Achter grauwe schoolmuren worden wandtapijten gerestaureerd C 3 Vele Nederlanders worden thans uit Indonsië gezet Op jacht DE OPERAZANGERS HET BEST BETAALD IN J0EG0-SLAVIE! DINSDAG 2 DECEMBER 1952 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 8 LEVENSDOEL VOOR KUNSTENAARS EN INVALIDEN Hollanders en Friezen hebben het meeste gevoel voor dit werk (Van onze speciale verslaggever) De restauratie van eeuwenoude gobelins, zoals dit geschiedt in een grauwe, afgedankte school In Haarlem onder de wetenschappelijke leiding van mr. dr. G. T. van Ysselstsyn, is niet ieders werk. De ervaring heeft geloerd, dat de Noord-Hollanders en Friezen hier het meeste gevoel voor hebben. Deze zijn netjes en artistiek genoeg, en bezitten de noodzakelijke individualiteit om deze half vergane wandtapijten weer de gloed van een kunstwerk te geven, te maken tot een levend ornament, waarin diepte zit. Het merkwaardige feit doet zich voor, dat mensen met kwaliteiten uit an dere streken van ons land het gevoel daarvoor niet in hun vingertoppen hebben. Hun werk mist hoe correct het overigens verricht wordt de gloed van persoonlijkheid. Het wordt vlak en doods. Herstel van deze oude wandkleden, die soms niet meer dan flarden zyn, eist naast kennis en vakmanschap, een oneindig geduld. Vele jaren zijn er soms nodig om één tapijt weer de schoonheid te geven, die het merkte ken was van de oude meester-wevers en die er drie eeuwen geleden al de bijzondere hoge waarde aan gaf. In vijf lokalen van de oude Haarlem se school, veel te kort aan ruimte voor de vijf-en-zeventig kunstzinnige mensen en het veel p.'aatsvragende in strumentarium liggen de (jikwyls zwaar beschadigde kleden in een brandkast of gespannen op lange werktafels. „Altijd zijn dezelfde de len in de lange reeks van jaren ver gaan", zegt de bedrijfsleider, de heer Fred. Visser. „Altijd de bruinwollen partijen (omdat deze wol in vroeger eeuwen geverfd werd met een oxyde- rende, ijzerhoudende beits) en de gele partijen van Zijde (waarop het licht in de loop der jaren een vernietigende uitwerking had). Soms lijkt het, of meer zijn. Dat is een zorgenpunt voor mej. dr. Van Ysselsteyn, die de ziel is van deze hele onderneming, welke voor 60 gefinancierd wordt uit de Sociale Bijstandsregeling voor Beeldende kunstenaars en de rege ling, zoals die voor de D.UAV.-arbei- ders geldt en voor de rest door de ge meenten Nijmegen en Maastricht. Merkwaardige verhoudingen toch. Voor 60 betaalt het departement van Sociale Zaken de kosten van dit cultuur-historische werk. O., K. en W. schrapte de subsidiepost voor restau ratie van roerend kunstbezit van zijn begroting 1952. WAT GEREED KWAM. Wat is hier iD de loop der jaren tot stand gebracht. Wel, in de eerste plaats heeft restauratie plaats gehad van Haarlems beroemde Val van Da- miate 10,50 meter lang. Daar is in 1939 met enkele werkkrachten mee begonnen. Pas in 1949 echter bereikte het instituut, dank zij de samenwer- kleuren hog maar weinig te lij- ^encje kracht van Nijmegen en Maas- /ion hphhpn o-pnnri Wannppr mpn pr den hebben gehad. Wanneer men er echter even tegenaan tikt, ziet men ze tot stof verstuiven". tricht, z'n huidige niveau. Nijmegen had een zwaar beschadigd millioenen- bezit van 24 kostelijke gobelins, Maastricht een veel minder verwaar- loosde collectie van negentien stuks. In de Haarlemse herstelplaats van Nijmegen heeft inmiddels zes prach- 1 t[g gerestaureerde wandtapijten terug izijn nieuwe raadhuis, NIJVERE HANDEN. antieke textiel wordt steeds begonnen het patroon van ieder stuk, dat ge restaureerd moet worden, nauwkeu rig na te schildeaen op ware grootte, en te fotograferen m verschillende details. Naar het „carton" van de schilder zullen de wevers en weefsters aan hun lange