Wereldburger nummer één danst thans op Broadway C DE STAALPRODUCTIE IN ONS LAND 50 JAAR GAANDE VRIJDAG 7 NOVEMBER 3952 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT EINDE VAtf EEN GROOTS IDEE Een wereldhervormer werd in een theater .komiek" (Bijzondere correspondentie) NEW YORK, November Iedere avond stopt er een auto voor een the ater op Broadway, een lange slanke jongeman stapt uit en slentert met gebogen hoofd naar de ingang. „Hallo, mr. Davis!" roept de portier en overhandigt hem een paar brieven, „post uit Europa!" vrienden uit Parys, die nog steeds geloven, dat men met illusies de wereld kan verbeteren. Illusiesmet stof bedekt liggen ze op de zolder van zyn huisje aan de rand van New York: een paar pakken brieven, een rugzak, een tent en een oude Amerikaanse vliegersjas. In het huisje zelf wonen ook Nora, zyn vrouw en Joan, zyn dochtertje. Dat zyn geen illusies! En toch, als Garry Davis deze avond voor zijn gebruikelijke komieke rol op het toneel komt, heeft hy een bittere smaak in zijn mond. Een komieke heldwanneer be gon dat eigen] yk? Garry is een rare!" zeiden de ka meraden van de toen 23-jarige vlie ger Davis, als hij na zijn terugkeer van een vlucht over vijandelijk ge bied, zich van hun luidruchtige fui ven terugtrok, of bij een officieel feest stil in een hoekje zat te pein zen. ,,Garx*y is een held!" zeiden ze, toen hij, boven Duitsland neergescho ten en op avontuurlijke wijze naar door ROBERT KIEK Zweden gevlucht, daar uit een inter neringskamp ontsnapte, en tenslotte in Amerika te rechtkwam. Een held Ja, een rare heldToen Garry merkte, dat zijn machine getroffen was, dat hij viel, vond hij dat eerst een rechtvaardig einde voor het moor dende leven, waarin hij verzeild ge raakt was. Maar het mocht niet zo zijn, hij kwam er heelhuids af. Waar om juist hij? Waarom? Garry verdiepte zich steeds meer in het net werk van dergelijke vragen. Hij las werken van Boeddha, Lao-Tse, Plato, Gandhi en de Bijbel. Waarom moest er altijd oorlog zijn? Waarom waren de mensen niet tot een beter inzicht te brengen? Waarom leefden de volkeren niet in vrede met elkaar, hoezeer ze het ook wensten? „Garry is stapelgek!" waren de af scheidswoorden, toen hij rustig en vastbesloten, als een mens die een innerlijke roeping volgt, in Mei 1948 naar Frankrijk reisde. Daar zou in September de derde algemene verga dering van de Verenigde Naties in het Paleis Chaillot bijeenkomen. Op dit „wereld-territorium" sloeg een lange slanke jongeman rustig zijn tent op, kampeerde er in en zat over dag op de trappen van het Trocadero. Hij noemde zich „wereldburger" en was vastbésloten niet meer van zijn plaats te wyken, voor het Oosten en het Westen werkelijk vrede met el- Wie herinnert zich niet de sympathieke jonge man. die als „Wereldburger no. 1" voor het Paleis Chaillot kampeerde, zijn Amerikaanse pas ver scheurde, over de gehele we reld millioenen vrienden maak te en toen plotseling weer naar Amerika terugkeerde Tegenwoordig zingt en danst de „Wereldburger no. 1" in een „grappige rol" op Broad way. Zo eindigde een groots idee siaste Parijzenaars. Bekende Franse schryvers verklaren zich solidair met Garry Davis, de grijze, populaire pr.o- fessor Girard brengt de groeten over van professor Einstein. Tevergeefs waarschuwt de voorzitter van de Verenigde Naties, Evatt, voor „ver- keerd idealisme". Lord Boyd Orr, Nobelprijsdrager voor de vrede, laat zich inschrijven in het wereldburger- register. Op Kerstdag 1948 wordt de wereldburger No. 1 door de Franse minister-president ontvangen en op 31 December richt hij door de radio een Nieuwjaarsboodschap tot de vol keren. De wereldpers bericht, dat Garry Davis een reis naar .Moskou voorbereidt, om persoonlijk met Sta lin te spi'eken. In de smederij bewerkt men een blok cdelstaal met een hamer van drie ton valgewlcht. Tijdens het uitsmeden wordt het gloeiende blok onder de hamer verschoven en gedraaid met behulp van een manipulator, een rij dend stuk gereedschap, dat de gloeiende staaf tussen zijn „kaken" geklemd houdt. VOOR HETE VUREN Er zijn 81 soorten staal 875. Toen de eerste locomotief in Enge land werd