Wim Komman beschreef het harde
leven van de Korea-strijder
C
3
C
wm
Klankkarakter van het orgel is
in de loop der eeuwen veranderd
ROSALIND RUSSELL. EEN STER
WAARMEE MEN PRATEN KAN
ZATERDAG 20 DECEMBER 1952
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
LETTERKUNDIGE KRONIEK
Een boek-heet van de naald-
over een afschuwelijke werkelijkheid!
ZELDEN TREFT MEN OM EEN BOEK een omslag aan dat zo zeer een
eenheid vormt met titel en inhoud, als by de roman „Ik wil leven" van
Wim Hornman: een bevroren hand in een zonnig veld van oude sneeuw.
Duim en vingers zyn uitgestrekt als om iets te getuigen, ringvinger en
pink zyn gekromd over de voor altyd verkilde palm die zich gevuld heeft
met sneeuw. Het is de ontstellendste foto van een mensenhand, die men
zich voor kan stellen, zo goed als Horamans boek door zyn realistische,
byna fotografische exactheid, een der aangrijpendste oorlogsboeken werd,
die er zijn. Wie dit boek pas heeft uitgelezen laat het wel na, het te gaan
vergelijken met zyn soortgenoten, als bv. Norman Mailers „The Naked
and the Dead" (waarvan een slechte Nederlandse vertaling bestaat onder
de titel „Helden zonder Glorie") om de simpele reden, dat men na le
zing geen behoefte heeft aan enige letterkundige waardering. Om het
maar eens zo eenvoudig mogelijk te zeggen: na lezing van dit boek is men
blij en dankbaar dat men leeft, dat men droge kleren aan heeft, een dak
boven het hoofd, een brandende kachel in het vertrek, een boterham op
tafel en een bed om in te slapen. En dat men voorlopig althans ont
snapt is aan de oorlogsttèl waarin de schryver ons heeft meegevoerd. Een
hel waarvan wy helaas, de een meer, dan ander minder, byna allen wel
eens een proef hebben gesmaakt.
Wim Homman brengt ons naar
Korea, waarvan de naam alleen soms
al wrevel wekt of aanleiding geeft
tot ongepaste grappen, wegens de
eindeloosheid van het conflict en de
conferenties. Ondertussen vechten,
lijden en sterven daar mensen. Men
sen als Hornman en zijn vrienden,
mensen als U en ik, mensen van al
lerlei rassen, goede en slechte, maar
meest doodgewone doorsneemensen.
Soldaten trekken er vrijwillig heen,
omdat ze ontworteld zijn waar
door, wiens schuld is het of uit
avonturenlust of om te bewijzen dat
ze toch een vent zyn aan hen die dat
door HANS WARREN
betwijfelen, en ook uit idealisme. Do-
miné's en aalmoezeniers trekken mee,
door velen seh,eef bekeken, maar ze
delen gevaar en honger en ellende.
Ze dragen hun ranseltje in eindeloze
marsen en kunnen bezwaarlijk hun
gemoed eens luchten door te kanke
ren, knetterend te vloeken of zich
als de gelegenheid zich voordoet, te
bedrinken of naar een vrouw te grij
pen.
Het land van de Koreanen wordt
verwoest en platgebrand. Het vege
lijf en vaak niets meer, kunnen ze
redden in een bar winterklimaat. Het
sierlijk huisraad van de meer welge-
stelden: lage laktafeltjes, flonkeren
de vuurschermen, ja hun hele huizen,
ze dienen vaak om een vuurtje te
stoken in de ondraaglijke kou en het
fijne porcelein vergruist bij het in
slaan der granaten. Een oude vrouw
kan niet meer mee; ze zwerft door
de verlaten woning, vindt geen eten
meer en sterft ergens op de vloer.