getouwen en de stop- sters aan hun werktafels straks met tedere zorg en groot talent herstellen, wat hersteld moet worden. Dertien honderd tinten wol en vierhonderd tinten zijde staan hun daarbij ter be schikking. Soms is het nodig ruwweg uitge sneden gedeelten, die natuurlijk ge heel verloren gingen, opnieuw te we ven. Vier weefgetouwen vinden een {•laats in één klasselokaal. Weefstoe- en, die geheel in eigen beheer uitge dacht en vervaardigd werden. Beeldende kunstenaars, die anders In een steunregeling zouden vallen, en invalide arbeidskrachten me taalbewerkers, houtbewerkers en an dere vakmensen vinden hier een uniek en nuttig bestaan. Dit wil zeg- gen, natuurlijk zo lang er opdrachten zijn. Moeizaam en met veel zorg is het team opgebouwd, dat hier thans werk vindt. Maar aanstonds zal er voor de schilders het eerst geen werk I gekregen waar ze een rijke stoffering vormen. Maastricht acht. Vermoedelijk in 1954 zal de Maastrichtse collectie geheel klaar zijn. Over het gereedkomen van de Nijmeegse verzameling valt nog niets te zeggen. Verlof voor arbeid op vrije middagen. Aan hoofden of bestuurders van broodbakkeryen, banketbakkerijen, rijwiel- en automobielherstelplaatsen, bierbottelarijen, limonadefabrieken, slagerijen en vleeswareifabrieken, in wier onderneming geen arbeid wordt verricht op Donderdag 25 De cember 1952 en op Donderdag 1 Ja nuari 1953, heeft de minister vergun ning verleend, om in het tijdvak van Maandag 22 December tot en met Zaterdag 3 Januari a.s. het perso neel arbeid te laten verrichten op de op de arbeidslijst vermelde vrije middagen, indien deze niet op Don derdag zijn gesteld. Hierbij dient evenwel een gewijzigde arbeidslijst voor genoemde periode te worden opgehangen met vermelding van de tijdregeling op de dag, waarop deze vrije middag valt en welke personen Het verkeerde been. Een 65-jarige Amerikaan heeft tegen een ziekenhuis te Chicago en 67 leden van het daaraan verbonden personeel een eis tot schadevergoeding ten bedrage van 500.009 dollar ingesteld, omdat men hem het verkeerde been heeft afgezet. Het andere ontstoken been moest later in een ander zie kenhuis worden afgezet. Een berichtendienst voor weggebruikers. De K.N.A.C. heeft zich tot de minis ter van waterstaat gewend met het verzoek via de radio na de middag uitzending van het nieuws een over zicht te geven van de toestand, waar in de wegen in Nederland zich be vinden. Dit ten gerieve van personen auto-, vracht- en autobusverkeer. In de 517e staatsloterij. 5e klasse. 3e lijst, is een prijs van f 15.000 gevallen op No. 6674. 287. Heeft u op het nummer gelet, dal boven deze rubriek staat? Hoewel we de laatste keer No. 390 hebben afge leverd, zo meenden we toch vandaag met No. 287 te kunnen volstaan. Niet omdat we terug gaan rekenen of u oude kost van 3 maanden geleden wil len opdissen, maar om de eenvoudige reden dat we vandaag 391 eens in het twaalftallige stelsel wilden schrijven. Indien we papier en potlood bij de hand hebben, is het betrekkelijk een voudig vast te stellen dat 287 in hel twaalftallige stelsel inderdaad met ons dagelijks getal 391 overeenkomt (want 200 twaalft. is 288; 8 twaalfl. is 96 en 7 is in beide stelsels 7; samen dus 288 96 7 391). Maar nu weet ik niet, hoe het met üw reactie vermogen is gesteld, maar dat van ondergeteken de laat in dit geval volkomen verstek gaan, omdat het me eenvoudig onmo gelijk is 287 van het twaalftallige stel sel bij eerste oogopslag te realiseren als zijnde een hoeveelheid van 391 (in het tientallige stelsel). Evenmin als het mij onmogelijk is 100 te herkennen als 144. of 1000 als 1728. En een zodanige krachttoer zou toch vereist worden van het geslacht dat met 't tientallige stelsel is opgegroeid, doch dat gedwongen zou worden