KAPPIE EN HET DRIJVENDE WOUD
In 1853 werd de bisschoppelijke
hiërarchie hersteld
JOANNA'S DIEFSTAL
C
EERSTE LENTEBODEN TIJDENS
DE LAATSTE FEBRUARI-DAGEN
MATROZENSHAG
20
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 12 MAART 1951.
HONDERD JAAR KROMSTAF
Ministerie Thorbecke viel door
April-beweging
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG, Januari Steeds veelvuldiger hoort en leest men de laatste
tyd de uitdrukking „Honderd jaar kromstaf". Wat bedoelt men er mee?
Wat is er aan de hand? Katholiek Nederland heeft dit jaar een eeuw
lang weer eigen bisschoppen. In 1853 werd de bisschoppelijke hiërarclde
hersteld en dit feit gaan de Katholieken herdenken. De bisschoppelijke
hiërarchie werd „hersteld". Ja zeker, want veel vroeger hadden in Neder
land ook reeds bisschoppen hun scepter gezwaaid over het hun toever
trouwde geestelijke gebied. Z|j verdwenen, in de storm van de reformatie,
die in de zestiende eeuw over ons land ging en veel traditie in z|jn tome
loze vaart meesleurde.
Acht eeuwen lang was de bisschop
van Utrecht belast geweest met de
geestelijke zorg over bijna geheel
Nederland, toen in 1559 het kerke
lijk bestuur doeltreffender werd ge
organiseerd. Utrecht werd aartsbis
dom, met Groningen, Leeuwarden,
Deventer, Haarlem en Middelburg
als onderhorige bisdommen. Doch
vóór de reorganisatie geheel was
doorgevoerd, viel de gehele bisschop
pelijke indeling aan de reformatie
ten offer. De eerste aartsbisschop
van Utrecht, Schenck van Touten-
burg. was tevens de laatste en zijn
uitvaart en zgn begrafenis op 25
Augustus 1580 in de Dom te Utrecht,
waren tevens de laatste Katholieke
plechtigheden in dit imposante kerk
gebouw.
In de volgende eeuwen was er, me
de door het ontstaan van de Oud-
Katholieke kerk, nog al wat verwar
ring op kerkelijk Rooms gebied. In
Den Bosch bleef een vicaris en Roer
mond bestond als geregeld bisdom
voort. Voor het overige werd ons
land kerkelijk bestuurd door een vi
ce-superior, meestal een Italiaans
prelaat, die in Brussel verbljjf hield
en weinig van Noord-Nederlandse
zaken afwist.
Nederland was eigenlijk een mis
siegebied. De Hollandse zending was
verdeeld in zeven aartspriesterschap
pen, die ook al weer weinig contact
met elkaar onderhielden.
Groeiend verlangen.
Tegen het midden van de negen
tiende eeuw groeide bij het Katholie
ke volksdeel sterk het verlangen
naar het herstel der bisschoppelijke
hiërarchie. De eerste priester, die de
kwestie ter sprake bracht, De Vree,
schreef in een manifest: „De Paus
LEZERS SCHRIJVEN
De spoorwegdienst
Zeeland-Holland
In de afgelopen week las ik In de
courant dat de spoorweg Vlissingen—
Roosendaal in September hersteld zou
zijn? Dat is voor het reizend publiek
een teleurstelling. Wanneer men van
Vlissingen naar Rotterdam moet is
men 7 a 8 uur onderweg. Dat is voor
zakenmensen een handicap. 17 Maart
zal de Jaarbeurs te Utrecht geopend
zijn en vele Zeeuwen vindt men on-
de; de bezoekers. Nu heeft men drie
dagen nodig, twee reisdagen en een
bezoekdag plus logies, wat anders in
één dag kon. Nu voelen wij in Vlis
singen het gemis van het vliegveld.
Maar nu zou een helicoptère een uit
komst kunnen bezorgen. Wanneer
dagelijki een paar vluchten werden
gemaakt door een hefschroefvliegtuig
die overal kunnen starten en dalen.
