EERSTE HORLOGES DROEG MEN i Nieuwste nieuwtje AAN KETTING OM DE HALS Schaderegeling voor winkeliers in de getroffen gebieden Ook middenstandscredietregeling voor ambachtspatroons Russen liebben niet het recht de toegang tot Berlijn te weigeren Niets op papier Buitenlandse acties voor het Rampenfonds Zeventiende lijst van slachtoffers Wereldgebeuren „Neurenberger eieren" werden als boksbeugels gebruikt DINSDAG 24 FEBRUARI 1953 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Directeur-generaal voor Middenstand over De directeur-generaal voor de middenstand, ir W. L. Groeneveld Meijer, heeft in Zierikzee besprekingen gevoerd met de Middenstandscentrale aldaar. Hij heeft een uiteenzetting gegeven van de schaderegeling, zoals die vermoedelijk voor de middenstand in de rampgebieden zal gelden. Deze regeling is nog niet definitief, daar de minister er nog zijn goedkeu ring aan moet geven. De heer Groeneveld Meijer heeft echter toegezegd, dat hiermede grote spoed zal worden betracht. Enkele vragen zijn door het bestuur van de Zierikzeese Middenstands centrale aan de heer Groeneveld Meijer voorgelegd. De eerste vraag han delde over de overbruggingssteun voor die middenstanders, die tijdelijk hun bedrijf niet kunnen uitoefenen. Blijkens het antwoord zal 80 tot 90 procent van de verdiensten in 1952 als steun worden uitgekeerd. De winkeliers dienen voor de vaststelling van het bedrag een balans over 1952 over te leggen. Is deze balans nog niet gereed, dan zal de balans 1951 als basis dienen. Een soortgelijke regeling geldt voor hen, die niet door- evacuatie of doordat hun zaak geheel is vernield van alle inkomsten versto ken zijn, maar die toch, doordat velen van hun klanten zijn vertrokken, zoals in het geval Zierikzee en ook in tal van andere plaatsen, ernstige verliezen lijden.^ Ook zij krijgen overbruggingssteun, waarbij in min dering wordt gebracht wat zij nog aan ont vangsten hebben. Een nauwkeurige boekhou ding is voor deze mensen eerste vereiste. Deze regeling geldt ook voor hen, die na een periode van evacuatie in hun zaak terug keren, terwijl nog niet al hun klanten in de plaats van inwoning terug zijn. Rijkscredieten De vraag of elke zakenman uit de ramp gebieden by het Ryk een crediet kan opne men werd door de heer Groeneveld Meijer bevestigend beantwoord. Dit crediet staat los van de schade-afwikkeling en wordt bij voorbeeld verstrekt aan mensen, die kun nen aantonen, dat zij nog grote kapitalen hebben uitstaan, die voorlopig oninbaar zullen z(jn. Crediet wordt ook gegeven ter. aanvul ling van de voorraad. Winkeliers, wier ge hele voorraad een prooi van het water is geworden en die bijvoorbeeld 70 °/o krijgen Poolse oud-strijders telegrafeerden aan de prins Naar wij. vernemen, heeft de vereniging van Poolse Oudstrijders in Nederland tot Z.K.H. prins Bernhard, het vólgende ge richt: „Het bestuur van de vereniging van Poolse Oudstrijders in Nederland wenst Uwe Koninklijke Hoogheid, als voorzitter van het Nationaal Rampenfonds, te ver zekeren, dat alle Poolse Oudstrijders lijden met het moedige Nederlandse volk, dat nauwelijks zich herstellend van de enorme verliezen van de tweede wereldoorlog, thans getroffen wordt door deze ontzettende over stromingsramp. Namens alle vrije Polen, die na de oorlog Sn Nederland zovee'l gastvrijheid en vriend schap hebben mogen ondervinden, verkla ren wij ons één met het Nederlandse volk. Wij zullen alles doen wat in ons vermogen ligt om de rampenactie te steunen. Nu voe len wij eerst recht, hoezeer Nederland voor ons een tweede vaderland is geworden (500) Na de ingelaste artikelenserie over het ontstaan van de duinen en de doorbraken en overstromingen in vroeger eeuwen ver volgen wij thans weer ons verhaal over de wonderen in de natuur. De laatste keer hadden wij het