tot een zo ingrijpende hervorming als de invoering van het twaalftallige stelsel zou betekenen. De kinderen die daar aan op de lagere school zouden moe ten beginnen, zouden dit bezwaar uiteraard niet gevoelen, doch voor het bestaande geslacht zou het niet minder dan een ramp te betekenen, terwijl een volkomen ontwrichting van het nor male verkeer er het gevolg van zou zijn. Want wel zouden u en ik er na veel moeite waarschijnlijk in slagen in het nieuwe talstelsel te leren reke nen, doch het zou ons gemakkelijker zijn de oude kennis welke wij van het tientallige stelsel bezitten, volkomen over boord te werpen. En zo u in dit opzicht al gelukkiger mocht zijn, on dergetekende capituleert hiervoor al bij voorbaat.' Thans dienen we weer even terug te keren naar het Schliemann-testa- ment, waarover in No. 380 werd ge sproken, want verschillende lezers hebben mij de vraag gesteld, hoe het bedrog van Paul Schliemann dan toch aan het licht is gekomen. Nu, om u eerlijk de waarheid te zeggen, het lag er duimendik bovenop! H. Pélillon. Restaureren van vergane tapijtfragmenten met speciaal geverfde wol en z\jde. Het Wereldgebeuren Het onzichtbaar aanweven ran ontbrekende randen. BUITENLANDERS KWAMEN KIJKEN De personeelsraden in de bedrijven van veel betekenis De Joego-Slavische communisten zijn zeer trots op hun „dictatuur van het proletariaat", dat op zovele punten afwijkt van het systeem van de Sowjet-Unie. En zy voelen zich op dat terrein zo zeker, dat zy onlangs buitenlanders hebben toegestaan een kykje te nemen in hun binnenlandse aangelegenheden. „Wij hebben niets te verbergen", zeggen de autoritei ten, „en bovendien weten \vjj zelf, dat er nog veel niet in orde is. Maar wjj zyn van mening, dat we het buitenland de reeds bereikte successen mogen tonen". Daarmede bedoelen ze dan het „democratisch staatsbe stel" en de „staatsrechtelyke geiykheid". Het is inderdaad juist, zo schryft „Der Zeit", dat Joego-Slavië er, on danks alle moeilijkheden wat betreft de staatshuishoudkunde, veel beter voor staat, dan een of twee jaren ge leden. Er is weer Iets te kopen in de winkels; levensmiddelen en textielwa- ren worden weer geproduceerd. Bij een nadere beschouwing komt even wel aan het licht, dat deze zichtbare resultaten niet te danken zijn aan het „democratisch staatsbestel", maar voor een deel aan de verbeterde eco nomische toestand en in zekere zin ook aan de buitengewoon hoge cre- dieten, die Joego-Slavië de laatste twee jaar heeft gekregen van het Westen. Er zijn thans in Joego-Slavië twee processen aan de gang: het ene is de overdracht van de gesocialiseerde in dustrie uit rechtsreeks staatsbeheer in een soort particulier beheer der geïnteresseerden onder staatscontro le. Dit is eigenlijk het nieuwe, waar de Titoïsten zo trots op zijn. Het an dere proces is de terugkeer tot een economisch beleid, zoals Len:n in de twintiger jaren in Rusland invoerde en dat de eigenlijke werkzame factor is in de wederopbouw van de Joego- Slavische maatschappy, waarin te genwoordig ook de industrie een be scheiden rol speelt. EXPERIMENT. Desondanks is het experiment, dat Tito met het zogenaamde binnenland se democratische staatsbestel heeft verricht, niet oninteressant. Het is een soort medezeggenschap van de arbeiders. De vraag: „Van wie is de fabriek?", wordt beantwoord met het niet veel zeggende: „Van het volk". In werkelykheid is ze eigen dom van de staat Want de arbeiders zijn niet gerechtigd de fabriek te DREIGENDE MOEILIJKHEDEN De armoede en de onveiligheid nemen gestadig toe (Van onze correspondent in Indonesië) Er heersen de laatste weken een nog steeds toenemende bezorgdheid en onrust onder de Nederlandse werkers In Indonesië. Zeer velen hebben in die periode van de zijde der