Overpeinzingen bij rassenprobleem
in het Dodendal
J
li
C
BOEK
Auteurs hanteerden zethaak
en bedienden de pers
GROTE DAG IN BOLLENLAND
IS WEER OP KOMST
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
NAAR HET HEILIGE MEER VAN AFRIKA (VII)
In het voetspoor van de eerste blanken
(Van onze correspondent in Zuid-Afrika)
Tussen de snelle, modderige stromen van Krokodilrivier en Kleine Kro
kodilrivier ligt het Dodendal. Diep ligt de prachtige vallei tussen de hoge
bergen, diep en groenend en eenzaam. Hier en daar staan groepjes kaffer-
hutten, hier en daar ligt een boerderij onder de warme,, verzengende
zon. In de blauwe lucht zweven adelaars, die hun nesten hebben op de top
pen der hoog ten hemel reikende bergen.
\Vy rijden langs de bergpaden, die ten koste van vele mensenlevens zijn
uitgehakt in de steile hellingen. Wij ryden tot boven de mist en de wolken,
die gans de vallei binnen een half uur veranderen in een spookachtige
schijnwereld, waarin slechts de bergtoppen, raw en woest en onaantast-
baar-groots, zichtbaar blyven. Ze schijnen, als vreemd gevormde, reusach
tige schepen, te dryven op de mist. Met een gangetje van vijf kilometer
per uur schuiven we langs de bergkransen en de ravynen.
Een uur later breekt de zon weer door en de bergwind verdrijft de mist
en de wolken tot ze in dunne slierten, als verwaaide rook wegdrijven in de
oneindigheid van Afrika.
Het Dodendal ligt beneden ons als
een juweel van pure schoonheid, ge
vat in de kransen en de rotsen, om
lijnd door het voortjagende water der
bergstromen. Met duizend bochten en
hoeken en hellingen dalen we af, tot
we drie kwartier later door het ge
bied rijden, dat misschien meer dan
enig ander in Zuidelijk Afrika be
sproeid is geworden met de tranen
en bevrucht is geworden met de
lichamen der eerste blanken, die in
het Dodendal doordrongen. Want
hier liggen de eerste voetpaden der
vroegste olifantjagers. Hierheen zijn
m de tachtiger jaren, honderden uij
honderden avonturiers gestroomd uit
aller heren landen, om er te graven
naar goud en om er de dood te
vinden door de malaria.
Hier hebben de Nederlandse en de
Portugese spoorwegbouwers geleefd
en gewerkt en geleden, toen Paul Kru
ger hen riep om een spoorlijn aan te
leggen die Pretoria zou verbinden
met de Delagea-baai aan de Indische
door A. KAPTE1N.
Oceaan. En velen van hen liggen be
graven op de vervallen, door Afri
kaanse natuur overwoekerde kleine
kerkhoven.
Nu is het Dodendal geen dal van
verschrikking meer. Er leven dui
zenden naturellen, die de grond uit-
Sutten door hun ondeskundige land
ouwmethoden. De vrouwen staan er
in de brandende zon met een schoffel
of een hark, soms met een kind op
hun rug gebonden en ze hakken en
spitten en harken van dat de zon op
komt boven de Lebombobergen tot
dat ze ondergaat ergens boven de wij
de oneindigheid van de Kalahari-
woestyn.
Jonge mannen ziet men nergens,
behalve in de vrachtauto's, die ze
langs de bergpaden sturen in duize
lingwekkende vaart. En de anderen?
Ze zijn naar Johannesburg, waar ze
diep onder de oppervlakte in de aar
de wroeten om net goud los te hak
ken, waarvan ze zelf zulk een uiterst
klein percentage als loon ontvangen.
Dagen-melkers.
De zwarte volkeren beseffen van
dit alles maar bitter weinig. Zc zijn
vrolijk, goedlachs en hulpvaardig. Ze
zijn met excuses aan de nage
dachtenis van Felix Timmermans
echte dagenmelkers. Hun armoede
is, naar Europese maatstaf gemeten,
hemeltergend en him levensomstan
digheden zijn, wederom gezien door
Europese bril, aan de grens van het
dierlijke.