er over, dat in de natuur evengoed met pekel wordt gewerkt als by de gemeentereiniging. Het klinkt zonder ling, maar het is toch zo! Wanneer het stevig vriest, lopen ver schillende planten in de tuin gevaar het loodje te leggen. De ene plant gedraagt zich in dit opzicht weliswaar wat vorstbesten diger dan de andere, maar een gruwelijke koude ivinter kan in ieder geval onder de gewassen een ongewenste opruiming hou den. Op zichzelf plegen we dat niet zo ver bazingwekkend te vinden, want wanneer we genoeglijk onder de dekens liggen en ons indenken hoe de planten gedurende de ijzige nachten voortdurend door de snij dende vorst geteisterd worden, kost het weinig moeite ons voor te stellen dat zij dit barre leven vaarwel zeggen. Verwonderlijk is het dus niet, dat we na een fofse winter verschillende dode strui ken aantreffen. Maar dan moet het ons toch wel opvallen, dat er planten bestaan waarop de hevigste vorst zelfs geen vat schijnt te hebben. En daarbij doelen we dan niet op die wintertemperatuurtjes die hier te lande worden geregistreerd, maar op de ijzige adem die tijdens de maandenlange poolnacht over Siberië waait. Daar bloeit in de herfst bijv. het lepel blad dat zich door de vroeg invallende winter laat verrassen en dan negen maan den in de meest erbarmelijke kou moet vertoeven. Het plantje trekt zich daar echter geen steek van aan, want nauwe lijks is de sneeuw bij het naderen van de eerste zomerse weken gesmolten, óf het lepelblad zet de onderbroken bloei vrolijk verder, aldus het voortbestaan van de soort verzekerend. Proefondervindelijk is aange toond, dat het Siberische' lepelblad 46 gr. vorst kan verdragen en dat sommige bo men het zelfs bij 60 gr. nog uithouden. Voor zover het inzicht thans reikt, be rust by planten deze bestendigheid tegen koude op hetzelfde systeem dat door de spoor- en tramwegmaatschappijen wordt toegepast om de wissels voor bevriezing te behouden. Zoals we weten, wordt daar zout op gestrooid, omdat bij een hogere zout- concentratie het vriespunt van het water wordt verlaagd, waardoor het aanwezige ijs smelt en de loissels beweeglijk blijven. Wel nu, door verhoging van de zoutconcentra- tie in de celvochtoplossing beschermen de poolplanten zich eveneens tegen bevriezing, waardoor de vegetatie zij het dan in be scheiden vorm zich tot in de meest barre streken weet te handhaven. Overigens moeten we ons van het plan tenleven in het hoge Noorden niet een te simplistische voorstelling maken, want ge durende de enkele weken van de zomer doet zich daar werkelijk een verassende rijkdom voor. H. PéTILLON. uitgekeerd, wat dus een ltleinere voorraad dan voorheen zou betekenen, kunnen voor de resterende 30 °/o een crediet opvragen- Bij deze credietaanvragen dienen afschrif ten van de laatste balansen te worden over gelegd. Midden standsbank springt bij Het Directoraat-Generaal voor de Mid denstand heeft de bestaande regeling: „Bij zondere 'credieten voor de middenstand" aangevuld, teneinde op korte termyn aan deze moeilijkheden tegemoet te komen. Bij deze crediethulp kunnen zich de vol gende gevallen voordoen: A. Tal van ondernemingen in en buiten de getroffen gebiederi, welke geheel of ten dele hun afzet hebben in deze streken, zullen moeilijkheden ondervinden bij de incasse ring van hun vorderingen op door de ramp getroffen bedrijven. Verder zal hun afzet kunnen stagneren, doordat een groep van afnemers in de getroffen gebieden voorlo pig uitvaj,!, terwijl zij orders in bewerking hebben, welke niet kunnen worden afgele verd, of inkooporders hebben geplaatst, welke niet kunnen worden doorgeleverd. Wellicht zullen zich hier nog andere moeilijkheden kunnen voordoen. Voor de overbrugging van dergelijke moeilijkheden, zal ten einde deze bedrijven op gang te hou den, een bijzonder crediet