Deze hebben met de watersnood on
schatbare diensten bewezen en hon
derden hebben hun leven er aan te
danken. Met de hulp van het buiten
land is het best mogelijk, want wij
zijn hier gedeeltelijk geïsoleerd. De
hoop dat de betrokken autoriteiten
goede nota van dit schrijven willen
nemen opdat er voor Zeeland iets ge
daan mag worden dat een goede op
lossing brengt
Vlissingen. J. J. Ie R.
Geef het door!
Op de foto's, die nu overal gepu
bliceerd werden, van de energieke
vrouwen, die de strijd aanbinden met
slik en modder, in ue drooggekomen
dorpen zie ik ben alle gewapend met
emmer en bezem.
Toen wij in 15 ons huis konden be
treden nadat het een half jaar door
eb en vloed was doorspoeld, vonden
we daar een decimpterdikke glibbe
rige süblaag op de vloeren.
Een bezem bleek niet practisch te
zijn in het begin- We hadden toen
vee) nut van een instrument, dat het
beste te vergelijken is met dat, wat
de baanveger gebruikt, om de ijsbaan
van meeuw te zuiveren: Een aan een
bezemsteel bevestigde plank van 15
a 20 cm. breed en 50 tot 60 cm. lang-
Kiermee schuift men het slik gemak
kelijk voor zich uit, waarna de be
zem de rest kan doen. Iedereen kan
dit zelf in elkaar timmeren. Gaarne
geef ik dit door vóór de anti-slik-
ploegen en wens ben veel succes.
C. A. GOETHEER-HEYINK
Vlissingen.
Het Leger des Heils.
Men schrijft ons:
Met welwillende toestemming van
het gemeentebestuur zal het Leger
des Heils ook in Vlissingen van 16
tot 21 Maart op U allen een beroep
doen, voor een geldelijke bijdrage.
Er is geen uitvoerige introductie
nodig voor deze wereld-organisatie,
die ook in Nederland meer dan 60
jaar haar hoge beginselen van prac-
tische Christelijke naastenliefde uit
draagt en naai- vermogen uitleeft.
Ook direct na de stormramp stond
het gehele Leger des Hells paraat
om te helpen waar het kon. Deze ar
beid heeft uw warme sympathie en
uw volle steun nodig.
Wij vertrouwen, dat Vlissingen
niet zal achter blijven en met liefde
zijn deel zal bijdragen voor het ze
genrijke werk.
lean in het Turkse Rijk bisschoppen
aanstellen, in Engeland krijgen de
Katholieken bisschoppen. In Neder
land pralen vijf duizend Jansenisten
(oud-Roomsen) met drie bisschoppen,
maar de twaalf honderd duizend Ka
tholieken krijgen er geen. Voor de
helft verkeren zij in een staat van
missie als de heidenen, voor de ande
re helft hebben ze vicarissen, omdat
het geen bisschoppen mogen zijn"
De Grondwetsherziening van 1848
opende de mogelijkheid tot de vesti
ging van een eigen kerkelijke inde
ling. Een der artikelen bepaalde na
melijk, dat elk kerkgenootschap vrij
was zich naar eigen inzicht te orga
niseren; Toen de Nederlandse rege
ring en de Paus in 1852 overeenkwa
men van de verdere uitvoering van
het Concordaat van 1827, waarover
in het begin van de regering van
Willem n al vruchteloos was onder
handeld, af te zien, is van die vrij
heid gebruik gemaakt.
Vooral op aandringen van Neder
landse Katholieke zijde, die zich de
medewerking verzekerde van het
hoofd der zending hier te lande, mgr.
Belgrado, werd in Rome een geheel
nieuwe kerkelijke organisatie ont
worpen. De Nederlandse voorstan
ders hiervan verwachtten van de
nieuwe organisatie een krachtige
steun voor het oplevende Katholi
cisme.
Pauselijke breve.
Het herstel van de bisschoppelijke
hiërarchie een aartsbisdom met
vier bisdommen in 's-Hertogenbosch,
Breda, Roermond en Haarlem was
vervat in de pauselijke breve van 4
Maart 1853.
Mgr. Belgrado had vooraf de mi
nisters van Buitenlandse Zaken en
van R. K. Eredienst in algemene ter
men over de op hemden zijnde orga
nisatie ingelicht. Ook minister Thor
becke had hij op 12 Januari 1853
door een vertrouwd persoon op de
hoogte gesteld.
