Zal er een dijk om de stad Zierikzee
gelegd worden?
Riolering moet geheel worden
afgesloten
BIJNA 1500 SLACHTOFFERS
Zeeuwse Almanak
Stom Bi/«TEH ADEM
ABDIJSIROOP
MILITAIREN VERLIETEN ZEELAND
NA WELVERDIENDE ZEGE
Belgische mening over afdamming zeegaten
Als door een wonder gespaard
5Breede W atering bewesten Y erseke
leed grote schade
Zeeweringen hielden echter stand
s
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1953'
RAAD KEURDE BELEID B. EN W. GOED
Na een langdurige zitting aanvaardde de raad van Zierikzee Maandag
avond laat met algemene stemmen een motie, ingediend door de heer
J. W. v. d. Doel, waarin het vertrouwen werd uitgesproken in het beleid
door het college van B. en W. sinds de rampnacht gevoerd. Tevoren
was uitvoerig gesproken over de mogelijkheid van een waterkering rond
de stad, doch de behandeling van deze kwestie werd uiteindelijk ook
naar de besloten zitting verwezen. Toen de openbare vergadering her
opend werd, deed de voorzitter geen mededeling over een beslissing in
deze kwestie.
Aanleiding tot bespreking van deze zaak
was een brief van de Nederlandse Aanne
merspatroonsbond aan het gemeentebestuur
waarin er op gewezen werd, dat het nood
zakelijk is een waterkering rond de stad
te maken.
Deze brief was door B. en W. in handen
gesteld van de directeur Centrale Dienst
Noord-Zeeland, de heer A. J. Argelo. die
adviseerde tot het maken van. een water-
kerende dam rond Zierikzee, waarvan de
kosten circa een millioen gulden zouden be
dragen. Wethouder R. Gerritsen gaf nog een
andere toelichting, waaruit bleek, dat een
kistdam rond de stad op. circa 200.000 zou
komen, doch deskundigen achtten een kist
dam geen oplossing, die elk risico uitsluit,
hetgeen wel het geval zou zijn met het
grote plan.
Bij dit laatste echter zouden de
grachten verdwijnen om plaats te mafken
voor een dijk. Globale berekeningen
hadden uitgewezen, dat de kosten van 'n
millioen gulden, ongeveer zouden op
wegen tegen de schade, die nog aan de
stad zou ontstaan, wanneer men haar
onbeschermd zou laten tegen het water.
De aanleg van de dijk zou in ongeveer
vijf a zes maanden gereed zijn. De heer J.
Steutel meende, dat met een doelmatige
bekisting kon worden volstaan, terwijl hij
er op wees, dat uitvoering van het grote
plan inhield, dat de grachten zouden ver-
„Herrezen Middelburg"
stelt feestelijkheden uit
Naar wij vernemen heeft de Stichting
Herrezen Middelburg besloten om, gezien
de nationale ramp, de voorgenomen feeste
lijkheden té verschuiven naar het volgende
jaar.
De Stichting overweegt echter nog, of zij
ten behoeve van het vreemdelingen-ver
keer iets anders voor 1953 kan organiseren.
Met de inschrijvers in het garantiefonds en
de deelnemers aan de lening zal een dezer
dagen nader contact worden opgenomen.
P. M. van Iwaarden overleden
In hel St Anthonius-ziekenhuis te Oostburg
is overleden de heer P M. van Iwaarden,
in leven wethouder van de gemeente Cad-
zand. De heer van Iwaarden was sedert 30
jaren lid van de raad en een groot aantal
jaren was hij wethouder. Op maatschappe
lijk gebied en vooral in de landbouwwereld
van West-Zeeuwsch-Vlaanderen speelde hij
een belangrijke rol. In tal van verenigingen
bekleedde hij een bestuursfunctie. De be
grafenis is bepaald op Donderdag a.s.
dwijnen, waardoor het oude stadsbeeld zou
verdwijnen.
De heer Gerritsen betoogde, dat men ver
trouwen diende te stellen in het advies van.
de directeur Centrale Dienst.
Hij vreesde echter, dat de omvangrijke
kosten bij de hogere instanties wel bezwaar
zouden opleveren. Het kistdam-plan ver
schaft geen absolute zekerheid.