Immigratie nameiyii de onaangename mededeling ontvangen, dat zy dit land binnen twee maanden moeten ver laten en niet meer mogen terugkomen. Dit betreft niet alleen verlof gangers, die voor hun terugkomst een zogenaamde „re-entry permit" nodig hebben. In de meeste gevallen gaat het om Nederlanders, die hun Toelatingskaart moeten laten verlengen. Deze kaarten z(jn twee of drie jaar geldig, al naar gelang de tijd, dat men hier gewoond en gewerkt heeft. Tot voor kort geschiedde de verlenging ln vrywel alle gevallen zonder moeite en automatisch. Nu is dit anders geworden. Er wordt thans eerst, zo luidt het officieel, een onderzoek naar de antecedenten van de betrokkene ingesteld. Voor het me rendeel heeft dat tot resultaat, dat de verlenging geweigerd wordt. Zonder opgaaf van redenen. Officieus zijn die redenen wel bekend: bijna zonder uit zondering betreft het Nederlanders, die na de oorlog in Indonesië in mili taire dienst zijn geweest, of die in deze periode bij een officiële burger lijke instantie van het toenmalige Ne- derlands-indische Gouvernement heb ben gewerkt Voor dergelijke Neder landers blijkt het thans vrijwel óók onmogelijk een ..re-entry permit" te verkrijgen, wanneer zij met verlof naar Nederland gaan. Het gaat hierbij niet om een paar gevallen. Wanneer de Indonesische Overheid deze methode verder en stringent blijft toepassen, houdt zulks in, dat vele duizenden Nederlanders het land worden uitgezet INDONESIëRS VOORRANG. Het ligt kennelijk in de bedoeling het aantal „buitenlandse krachten" tot een minimum te beperken. Onder meer is dit zonder twijfel als een sti mulans bedoeld, om in plaats daar van Indonesische krachten een kans te geven. Dit is een politiek van nati onaal Indonesisch belang, waartegen men op zichzelf weinig kan inbrengen. De Nederlandse bedrijven en kanto ren hebben ook zeker geen bezwaar tegen het opnemen van Indonesische staf-employé's In functies, die vroe ger door Nederlanders bekleed wer den. Er is aan dit alles echter een „maar" verbonden. Er zijn vrijwel geen Indonesische krachten te krijgen, die zelfs aan de laagste eisen voor zulk een betrekking voldoen. Dit zal mis- door WILLEM BRANDT schien over een jaar of tien wél het geval zijn. Op het ogenblik is dit niet zo, en vele bedrijven in Indonesië staan nu dus voor de situatie, dat een ernstig personeelstekort de goede gang van zaken dreigt te verstoren. ONZEKERHEID. Een andere reden tot bezorgdheid onder de Nederlandse werkers in dit land is de zeer ongunstige deviezen- positie van Indonesië. Algemeen vreest men in de allernaaste toekomst maat regelen, waardoor niet alleen de winst- transfers maar ook de sociale overma kingen, spaargelden en dergelijke zul len worden besnoeid, terwijl wel te voorzien valt. dat de deviezen voor importgoederen ook opnieuw belangrijk zullen worden ingeperkt En dan is er nog de onveiligheid, die de laatste tijd weer toeneemt en het gebrek aan „lijn" in de overheids- politiek. het gebrek aan regeer-kracht waardoor veel onzekerheid heerst Een zeer ernstige zaak Is daarbij het in- disciplinair en oproerig optreden van sommige militaire commandanten. Het is nu wel duidelyk, dat er in het le ger tweedracht en spanning heersen en ook tussen een deel van het leger en de regering. Wat ervan aan de op pervlakte komt. is voldoende om de verkopen, het geld te verdelen en een ander baantje te zoeken, laat staan dat het volk zo 'ets zou kunnen doen. De bedrijfsvorm ziet er aldus uit: de arbeiders delen mee ln de onder nemingswinst. Deze uitkering kan een maandloon per jaar bedragen. De leidende figuren worden niet door de arbe Iers benoemd, maar door de regering. De benoeming moet echter door de personeelsraad worden goed. gekeurd. Deze personeelsraad stelt ook