Maar zij dragen hun weinige,
kleurrijke kleren met zwier en trots,
zy lachen U toe en wuiven de auto
na zolang ze hem zien. Hun talrijke
kinderen spelen naakt en dik en
schaterend van levenslust. Hun oude
mannen en vrouwen zitten onder de
schaduw van een boom en drinken
het zure kafferbier, dat koppig is*als
Jamaica-rum. Ze kennen slechts hon
ger als de misoogst in him gebied
groot is. Ze leven onder de open he
mel. waarin altyd de zon staat te
stralen. En ze kennen geen ang3t,
behalve die voor de geesten en de
aardmannen en de waterdemonen.
Millioenen naturellen leven zo. Hun
stamverband wordt losser, door de
invloed van de blanke beschaving.
Hun mannen komen uit de steden
der „witmensen" en vertellen vreem
de verhalen van motoren en water
kranen en liften en vliegtuigen. Hun
oeroude cultuur is over een breed
front in ontbinding en wat zal de
Europese mens daartegenover stel
len aan nieuwe waarden Het Chris
tendom heeft zyn zendelingen uitge
zonden, maar de Valse Profeet van
Moskou heeft er óók zyn agenten
Langzaam, héél langzaam begint er
een onrust te werken in de hoofden
en de harten van de kroesharige mil-
lioenenmassa.
Die onrust is nog onbestemd en on
geleid en ongericht. En zij zal nog
vele tientallen jaren zoeken naar
Terugkeer van de
Finaly-kinderen
Het Franse katholieke dagblad „La
Croix" meldde Maandag, dat een
overeenkomst is gesloten over terug
keer van de kinderen Finaly, twee
Joodse oorlogswezen, die door hun
katholieke pleegmoeder over de
Spaanse grens gesmokkeld waren om
te voorkomen dat de katholiek ge
doopte jongens aan Joodse verwan
ten zouden worden teruggegeven.
Volgens deze overeenkomst „zou
den de kinderen niet aan een neutra
le organisatie worden toevertrouwd,
doch in een particuliere instelling
worden ondergebracht, waar geen en
kele religieuze invloed op de jongens
zou worden uitgeoefend".
haar vorm: Afrika loopt, in de op
mars der mensheid, minstens een
eeuw achter Azië. Maar eens zal de
dagkomen, waarop het probleem
van de inpassing dezer millioenen in
het economische en sociale systeem
van het moderne Zuid-Afrika niet
langer een onderwerp van theoreti
sche en politieke beschouwingen kan
zijn. De naturel, die vandaag nog
mensenvlees eet uit de handen van
zijn toverdokter, zal over honderd
jaar een ijskast vragen. En penicilli
ne en electrische stroom.
Aparte ontwikkeling.
Terwijl wij door de prachtige val
leien van de Krokodilrivier naar de
watervallen van Sabie rijden, spreek
ik deze gedachten uit tegenover mijn
reisgenoten. En ik vraag hun: zal de
ze Afrikaanse toekomst komen door
het oordeel van een massaal bloed
bad heen? Niemand gelooft het. Mijn
Zuidafrikaanse vrienden geloven, dat
de politiek van „aparte ontwikke
ling" blank en zwart ieder in
eigen sfeer de oplossing zal bren
gen, dank zij de snelle opkomst van
de secundaire industrie. Mijn Ameri
kaanse vriend is sceptisch: nij gelooft
slechts in integratie, in vermenging,
in een koffiekleurig ras voor heel
het Zuidelijk deel van Afrika. Hij ge
looft in zijn eigen filosofie: bloed is
sterker dan hersens. Maar de Afri
kaners zeggen bloed heeft de eeuwen
beheerst en geheel zwart-Afrika
was een slachthuis tot de blanke
kwam met de kracht van zijn rede
en orde op zaken stelde. Die „blanke"
orde moet zegevieren, want zij baant
het pad voor de toekomst van alle
rassen.