kunnen worden aangevraagd bij het voor deze bedrijven Russen hadden hun Nyet-dag De tweedaagse schaatswedstrijd Zwe- ienRusland, in Eskilstuna, is abrupt afgebroken, doordat de Russen wei- gerden om op dooi-ijs verder te rijden. Sven Laftman zei na afloop: „de Rus- sen hadden hun „nyet" (nee)-dag en waren niet tot voortzetting van de i strfjd te bewegen. Er wordt nu nog naar een andere f iatum gezocht, maar dat zal dan wel volgend seizoen worden. Voorts is een Russin, Khalida Sjego- '■eva, in Lillihammer ook wereldkam- oioene bij de dames geworden. s dichtstbijzijnde kantoor van de Nederland- sche Middenstandsbank N.V. Ook indien een credietaanvrager recht streeks door de ramp is getroffen, zal dit bijzonder crediet in daarvoor in aanmerking komende gevallen alleen kunnen worden verstrekt voor overbrugging van bovenver melde liquiditeitsmoellijkheden. Geen cre diet zal worden verstrekt wegens materiële schade aan voorraden, bedrijfsuitrusting en panden, daarvoor zullen de afzonderlijk door de overheid getroffen regelingen gel den. Ambachtspatroons B. In de getroffen gebieden zullen op gro te schaal herstelwerkzaamheden aan licht beschadigde panden moeten worden ver richt en voor zwaar beschadigde panden noodvoorzieningen worden getroffen, ten einde grotere schade (bijv. instorten) te voorkomen. Een en ander kan zware eisen stellen aan financieringspositie van am bachtspatroons (timmerlieden, metselaars, stucadoors,. schilders, electriciens, enz). Zij zullen op zeer korte termijn personeel moeten aannemen, materiaal inkopen, enz. Bovendien zal het de getroffenen voor wie de werkzaamheden worden uitgevoerd, niet altijd mogelijk zijn de vorderingen van de ambachtspatroons snel te voldoen. Am bachtspatroons, die zich onder invloed van de hiervoor geschetste omstandigheden in liquiditeitsmoeilijkheden bevinden, kunnen zich ter verkrijging van een bijzonder cre diet eveneens wenden tot het voor hen dichtstbijzijnde kantoor van de Nederland- sche Middenstandsbank N.V. De Europese Adviescommissie, die in '44 in Londen zetelde en die afspraken maakte over het gemeenschappelijke toezicht op het na-oorlogse Duitsland, regelde niets om trent de geallieerde toegangswegen tot het midden in de Sowjet-zone gelegen Berlijn, hetzij over de weg. per rail of in de lucht. Dit werd door de Westelijke vertegenwoor digers zelfs opzettelijk vergeten, omdat zij er van uitgingen, dat het recht om in Ber lijn te zijn, tevens het recht inhield om er naar toe te gaan. En wel in volle omvang, langs alle mogelijke wegen. Bovendien wil de de commissie de Sowjets niet onprettig stemmen door apart deze kwestie op te werpen, vrezende dat dit hun wantrouwen zou opwekken. Toen de Westelijke geallieerden na dé Duitse capitulatie aan de bezetting van Ber lijn wilden gaan deelnemen, bleek al spoe dig welk een fout hier begaan was. Met de grootste moeite slaagden generaal Eisen hower en zijn plaatsvervanger, generaal Clay, er in, van de Sowjets enige toegangs wegen te krijgen. En dan niet eens bij schriftelijke toestemming, alleen maar mon deling. Op deze mondelinge afspraken met de Sowjets berust ook nu nog het gehele geallieerde verkeer van en naar Berlijn! Dat kan ook in de toekomst wederom tot moeilijkheden leiden, tenzij het Westen zich 'ferm op het standpunt stelt, dat het recht om in Berlijn te zijn, onverbrekelijk ver bonden is aan het recht om door of over de Sowjet-zone heen te gaan. Reeds generaal Clay begreep dat, toen hij er bij het begin van de Berlijnse blokkade aan dacht, met tanks naar Berlijn door te breken. Dat was toen misschien niet oppor tuun, maar het was stellig in de haak, Wan neer men dit in aanmerking neemt, hoeft men zich door geen enkele Sowjet-propa- ganda in de war te laten brengen. De ge allieerden blijven zich