de arbeiders aan, welke meer dan 18 jaar oud moeten zyn en wel voor de duur van een jaar.. Een van de voornaamstetaken van de perso neelsraad is het vaststellen van de lonen, waarbij het wettelijke vast;, stelde minimummaandloon van 7000 d!nar voor ongeschoolde arbeiders niet overschreden mag worden. Deze raad kan ook over ontslagkwesties beslissen. Het netto-loon van een in dustrie-arbeider ligt ongeveer 15 pro cent boven het voorloorlogse salaris. Ook in Joego-Slavië kent men de kin derbijslag: schoolgeld en loonbelas ting zijn er minimaal. Daartegenover staat, dat de lonen er niet hoog zyn, zodat ook vele getrouwde vrouwen in de fabrieken werken. De hoog3tbe- taalden zyn in Joego-Slavië de auteurs en de operazangers. Zy krij gen hoge honoraria en behoeven geen loonbelasting te betalen. Franse scldaat in Duitsland gedood. Zaterdagavond is in het Duitse plaatsje Ockfen, by Trier, in de Franse zóne, een Franse soldaat ge dood en een andere gewond. Volgens een communiqué van de Franse autoriteiten werden de sol daten uit een café gejaagd en was er een vechtpartij ontstaan tussen de soldaten en 20 dorpelingen. De soldaten zouden geschopt en getrapt zyn en tenslotte zou een slager een op de grond liggende soldaat in de nek gestoken hebben. naarte politieke ontwikkelingen met ongerustheid gade te slaan. De in wendige conflicten leiden de aandacht van de problemen van de opbouw af. zy verzwakken de leiding, zy brengen angst en twijfel tot in hoge kringen. De toch reeds wrakke economische toestand, die veel wijsheid van rege ren en uiterste concentratie vereist, wordt er zo niet beter op. TOENEMENDE ARMOEDE Men doet nu van vele zyden een beroep op het volk om de eenheid te bewaren. President Soekarno reist rond en houdt vele redevoeringen. Of dat helpt valt niet te zeggen. De poli tieke verwarring en de toenemende armoede vormen twee factoren, die sluimerende sentimenten weer ge makkelijk wakker roepen. Onruststo kers en extremistische agitatoren heb ben in deze periode geen gebrek aan troebel water, waarin het vóórdelig vissen is. Vandaar ook de weer toege nomen onveiligheid. Dezer dagen dre ven er twee hoofdloze lijken in het grootste kanaal van Djakarta. De in het Engels verschijnende „Times of Indonesia" was de enige, die het feit vermeldde, en nóg wel in een hoofd artikel. Het blad schreef: „Het hui veringwekkende en tekenende van de situatie is, dat bijna niemand er enige aandacht aan besteedde. Het is een feit, dat de algemene toe stand in Indonesië in de laatste maan den snel achteruit glijdt, in elk op zicht. Er zal veel bezinning, krachts inspanning en medewerking nodig zijn om weer vaste grond onder de voeten te krijgen Daarom valt het voor land en volk van harte te wen sen. dat het beroep op eenheid en ar beid. van de president, niet voor do vemansoren klinkt Op 31 Januari 1952 zei president Truman van een andere Ameri kaan. dat hij een „pathologische sluipmoordenaar van reputaties was". Senator William Benton zei van de zelfde „Iemand", dat hy zich schuldig maakte aan meineed, traude en bere kende misleiding van het Amerikaan- se volk". I Dit zijn maar twee uitspraken over de heer Joseph Mac Carthy, senator voor Wisconsin en de grote man van dc Amerikaanse heksenjacht op com munisten. Men zou ze gemakkelijk kunnen aanvullen. Deze man ziet niet anders dan communisten. Hy heeft de Amerikaanse minister van buiten landse zaken Dean Acheson voor een commissie willen dagen op beschuldi ging van communisme. Toen generaal Mac Arthur moest aftreden als Ame rikaans opperbevelhebber in Azië, riep hy extatisch uit, dat dit heen gaan van Mac Arthur de grootste overwinning was, die de communisten ooit hadden behaald. ms de jongste presidentsverkie zingen steunae Mac