Koeien en varkens, de kostbare be
zittingen van de armen, worden ge
vangen en geschoten of het wild is
en verslonden door verhongerde sol
daten wier ravitaillering al dagen
lang niet meer werkt. Een onbe
schrijflijke ellende, eenmensonwaar-
dige hel vol vuur en dood, dat is Ko
rea, en denken we daar ooit voldoen
de aan
Wim Hornman beschrijft dat on
beschrijflijke, en hij spaart ons
niets. Hij was er, hij schreef er
heet van de naald tussen de ge
vechten hy moet een goed
kameraad zijn. Zijn boek draagt
het stempel van eerlijkheid en
echtheid, van afschuwelijke wer
kelijkheid, op vrijwel elke bladzy-
de.
ullurele
aval cade
IN DEN HAAG wordt thans in 't ge
bouw van de Franse voorlichtings
dienst een tentoonstelling gehouden
over Victor Hugo en zijn werk.
CAREL BRIELS heeft aan de Lim
burgse. beeldhouwer Jacques van
Rhijn opdracht gegeven tot het maken
van een ontwerp voor een fontein
beeld, dat ter gelegenheid van de mu
ziekfeesten in 1953 te 's Hertogenbosch
in de Casinotuin zal ivorden geplaatst.
Het beeld is bedoeld als hommage aan
Herman van den Eerenbeemt.
„DE LIMBURGSE OPERA" heeft
besloten om in de toekomst als be
roepsgezelschap op te treden. De naam
is thans veranderd in „Zuidnederland
se Opera". Tegen het einde van het
seizoen zal men Verdi's „Troubadour"
op de planken brengen.
IN ROTTERDAM wordt thans een
tentoonstelling gehouden onder de ti-,
tel „Hoe was het ook weer". In drie
zalen van het gemeente-archief zijn
een aantal schilderijen, foto's en te
keningen bijeengebracht, die Rotter
dam's binnenstad tonen, zoals zij was
voor de verwoesting.
HET BALLET JOOSS zal in Janua
ri opnieuw in Nederland optreden. Be
halve enkele der reeds beroemde bal
letten, wordt o.a. een eerste uitvoe
ring gegeven van „Nachttrein", cho
reografie van Kurt Jooss en muziek
van Alexandre Tansman.
DE FRANSE SCHRIJVER en cine
ast Marcel Pagnol, het jongste lid van
de Académie Frangaise, heeft een
nieuwe film voltooid. Het werk, is ge
titeld „La Manon des sources" en de
intrige gaat over een bron, die is ver
giftigd en de liefde van een dorps
schoolmeester, die het van de vergif
tiging verdachte meisje haar onschuld
helpt bewijzen.
IN PARIJS wordt een omvangrijke
tentoonstelling gehouden van het he
dendaagse Spaanse boek. Men vindt er
een uitgelezen keur uit de sinds 1940
verschenen publicaties, in totaal ruim
5.000 werken.
„WAAROM DIT ALLES?"
Een groep Nederlandse soldaten, ver
trekt naar Korea. Deels zijn het man
nen die vroeger als vrijwilliger in
Indonesië vochten en die in ons land
niet meer aarden konden. Anderen
zyn uit allerlei andere motieven ge
gaan. Er zyn lafaards onder en hel
den, doodgewone jongens en ook ke
rels die gestudeerd hebben. Niets
wordt verfraaid of verbloemd: harts
tochten spreken hier, vëchtlust, haat
(ook onderling) en kameraadschap
zoals alleen frontsoldaten die kennen.
Ruwe humor is er ook en het cynis
me van sommige figuren werd niet
verzacht. De taal is realistisch; Hom
man is er gelukkig niet voor terug
gedeinsd de enige taal te gebruiken,
die by dit onderwerp hoort, de onver
valste soldatentaal. Wie door de
godslasteringen en zogezegd „ondruk
bare" woorden geschokt wordt, leze
niettemin door tot de allerlaatste
bladzij en hy zal dan overtuigd zijn
dat dit zo geschreven móést worden,
dat dé achtergrond van dit werk be
wust of onbewust één lange, vertwij
felde kreet is: „O, God, red ons, God,
waarom, waarom dit alles?" Maar
Homman is te sterk en te beheerst
om vormloos, slap sentiment in va
ge klachten te uiten.