In besloten zitting werd daarna deze zaak
verder behandeld.
De riolering
Voorts werd besproken de toestand van
de riolering. De inspecteur-generaal van
de volksgezondheid had het gemeentebe
stuur er op gewezen, dat de riolering van
Zierikzee in de toekomst een groot gevaar
kan opleveren. Wanneer bijvoorbeeld water
in de buizen komt is de mogelijkheid van
barsten niet uitgesloten, terwijl door het
persen van het water huisvuil zou kunnen
terugspoelen in de huizen. Voorzieningen
zullen derhalve nodig zijn en daarom stelden
B. en W. aan de raad voor de closetpotten in
de huizen te doen afschroeven en de ver
binding met het riool af te sluiten. Aan de
bewoners dienen dan toiletemmers ter be
schikking te worden gesteld, die op gezette
tijden van gemeentewege geleegd -zullen
worden in een schuit met opklapbare bodem.
Aan de Strjjensedijk te 's-Gravendeel
hebben ganzen hun oude „opperfje" weer
opgezocht, waar ze hun nesten opnieuw
De cijfers voor Zeeland
Wanneer men de aantallen geïdenti
ficeerde stoffelijke overschotten, ge
borgen stoffelijke overschotten en de
aantallen bij het informatiebureau van
het Ned. Rode Kruis op heden als ver
mist te boek staande personen bijeen-
telt, zou het totaal aantal slachtoffers
van de watersnoodramp 1487 bedragen.
Het is duidelijk, dat dit geen definitief
cijfer kan zijn. Nog steeds worden stoffe
lijke overschotten in de ondergelopen ge-
bicden aangetroffen, en anderzijds blijkt
soms dat als vermist opgegeven personen
in leven zijn.
Onderstaand geven wij onder voorbehoud
de cijfers van de verschillende gebieden in
Zeeland:
Zilvermeeuw legde 2600 km af
De dode vogel door de heer J. v. d. Kreke
half December 1952 te Hansweert gevonden,
blijkt volgens inlichtingen uit Leiden een
jonge zilvermeeuw te zijn geweest. De vogel
was als nestjong geringd te Bleik op de
Vesteraalen (eilanden ten Noorden van de
Lofodden) op 27 Juli 1952. Het dier is niet
fortuinlijk geweest, het is slechts ongeveer
een halfjaar oud geworden, en heeft om zijn
dood te vinden plm. 2600 km af moeten
leggen.
SCHOUWEN-DUIVELAND
vermist geborgen totaal
Brouwershaven
3
3
Bruinisse
2
2
Burgh
10
10
Drelschor
1
1
2
Haamstede
1
1
Kerkwerve
3
3
Nieuwer kerk
98
46
144
Noordgouwe
1
1
2
Oosterland
23
6
29
Ouwerkerk
85
15
100
Serooskerke
15
15
Zierikzee
3
16
19
Zonnemalre
1
1
227
104
331
ZUID-BEVELAND
vermist geborgen totaal
Ellewoutsdijk
3
3
's Gravenpolder
1
1
Hoedekenskerke'
1
1
Kapelle
2
2
Krabbendijk
2
1
3
Kruiningen
28
30
b8
Oudelande
3
3
Rilland-Bath
13
13
Waarde
1
1
Wollaartsdijk
2
10
13
Yerseke
2
2
37
62
99
JFie...?
Soms moet ge in de prille ochtend, wan
neer de schemering over de velden hangt
en de wereld gevangen schijnt in een my
sterieuze waas, op pad en in die nog half
slapende dorpjes van Zeeland komt ge dan
de eerste mannen tegen. De mannen, die
hun taak reeds beginnen wanneer de dag
zelf nog nauwelijks begonnen is. Wanneer
„het oog van de dag", zoals de Oosterling
de zon zo treffend aanduidt, nog geloken
De vrouwen zijn dan verdwenen uit het
beeld van alle dag: slechts de verlichte
vensters doen haar bestaan vermoeden, be
redderend rond de ontbijttafel.
Het is een zwijgende wereld, onder de
mannen vallen de woorden slechts spaar
zaam en eerst in IJzendijke bespeuren wij
tegen halfachl de eerste tekenen van
een waarlijk ontwaken.