met recht bezig houden met Berlijn en zullen zich door vexaties niet laten verdrijven. Studenten aan de Middelbare school voor de Autohandel in Brooklyn krijgen volgens een nieuw systeem, per klas les in het be sturen van auto's. De Aetna Drivemeter helpt de studenten met het ontwikkelen van een goede techniek en routine in het rijden op de Amerikaanse „highways", die op het projectiedoek voor de klas worden getoond. De Denen hebben zoveel kleding bijeen gebracht, dat men er vermoedelijk wel 150.000 Nederlanders mee zou kunnen aan kleden. Behalve goederen tot een waarde van 17 20 millloen is in Denemarken 1 millloen aan contanten ingezameld. Aan zienlijke sommen zijn bijeengebracht door Munster en Bazel, Spanje en enkele buiten landse vakorganisaties, terwijl Italianen, die onderdak voor kinderen hadden aangeboden, zich thans ook bereid hebben verklaard in- plaats daarvan geldelijke hulp te verlenen. In Tanger wonen nog geen 200 Nederlan ders, maar in vier dagen tijds was daar reeds 23.000 bijeen. De actie beperkt zich dan ook beslist niet tot onze landgenoten aldaar. Een Engelse kunstschilder heeft een tekening gemaakt van een door het water vluchtende vrouw met een kind op de arm en reproducties daarvan worden ten bate van ons Rampenfonds verkocht. Anderhalf uur nadat H.M. de Koningin haar radiorede uitsprak, werd deze door radio-Tanger uit gezonden, waarna de finale van Beethovens Negende volgde: „Alle mensen worden broeders". Nederlanders te Bangkok, Vene zuela en Uruguay hebben aanzienlijke be dragen geofferd. Schotels vliegen boven Indonesië De laatste tijd komen bij het Indonesi sche persbureau Aneta in Djakarta dage lijks berichten binnen over de aanwezig heid van vliegende schotels boven Indo nesisch gebied. Achtereenvolgens zag in het begin van deze week de correspondent in Bandoeng persoonlijk een vliegende schotel door een theodoliet, zagen inwoners van Kotaradja kleurige schijven boven Atjeh en consta teerde men in Malang de aanwezigheid van een merkwaardige schijf, die als alumi nium glansde en een kleurig spoor achter liet. Bovenstaande foto toont Cor Wijker, bouw kundig - opzichter te Egmond aan Zee, die in zijn vrije tijd allerlei Bijbelse voorstel lingen in hout uitbeeldt, met een van zijn sculptures. Het talent van Wijker, die zich ook al heeft beziggehouden met boetseren en schilderen, werd na ruim dertig jaar eerst ontdekt toen hy enige werkjes expo seerde op een tentoonstelling te Egmond. Tegenwoordig wordt Wijker vaak opgedra gen versieringen vah kansels in kerken e.d. te verzorgen. Bekende werken van Wijker zijn „Kruisiging", „Evacuatie" en „Zoiid- vtoed", waarvan vooral het laatste van een buitengewone expressie is. Verstrekt door het Rode Kruis Dinteloord Geborgen en geïdentificeerd: DE BRUIJN, Pieternella Adriana, geb. 4.3.U, gehuwd met Mart. Janssen, laatste adres: C 57. Halsteren Geborgen en geïdentificeerd: DE EIJZER, Elisabeth Maria, geb, 6.11.30; MAAS, Cornelia Johanna Maria, geb. 27.2.47 te Halsteren, laat ste adres: B 304. Herkingen Begraven in de gemeente Dirksland: MELIS SANT, Tannetje, geb. 12.8.33 te Herkingen, we duwe van Volaart, laatste adres: Battenoordss- weg 264. Kruiningen Geborgen: DE BEL, Elias Cornells, geb. 9.5.36 te Kruiningen. laatste adres: Achterstraat 17; RIJKSE, Ferdinandus, geb. 23.1.36 te 's Hser- Arendskerke, laatste adres: Grintweg 5. ISieii w-V ossemeer Geborgen en begraven te Steenbergen: OOMS, Jacobus Adrianus Maria, geb. 10.7.35 te Nw.-Vossemeer, laatste adres: Kade 355: OOMS, Antonius Josephus, geb. 11.8.93 te Nw.-Vosse- meer. laatste adres: Kade 355; VAN SOMEREN, Joseph, geb. 23.9.45 te Nw.