Hij is soldaat, hy steekt zich Sn
vechtkleding. in een pantser, en hij
schrijft. Droog, enigszins schraal als
een kroniek, en toch beeldend. Er is
overeenkomst tussen zijn stijl en die
foto op de omslag: het is onvervormd
realisme dat aangrijpt. Hij kijkt
meedogenloos scherp in zichzelf en
in zyn makkers en superieuren. Ze
staan, als waren ze van glas, volko
men doorzichtig onder de felle schijn
werpers van zyn intuïtief intellect en
ze blijven daar mannen, óf ze staan
te kijk als lafaards, halfzachten, op
scheppers en pestkerels in allerlei
schakeringen. Hij observeert met een
mild hart, maar bedwingt vrijwel
ieder gevoel als hij gaat schrijven.
Illusies, dat men in het verre vader
land achter hen staat, hebben de sol
daten niet meer. Angst, honger, kou,
eindeloze regens, zijn hen nog ge-
duchter vijanden dan de communis
tische Chinese legers.
Er zijn momenten in dit boek, die
men nooit vergeten zal, als de be
storming van de heuvel 325 (culmi
nerend in de zinloze en smerige
woorden die de soldaten in het heetst
van het gevecht als strijdkreten uit
stoten, een van de schokkendst-eer-
Irjke uitbeeldingen van het beest-
worden van de mens die de literatuur
kent); als het verhaal over de Kore-
aan, die de bloederige stompen van
zyn afgeslagen handen wezenloos be
kijkt, en zich pas realiseert wat hem
overkomen is, als hy een klein vro
lijk hondje wil strelen dat tegen hem
opspringt; als de afschuweïyke tocht
over de wegen, bezaaid met halfver
gane lijken wier beenderen kraken
onder de zware autobanden.
„Ik wil leven" heeft U iets te zeg
gen. Het geeft geen oplossing, het
houdt op zoals het begon. Het is een
episode, een doorsnee, een beeld.
Maar een beeld dat de lezer niet los
laat, omdat het tot zyn geweten
spreekt. Daarom zou men willen dat
iedere volwassene dit boek las, ook
al is het letterkundig dan misschien
geen meesterwerk. Dat doet er in dit
geval niet toe: zoals reeds gezegd,
wordt men belachelijk wanneer men
deze roman literair zou willen waar
deren. Zyn grote verdiensten liggen
op ander terrein.
Wim Hornman: „Ik wil leven".
De Bezige By, Amsterdam.
Nederlands Orgel
naar Austin Friars
Reeds geruime tijd had de kerke-
raad der Ned. Herv. Gemeente te
Londen het voornemen om het orgel
voor zijn nieuwe kerk in Austin Fri
ars te Londen te doen bouwen in Ne
derland, doch het was zeer moeilijk
van de Engelse autoriteiten hiertoe
de vereiste vergunningen te verkrij
gen.
Daar de Nederlandse Herv. Kerk te
Londen de oudste Nederlandse Pro
testantse gemeenschap is en derhalve
een zeer bijzondere positie inneemt,
heeft de Engelse regering tenslotte,
b(j wijze van hoge uitzondering, de
deviezen voor de bouw van dit orgel
ter beschikking gesteld.
De opdracht tot de bouw is gegeven
aan de orgelmaker Willem van Leeu
wen Gzn. te Leiderdorp. Het ontwerp
is van Je hand van dr. M. A. Vente,
orgelbouwdeskundige te Utrecht, die
ook belast is met het toezicht op de
bouw en de afwerking van dit instru
ment, terwijl het front en de kast
ontworpen werden door de orgelma
ker, in overleg met dr. M. A. Vente
de architect der kerk, de heer Ar
thur Bailey te Londen. Het orgel, zal
24 sprekende registers tellen, ver
deeld over rugwerk, hoofdwerk, en
pedaaL
„Roz"' Russell, in haar nieuwste film:
„Never wave at a W.A.C."