Een man fluit een liedje.
Midden op de markt staat hij en hij fluit.
Op zijn rug, vastgehouden door leren rie
men, hangt een kistje, dat zijn beroep ver
raadt: marskramer. Een figuur, die ge al
tijd weer opnieuw ontmoet, waar en op
welk uur ge ook reizen moogt.
En altijd ook in het nog grauwe mor
genuur van een winterdag opgewekt de
wereld tegemoet tredend.
Veelal met een liedje,
l Wie doet dat na?
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
vermist geborgen totaal
Hoek
Hontenisse
Terneuzen
Vogelwaarde
Zaamslag
NOORD-BEVELAND
vermist geborgen totaal
De inhoud kan daardoor gemakkelijk in de
Schelde worden gedeponeerd. Voorgesteld
werd 1000 emmers aan te schaffen. Voor
deze maatregel zal een bedrag nodig zijn
van 15.000. Na enige discussie, waarbij de
heer J. W. van den Doel inschakeling van
de Zierikzeese middenstand bij de levering
van de emmers bepleitte, bgsloot de raad
een bedrag van 15.000 te voteren. Aan een
na de ramp in Zierikzee gevormde combi
natie van 3 grossiers zal een crediet van
50.000 worden verleend ter overbrugging
van enkele bevoorradingsmoeilijkheden ge
durende de drie maanden, dat deze combi
natie duurt. Bij de aanvang van de zitting
wees de burgemeester er op, dat het hier de
eerste raadsvergadering na de ramp betrof.
Met deernis herdacht hij hen, die omkwa-
i en hij wenste de nabestaanden sterkte
toe om hun verlies te dragen.
WALCHEREN
vermist geborgen totaal
Stavenisse
THOLEN
vermist geborgen totaal
6 50 56
ST. PHILIPSLAND
vermist geborgen totaal
(Advertentie)
Maak Uzelf niet wijs, dat
kortademigheid „nu eenmaal
bij Uw gestel hoort".
Neem het snelwerkende,
middel, dat het taaie
slijm oplost:
AKKER'S
's werelds beste hoestsiroop
Kort geding tegen
gemeente Zierikzee
Donderdagmiddag a.s. te 4 uur zal voor
de rechtbank te Middelburg een kort geding
aan de orde komen, dat een groep midden
standers te Zierikzee aanhangig maakte te
gen de gemeente Zierikzee inzake de wet
tigheid van de evacuatie-maatregelen te
Zierikzee.
Middelburgse brandweer
in 1952
Er hebbèn zich in Middelburg in 1952
slechts zeer weinig branden voorgedaan,
de alarmeringen bleven beneden het ge
middelde aantal. De brandweer moest in
het afgelopen jaar 44 maal uitrukken. Gro
te branden kwamen in het geheel niet
Driemaal moest voor een uitslaande
brand worden uitgerukt en veertien maal
voor een begin van brand. Voorts waren er
vijf alarmeringen voor een schoorsteen
brand, vijftien voor diverse hulp 'en zeven
maal voor een loos alarm.
Er werden 25 oefeningen gehouden,
waarbij o.m. het aanvalssysteem met de
nieuwe spuit grondig werd beproefd. Hoe
wel begin 1951 reeds, een plan voor een
nieuwe brandweergarage werd goedge
keurd, kon in het afgelopen jaar nog niet
met de bouw worden begonnen. Het geval
hiervan was, dat nog steeds veel tijd werd
verloren bij het uitrukken en dat daarbij
ook schade aan de bergingsplaats werd
veroorzaakt. Ook het repareren van het
reinigings materiaal is daardoor slecht uit
te voeren. Er werd nog 140 meter 4 dms
slang aangekocht.
Het voor 1953 gevraagde crediet werd
met meer dan de helft verlaagd en van
35 per man teruggebracht op 15, waar
door de kledingpositie ernstig in gevaar is
gebracht.
De opzet is elke maand een Twill-uni-
form en een uniform voor het houden van
brandwachten en oefeningen te geven.
De kosten voor 1952 werden geraamd op
32.143- en voor 1953 op 30.667.
De commandant, de heer A. J. W.
