelfdertijd zal
koning Feisal de tweede te Bagdad in
zijn hoedanigheid van opperbevelheb
ber van de Iraakse strijdkrachten een
parade van personeel van leger, vloot
en luchtmacht bijwonen.
Koning Hoessein kwam in Augus
tus 1952 op de troon, toen het Jordaan
se parlement bevond, dat zijn vader,
koning Tatal, tengevolge van een ziek.
te niet tot regeren in staat was.
Koning Feisal de tweede was pas
drie jaar, toen hij zijn vader, Koning
Ghazi, die op 27-jarige leeftijd bij een
auto-ongeluk het leven verloor, op
volgde.
De Jordaanse vorst, die lange stuk
ken uit de werken van Shakespeare
uit het hoofd kent, munt uit in scha
ken en schermen. Koning Feisal, die
Engels, Frans, Turks, Arabisch en de
taal van de Koerden heeft geleerd, be
oefent als liefhebberij de schilder
kunst. Op dit gebied neigt hij tot het
surrealisme. Voorts doet hij aan bok
sen, worstelen en skiën. Op 16-jarige
leeftijd schreef hij een Arabisch hand
boek over Judo, dat in het Iraakse le
ger wordt gebruikt en dat ook in Bag-
dad veel wordt verkocht.
Geruchten over verlovingen van de
beide vorsten zijn kort geleden tegen
gesproken.
Tl, koning van Irak.
Politiek geschil
in Suriname
HOOFDBESTUUR N.P.S. TRAD
AAN BLOC AF
Het hoofdbestuur van de „Natio
nale Partij Suriname" is tijdens een
vergadering, die was belegd naar
aanleiding van de controverse in die
partij tussen het hoofdbestuur en de
staten-fractie der N.P.S., in zijn ge
heel afgereden. Het hoofdbestuur
maakte dit besluit bekend, voordat
er in de vergadering kon worden ge
stemd over ingediende moties van
vertrouwen en moties van wantrou
wen in zijn beleid.
In de loop van deze week zullen
het hoofdbestuur en de statenfractie
bijeenkomen om overleg te plegen
over de benoeming van een comité,
dat de taak van het hoofdbestuur
voorlopig zal overnemen.