-Vossemeer, laatste adres: Pelsendijk 325. Stavenisse Steenbergen Geborgen en geïdentificeerd: DEKKERS, Adrianus, geb. 28.1.90; SCHUURBIERS, Mari nas Antonius, geb. 30.1.25. Texel Willemstad Geborgen en geïdentificeerd: BOS, Arie Bal ten, geb. 17.12.81. Debat in New York YF/annccr gewone mensen een huisje laten bouwen, dan denken ze daarover lang na. Eerst over het huisje zelf en vervolgens over de plek, waar ze het zullen zetten. Ook zulke rooskleurige dingen als het bou wen van eigen huisjes kunnen onprettige verrassingen opleveren. Voor de Verenigde Naties heeft men een groot huis gebouwd in de Verenigde Staten en gevreesd moet worden, dat het huls op de verkeerde plaats staat. Overal ter wereld had men het kunnen bouwen, wanneer men het maar niet zette in Moskou of New Ycrk. Nu zit men met de narigheid. VandaBg begint weer een vergadering van de Verenigde Naties. Twee maanden ge leden hield men op met vergaderen, ornaat men de klachtenlijst en de problemen niet aankon. De tijd zou raad brengen. Welnu, de tijd heeft geen raad gebracht en van daag zal men voor dezelfde moeilijkheden staan als twee maanden geleden. Omdat het huis van dc Verenigde Naties op de verkeerde plek staat, denken de Amerika nen, dat ze bijzondere bemoeienissen met het personeel van de Verenigde Naties hebben. "CV zijn lieden in de Verenigde Staten, die -*-• van de communistenjacht een politieke broodwinning maken en die binnenlandse populariteit verwachten van grove be schuldigingen. welke zij naar het personeel van de Verenigde Naties slingeren. Ze hebben het secretariaat van de V.N. gedoodverfd als een spionnenclub. die ge zuiverd moest worden. Ze hebben Abraham Feller die werkelijk geen communist was zo wanhopig gemaakt, dat hij zelfmoord pleegde. En ze hebben de secretaris-gene raal Trygve Lie, die door de Russen en hun aanhang werd geboycot, zover gedreven, dat hij voor zijn baantje bedankte. Deze onsmakelijke vertoning heeft tot ge volg gehad, dat de V.N. nu zonder secre taris-generaal zitten. Neen. het is verkeerd geweest, dat secre- tariaatsgebouw in de Verenigde StBten neer te zetten en aan Amerikaanse heethoofden de gelegenheid te bieden relletjes te maken rondom dat secretariaat. Men had er beter aan gedaan het gebouw van dc Verenigde Naties op te trekken in één der kleine sta ten, waar men zelf geen „wereldpolitiek" voert en waar dus een neutraal forum ge boden wordt aan de grote naties, die dat wel pretenderen. Het zal er in deze ver gadering bij de Assemblee wel van moeten komen, dat men opnieuw bij Trygve Lie gaat zeuren over langer aanblijven Eerst gaf men hem de dolksteek in de rug door die personeelszuivering en communis tenjacht en nu.... ziet men In, dat het niet gemakkelijk is iemand tc vinden, die zo wel hèt vertrouwen van de Westerse we reld, de Oosterse wereld enja, toch ook een klein beetje het vertrouwen van de Russen en hun aanhang heeft, want ten slotte zijn ook deze communistische landen lid van de Verenigde Naties. de agenda van de huidige vergadering van de Verenigde Naties staat de Korea-kwestie. Ze ip in de achterliggende twee maanden geen stap nader tot de op lossing gekomen. Het Formosa-grapje van Eisenhower heeft niets uitgewerkt. Er komt dus geen vrede in Koreade Chinezen blijven wachten op erkenning van hun staat en zolang die erkenning uitblijft, duurt de twist in Korea voort. Men heeft i geduld in Peking.... ensoldaten genoeg. Dit wordt dus niets in de V.N.