Verrassende ontwikkeling van talent van Claire Bonebakker Claire Bonebakker: Wildzang, maar geen Koekoek-Eenzang ZATERDAG 24 JANUARI 1953 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 Meesterlijke aquarellen op Haagse expositie Zuiver, poëtisch, krachtig werk, dat trilt van emotie. By Esher Surrey aan de Lange Voorhout in Den Haag exposeert tot 31 Januari de Veerse schilderes Claire Bonebakker haar werk der laatste jaren. Een vijftigtal doeken, aquarellen en tekeningen siert er de wanden jaren. Een vijftigtal doeken, aquarelen en tekeningen siert er de wanden en demonstreert, dat deze schilderes zich in een verrassend tempo ont plooit. Haar reizen naar de Balearen en Frankrijk hebben haar nieuwe impulsen gegeven en haar reeds thans gemaakt tot een opmerkelijke figuur in de rij der Nederlandse schilderessen. Als zich by haar zeer mooi palet en haar voortreffelijke techniek nog de verdieping voegt, die zal ontstaan, zodra Claire Bonebakker haar hartstochtelijke scheppingsdrift heeft leren beheersen, heeft haar werk een goede kans op het hoogste niveau aan te landen. Claire Bonebakker stelt de beschou wer van haar werk niet voor proble men. Zij is modern, maar zij staat volkomen afwijzend tegenover wat men abstracte kunst pleegt te noe men. Zij demonstreert een door en door gezond en zuiver aanvoelen van wat mooi is en geeft dat in een onge twijfeld persoonlijke stijl overtuigend weer. Haar werk is poëtisch, maar terzelfder tijd verre van vrouwelijk. Het is by alle poëzie fors, hevig man- nelijk-geconcentreerd, gedurfd van kleur, trillend van emotie. Dat zijn zonder uitzondering kwa liteiten. Maar vooral in haar schilde- tijen zou men vaak meer beheersing, Zij is zo Er is altijd onder kunstenaars veel gesproken over de kunst, maar stellig nooit meer dan in deze tijd. Wij willen daarop geen critiek oefenen, wij willen niet prijzen, wij willen alleen een feit constateren. Ondanks de ongehoorde com plicatie, ondanks die worste ling, ondanks die hevig botsen de meningen en belangen zijn er enkelen, aan wie deze bijna onduldbare strijd voorbij gaat. Die niet bewust de theorie af werpen, niet met een kreet: „terug tot de natuur", alle krampen van zich gooien, maar die nooit anders hebben gezien en gevoeld dan het natuurlijk, spontaan verband met water, lucht, bomen en bloemen. Er is veel moed voor nodig in deze tijd met zulk een eenvoudige waarheid te voorschijn te ko men. Nu zult u denken, dat ik er op aan stuur om te zeggen: Claire Bonebakker heeft die moed maar dat wil ik niet. Zij komt er niet aan toe om die moed te heb ben; zij is zo. Zij heeft een direc te verbinding met alle vanzelf sprekendheid, met alle argeloos heid, met alle eerlijkheid, met al le bruisende liefde; zij staat ver wonderd tegenover de gepijnig- den in de kunst, aldus mej. Vic- torine Bakker-Hefting in haar rede, uitgespi'oken bij de opening van de expositie. meer rust, meer bezonkenheid Wen sen. Haar bloemstukken bijvoorbeeld zijn zuiver, uitbundig, prachtig van kleur en men kan zich indenken, dat velen door die weldadige feestelijkheid wei nig minder betoverd worden. Maar er zit een zekere onrust in die doeken, die eensdeels een attractie is, ander zijds evenwel de gaafheid schaadt. Hetzelfde geldt voor haar water verven, die in Spanje en op Majorca zijn geschilderd. Haar „bergweg op Majorca" is meesterlijk van compo sitie, haar havengezicht in Concar- neau eveneens. De andere doeken uit deze periode zijn verrassend en zeer knap, maar het is