Daarom zal de politiek van blank
„baasskap" nog lang moeten duren,
iedere andere weg leidt naar onder
gang van allen!
Noordelijk van Sabie rijden we
langs uitgestrekte kafferlanden. De
aarde is roodbruin. Uitgemergeld
door erosie. Verknoeid en vernietigd.
mt «pps
f ri
Een der prachtige watervallen in üe
bmgeving van Sabie
/Inna 'Blaman achtez A.inolyf>e
é.en zet ii)ee leoezèe een aUeiaaibiejst boekje of>
Het moet een vreemd schouwspel zyn geweest: Anna Blaman roffelend
op 't toetsenbord van een zetmachi ne, Weremeus Buning manoeuvrerend
met een zethaak en Max Dendermonde transpirerend bij een drukpers. En
toch gebeurde dat allemaal op die merkwaardige contactmiddag, welke
de Dralvkery Bosch en Zn. in Utrecht Zaterdag belegde. Die middag
kwam er een boekske ter wereld, dat uniek genoemd mag worden, niet
zozeer om zyn inhoud dan wel om het feit, dat auteurs, tekenaars en
uitgevers zelf aan Zetkasten en persen zwoegden om het in broederlyke
samenwerking met typografische ontwerpers en drukkers binnen ander
half uur te baren.
Wie op het idee is gekomen, weten
wij niet, maar deze onbekende ver
dient stellig een lauwerkrans. Een
aantal uitgevers, schrijvers en teke
naars was Zaterdagmiddag de gast
van de Utrechtse drukkerij. De be
doeling van de samenkomst was, de
auteurs in rechtstreeks contact te
brengen met het materiaal, waarmee
hun geesteskinderen worden verme
nigvuldigd, maar waarvan zij in de
meeste gevallen verre blijven. Daar
om moesten zij, nadat een technisch
heer een technische uiteenzetting ten
beste had gegeven, of zij wilden of
niet zélf aan de slag. Maar zy wil
den wel!
Tn de drukkerij hebben zij toen on
der deskundige leiding zelf de zet
haak ter hand genomen en het toet
senbord bewerkt. Na ongeveer ander
half uur poot-aan spelen kon hun een
boekje met de zeer toepasselijke ti
tel: „Van A tot Z vervaardigd op
onze drukkerij" als het resultaat van
hun arbeid en als herinnering aan
de voor hen zo ongewone werkzaam
heden ter hand worden gesteld. Aan
sommige van die handen kleefde nog
drukinkt
Eén ding staat vast: als de au
teurs him geestesproducten niet meer
kwijt kunnen, als de tekenaars hun
scheppingen naar prullemanden zien
verhuizen, als de uitgevers met hun
handen in het haar zitten omdat al
leen het spoorboekje verkoopbaar
blijkt te zijn, dan kunnen zij zonder
een blos van schaamte bij de een of
andere drukkerij solliciteren! Aan
deze mensen zijn werkelyk typogra
fen verloren gegaan, te oordelen al
thans naar hét boekje „Van A tot
Z". Het bevat korte, pittige verhalen
(die alle handelen over boeken) van
Gabriël Smit, J. W. F. Weremeus
Buning, Belcampo, Max Dendermon
de, Alfred Kossmann, Jac. van der
Ster, Simon Carmiggelt, Anna Bla
man en Jaap Romijn. gedichtjes van
Mies Bouhuys en Annie M. G.
Schmidt en vlotte tekeningen van
Fiep Westendorp, Charles Boost,
Bert Bouman en Herman Focke en
het ziet er uit om door een ringetje
te halen.
En plotseling, in een bocht van de
weg, treffen we een gezelschap natu
rellen aan mannen en vrouwen,
verzameld rond grote potten schui
mend kafferbier. Opgewonden gesti
culerend komen ze naar de auto toe.
Sommigen van hen zijn al dronken.
Ze vieren het schoffelfeest, ze wijzen
ons hoe schoon hun akkers liggen.
En ze nodigen ons uit. een dronk met
hen te drinken.