(„Wuif nooit naar een W.A.C.")
„Muziek* wedstrijd
Koningin Elizabeth"
IN 1953 VOOR COMPONISTEN.
Voor het komende jaar wordt een
„internationale muziekwedstrijd Ko
ningin Elisabeth van België" uitge
schreven, waaraan ditmaal componis
ten van alle nationaliteiten en leef
tijden kunnen mededingen. De wed
strijd wordt te Brussel gehouden. Er
is een twaalftal prijzen beschikbaar
gesteld bestaande uit medailles met
daaraan verbonden geldprijzen van
150.000 tot 10.000 francs. De mededin
gers moeten hun composities onder
schuilnaam inzenden met in afzon
derlijke enveloppe hun personalia en
foto. De in te zenden compositie
(symphonie van drie of vier bewe
gingen. symphonisch gedicht, suite,
raphsodie of ander symphonische
composities) moet nog nimmer uit
gegeven of uitgevoerd zijn.
„De onbekende politieke
gevangene"
NEDERLANDSE BEELDHOUWERS
BEKROOND IN ANTWERPEN.
Te Antwerpen is een tentoonstel
ling gehouden van beeldhouwwerken
als voorbereiding van een expositie
te Londen onder auspiciën van het
„Institute of Contemporary Arts".
Voor deze Londense expositie zouden
80 beeldhouwwerken worden uitver
koren van kunstenaars uit alle lan
den der wereld. Op de voor-expositie
te Antwerpen van werken van beeld
houwers uit de Beneluxlanden zijn er
negen uitverkoren om mede te dingen
op de grote expositie te Londen. De
opgave luidde: een beeld te ontwer
pen „De onbekende politieke gevan
gene".
Voor een prijs kwamen in aanmer
king W. Couzyn. Amsterdam, eerste
prijs, H. Verhulst, Amsterdam, twee
de prijs, Verhaak, Breda en mevr.
Foranie, België, samen de derde en
vierde prijs.
PROBLEMEN ROND EEN INSTRUMENT
Volgende maand orgelbouwcongres
in Amsterdam
JAREN GELEDEN SCHIJNT HET GEBEURD TE ZIJN aldus begint
het sterke verhaal, dat wij eens optekenden uit de mond van een vrolijke
organist dat een orgelstemmer met zijn werk gereed was gekomen in
een van de grote Nederlandse orgels. Tevreden over gedane arbeid wilde
de man in het schemerduister van de oude kerk aan de lange weg begin
nen, die van de orgelgalerij langs stoffige nissen en over krakende trapjes
naar beneden voerde, toen hem door het hoofd schoot, dat de organist had
geklaagd over de blaasbalgenDaar kon hy nog wel eens even naar
kyken, zo meende de stemmer en met een paar stappen was hy reeds in
de blaasbalgenkamer. Keurig lag daar de grote balg, opgevouwen in rust
stand en verzwaard met eeuwenoude grafstenen, ,,'t Zat misschien in de
windleiding ginds" peinsde de stemmer verder en hjrj klom om beter te
kunnen kijken óp de balg
want er zyn vele andere problemen
in het orgelbouwersvak. Daarover is
het debat reeds jaren gaande, waar
bij de meningen nog al eens verdeeld
zyn. Begin volgende maand wordt
in Amsterdam een congres gehouden
van orgelbouwers en organisten, ge
organiseerd door de Nederlandse Or
ganistenvereniging, tijdens hetwelk
vele van deze zaken grondig zullen
worden besproken.