Bitter was het verwjjt van de
Protestantse Nederlanders die
door de Katholieke maatregelen ver
rast waren dat de ministers on
voldoende acht geslagen hadden op
de medelingen van mgr. Belgrado.
De agitatie richtte zich vooral tegen
minister Thorbecke. Het herstel van
de bisschoppelijke hiërarchie mocht
voor deze agitatie de aanleiding
vormen, in wezen kwamen hier in
Nieuw bisdom
Katholiek Nederland zal in de
komende maanden het herstel
der bisschoppelijke hiërarhie in
t ons land, een eeuw geleden,
2 herdenken.
4: Het is niet onwaarschijnlijk,
dat ons land er dan een zesde X
bisdom zal bij krijgen. Utrecht,
Roermond, 's-Hertogenbosch.
Breda en Haarlem zijn de be-
2 staande bisdommen. De bis-
schop van Utrecht is tegelijker-
Hs tijd aartsbisschop van Neder- S
land. Een bisdom Deventer zal
naar men ook in Katholieke
kringen verwacht hieraan
worden toegevoegd. Het zou Je
bedoeling zijn dan tevens de
grenzen der bisdommen te her-
zien. De Noordelijke provin- 4c
cies, die nu onder Utrecht be-
horen, komen bij Deventer;
X Haarlem zal niet meer zo ver
naar het Zuiden reiken, enz.
Reeds worden de namen van X
eventueel toekomstige bis-
schoppen genoemd. Twee Jaar
geleden kreeg de aartsbisschop
X van Utrecht, kardinaal De
4- Jong, die al geruime tyd om
4: gezondheidsredenen terugge-
trokken in Amersfoort leeft,
mgr. Aifrink als co-adjutor 4c
naast zich, echter zonder recht
van opvolging. Het eeuwfeest
zou de gelegenheid bieden mgi
4c Aifrink tot bisschop van De- 2
venter uit te roepen. Mgr. 4.
Hansen, de co-adjutor van de
jjj hoogbejaarde bisschop van
X Roermond, mgr. Lemmens, zou
;i; tot bisschop van Utrecht en
4c tevens tot aartsbisschop be- X
noemd worden.
5
botsing de oude krachten van het
Protestantisme en het conservatis
me met de nieuwe van het Katholi
cisme en het liberalisme.
In Utrecht begon een adresbewe
ging in een paar weken had men
ruim 200.000 handtekeningen verza
meld waarbij de Protestanten
zich tot de Koning zouden wenden
om intrekking of althans niet-erken-
ning van de hiërarchie te verzoeken.
Bij de aanbieding, van het adres
liet de Koning zich in gans andere
bewoordingen uit dan de ministers
hem hadden geadviseerd. Deze kon
den dit niet met hun verantwoorde
lijkheid dekken en zo trad het eerste
ministerie-Thorbecke, tengevolge van
wat in de geschiedenis bekend feeble-
ven is onder de naam Aprilbeweging
af. De politieke hartstochten zijn
sindsdien ten aanzien van de Katho
lieke kerkelijke organisatie geluwd
en mocht men thans overgaan toi ce
vestiging van een nieuw bisdom
Deventer wordt als zodanig genoemd
dan zal de regering er niet door
wankelen
Groter spoorboekje
De reisgids van de Nederlandse
Spoorwegen krjjgt op 17 Mei een an
dere afmeting en indeling. De wijzi
gingen worden aangebracht volgens
richtlijnen, welke de Europese spoor
wegmaatschappijen in onderling over
leg hebben vastgesteld. Doel van een
en ander Is een grotere eenvormig
heid in de reisgidsen.
Het nieuwe Nederlandse spoorboek
je zal 20 bij 12 cm. groot worden. Het
uitgebreide formaat biedt meer ruim
te voor de verklaring van de tekens.
De nummers van de tabellen worden
eveneens gewijzigd.
Ossendrecht krijgt
luchtdoelartillerie
In de nieuwe legerplaats te Ossen
drecht zal een depot komen van de
lichte en zware luchtdoelartillerie.
Het regiment lichte luchtdoelartille
rie „Komwerderzand" komt in zijn
geheel naar Ossendrecht. De troepen,
die momenteel in Ossendrecht een
voorlopige legering vonden, zullen
langzaam afvloeien en mettertijd zal
dus de hele legerplaats ter beschik
king komen van de luchtdoelartilierie.