We staan plotseling temidden van
tientallen verhitte natuurkinderen,
nauwelijks gekleed, maar schaterend
van plezier en opgewondenheid. Vier,
vyf vrouwen worden weggestuurd om
verse kalebasschillen. De jonge vrouw
van de hoofdman schenkt ons ieder
een kalebas vol; in gespannen stilte
kijken ze allen toe hoe wy drinken.
En als ik hun beduid dat het lekker
is, joelen en juichen en lachen ze.
En de vrouwen klappen verrukt in de
handen.
De Zuidafrikaanse politicus vraagt
aan de Amerikaanse diplomaat: „U
praat van integratie en algehele ver
menging alsenige oplossing, niet
waar? Zoudt U uw dochter met een
van die kei-els willen laten trouwen?"
De Amerikaan wordt rood van
kwaadheid. „Natuurlijk niet!" zegt
hij gedecideerd. „Deze mensen staan
nog niet op het peil van Ralph Bunch
en Marion Anderson en Paul Robe
son. Het zal nog véél tijd kosten.
Vergeet niet, dat vierduizend jaar
geleden onze voorouders op hetzelfde
lage peil stonden."
De Afrikaner heeft zyn antwoord
klaar. „U noemt een paar namen van
briljante Amerikaanse negers. Maar
hoeveel negers zyn er in de Verenig
de Staten gelyncht in de laatste
kwarteeuw? Als U het niet weten
mocht: in Zuid-Afrika niet één! En
overigens is Paul Robeson een com
munist. Als Eisenhower hoort, dat L'
hém als voorbeeld van Westerse be
schaving noemt, dan geef ik geen
penny mee voor uw diplomatieke
carrière
De drie vrouwen van de kafjerkapï-
tein om een pot met schuimend bier.
HET LENTEFEEST
Een corso met uitbeelding
van bloemennamen
(Van onze speciale verslaggever)
„Keukenhof" en „Flora" in Bollenland laten er geen twijfel over bestaan
dat het lente is. Duizenden Nederlanders en vreemdelingen hebben beide
tentoonstellingen reeds gezien en zich verbaasd over de stoere weerstand
van het prille geel en groen in de perken. Zaterdag 25 April wordt weer
dé hoogtijdag in de bollenstreek tussen Haarlem en Leiden. Dat is de dag
van het bloemencorso. Voor het eerst in de geschiedenis van „Bollenland"
zal het publiek in dit corso geconfronteerd worden met de namen van
tulpen, hyacinten en narcissen.
Her grace, l'Innecence, Prins Car- I
•tfhval, Keizerskroon, Eros. Copland. I
Farly Beauty, Brilliant Star, Rem
brandt en Saskia, Mozart, White
Swan, American Flag; Patria, Sïer-
sad van Flora, Birds Eye, Cerena-
tion, Anna Paulowna, Imperator,
Fantasia, Golden Harvest en Queen
of the Whites, zijn maar enkele van
duizenden soorten bolbloemen, die de
bollenstreken leveren. Wie durft te
beweren, dat deze namen geen rijke
mogelykheden inhouden voor de
scheppende kunstenaars, die hier als
ontwerpers der corsowagens in
groeiende wedijver om de meesterti
tel van de jury strijden.
ADVISEUR
De voorbereiding van het corso als
geheel, maar niet minder die van de
individuele werkstukken, is tegen
woordig een vele maanden vergend
karwei. De heer Van Drie] van Am
stelveen kan erover meepraten. Als
artistiek adviseur op 't stuk van cor
so's maakt hij de evolutie, om het zo
maar eens te noemen, aan den lijve
mee, die het corsowerk doormaakt.
„Iedere wagen is niet meer, zoals
een paar jaar geleden, alleeen maar
een met bloemen versierd voertuig"
zegt hij, wanneer we hem ergens ïr>
bollenland treffen, waar hij in deze
laatste dagen voor de grote dag, van
's morgens vroeg tot 's avonds laat
doorheen snelt. „Iedere wagen is een
rydend bloemstuk geworden, met een
zeei zinvolle voorstelling. Iedere cor
so-praalwagen heeft wat te zeggen
Neem nu deze
En dan ontvouwt de heer van Driel
voor ons de ijle conceptie voor een
praalwagen, die de luisterrijke naam
van „Diana" zal dragen, omdat deze
naam eenmaal zinvol aan een tulp
werd toegedacht.