wederom de kleur, die doet aarzelen. Naast deze werken hangen de Zeeuwse landschappen en merkwaardig: die zijn bezonkener, gaven in hun kleurengamma. Opval lend is ook, hoezeer deze Spaanse en Zeeuwse landschappen harmoniëren, omdat zij zo duidelijk het eigen ka rakter dezer schilderes tonen en toch de eigen sfeer volkomen behouden! DE AQUARELLEN. De aquarellen zijn wellicht sterker, dan de olieverven. Zij zyn het uitda- gendst van kleur, maar de sponta neïteit, waarmede zij zijn opgezet en uitgewerkt, schaadt hier. niet, hóórt om zo te zeggen' bij het aquarel en men vindt hier dan ook de knapste staaltjes van haar kunst. Haar „Opkomend Onweer" is een juweeltje, haar Studio in Parijs en haar Boten in Concarneau, haar Spaanse kust behoren tot het aller beste, wat op deze expositie hangt. DE TEKENINGEN. Tenslotte zijn er de tekeningen: uit Frankrijk, Spanje, uit Zeeland. Zij zijn raak, hard hier en daar, meestal „verhalend". Men is op zo'n tekening niet spoedig uitgekeken. Zonder zich' in details te verliezen, volstaat Claire Bonebakker niet met een impressie, maar vraagt zij aandacht voor het karakteristieke, dat haar in het land schap boeide. Zonder aarzeling mag men deze ex positie als een verrassing bestempe len. Zq toont bij al wat reeds bereikt is een ontwikkeling in het talent van Claire Bonebakker, die grote ver wachtingen wekt. Haar vorige tentoonstelling, in Pa rijs, was een opmerkelijk succes. De Franse critici waren enthousiast en voorspelden haar in Frankryk een even grote faam als menig Neder lands kunstenaar daar geniet. Inderdaad: in de jaren, die sedert haar vorige tentoonstelling in Neder land verstreken, heeft Claire Bone- baklter een zeer grote sprong ge maakt: de aandacht, die haar werk allerwege trekt, is volkomen gerech- vaardigd. Radio première van opera Van Haydn. In het K.R.O.-programma van Dinsdagavond a.s. zal in eerste radio uitvoering worden uitgezonden de opera van Haydn „Orfeo ed Euridi- ce". Solisten zijn: Frans Vroons (Or feo), Corry Bijster (Euridice), Leon Combé (Creonte), Nelly Smit (Ge- nio) en Care! Willink (Pluto). Het Brabants Kamerkoor en het Brabants Orkest werken mede o.l.v. Frans van Amelsvoort. Deze opera is pas in 1950 in de ar chieven van de vorst van Esterhazy, de beschermheer van Haydn, terug gevonden. Nadat de onvolledige hand schriften waren aangevuld, kon een jaar later, het werk voor het eerst worden uitgevoerd, n.l. ter gelegen heid van het internationale muziek feest te Florence. Deze radio-premie- re is tevens de eerste uitvoering in Nederland. Het gegeven voor de opera ontleen de Haydn aan het bekende verhaal uit de Griekse mythologie over Orfeo, de beroemde zanger der oudheid, die tot in de onderwereld doordringt om zijn geliefde, Euridice, terug te win nen. Het „Honk" in Veere Het „honk" in Veere, waaraan de schilderes Claire Bonebakker haar hart verpand heeft, draagt de naam „De Coerenblom". Het dateert uit 1570. Maar niemand verhaalt ons de geschiedenis van dit merkwaardige huis, dat door Claire Bonebakker tot een der opvallendste aan de Veerse Kade is gemaakt. Hard blauw zijn deuren en kozijnen. Hoog zijn de vensters en voor die vensters staan hoog opschietende geraniums, die prachtig contrasteren met het blauw. Dat huis was een „nest", vertellen de Veerenaars met onmiskenbare min achting in hun stem. En dat ivas het. Totdat Claire Bonebakker er zich over ontfermde. Nu is het alles wat een vrouw met verfijnde smaak van een oud huis kan maken. Zij weet de