Mathijssen, werd op zijn verzoek eervol
ontheven van zijn functie van krfnghoofd
burgerbescherming, zonder dat dit officieel
geschiedde. Zijn plan ingezonden, maar
moest worden vereenvoudigd. Als kring
commandant heeft hij onder protest een
plan van de brandweerdienst ingezonden,
welk plan niet steunt op een goede vredes
organisatie. Het plan is ontoereikend voor
het bestrijden vanoorlogsbranden.
V erkennersbedevaart
naar Middelburg
De R.K. verkenners uit Nederland zullen
op Zaterdag 30 en Zondag 31 Mei een
nationale bedevaart naar Middelburg hou
den. Het wordt de negende verkenners
bedevaart naar O.L. Vrouwe van de Polder,
ditmaal met als bijzondere intentie: het
spoedig herstel van de door de watersnood
getroffen gebieden.
(Advertentie)
Slaapt U slecht
door rheumatiek, spit. ischias, hoofd- en
zenuwpijnen, neem dan Togal. Verdrijf
in al die gevallen snel en afdoende die
pijnen en U slaapt heerlijk. Togal baat
Zuivert de nieren en is onschadelijk voor
hart en maag. Bij apotheek en drogist
f 0.95, f2.40, f8.88.
„Doe uw werk toch zoveel mogelijk zit
tend", is de raad, welke deskundigen, die
het goed menen met de huisvrouw, haar
telkensen telkens weer geven. Herhaalde
lijk is betoogd, dat bijvoorbeeld strijken
een werkje is, dat de huisvrouw best zit
tend kan verrichten, maar de meeste huis
vrouwen hebben daar geen oren naar. Nu
is op de Uitvinderstentoonstelling in Cen
tral Hall te Londen een speciale „strijk-
stoel" te zien, welke werd ontworpen door
J. Vickery uit East Croydon in Surrey. Hij
maakt het de vrouwen gemakkelijk door
aan een gewone stoel een strijkplank te be
vestigen, die draaibaar is om de stoel, en
hoger of lager kan worden gesteld. Me
juffrouw Elsie Stringer bewijst hier, dat
zittend strijken „best" gaat.
1800 man op de Kreekrakdam
Commissaris der Koningin:
„Duizendmaal dank voor uw komst"
„Duizendmaal dank voor uw komst naar Zeeland, wq zullen nooit vergeten wat n voor
ons heeft gedaan". Met deze woorden vertolkte de Commissaris der Koningin in Zeeland,
jhr. mr A. F. C. de Casembroot, Dinsdagnamiddag op de Kreekrakdam de gevoelens van
de Zeeuwse bevolking jegens de militairen, die vandaag naar hun garnizoenen zullen te
rugkeren.
Met spanning was des middags nog de
vloed bij het laatst gedichte gat in de in-
laagdijk afgewacht. De Dijk hield zich ech
ter gelukkig keurig, zodat om 3 uur op de
plaats, waar een dagenlange strijd tegen het
water werd geleverd, de vlag kon worden
gehesen op het dijklichaam van zandzakken.
De manschappen van het 331e bataljon gre
nadiers. de 41e afdeling veldartillerie en de
genie-troepen konden met een voldaan en
gerust hart hun werk achterlaten.
De 1800 militairen verzamelden zich hier
na langs de Kreekrakdam, waar officieel af
scheid van hen werd genomen. Nadat de
bevelhebber in het 3e militaire gewest, ge
neraal Warringa en de Commissaris der Ko
ningin de troepen hadden geïnspecteerd,
richtte de generaal zich tot zijn mannen
voor het voorlezen van de dagorder, welke
was uitgegeven bij het beëindigen van de
militaire bijstand, doch waarvan de meesten.
die hier waren blijven doorwerken niet had
den vernomen. Hij bracht hun dank voor
hun grote ijver en riep hen op straks ook
weer in hun kleine dagelijkse werk groot te
zijn, zoals zij dat geweest zijn tijdens en na
de ramp.
Vervolgens was het woord aan de Com
missaris der Koningin, die zijn grote waar
dering uitsprak voor de prestaties welke
werden geleverd en waarvan hij zich per
soonlijk had kunnen overtuigen. Militairen
van hoog tot laaghebben gezwoegd met
zandzakken en zïnkstukken alsof het dage
lijks werk was. De Commissaris sprak hier
voor zijn eerbied uit en het verheugde hem
zeer, dat de betoonde ijver nog op de laatste
dae met succes werd bekroond. Dank zij de
militairen konden Rilland en de toevoers-
weg naar Zeeland worden gered en kon de
drinkwatervoorziening worden verzekerd.