- versaderlng. De kwestie van de collectieve veiligheid en van de maatregelen tegen agressie zal ook ditmaal besproken worden, Men zal het er niet over eens worden, om dat men elkaar niet vertrouwt. Dan zal er weer wel over Indo-China, over Tunis en Marokko en over de zuiveringen in Rusland en in andere IJzeren Gordijn-landen ge sproken wordenDie punten staan niet allemaal op de agenda, maar ze zullen er nog wel op gezet worden, want men kan er zo gezellig over debatteren en misschien zijn de extremisten in zulke landen ais Ma rokko nog wel bereid het debat in de Ver enigde Naties te begeleiden met een con cert van nieuwe relletlesMen pleegt in deze landen van relletjes veel te ver wachten, vooral wanneer men daarmee achtergrond geeft aan debatten in New York. Grote verwachtingen kan men van dat alles bezwaarlijk hebben. Deze vergadering van de V.N. zal waarschijnlijk een van de meest trieste worden in de korte historie dezer organisatieZij zal vermoedelijk bewijzendat er van organisatie van deze grote wereld met zijn honderden mil- lioenen mensen nog geen sprake kan zijn Men zal er goed aan doen van New York ditmaal niet het grote heil te ver wachten Texel Aanvulling en rectificatie Se lijst d.d. 8.2.53. Begraven: IJSKA, Redmer, geb. 2S.4.9S. laat. ste adres: De Waal 29: KUIP, Dirk. geb. 23.11.16, laatste adres: De Koog 36; DIJKER, Willem, geb. 14 12.95. laatste adres: De Waal 53; BER- NARDUS, WIeger, geb. 17.12.18. laatste adres: L»e Waai 81. Aanvulling en rectificatie 4e lijst d.d. 7 2.5J Begraven: WALS WEER, Siebrèn. geb. 17.4.29, laatste adres: Elerland C 12. Wereldkampioenschap voetbal 1954 in nood Kunnen eindronden niet in Zwitserland gespeeld worden Aangezien over de bouw van grote sta dions in Bazel en in Zürich bij volksstem mingen afwijzend werd beschikt is er in verschillende kringen twijfel gerezen of de eindronden voor het wereldkampioenschap voetbal (Jules-Rimetbeker) in 1954. die in Zwitserland zouden worden gehouden, wel in dat land zouden kunnen doorgaan. De voorzitter van het organisatie-comité en president van de Zwitserse Voetbalbond, de heer Enrst Thommen, verklaarde, dat voor de eindronden van het wereldkam pioenschap zes stadions in Zwitserland ter beschikking staan, namelijk in Bern (Wank- dorf), Lausanne, Genève, Lugano, Bazel (St. Jakob) en Zürich (Hardturm-sportveld). In de stadions Bern, Lausanne, Genève en Lugano kunnen onderscheidenlijk 60.000, 52.000, 47.000 en 33.000 toeschouwers een plaats vinden. De Ahoy breekt op De zandzuiger Ahoy heeft vandaag defi nitief zijn arbeid in het rampengebied be ëindigd. De zandzuiger zal in De Hoek. de werkzaamheden aan de Faustus voortzet ten, zodra de weersomstandigheden in gun stige zin gewijzigd zijn. ]\[IEMAND WEET wie het eerste horloge gemaakt heeft. Het heeft zich langzamerhand ontwikkeld uit de klok. Iemand vond de veer uit, waar door de slingergewichten overbodig werden. Zo ontstond een klok die op tafel kon liggen. Omstreeks 1510 vervaardigde men een uurwerk, dat klein genoeg was om een geheel nieuwe naam te krijgen. Men schrijft Peter Henlein, die van. 1480 tot 1542 in Neurenberg leefde, de uitvinding van het zakhorloge toe. Dit waren echter zulke zware, onhandige appa raten, dat men ze niet in de zak kon dragen, maar aan een ketting om de hals of aan een gordel hing. Men noemde deze dingen „Neurenberger eieren" en benutte ze eveneens als boksbeugels tegen struikrovers! TOT IN CHINA Tegen het einde van de zestiende eeuw begonnen de Hugenoten in de omgeving van Genève horloges te fabriceren. Het oudst bekende horloge werd door Martin Duboule vervaardigd en had de vorm van een tienpuntige ster. Dit antieke stuk be vindt zich in het museum van Cluny te Parijs. Andere horloges uit die eerste perio de hadden de vorm van tulpenblaaeren, honden, doodshoofden, duiven en nog veel meer. Reeds in de zeventiende eeuw ver vaardigde men te Genève „kalender horloges". Het is algemeen bekend, dat keizerin Joséphine een horloge aan haar armband droeg en dat de Zwitserse uit vinder Breguet een automatisch horloge „bouwde", bestemd voor Marie Antoinette, die echter nooit haar rekening van 30.000 francs betaalde. De horloge-industrie ontwikkelde zich van Genève uit in het Jura-gebergte benoorden het meer van Neufchatel. -De eerste