VROEGER
Plotseling vulde het vrij lage ver
trek zich met een geweldig geraas
en de grond onder des stemmers voe
ten begon schokkend en trillend om
hoog te gaan: iemand had de wind-
motor aangezet, waardoor de enor
me blaasbalg vol liep en de orgel
stemmer vry snel in de richting van
het plafond duwde. Nog een paar se
conden en dan zou hy bekneld zitten
tussen balg en zolderingVertwij
feld keek de man om zich heen
nog evenen danIn eens zag
hy de redding: een smalle gleuf tus
sen twee van de grafstenen, die als
ballast dienst deden. Bliksemsnel liet
hy zich daarin zakken en wachtte...
Wachtte anderhalf uur lang in een
hoogst-ongemakkelyke houding, tot
dat de organist want deze was het
die nietsvermoedend was binnenge
komen en de motor had aangezet
met studeren gereed wasAnder
half uur lang, terwyl uit honderden
pijpen klanken van Bach, Regér en
Franck in alle hevigheid op hem
neertuimelden
„PROBLEEM"
Met een flinke dosis aan goede wil
kan men in dit verhaal een orgel-
bouw-probleem ontdekken: „Is het
wel juist om de blaasbalg onder te
brengen in een vertrek met een zol
dering?" Het is echter moeilijk aan
te nemen, dat de vakmensen hierover
een serieuze discussie zullen opzetten.
Vroeger was het orgel een meester
stuk van vakmanschap, waaraan ja
ren werd gewerkt en dat onder de
handen van de bouwer groeide tot
een volmaakt artistiek geheel. Nog
altijd worden de namen van de Ne
derlandse orgelbouwers uit dat verre
verleden met ere genoemd en dikwijls
blijkt uit oude archieven, dat men te
doen had met hele families, waarin
het ambacht van vader op zoon over
ging. In de vorige eeuw echter be
gon het verval zich aan te kondigen:
het confeetie-werk begon ook hier
zyn funeste invloed te doen gelden,
terwyl de muzikale smaak andere
eisen stelde aan de klank van het in
strument. In de zeventiende eeuw
bijvoorbeeld de tyd van een Bux-
tehude en een Bach! was het ge
luid van het orgel van een totaal
eigen karakter, namelijk een heldere
doorzichtige klank, die nooit te „dik"
werd en waarmede geen foefjes wer
den uitgehaald, zoals het aanzwellen
van het geluid, neen, men kende een
vastomlijnde klank, waarin ook de
boventonen werden gehoord.
Maar de eeuw der romantiek wil
de anders en de organisten van
die dagen hadden andere idealen.
Van César Franck is de uitspraak,
dat hy het orgel als zijn orkest
beschouwde, met welke uitdruk
king het streven van de orgelbouw
uit die dagen vry goed wordt weer
gegeven. De onuitputtelijke klank-
mogelykheden van het symphonie-
orkest. wilde men ook op het or
gel realiseren en het lag dan ook
min of meer in de lyn, dat een
man als Charles Widor zyn orgel
composities „symphonieën" noem
de.
Het karakter van het orgel veran
derde: de stugge, heldere klank ver
dwijnt om plaats te maken voor een
verfijnd, rijk-gedifferentieerd effect.
Opmerkelijk is het, dat in deze tijd
ook de muziek voor het instrument
een verandering ondergaat en van
polyphoon de doorzichtige schrijf
wijze overwegend homofoon wordt,
het stemmenweefsel verdicht zich als
het ware.
Tenslotte komt ook de technische
ontwikkeling 'n handje helpen. Nieu
we bouwsystemen worden ontdekt,
waarby de rechtstreekse overbren
ging van de beweging der toets naar
het ventiel onder de pijp vervangen
wordt door een pneumatisch systeem,
waardoor de speelaard van het in
strument vederlicht wordt. Later ge
bruikt men voor de overbrenging
zelfs electrische stroom, terwijl nog
vele andere hulpmiddelen ontdekt
worden, die in het bijzonder zijn toe
gepast op het bioscoop-orgel. De
speeltafel van een dergelijk instru
ment heeft zodoende iets weg van
een schakelbord
KENTERING.