intimiteit en de sfeerdie de ouderdom aan zo'n huis hebben geschonken, te cultiveren en zij weet het tegelijkertijd te verrijken met het comfort van de twintigste eeuw. Zij zal de natuurlijke schoonheid, die alles wat de eeuwen getrotseerd heeft, eigen is geworden, aanvullen met wat haar persoonlijke smaak er in wenst. Zo'n huis kan inderdaad tot een „honk" worden. De Coerenblom is het geworden. In de gevelsteen staan de wapens van Oranje, Zeeland, Vlissingen en Veere. Heeft hier een bloedverwant van de Oranjes gewoondDe kronieken ver melden daaromtrent niets. En toch: van waar die wapens? Zinvol is de spreuk rond die wapens: Wie can 't passen. Dan die 't Coeren doet wassen In de Coe renblom? Claire Bonebakker heeft door het be houden van dit huis Veere een grote dienst bewezen! BERGWEG OP MAJORCA Restaurants zonder negers in Washington Het Amerikaanse hof van beroep heeft met vijf tegen vier stemmen ver klaard, dat het niet tegen de wet is, als men in restaurants of andere eet- gelegenheden te Washington weigert negers te bedienen. Het hof is van oordeel, dat de wet ten tegen rasdiscriminatie, die door de Washingtonse wetgevende vergadering in 1872 en 1873 werden aangenomen, thans niet toegepast kunnen worden, omdat zij aangenomen zijn vóór het tijdstip, waarop het congres de ver antwoordelijkheid kreeg voor het be stuur van de staat Washington. Groter hulp gevraagd voor vissersbevolking Blijkens het voorlopig verslag van de Eerste Kamer over de begroting van landbouw waren sommige Ka merleden ongerust over de opbouw van de publiekrechterlijke bedrijfsor ganisatie voor de landbouw. Het élan, waarmee de georganiseer de landbouw in 1945 zijn P.B.O. wilde, begint aan kracht te verliezen. De Benelux-samenwerking op het gebied van de tuinbouw achtte men onbe vredigend. Aangedrongen werd op een zo groot mogelijke hulp aan de vissersbevol king, opdat zij haar vak kan blijven uitoefenen. INTERVIEW MET EEN SCHILDERES. LANDSCHAP OP MAJORCA. Een tekening van Claire Bonebakker, die thans b*j Esher Surrey in Den Haa g exposeert. Het volgende schilderij zal altijd weer beter worden" Zigeunerhart vond honk in Veere. Ik ben geboren op Soerabaja, zegt de Zeeuwse schilderes Claire Bonebakker, die thans in Den Haag exposeert. En zy lacht zelf om dat „op". Gek, voegt zij er aan toe, ik ben a! op mijn elfde jaar naar Nederland gekomen en niet meer terug geweest. Tocli blyf je als alle mensen, die in Indië thuis waren, „op" zeggen by een plaatsnaam. Het was een ietwat wonderlijk begin voor een „picturaal interview" en bet werd er dan ook een, waarin veel over dingen gesproken werd, die ogenschynlyk weinig met palet en penseel te maken hebben. Neen, ik ben helemaal niet vroeg begonnen met tekenen of schil deren. Dat wilde myn moeder niet hebben. Zy was een buitengewoon lieve, bescheiden vrouw, die dol was op muziek. Zelf speelde zy uitstekend piano en daarom meende zij, dat ik ook met muziek moest beginnen. Het wilde niet. Verder dan tot timmeren op de toetsen heb ik het nooit ge bracht. Mijn aanleg Ja, die moet ik wel van mijn moeder hebben. Zij was uit gesproken kunstzinnig. Haar talen kennis was indrukwekkend, die had een grote liefde voor kunstgeschiede nis, zij schilderde voor haar genoegen bloemetjes op porselein, zoals veel meisjes van haar generatie deden, zij borduurde en dan was er natuurlijk de muziek. Soms denk ik wel eens, dat alles wat in myn moeder embryo naal aanwezig was, tot myn harts tocht voor het schilderen is gekris