horloge maker in die bnnrt was een jonge slote- maker, Daniel Jean Richard genaamd, die het horloge van een reiziger in één dag repareerde en er na anderhalf jaar zoe ken en knutselen een voor zichzelf wist te maken. In 1705 vestigde hij zich te Le Locle, waar hU zijn broers en zoons zijn nieuwe ambacht leerde. Al gauw vervaar digde de hele buurt horloges. Le Locle, I.a Chaux-de-Fonds en Bienne vormen nog altijd het middelpunt van de horloge industrie. Buitenlandse bezoekers kochten indertijd gretig alle horloges op, welke op een ten toonstelling te Genève prijkten, bekwame vaklieden uit Gqpève emigreerden boven dien naar Engeland en brachten daar de industrie. Maar ondanks eigen productie is Engeland één der belangrijkste afnemers van Zwitserland gebleven. De Zwitserse horlogemakers trokken de wijde wereld in en in de zeventiende en de achttiende eeuw telden zij zelfs Hindoe-prinsen onder hun clientele. In 1867 vervaardigde een horlogemaker uit La Chaux-de-Fonds Courvoisier ge naamd, voor de Gaikwar van Baroaa een horloge (versierd met 51 robijnen) in een kast, welke rijk. met diamanten bezet was. Dit unieke stuk kostte de Gaikwar hon derdduizend francs. Een Jezuietenpater nam in 1600 voor de aardigheid een paar klok ken mee naar Peking. In de achttiende eeuw bestelden de Chinezen graag twee horloges, die bij elkaar hoorden. Polshorloges: vakwerk Na het armbandhorloge van keizerin Joséphine hoorde men tot 1800 niet meer over dit type spreken. In dat jaar leverde een horlogefirma uit La Chaux-de-Fonds er een aantal 3an de Duitse marine. Men trachtte deze horloges bovendien ook naar Amerika te verkopen, maar de proefzen ding kwam terug met de opmerking: „onhandig". In 1904 waren polshorloges nog steeds niet op de markt verschenen, maar tijdens de eerste wereldoorlog werden ze populair. Thans is 80 pCt van alle Zwitserse horloges van dit type. Een polshorloge bestaat uit 160 onder delen en ondergaat 1650 bewerkingen. Dui- Het nieuwste nieuwtje ontsproten 15 aan het brein van de Zwitserse hor- I logemakers is een foto-electrische - klok, die 24 uur achtereen kan Jopen als ze één uur lang aan het licht is blootgesteld, kunstlicht of zonlicht, direct of indirect. Vier uren van mid delmatig licht zijn voldoende om de veer geheel op te winden. Plaatst men de klok daarna in het donker, dan duurt het vier dagen totdat de veer geheel afgelopen is. i Daar de veer van de klok nagenoeg J steeds geheel gespannen is men I loopt met dit kleinood toch niet als- 5 maar heen en weer van lichte naar 5 pikdonkere kamers loopt zij met de6 s 5 te groter nauwkeurigheid. Achter de drie ruitjes in de voet 5 5 van het klokje bevinden zich de foto- g s electrische cellen, die het invallende f I licht omzetten in een heei zwak stroompje. Daar deze cellen in serie 5 geschakeld zijn, kan dat stroompje een 5 5 motortje van 45 gram, dat via een ingewikkeld overbrengingsmechanisme s de veer opwindt, aandrijven. J Is de veer geheel opgewonden, dan i wordt het motortje automatisch uitge- 5 schakeld. zend gereedschappen worden hiervoor ge bruikt, van een schroevendraaier af. die zulke kleine schroefjes bewerkt, dat er 50.000 in een vingerhoed gaan. tot een machine, die de afmeting heeft van een kleine locomotief, waarmee men. tot een duizendste millimeter nauwkeurig, metingen kan verrichten. Ondanks dezè technische v/onderen is de Zwitserse horloge-industrie een handwerk gebleven. Het is de ervaren vakman, die het massa product vervaardigt, dat zo nauwkeurig is, dat de absolute tijd benadert. De Zwit sers zijn er zich echter terdege van bewust, dat zij hun product steeds beter, steeds mooier, steeds accurater moeten maken, willen zij de eerste plaats op dit gebied in de wereld behouden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 5