Carthy de Eisen- hower-cainpagne met de bewering men raadt net! dat Stevenson feL telyk in dienst van het communisme stond. Lacht men om deze Mac Carthy in de Verenigde Staten? Neen, men durft niet om hem te lachen. De vrees voor een communist te worden aangezien en de wyze, waarop de heren Mac Carthy en zyn medestrij der Mac Carran de communisten jacht uitoefenen, doen vele Amerika nen de lach op de lippen besterven. Kort geleden werd hel secretariaat van de Verenigde Naties te New York onder vuur genomen door de jagers. Er viel een zelfmoord en een aantal mensen nam ontslag. Ook Trygve Lie, de secretaris-generaal. bedankte, hoewel dat ook andere oorzaken had. Nu hebben Zaterdag drie vooraan staande juristen een Amerikaan, een Brit en een Belg toch maar aan Trygve Lie de raad gegeven zijn bureau-personeel te zuiveren, niet al leen voor zover er werkende leden van de Amerikaanse communistische party onder zouden zyn. maar ook als de mensen er slechts van verdacht werden by ondergrondse acties be trokken te zyn. In dat woord „verdacht" zit het ge vaar. Men is zo gauw verdacht in Amerika. Men heeft daar verhoren geënsce neerd tegen lieden, die volmaakt on schuldig waren, maar toch „ver dacht". Dan werd er van die verhoren een pittig stukje televisie opgenomen en er ging een bandje over de radio en er kwamen stukken in de krant. Dat betrof dan alleen maar „verdach ten", die daarna tot de ontdekking kwamen, dat ze met vingers werden nagewezen, hun kennissen plotseling kwijt waren en dat ze maar beter de den zelf voor hun baantje te bedan ken, want het was voor hen toch niet meer uit te houden. Zaterdagavond 30 November 1952 opende senator Mac Carran een nieuw veld voor de commu- nstenjacht Hij verklaarde, dat niet slechts in vele middelbare scholen, maar ook in vele universiteiten haar den van communisme aanwezig wa ren. Er zouden onder het millïoen on derwijskrachten, dat in de U.S.A. werkt, circa 1500 communisten zyn en ze zyn „even gevaariyk als een bran dende lucifer in een kruitmagazyn". Dit laatste moge waar zyn, toch zal deze anonieme verdachtmaking weer werken als napalm in een korenveld: millioenen ouders en-kinderen zullen hun leraren op communisme gaan controleren met alle kwalyke gevol gen daarvan. De angst zal groeien tot het on4ragelijke. Hier is *en van de gevolgen: toen generaal Eisenhower als president van de Columbia-universiteit ver klaarde, dat het nuttig zou zyn, wan neer studenten het communisme be studeerden, omdat ze moesten weten waartegen ze zich moesten keren toen gaf vrywel niemand daaraan ge- hoor. want men zou eens verdacht kunnen worden!!! Een ander voorbeeld. Een redacteur van de Capital Times in Madison (Wisconsin) probeerde op onafhanke- lyksdag handtekeningen te verzame len onder een verklaring over de rech ten van de mens. Van 112 personen weigerden na lezing 111 het stuk te tekenenDe redacteur had een uittreksel opgeschreven van de Ame rikaanse onafhankelijkheidsverkla ring!!! Zover is men dan ln dat goede Amerika. Zo groot is de angst dat men voor een communist zal worden aangezien, en dat men in handen zal vallen van de Mac Carthy's en Mac Carran's. Men laat nu de kinderen al los op hun leraren en de studenten od hun professoren. Is dat nou eigenlyk niet precies datgene, waar we zo furieus tegen zyn achter het IJzeren Oordyn? En roeien we dan niet met dezelf de riemen, die Stalin zo graag han teert? Mac Carthy:zal wel even uitzoeken of U communist bent! Israël heeft bfj Amerika geprotesteerd tegen het schenden van zijn grens door Amerikaanse marlnevliegtuieen De vlieg tuigen. die tot de Amerikaanse Middel- lamïse Zeevloot behoren, brengen een vriendachjuaebezoek aan Jordanië.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 15