De Cort Heyligerskazeme te Bergen
op Zoom zal' dan voor andere doelein
den worden gebruikt.
ZON WILDE NIET LANGER DE MINSTE ZIJN
Wereld van bloemen, vogels en vlinders komt
tot nieuw leven
Zo stilletjes aan waren we de winter uitgekropen. Elke dag steeg de ther
mometer een graadje tot die merkwaardige dag tegen het eind van Febru
ari, toen de zon opeens toonde, dat ze niet langer de mindere wilde zjjn.
Wat een temperatuurt je! Men zag openslaande ramen de frisse buiten
lucht binnen nodigen, men zag weer horretjes onder de schuiframen. De ge
le erocussen stonden zo vv|jd open, alsof ze nooit meer dicht wilden en zo
waar was daar op een van die diepglanzende kelken het eerste vlindertje
van het jaar, een sterk-gehavend klein vosje.
Een van die aardige kleurige vlindertjes, die In de winter als levenloze,
zwarte, driehoekjes op onze zolders en schuurtjes overwinteren en dat be
wijzen door niet met een spik-splinternieuw costuum te voorschijn te ko
men, maar in hun reeds in het vorige jaar druk gebruikte pakje.
Een uitgezochte dag om eens pools
hoogte te gaan nemen. Hoe ver zou
het speenkruid al zijn? Wat presteren
de elzen en hazelaars Hoe staat het
met de dieren?
De eerste padden zijn reeds het len
tepad opgegaan, getuige een door een
auto verpletterd' exemplaar, dat reeds
op 22 Februari zijn aanwezigheid op
zo tragische wijze verried.
De elzen langs de sloten vertonen
inderdaad al wat leven, hoewel men
op zo'n zonnige dag meer rekking in
de katjes zou verwachten.
Natuurlijk... één bonte kraai maakt
nog geen winter, één zonnige dag met
lente-allures kan wel prikkels uitoe-
FEUILLEi
door Mary Burchell
„Dat is niet waar", rle
zich woedend naar Nell, 1
van zoëven, toewendend.
Joanna
le spreker
„Je weet
heel goed, dat er heel veel valt te
„Als Joanna het dwaze verhaal van
tante Jessica wil tegenspreken, vind
ik, dat ze daar alle recht toe heeft",
kwam Roger vastberaden tussenbei
de. „Vooruit maar, Joanna".
„O, ikik spreek het niet be
paald tegen", hakkelde Joanna, wat
van haar stuk gebracht door Roger's
edelmoedig optreden.
„Bedoel je, dat je op dat vreemde
uur van de nacht wèl In de flat van
Neil was?"
„Ja", antwoordde ze, nu op meer
vaste toon, „maarmaar het wés
een vergissing. Ik wilde naar iemand
anders".
„Iemand anders?". Begrijpelijker
wijs keken de anderen verwonderd
op. En Roger vroeg: „Waarom?"
„Och, laat het toch, Joanna, het
dient tot niets", zei Neil temerig.
„Straks zeg je nog, dat je op weg
was naar de man, die 's nachts in het
gebouw vermoord werd".
„O!" riep ze, zich andermaal tot
hem wendend. „Waarom help je me
niet? Waarom laat je hen slecht over
mij denken en over jou ook als
Ik probeer, de zaak uit te leggen?"
„Omdat, liefste, ik beter verlies
kan nemen dan jij", antwoordde hij
met een onheilspellende glimlach, ,,'t
Was eenvoudig pech, dat tante Jessi
ca nü juist hier moest komen. Maar
nu ze net gedaan heeft, Is het beter
de kwestie maar te laten voor wat
ze is. Ik heb nooit gehouden van in
gewikkelde verhalen over onbeken-
en, die nimmer voor de dag ko
men!"
Dat was te veel! Joanna sprong
woedend op. „J|j ellendeling!" riep
ze, te laat bedenkend, welk een weer
klank het vormde in de elegante sa
lon van Peiling Manor. En misschien
dacht Lady Felling er ook zo over.
want kalm, maar vastberaden zei ze
„Ik geloof, dat we ons allemaal te
veel over dit geval opv 'nden en dat
het beter ?ou rijn, 't onderwerp nu te
laten rusten, om ons voor het diner
klaar te maken".