EEN MYTHE
Diana is sinds de oude Grieken de
godin van de jacht en van de maan
De mythologie wil, dat een snode
jongeling Aktaion haar bespied heeft
bij het baden en toen, getroffen door
een harer pijlen, veranderd werd in
Zou deze straf volgens de
een hert.
Uit de Coenhaven te Amsterdam zijn
de eerste slepen met caissons voor de
Zeeuwse dijken vertrokken. Het con
vooi werd door slepers van Muller en
Co. getrokken.
geschiedschrijvers van onze dagen
stellig al erg genoeg geweest zyn,
voor de Spartaanse ouden was ze dit
niet. Deze straften Aktaion voor zijn
lichtzinnige daad nog verder door
hem als hert te laten verscheuren
door de aanstormende jachthonden.
Voor 'n beetje dichterlijke geest on
getwijfeld een pracht verhaal om te
verbeelden. Het geestesbetoog van de
heer Van Driel zag Diana, op praal
wagens zitten omringd door de
zeven pleïaden in een maan
pijl en boog. De pijl wijst op het door
de honden aangevallen hert, dat over
een (bloemen-) heuvel zijn vonnis
tacht te ontlopen.
„Aan de hand van deze en andere
schetsen moet een verantwoorde
compositie in vorm en kleur getoverd
worden", zegt de heer Van Driel.
„Ja, toveren, want in verwonderlijk
korte tijd komen de praalwagens tot
stand. Vergen de voorbereidingen
dan soms maanden, de laatste dagen
voor het corso, moet het stuk opge
bouwd worden. Soms zelfs de laatste
nacht voor het corso.
Voor praalwagens met een lengte
van tien tot zestien meter bij een
hoogte van 5% en een breedte van
vier meter, komt er dan wel wat kij
ken. Vrijwel elk beroep moet er by
ingeschakeld worden.
KUNSTENAARS
De „bloemsierkunstenaars". zo goed
als de smeden, de schilder en de beeld
houwer zo goed als de timmerlieden
de bloemopstekers zo goed als de
bloembinders. En dan nog tientallen
anderen, die oplossingen weten te im
proviseren, waar moeilykheden het
hele werkstuk soms onmogelyk drei
gen te maken. Het zien van een corso
is een belevenis, maar het maken er
van ook Het is heerlyk om te zien
hoe er geijverd en gewedijverd wordt
in een sportieve geest, hoe gedach
ten worden uitgewisseld en elkaar
onderlinge hulp wordt verleend, om
niet alleen de eigen wagen, maar het
fehele corso op het hoogste plan te
rengen"
Wy geloven, dat dit de enige ma-
niei is om de zakelijke kant, die onge
twijfeld aan dit romantisch gebeuren
vast zit, de juiste waarde te geven.
Dat is de bevestiging, dat er geen an
der land dan bollenland Nederland is,
dat zoiets kan presteren. En dan
hoeft nog niemand te weten, dat al
dit schoons voornamelijk gewrocht
wordt met duizénden bloemen, die
anders op de perriehopen terecht ge
komen zouden zijn
HET DOKTERSPOOTJE
Blijkens het jongste nummer van
„Medisch Contact" heeft een arts uit
Denekamp zich boos gemaakt over
een recept van een collega, die hg
onbekend wil laten blijven De dokter
uit Denekamp en zijn apothekersas
sistente kon er niet achter komen
wat er in dat recept stond Zelfs ls
het hun niet gelukt aar de hand van
het geneeskundig jaarboekje, naar
het recept te raden Die onbekende
dokter is er een uit velen, laat de in
zender duidelijk uitkomen.