De kentering kon niet uitblijven.
Toen men enkele tientalle- jaren de
schoonheid van de oude orgelcompo
sities her-ontdekte, kwam men tot i
de ontstellende ontdekking, dat deze
muziek op de moderne orgels eigen-
EEN UITZONDERING
Een veelzijdige actrice, die reeds menigmaal
triomfen vierde
(Van onze correspondent).
NEW YORK, December Er zijn vele vrouwen In Hollywood, die het oog
strelen. Sommigen kunnen daarby nog zingen of dansen; een enkele kan ac
teren. Maar, wil men de illusie van bekoorlijkheid en schoonheid niet wreed
verstoord zien, stel ze geen vragen. (Er zijn er trouwens onder, voor wie
een persgesprek een grotere marteling is, dan zcvcn-weken-vroeg-opstaan
om een film te voltooien.)
In ons zakboekje staan de namen van drie Hollywoodvrouwen, waarmee te
praten vait. Claudette Colbert, wier Franse afkomst zich nimmermeer ver
loochend en wier charme in het dagelijkse leven zo mogelijk nog groter is
dan op de film: Myrna („The Thin Man") Loy, die het laatste jaar herhaal
delijk op congressen en culturele bijeenkomsten Oom Sam vertegenwoordig
de, mede in verband met het feit, dat haar echtgenoot een van de rechter
handen van Dean Acheson was (Myrna zal eerlang wel weer naar Holly
wood terugkeren, nu in de ommezwaai in Washington de taak van haar
echtgenoot op de schouders van een Republikein zal overgaan i: en Rosalind
Russell, de veelzijdige actrice die een blijspel als ,JMy Sister Eileen" kiem
en gloed wist te geven, het leven van de pas gestorven Sister Kenny tot on
derwerp maakte van een boeiende film en triomfen vierde in Eugene
O'Neill's „Monmlng Becomes Electra".
los te maken van het keurslijf der
grote studio's. „Ik ben nu een free
lance. Ik speel alleen een rol in de
film of op het toneel (in April
breng ik in New York een musical
versie van „My Sister Eileen") als
ik ervan overtuigd ben, dat die rol
mij ligt. of dat stuk film aan een be
paald doel beantwoordt De musical
is dus puur amusant voor het publiek,
en een potentiele bron van inkomsten
voor ons. Daaruit kunnen wij dan een
deel van de kosten van ons Spaans
avontuur bekostigen.
„Spanje is een avontuur. Er is nog
heel weinig door ons Amerikanen in
Spanje gefilmd. Ik ben er trouwens
van overtuigd, dat Hollywood tezeer
de platgetreden paden bewandelt. On
ze Spaanse onderneming beschouwen
wij niet alleen als een commerciële
zaak, maar ook als een missie. Wij
Amerikanen hebben mede tot taak
Europa beter te leren begrijpen. Dat
kunnen wij o.a. doen door middel van
de film. Wij hebben dus zeer sterk
het gevoel, dat onze film een gero
mantiseerde reportage over Spanje
moet worden. Dat was het uitgangs
punt. Daarna hebben wij een groot
aantal manuscripten gelezen". Daaruit
hebben wij het geraamte van een in
trige gedistilleerd, die opzettelijk zo
is vastgesteld, dat er in het verloop
van deze film veel wordt gereisd. De
hoofdrolspelers ziet men dus telkens
tegen een achtergrond van verschil
lende delen van Spanje. Wij zijn nu
bezig het scenario te voltooien, maar
het blijft het karakter van een span
nend avontuur behouden, dat zich af
speelt tegen de achtergrond van een
Spaanse traveloque.