„Ja, ja, heel juist", viel Sir Henry
lichtelijk- ontsteld over de sensatione
le onthullingen ten aanzien van zijn
volmaakt geachte secretaresse, de
vrouw des huizes b|j.
De daad bij het woord voegend,
stond Lady Pelling vol ongeschokte
waardighe;d op en verliet, met haar
echtgenoot, de kamer.
Een ogenblik heerste er volkomen
stilte onder de drie achtergebleve
nen, maar toen riep Roger uit: „Wees
niet zo opgewonden, Joanna. Als
Je
„Opgewonden!" kreet Joanna. „Op
gewonden Ik had nooit gedacht, dat
mij zoiets vernederends kon overko
men. Ik wil
„Maai-, lieve JoannaMeteen
stak Roger de hand uit om haar te
gen te houden. Maar ze duwde hem
opzij, drukte de openslaande deuren
vaneen en rende de tuin in.
Ze wist niet precies waar ze heen-
of zelfs waarvoor ze vluchtte; ze
wist slechts, dat ze alleen wilde zijn.
Ten slotte viel ze neer op het gras in
de verste hoek van de tuin en ver
borg het hoofd in de armen.
„Ik moet naar binnen gaan" dacht
ze na een poosje „want anders zal
Roger me zeker komen halen" Toch
bleef ze in dezelfde houd'ng liggen
tot ze eensklaps niet dp stem van Ro
ger maar die van Neil hoorde. „Haat
je me heel erg. Joanna?" vroeg hy.
Eerst weigerde ze op te kijken. H|j
raakte haar echter n!et aan en ein
delijk verhief ze zich tot een zittende
bonding, terwijl ze met schorre stem
vroeg: „Waarom heb je dit gedaan;
waarom heb je me niet de 1
held gegeven, me te rechi
gen?"
„Had je dan gewild, dat ze te we
ten kwamen, wat je werkelijk hebt
gedaan
„Ik zou geprobeerd hebben, een
soort compromis te vinden Een ver
klaring af te leggen, die in elk geval
hun verdenking uit de weg zou heb
ben geruimd".
„Dat zou moeilijk zijn geweest".
„Je liet het me niet eens probe
ren".
(Wordt vervolgd.)
fenen op de groei, maar om tot een
resultaat te komen zijn meerdere
mooie dagen nodig.
Een bocht in de weg, een andere
sloot, daar staat warempel al een
hoefbladstengel met wijdopen gele
bloem- Een honderd meter verder
weet Zwerf mans een veldje met hon-
door BAREND ZWERFMANS.
Nog steeds houdt de vluchtelingen'
stroom, uit de Sowjet-zone van Ber
lijn naar het Westen aan. Een vroe
gere fabriekshal biedt ruimte aan
31/00 vluchtelingen.
prui-
dzwe-
derden planten en h(j verheugt zich op
meerdere bloemen. Maar ook dat is
mis, geen enkele van de geschubde
bloeistengels heeft het zover kunnen
brengen. Met het speenkruid gaat het
evenzo, of liever nog minder
nog slechts een enkele flinke plant
vertoont zijn nog primitieve dunge-
knopte bloeisteeltjes en ook de wil
genkatjes zijn diepzllver van de ge
drongen bouw, waaruit ze nog niet los
willen komen. Het enige levende we
zen onder de bodemdieren iseen
mug. die tussen dik mos om een takje
draait, alsof hij nog met eens kans
ziet de vleugels uit te slaan.
Dan maar eens naar de uilenboom
gaard.
De afgelegen boomgaard met z|jn
dichte haag van vroege pruimen,
waar elk jaar ln de winter ransuilen
komen jagen in de weilanden er om
heen.
Zouden ze er nu ook zijn. Er klin
ken vreemde vogelkreten, wanneer
Zwerf mans voorzichtig de boomgaard
binnendringt. Kreten, gedragen door
die eigenaardig lichte voorjaarslucht,
waardoor ook mensenstemmen van
veraf tot op deze plaats doordringen.
De kiekendief.