België betaalt tol voor
bescherming Holland
De jongste watersnood heeft in Neder
land de plannen tot afsluiting van de gro
te zeearmen actueel gemaakt. Die plannen
'zijn overigens niet nieuw en ze vormden
reeds verscheidene jaren in kringen vair
deskundigen een onderwerp van bespreking.
Maar na de watersnood begint ook de Bel
gische pers er aandacht aan te schenken.
Hier volgt een commentaar van een Belgisch
blad:
„Van Hollandse zijde wordt het steeds
dreigend gevaar (hoge vloed) ingezien. De
wijzigingen, die zich in de zeebedding bij de
kust hebben voorgedaan, kunnen er de oor
zaak van zijn, dat het verschil van de wa
terstand steeds meer rond het maximum
schommelt aan de Scheldemonding.
Met de omdijking van de ver
schillende eilanden in de Scheldemonding
zou nog enkel de doorgang tussen
In Vogelwaarde bracht men niet minder
dan 16.000 bijeen.
Door de buurtvereniging „Tuinstad en
Omgeving" te Vlissingen is op de giro
nr 17 van „Beurzen open, Dijken dicht"
een bedrag van 100 gestort.
De voetbalclub Vlissingen collecteerde
tijdens de Zondag j.l. gehouden wedstrijd
160.15 bijeen voor het Rampenfonds.
Bouw raadhuis Westkapelle
aanbesteed
Dinsdag heeft de architect ir D. Rozen
burg uit Den Haag, namens B. en W. van
Westkapelle de bouw aanbesteed van het
nieuwe gemeentehuis. Er waren 5 inschrij
vers, te weten: Verenigde "Westkapelse aan
nemers 138.200; J. Huysman, Vlissingen
137.000; Firma Christiaansen, Vlissingen
135.800; Boele en Van Eesteren, Den Haag
129.700; Nederlandse Aannemings Mij,
Den Haag 118.200.
Ernstig ongeluk
Twee militairen J. H. en J. de J.. beiden 21
jaar oud en afkomstig van Zaamslag. maak
ten, toen zij met verlof waren, een uitstapje
per motor naar Axel. Bij terugkeer, raakte
de motor, bestuurd door J. H., in de weg
berm en met volle vaart werd een boom
geraakt. De bestuurder beliep een zware
hersenschudding, de duo-rijder behalve een
beenbreuk, ernstige verwondingen. Twee
artsen verleenden eerste hulp. Beide mili
tairen werden opgenomen in het r.k. zieken
huis te Sluiskil.
Vlissingen en Breskens breed open blij
ven. En als gevolg hiervan zou het water
der getijen in de Schelde volledig langs de
Belgische kust schuren omdat? er verder
geen uitlozing meer zou bestaan tussen de
overige eilanden door.
Het moet ten andere zijn door het reeds
verbinden van sommige Zeeuwse eilanden,
dat een verhoogde vloed reeds sterk onze
Oostkust teisterde in de laatste twintig jaar.
Zodat w\j de tol betalen van de bescherming,
die de Hollanders zich verzekeren.
Schip aan de grond bij
Vlissingen
Gisteren liep het Duitse motorschip
„Else", dat op weg was van Rotterdam naar
Antwerpen, ter hoogte van het z.g. kleine
strandje te Vlissingen aan de grond. De
sleepboten „Van Woelderen", „Atlantis" en
„De Maas" liepen ter assistentie uit. In
tussen poogde de Nederlandse motorboot
„Rog" het schip vlot te krijgen, hetgeen
echter niet gelukte. Toen de „Van Woel
deren" arriveerde, nam deze de tros over-
en trok het schip vlot. De „Else" is daarna,
op eigen kracht naar Antwerpen doorge-,
varen.
Vanzelfsprekend trok een en ander op de
boulevard veel belangstelling.