En denk niet, dat wij alleen geïnte
resseerd zijn in de natuur, woeste
berglandschappen of mooie dorps
meisjes. Wij streven er naar op tal
van climactische ogenblikken van de
film het Spaanse karakter naar vo
ren te brengen".
NEDERLAND.
Wij wilden weten of ..Roz" in deze
zin ook wel eens aan Nederland had
gedacht „Zeker. Ik ken Holland vrij
goed. Maar jullie klimaat is zo on
bestendig
Roz zette een modieuze, het oog
vangende hoed op en knoopte er de
shawl (een soort oorwarmer) door
heen. Onze blik moet bewondering
verraden hebben, toen wij haar vroe-
of dit geïnspireerd was op de
vliegende schotels. „Eigen ontwerp",
ze vol vrouwelijke trots. „Ik ge
loof er in de dingen te doen die ik
leuk vind. Geschenken kopen, mijn
eigen kleren tekenen. (Roz staat al
menig jaar op de lijst der tien best
geklede vrouwen in Amerika), bin
nenhuisarchitectuur, tuinaanleg en.
daarnaast mijn carrière vervolgen en
toch nog tijd over hebben voor ande
ren". Roz is een van de stichtsters
van het Sister Kenny Instituut, dat
de strijd tegen de kinderverlamming
voert. „En vergeet vooral niet: het
kiezen van manuscripten voor een
nieuw stuk of een nieuwe film".
„Roz" Russell kwam dezer dagen
naar New York, 5600 mijl van
Hollywood, om er Kerstinkopen te
doen voor het familiefeest, dat zij in
haar geboorteplaats aan de Oostkust.
Waterbury, in de staat Connecticut,
gaat vieren. Wij vonden haar temid
den van flarden-van-enveloppen
waarop de boeken, de nylons en alle
andere geschenken, die des seizoens
zijn stonden vermeld. „Er is niets leu
kers dan geschenken uitzoeken voor
je vrienden", zei onze gastvrouwe, „en
je moet het als een hoge gunst be
schouwen, dat ik mij ervan laat af
houden", Een gunst, die tenslotte een
paar uur duurde. Want breng een ac
trice eenmaal op haar praatstoel, dan
tikt haar schoorsteenklok vuren als se
conden.
NAAR SPANJE.
Rosalind Russell kan echter ook
zichzelf wegcijferen. Zij en haar echt
genoot gaan deze zomer een film in
Spanje maken. Dit is een besluit van
vrij aanzienlijke draagwijdte Want in
de eerste plaats heeft zy zich weten
Twee maal Anton
van Duinkerken
En tweemaal Amsterdam
De uit Bergen op Zoom af
komstige Amsterdamse hoogle
raar prof. Asselbergs (Anton
van Duinkerken), die zoals be
kend benoemd is tot hoogle
raar te Nijmegen, heeft in de
loop der jaren zijn mening over
-Amsterdam grondig gewijzigd.
Dit blijkt uit een ingezonden
stuk in een Amsterdams dag
blad, waarin een gedichtje van
Anton van Duinkerken uit het
jaar 1936 wordt geciteerd. Am
sterdam kon in die dagen de
vergelijking met Brabant bij
lange na niet weerstaan:
(Uit „De Deftige")
In Brabant viert men carnaval,
Ik woon in Amsterdam,
Hier stinkt het leven overal
Muf als een kelderzwam.
Te leven boven den Moerdijk,
Dat is een trage dood!
Ach, als ik hier den mens
[bekijk
Schaam ik me om 't mens-zijn
[rood!
Mijn vrienden, spaart mij één
[verdriet,
En doet mij één plezier;
Als gij mij hier gestorven ziet,
Begraaft mij dan niet hier!
Onder dit gedichtje heeft de
schrijfster van het ingezonden
stuk slechts het volgende ver
meld:
„1952: Ere-avond voor Anton
van Duinkerken: Hij zal een
rede houden met als onder
werp: „Wat Amsterdam voor.
mij betekent!""
Concertzaal te Rotterdam?