De redactie van „Medisch Con
tact" heeft nu van de nood een
deugd gemaakt en een prijsvraag uit
geschreven. Wie haai het eerst de
juiste ontcijfering van het recept
meldt, krijgt als beloning een band
voor Medisch Contact jaargang
1952 De onbekende schrijver van het
recept mag niet meedoen.
Vereniging B.S.O. in vierde
district bestaat 100 jaar
De Vereniging van Burgemeester»,
Secretarissen en Ontvangers tn bet
voormalige vierde district van Zee
land werd opgericht ln 1858 en be
staat dus thans 100 jaar.
In een dezer dagen te Schoondyke
fehouden vergadering onder voorzit»
erschap van de heer F. A. van Rose-
velt, burgemeester van Schoondijke,
werd besloten ter gelegenheid van dit
jubileum in October 1953 een feeste-
lyke bijeenkomst te organiseren,
waarbij ook de dames van de leden
uitgenodigd zullen worden.
Na de vergadering werd gezamen
lijk een bezoek gebracht aan de Ryks-
landbouwwinterschool te Schoondyke,
waar de directeur der school, de
heer L. van Dyk, het gezelschap rond
leidde en interessante beschouwingen
gaf over de resultaten en de ontwik
keling van de landbouw in deze
streek. Met het vertonen van een ge
luidsfilm over de vlasoogst werd de
ontvangst in de school besloten.
Hulp voor getroffen
pluimveehouders
Twee samenwerkende pluimvee»
houdersverenigingen en de verenigde
eierbroederijen hebben besloten gedu
peerde pluimveehouders in de ramp
gebieden met hulp in natura tege
moet te komen.
De broederyen hebben hun broed-
capaciteit gratis ter beschikking ge
steld. Van de pluimveehouders wor
den thans 70.000 broedeieren ge
vraagd. Hieruit hoopt men 23.000
prima jonge hennen te kunnen se
lecteren. waardoor over enige tijd
de gedupeerden in het bezit van de
beste soorten achtweekse jonge hen
nen kunnen worden gesteld.
EEN
VAN:
J. G. Th. v. NES: De eieren en
nesten van ónze vogels. Uitg.
N.V. W. J. Thieme Cie, Zut-
phen.
Door samenwerking van de uitge
ver en de schrijver ontstond een
practisch en keurig uitgevoerd werk
je over de eieren en nesten van de in
Nederland broedende vogels.
De voor di* boekje vervaardigde
kleurendrukke" geven de vormen der
eieren op ware grootte en de tinten
in zo voorzichtig nogelijk benaderde
waarden weer. EeD bundel foto's van
nesten met bijbehorende vogels com
pleteren het byzonder handige boek-
le.
In net voorwoord bestemt de schrij
ver de inhoud voor controleurs-vo-
gelwet. politiedienaren, natuurhisto-
rici, kortom voor ieder die ambtshal
ve of uit liefhebberij met de vogels
te maken heeft. Aan het einde er van
spreekt hij de hoop uit, dat het boek
mag bijdragen tot een grotere ken
nis en een nauwkeurig waarnemen
van onze broedvogels. Wij juichen
om meer dan één reden toe, dat de
schrijver de stof doet vooraf gaan
van uittreksels uit d vogel- en de
jachtwet. Het is goed, dat de ge-
gebruilcers weten, dat de wetgever
oog heeft voor het nog ongeboren
leven van het kroost van onze vo-
pels. Het onverstandig, ongemoti
veerd eieren verzamelen moet tot het
uiterste worden beperkt. Het heeft al
te veel kwaad gedaan.
Wanneer wij oprecht wensen, dat
het boek de studie van de broedge-
woonten onzer vogels ten goede mag
komen,- bedoelen wij dan ook alleen
de studie en niet de daaraan vaak
al te lichtvaardig opgezette eieren-
verzamelingen, die slechts kunnen
meewerken om de gelegenheid tot de
studie te verminder'r Elk uitgebla
zen ei betekent de vermindering van
de vogelstand met alweer één vogel
Onder deze restrictie hartelijk aan
bevolen.