Er vliegt een grote vogel op uit een
appelboom, die b|j het roerloos staan
van de toeschouwer met brede vlerken
en lange hangende poten weer tussen
de takken zakt en daarbij de eigen
aardige schreeuw laat horen-
Het takkengordljn verhindert nauw
keurige waarneming, maar reeds de
eerste stappen vooruit, doen de vogel
opnieuw opvliegen en met een wilde
zwaai omhoog schieten, terwijl nu
weer andere takken de waarneming
verhinderen, 't Is een donkere vogel,
nog verdonkerd door het felle licht,
waartegen h|j zo nu en dan goed
menhaag kan tenslotte de rom
vende vogel zonder belemmering wor
den bekeken. Het is een kiekendief op
de trek, een bruine en al gauw zjjn
twee kraaien bezig de grote roofvogel
te achtervolgen, waarbij ze om hem
heen zweven.
Inmiddels vielen een voor een, als
grote rijpe vruchten, vier ransuilen
van tussen de takkenbossen der prui-
mebomen. Ze moesten met de oog
hoeken worden geteld om de kieken
dief niet uit het oog te verliezen.
Maarze zrjn er dan toch weer en
ze gedragen zich net zo plezierig als
de vorige jaren.
Onder de roestboom, die grote witte
vlekken draagt, liggen talloze uilen-
ballen. Die zullen allicht iets kunnen
vertellen van het leven der muizen in
de omtrek en in dit prille voorjaar.
Een muis, die door een uil wordt ge
grepen, moet zich minstens even bul
ten zijn hol hebben vertoond. 2k> kan
men toch iets te weten komen van
dieren, die zich bij voorkeur schuil
houden.
Nog wat verder de boomgaard in
zijn de uilen al weer rustig gezeten.
Een enkele laat zich een ogenblik be
wonderen, de felle roodbruine ogen
reflecteren het licht, de hoogopge-
-ïchte lichamen met de vinnige ge
strekte kopveren Maar dan vallen ze
opeens weer uit hun rol en uit de
pruimeboom om weer verderop te
gaan rusten. Totde pruimenhaag
ten einde is. Dan vliegen ze brutaal
in de richting van de indringer terug
en passeren ze aan de buitenzijde van
de boomgaard, prachtig zichtbaar, op
de weg terug.
Die Zwerf mans dan ook maar weer
FlzenkatjftS
gaat. Niet dan na in een watergang
terzijde, bij toeval een paartje wilde
eenden te hebben opgejaagd. Toch
ook weer een heenwijzing naar de len
te. al is het resultaat nog niet aan
wezig.
Maar dat resultaat was er gauw.
Rpeds één enkele dag later dropen de
elzen van in de zon glanzend goud en
drie dagen nadien was het veldje van
Klein Hoefblad inderdaad weer een
geelbespikkelde akker.
Ja, al is er nog heel weinig blad,
..er roert entwat'y!
VAN ROSSEM S
C°"DCI\.
32. Met een zorgelijk ge
richt betrad Kappie het te
legraafkantoor van Coea-
Cobana en gaf daar het
volgende telegram door;
BOMEN GEWELDIG GE
GROEID STOP SLEEP IS
WOUD GEWORDEN STOP
WOUD DOOR NEGERS
BEZET STOP KOM SPOE
DIGST NAAR COCACOBA-
NA
KAPPIE
„Ziezo", zei Kappie. „dat
zal de boomkweker wel
gauw hierheen brengen. En
dan moet hij zelf maar zeg
gen, wat ik met die sleep
moet doen".
Intussen was het als een
opend vuurtje door de stad
regaan. dat een sleepboot
een eiland de baal bad
binnengesleept. Van alle
zijden stroomden de men
sen toe om dit wonder te
den. Op de kade bij het drijvende woud dromde
jen menigte samen; de mensen keken, also! zij hun
'gen niet konden geloven. En toen gebeurde het..
De mensen dachten een nachtmerrie te beleven,
toen plotseling woest wz ende krijgers met speren
zwaaiend uit he: drijv. -de woud kwamen en de ka
de bestoi.-'-den Gillend sl< n de stedelingen uiteen
voor deze angstaanjagende figuren, die zU alleen
van plaatjes kenden.
De grenscorrecties van koning Houmejasvas wa
ren begonnen....