De plannen voor de bouw van een
concertzaal te Rotterdam hebben eni
ge tyd gerust wegens de investerings-
moeilijkheden, welke zich het laatste
jaar hebben voorgedaan. Nu de om
standigheden echter zijn verbeterd,
kan het werk weer ter hand worden
genomen. Het bestuur van de Rotter
damse kunststichting heeft de heren
J. Drost, C. A. 't Hart, J. Hasper,
H. G. J. de Monchy, Phs van Omme
ren, prof dr. E. Reeser. ir. J. Rutgers,
ir. C. van Traa en mr. H. Vlug uit
genodigd met een nieuw plan te ko
men. Zij hebben hun benoeming aan
vaard en zijn met him werkzaamhe
den begonnen.
lijk niet te spelen was. Sindsdien is
er over een nieuwe orgelbouw veel
geschreven en gesproken en heeft
men al bouwende naar nieuwe en te
gelijkertijd naar oude wegen gezocht.
Daarby is het soms tot ernstige me
ningsverschillen gekomen en zijn er
zoal3 in elke kunst diverse
richtingen aan te wijzen. Het orgel
bouwcongres in Amsterdam, dat on
der leiding staat van George Stam,
zal zich nader met deze zaken bezig
houden, voorgelicht door enkele
vooraanstaande orgelbouwers (uit
Nederland en Denemarken) en theo
retici.
Juist omdat in deze periode zovele
orgels worden gebouwd, kan dit con
gres van uitnemende betekenis zijn,
temeer ook omdat men thans naast
de kennis van het verleden tevens in
zicht heeft in een juist gebruik van
de verworvenheden van de moderne
tyd. Een orgelbouw-renaissance, die
deze laatsten zou negeren, zou im
mers weinig van werkelijkheidszin
getuigen. Mede daarom zien velen in
den lande met belangstelling de con- I
clusies van het congres tegemoet. I
LIEVEL1NGSROL.
Zo kwamen wij op de geijkte vraag
omtrent haar lievelingsrol. „Dat zijn
er te veel om op te noemen. Boven
dien: je groeit met zoveel rollen op,
dat je steeds verlangend naar de vol
gende „kluif" stevent. Vergeet niet:
ik ben 40 jaar en ik moet dus mijn
rollen verstandig kiezen. Daarbij ben
ik natuurlijk niet meer geïnteresseerd
in de figuur van een ingenue. Gëef
mij maar een leuk blijspel, of een
karwei-van-een-rol in een melodra
ma. Zo eentje, waarvan je wat kunt
maken".
Roz werd toen interviewer en stel
de ons vragen over Europa en Zuid-
Amerika, een onderwerp dat haar
bijzonder pakt. Haar man is een
Deen, en in Scandinavië voelt zij zich
thuis als in Hollywood. New York,
of beter: Waterbury. Connecticut
Tot wij op de flarden-enveloppen
wezen en vroegen hoe dat nu met de
nylons, de boeken, de tabaksdozen en
het antieke zilver op het lijstje moest
Niet lang daarna liep een slanke,
elegante vrouw over Fifth Avenue,
volledig geabsorbeerd door de etala
ges en de namen op haar geschenk-
lijstje.
Lili Pieter van Leer
exposeerde in Parijs.
Het werk van de in Frankrijk wo
nende Zeeuwse schilderes Lili Pieter
van. Leer Bosman blijft de aandacht
trekken. Voor de Parijse herfstsalon
werd een doek van haar aangenomen.
Het kreeg een uitstekende pers.
Thans houdt Lili Pieter van Leer
Bosman in de Galerie Kleinberger ie
Parijs een expositie van 30 aquarellen
uit de Midi. zonnige landschappen uit
Zuid-Frankrijk. Zij werd uitgenodigd
om in 1953 werk in te zenden op de
tentoonstelling van de Hollandse
aquarellis tenkring te Amsterdam.