Betonning vaarwaters
De betonning en oeververlichting in de
Oosterschelde, de Roompot, de Hammen,
Engels vaarwater, Brabants vaarwater,
Wittetonnenvlije, Tholense Gat en de Zand-
kreek is weer betrouwbaar, behalve de rode
lichtboei no. 3 van het Veregat en het hoge
vaste licht van Geersdijk, dat vernield is.
De geleidelichten van het Tholense Gat
zijn momenteel gedoofd, doch men ver
wacht spoedig herontsteking van deze lich
ten. Tijdelijk is ontstoken het voormalig
licht van Strijenham, een groen-rood-wit
onderbroken licht met voor de gekleurde
sectoren dezelfde betekenis als de secto
ren van het lage licht.
De betonning in de Eendracht bij Tholen
en in de Krabbenkreek bij St Annaland
is niet betrouwbaar.
Het groen-rood-witte onderbroken licht
Zijpse Bout is - gedoofd. Hiervoor is in de
plaats een huiplicht ontstoken.
„U hebt gewerkt", aldus de Commissaris, „ra
een land waar grote liefde voor de Konink
lijke landmacht bestaat en waarmede de
banden in deze dagen nog nauwer zijn aan
gehaald." De Commissaris hoopte, dat allen
nog eens terug zouden keren naar een her
rezen provincie en besloot met de woorden:
„God zegene u allen".
Tenslotte sprak generaal Warringa nog
een dankwoord, waarin hij de Commissaris
en Zeeland sterkte toewenste.
Betreding van geïnundeerde
gebieden in Zeeland
Nieuw vergunningsstelsel van
kracht
Met ingang van Dinsdag jj. zijn de be
lemmeringen voor de betreding van Zuid-
Beveland, Walcheren, Noord-Beveland, Tho
len en St. Philipsland opgeheven in die zin,
dat voor deze gebieden geen vergunning van
de Commissaris der Koningin meer vereist
is. Wil men echter de geïnundeerde gedeel
ten van deze eilanden betreden, dan moet
men in het bezit zijn van een vergunning
van <le burgemeester der betreffende ge
meenten, terwijl er in het bijzonder voor
Oostelijk Zuid-Beveland rekening mede
moet worden gehouden, dat de verbindings
weg tussen Yerseke en Woensdrecht ver
boden is voor alle motorrijtuigen én voer
tuigen. alsmede voor voetgangers.
Op dit verbod worden alleen uitzonde
ringen toegestaan ten behoeve van water-
staatswerken en dijkherstel. Wat Schouwen
en Duiveland betreft: hier Is voor het be
zoeken van iedere gemeente een te voren
schriftelijke aan te vragen vergunning ver
eist van de betrokken burgemeester, dus ook
geen vergunning meer van de commissaris.
Functionarissen van ministeries, andere
overheidsdiensten, openbare nutsbedrijven
en het Rode Kruis volstaan met een legiti
matie van het hoofd van diensteen voor
werknemers, werkzaam bij aannemersmaat
schappijen, geldt een bijzondere regeling.
Natuurlijk heeft dit alles slechts betrekking
op een tijdelijk verblijf.
Veerdienst Kortgene—
Wolphaartsdijk wordt hervat
Met ingang van vandaag, Woensdag, wordt
de veerdienst Kortgene Katseveer gestaakt.
In de plaats daarvan wordt weer de dienst
Kortgene Wolphaartsdijk onderhouden.
Daarbij wordt de oude dienstregeling niet
ten volle aangehouden: er wordt gevaren
van 6.55 des ochtends van Kortgene tot 18.25
u. des avonds van Wolphaartdijk. Boven
dien wordt op het meer Vlissingen en Hoe-
dekenskerkeTérneuzen van heden af
normaal gevaren en zijn de extra nacht
diensten vervallen.
Plichten en recht van
Abdijtorenwachter
B. en W. van Middelburg hebben een i
0 instructie vastgesteld voor de toren-
s wachter van de Abdijtoren te Middel-
1 burg. Zijn taak zal zijn om de ruimten
en de trappen in de toren bezemschoon
0 te houden, het uurwerk en het klokken-
spel te controleren en te smeren, zo
nodig kleine herstellingen te verrich-
0 ten en deze apparaten ook schoon te
s houden. Hij zorgt voor het uitsteken en
5 inhalen van de vlag op de dagen, die i
j B. en W. zullen aangeven.