talliseerd. DYNAMISCHE VADER. Als de interviewer opmerkt, dat een mens gewoonlijk ook een vader heeft, haakt Claire Bonebakker daar on middellijk by in. Mijn vader was geen artistiek mens in de gewone betekenis van het woord. Hij had gevoel voor schoon heid, maar by hem domineerde het dynamische. Zijn beroep was bankier, maar hij was tegelijkertijd met ande re dingen bezig. Jarenlang is hij voor zitter geweest van „Pro Senectute" en hij was, om maar iets te noemen, medeoprichter van het Koloniaal In= stituut. Hij had een merkwaardige hang naar perfectie en slaagde er steeds in om wat hij begon tot een gaaf einde te brengen Met mij heeft hij heel wat te stellen gehad. Er moet n.l. toch ook 'n beetje zigeunerbloed in mijn aderen zitten, want ik ben een onverbeter lijke zwerfster en dat openbaarde zich al in Indië. Als anderen des middags hun dutje gingen doen, trok ik er op uit. Eerst in de tuin, waar ik in alle bomen klom, toen de tuin te klein werd in de omgeving. Het eeuwige verwijt was, dat ik me als een straat jongen gedroeg en niet als een meis je. Maar ik heb aan die tijd toch mijn diepe verbondenheid met de natuur te danken. STUDIEJAREN. Toen zy elf was, kwam Claire Bo nebakker naar Nederland. Zij werd er een braaf Lyceumleerlinge. Met de muziek wilde het nog altijd niet vlot ten. Wel werd het tekentalent ont dekt en er volgden tekenlessen. Zes tien jaar was zy toen. Tien jaar heeft het toen nog ge duurd, eer ik met schilderen, serieus met schilderen begon. Maar toen deed ik het ook met volle overgave! Ik ging naar Dresden en werd daar leer linge van professor Ernst Richard Dietze. Dat was in 1931 en drie jaar lang heeft deze zeer begaafde kunste naar mij opgeleid. Hij zette mij on middellijk „aan het model" en lang voor anderen daar aan toe plegen te komen, kreeg ik palet en penseel in mijn handen. Later viel mij zelfs een ,Meisterschüleratelier" ten deel. Mevrouw Bonebakker vertelt hoe het haar in 1933 in Duitsland te be nauwend werd. Zij verliet Dresden en Om te scheppen zijn vele gedachten nodig, een heel intellectueel leven, soms een opzettelijk willen nade ren der natuur, een inner lijke drang in de kunst iets te moeten Victorine Bakker-Hefting. begaf zich naar Parijs, waar zij les nam bij de Noor Anders Osteriind, evenwel slechts voor een korte tijd. Toen gaf zij het schilderen er een tijd aanmaar de schilderkunst had haar nu in haar greep en liet haar niet meer los. Het schilderen werd een behoefte en in 1938 debu teerde Claire Bonebakker met een tentoonstelling van haar werk bij Santee Landweer in Amsterdam. DEBUUT. Met ongelooflijke spanning wacht te ik de critieken af en het was ver bijsterend te zien hoe zij uiteenliepen. De een vond mijn landschappen verre superieur aan mijn portretten, een tweede vond dat portretten en land schappen volkomen in de schaduw werden gesteld door mijn bloemstuk ken. Ik heb me toen wel eens afge vraagd, of het oordeel van een recen sent niet volkomen afhankelijk is van 's mans smaak en humeurIk mocht echter niet ontevreden zijn. Een bepaalde critiek bewaar ik nog altijd. Iemand schreef toen: „Claire Bonebakker is een wildzang, maar geen koekoek-een-zang". Ik geloof, dat ik dat nog altijd niet ben In 1939 is deze schilderes naar Zee land gekomen. Zij vestigde zich in het vroeger door de begaafde Frits Lens- velt bewoonde Dijkhuis. In 1942 volg de de evacuatie, in 1946 de terugkeer en het betrekken van het huis „De Coerenblom" aan de Kade. VERLIEFD OP ZEELAND. En, zegt Claire Bonebakker, daar wil ik ook nooit meer weg. Ik mag dan in myn liart nóg zo'n zigeuner Nog steeds bourgeois-jacht in de Sowjet-Unie. Kannibalistische slavenhalers. Nicolai Michaiiof, die lid is van het presidium der Russische communisti sche partij, heeft bij de herdenking van Lenin's sterfdag, een grote rede gehouden. Dat gebeurde in het Bolsjoi- theater te Moskou. Hij verzekerde, dat er te midden van de Russen nog altijd mensen leven, die vijanden van het volk zijn en hij waarschuwde voor sporen van bourgeois-ideologie en overblijfselen van particulier bezit. Hij noemde de als dokters gecamou fleerde spionnen 'n moordenaars-or ganisatie, die zich zelf verkocht had aan kannibalistische slavenhalers van Amerika en Engeland. Michaiiof begon zijn rede met de verzekering, dat een nieuwe wereld oorlog onvermijdelijk zou leiden tot de ineenstorting van het kapitalistische systeem. Hij eindigde met critiek op het Russische regeringsapparaat door de lanterfanterij van bepaalde ambte naren te hekelen, Chr. vakbeweging over Benelux-conferentie. Toenadering mogelijk. De vertegenwoordigers van de Christelijke vakbeweging in België en Nederland het A.C.V., het C.N.V. en de K.A.B. hebben op een vergade ring te Utrecht als hun mening uitge sproken, dat de te Brussel gehouden Beneluxconferentie van betekenis is geweest. Er zijn belangrijke aanknopingspun ten gelegd voor een toenadering tussen het Belgische en het Nederlandse be drijfsleven. In verband hiermede zijn de genoemde vertegenwoordigers van mening, dat de concurrentievoorwaar den in een economische unie zo veel mogelijk gelijk moeten zijn. Voorts zouden het levenspeil en de werkge legenheid tot een zo hoog mogelijk ni veau opgevoerd dienen te worden en zou bij het zoeken van compensatie voor de in Nederland te verwachten huurverhoging, ernstig rekening ge houden moeten worden met de thans in Benelux-verband bestaande moei lijkheden op het gebied van het loon niveau. Deze drie vakbonden geven voorts een aantal richtlijnen aan, o.m. een stelsel van meer vrije loonvorming in Nederland, welke naar de mening van hun vertegenwoordigers nodig zijn om de toenadering geheel te doen slagen. zyn, ik heb toch de behoefte aan een bonk en dat heb ik in Veere gevon den. Ik ben daar tevreden en geluk kig, met myn bloementuin en mijn huis, met de schoonheid van Veere en de rust om te werken. Of ik dan nooit naar iets anders verlang? Natuurlyk! Ik trek er vaak op uit: naar Engeland, naar Frank rijk, naar Zwitserland, Majorca en Parijs. Maar lang houd ik het daar niet meer uit. Het heeft niets nieuws meer te bieden en ik ben blij, als ik by Bergen op Zoom het Zeeuwse land weer open zie waaieren. Daar ben je thuis, zek ik dan en dat is ook zo. Het schilderen is my een harts tocht geworden. Bloemen schilder ik graag, misschien omdat ik ze zelf kweek en ze heb zien groeien? Maar ook het landschap heeft mij toch tel kens weer in zijn greep: ik voel me er mee verbonden, ik groei er zelf in. Of ik nooit lui dreig te worden? Neen, want weet jetelkens als ik een schilderij klaar heb, voel ik dat het altijd nog een tikje beter kan en dat myn volgende inderdaad beter zal worden. En dan begin je maar weer, van voren af aan Gelukkig niet zonder resultaat naar het schijnt. Want de critieken op het werk van Claire Bonebakker worden steeds waarderender. Zij ont wikkelt zich tot een der beste Ne derlandse schilderessen, zo zij dat al niet isl

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1953 | | pagina 7