5 Op bepaalde dagen en uren zal hij i
0 mensen tot de toren mogen toelaten,
s maar ze mogen niet roken en ze moeten
s zich ordelijk gedragen. Als de beiaar-
dier in de toren is en die beiaardier i
0 /erzoekt daarom, dan zal de torenwach- i
ter aanwezig zijn bij het bespelen van
net klokkenspel. Als hij brand ontdekt i
s moet Hij daarvan onmiddellijk melding i
s maken en elke eerste werkdag van ds
5 week moet hij rekening en verantwoor-
0 ding doen van de gelden, die hij heeft
0 ontvangen. Tegenover al deze plichten i
0 staat één enkel recht: hij mag prent- i
s briefkaarten verkopen. j
Als door een wonder is het waterschap „De Breede Watering bewesten Yerseke"
voor een ramp gespaard gebleven, doordat geen der zeeweringen haar functie
volledig opgaf. De toestand is echter op enkele plaatsen zeer kritiek geweest
en de schade is wel zo groot, dat de door de bekende hoge vloeden van 12 Maart
1906 en 7 April 1943 aangerichte vernielingen, welke toch als zeer ernstig kon
den worden beschouwd, vrijwel in het niet verzinken. De omvang van de schade
kan in zekere zin worden vergeleken met die, welke als gevolg van de storm
vloed van 30 September 1911 werd aangericht. Toen ontstonden echter de
meeste vernielingen aan de zeezijde, terwijl nu de zeedijken zowel aan de buiten
als aan de binnenzijde zwaar gehavend uit de strijd zijn gekomen. Met
deze korte samenvatting kan de situatie van het waterschap worden geschetst,
zoals de technisch ambtenaar, de heer G. Beenhakker, dit vastlegde in zijn rap
port aan de vergadering van ingelanden, welke Dinsdag in de Prins van Oranje
te Goes werd gehouden.
Het rapport begint met een opgave van
de abnormale hoge waterstanden. In de
rampnacht werd om half vijf te Wemeldin-
ge de, voor zover bekend, nog nimmer voor
gekomen maximum vloedstand van 4.71
N.A.P. of 3.15 meter boven gemiddeld hoog
water waargenomen, terwijl in Hansweert
zelfs 5.07 m N.A.P. of 2.93 m boven ge
middeld hoog water werd opgetekend. De
enorme watermassa's stortten zich met ge
weldige golfverheffihg op en op vele
plaats over de zeedijken.
Hoewel de schade zeer groot is, is er toch
grote dankbaarheid. De na de stormvloed
van 12 Maart 1906 uitgevoerde weAen ter
verhoging en verzwaring van het meren
deel der zeedijken van het waterschap, heb
ben er in belangrijke mate toe bijgedragen,
dat de dijken een dergelijke vloed hebben
kunnen trotseren. Er werd destijds de toen
hoogst bekende stormvloed van 4.28 m
N.A.P. als maatstaf voor de verhogingen en
verzwaringen aangenomen, doch deze stand
werd nu nog met 43 cm overschreden. Niet
temin past een woord van hulde voor het
destijds genomen initiatief.
Afschuivingen aan
bhmenbelopen
In het dijkvak Kattendijke, gelegen ten
westen en ten oosten van het stoomgemaal,
is in totaal 530 m lengte van het binnenbe-
loop van de zeedijk afgeschoven met een
oppervlakte van 6566 m2 en een hoeveelheid
grond van 7765 m3. Verder vonden derge
lijke afschuivingen plaats onder Wemel-
dinge en Yerseke en aan de zuidelijke zee
wering onder Schore. De totale lengte be
draagt hier 850 m met een oppervlakte van
9728 m2 en een inhoud van 11.755 m3.
Het gesloten wegdek over de zeedijk
van Kattendijke tot Wemeldinge heeft
er zeer toe bijgedragen, dat de schade
tot de huidige omvang beperkt bleef en
een dijkdoorbraak werd voorkomen. Het
water heeft n.l. dank zij de aanwezigheid
van de teerverharding geen kans gezien
in de dijkskruin door te dringen.
De binnenbelopen van het gedeelte dijk
ten westen van het stoomgemaal zijn dan
ook voor het merendeel vlak naast de ge
teerde wegverharding afgeschoven. De
diepte van de afschuivingen bleef daardoor
in verhouding tot het totale dijkprofiel van
betrekkelijk geringe afmetingen. Niettemin
is de toestand aldaar ernstig geweest. Er
bestond de gegronde vrees dat het tij, vol
gende op de hoge vloed, wederom een ab
normale hoogte zou bereiken, waardoor
nogmaals afschuivingen hadden kunnen op
treden. De ergste beschadigingen werden
hersteld en de dijkmuur werd ter voorko
ming van het overslaan van water over
enige honderden meters met zandzakken en
palen verhoogd.
Gevaar geweken
Dank zij de capaciteit van het over
gebleven dijklichaam en de genomen
maatregelen werd 's Zondagsmiddags
17.10 uur de hoge vloed met succes door
staan. Dit tijdstip, toen er 2 m gemid
deld hoog water kwam, kan gezien wor
den als het moment, waarop met vrij
grote zekerheid kon worden gezegd, dat
het waterschap voor de grootste aller
rampen gespaard zou blijven.
De grote afschuivingen te Schore, welke
de gevaarlijkste van het gehele waterschap
zijn, gaven reden tot grote bezorgdheid. De
kruin was tot onder de voeting van de be-
tonmuur afgeschoven. Nog meer dan te
Kattendijke was men bevreesd, dat het
overgebleven dijklichaam het volgende hoge
tij niet zou kunnen weerstaan. Gezien de
geweldige afmetingen leek het een vrij ho-
peloz'e taak om tijdig een voorziening aan
te brengen. Door energiek aanpakken kon
den echter verdere afschuivingen voorko
men worden. Het overgebleven dijklichaam
bleek voldoende weerstand tegen de vol
gende vloed te bezitten. Het noodherstel van
de binnenbeloopse afschuivingen kwam In
ruim een week tijd gereed.
Grote schade
Buitengewoon groot is ook de schade aan
de steenglooiingen en buitenbelopen. Uit
gezonderd aan de Schoorse dijk, waar de
herstellingen slechts enige tientallen gul
dens zullen vorderen. Over het algemeen
hebben de glooiingen van Vilvoqrdse steen
en bazalt zich wederom goed gehouden. De
betonblokken-glooiingen hebben zich we
derom zeer zeewaardig getoond, doch de
grootste schade is toegebracht aan de be-
tonglooiingen systeem „de Muralt". Naast de
schade aan de verdedigde belopen, werd ook
veel grondverlies uit de bovenbelopen ge
constateerd. De totale schade aan de noor
delijke zeewering bedraagt aan de Vil-
voordse glooiingen 1134 m2, de basaltglooiin
gen 120 m2, de Muraltgloojingen 4440 m2 en
de betonblokkén-glooiingen 140 m2, terwijl
ook 1240 m3 grond verloren is gegaan. Voorts
is een duizendtal perkoenpalén afgebrokén
en de hoofdspanningskabel van het stoom
gemaal door de binnenbeloopse afschuivin
gen over vermoedelijk 300 m onbruikbaar
geworden.
Door vrijwilligers is de spoorweg-coupure
in de Zanddijk gedicht, waardoor het water
schap^ voor overstroming vanuit het water
schap Kruiningen werd behoed. De zanddijk
zelf, die nu waterkerend is geworden, wordt
dagelijks geïnspecteerd.
De kosten voor het noodherstel worden
geschat op 250.000. De lonen en vervoers
kosten worden door de DUW betaald, ter
wijl de leveranties van materialen bij de
Rijkswaterstaat zullen moeten worden ge
declareerd. Het is dus nog niet mogelijk mee
te delen, welk bedrag tenslotte voor reke
ning van het waterschap zal komen.
De toestand van de zeeweringen Is nu
zodanig, dat er geen redenen aanwezig
zijn tot ernstige ongerustheid. Teneinde
beschadigingen als nu voorgekomen in
de toekomst te beperken zal het defini
tief herstel gepaard moeten gaan met
het aanbrengen van verbeteringen aan
het dijklichaam, die in de plannen voor
het definitief herstel worden uiteengezet.