geconstrueerdmeende men deze machine te moeten be schouwen als een 'ijzeren paard, dat in vlugger tempo de taaie zou verrich ten die de knollen voor de diligences was toebedeeld. De eerste trein die werd samengesteld bestond dan ook uit een locomotief waarachter enige "*Hïgences hingen. Nu was dat zeker niet de schuld nan de technici, maar méér van de autoriteiten die hen hiertoe als het ware geïnspireerd, hadden, door bij de vergunning tot aanleg van een spoorlijn te bepalen, dat de spoor- breedte niet groter mocht zijn dan de voorgeschreven afstand tussen de wielen van de toenmalige Enclise diligences, n.l. h Engelse voeten. Zo als gewoonlijk, bleek ook deze inspi ratie van hogerhand weinig vrucht baar, want de techniek stond nog niet op een dusdanig peil dat de stoommachines geconstrueerd kon den worden volgens de opgegeven getallen. Integendeel, de getallen hadden zich aan te passen aan de machine! Laten we wat duidelijker zijn. Stephenson probeer Se zijn locomo tief wel met de voorschriften in over eenstemming te brengen, maar het lukte hem niet. Want hoe hij pro beerde en paste, hij slaagde er niet in de cylinders binnen de wielen te krijgen. Deze beide cylinders waren n.l. wat royaal uitgevallen, of wat ons in dit geval juister toeschijnt de toegestane sjioorbreedte ivas aan de krappe kant. Bij de tegen woordige stand van de techniek zou een dergelijk bezioaar zich niet heb ben voorgedaan, want iedere moder ne constructiexcerkplaats is momen teel in staat U locomotieven te leve ren van alle maten die zich tussen de grootte van een olifant en die van een takshond bewegen. Maar by de constructie van de eer ste locomotief tuas men bij wijze van spreken al blij als het inderdaad een locomotief werd en omdat de cylin ders niet tussen de wielen pasten moesten de wielen dus een eindje verder uit elkaar komen te staan. De Engelse overheid werd dus voor de keus geplaatst óf wat royaler met de vergunning voor de spoorbreedte te zijn, óf géén locomotief. We moeten toegeven: de overheid deed de goe de keus en teas royaal. Want zij liet het verder aan Stephenson over de spoorbreedte te vergroten zodat de cylinders binnen de wielen kwamen te .liggen. En Stephenson maakte van zijn kant ook weer geen misbruik, ■want hij had. voor het opstellen van zijn beide cylinders slechts 8Y> duim méér nodig dan aanva/nkelijk was toegestaan. Vanzelfsprekend moesten toen ook de diligences die als spoor wegwagons werden gebezigd op een onderstel van dezelfde breedte wor den geplaatst. En dit is dan de reden waarom onze spoorbreedte de nogal zonderlinge maat van h voet en 8'A duim, of V/3,5 cm heeft. Hiermede zijn de rariteiten echter geenszins uitgeput, want we wilden U delen van een rijdende trein tonen die zich ten opzichte van de grond achteruit bewegen, inplaats van vooruit. Gelukkig komen ze echter wel alle tijdig op de plaatst van be stemming aan. H. Pétillon. Garry Da viesvan wereldburger nummer één tot komiek op Broadway. kaar gesloten hadden. Hy gaf bereid- willig inlichtingen aan alle journalis ten en zijn naam stond al gauw in alle kranten. Onder zijn foto stond „de gek van Chaillot". GESPREK MET STALIN Zó gek was Garry nu ook weer niet. Hij had niet voor niets aan het Cax-negie-instituut in Philadelphia theaterwetenschappen gestudeerd: hij wist, dat goede ideeën alléén niet helpen, ze moeten ook goed geënsce neerd zijn. De scènes liepen af als bij een goed toneelstuk: optreden bij het Amerikaanse consulaat, een man, ge naamd Garry Davis, geeft zijn pas te rug en verklaart, dat hij voortaan al leen nog maar „wereldburger" wil zijn. Zijn programma: afschaffing van de greixzen, opdat alle mensen in vrede met elkaar kunnen leven. Daar na slaat hij zijn tent op binnen het gebied van de Verenigde Naties. De wereldpers heeft een nieuwe sensatie. Er zullen nog vele sensaties vol gen: In eexx vergadering van de UNO staat dezelfde lange slanke man plot seling op de tribune en doet een be roep op het geweten van de vertegen woordigers der wereldmogendheden. Hij wordt weggeleid. Maar zijn idee froeit. In het Vélodrome d'Hiver oudt hij een rede voor 15.000 enthou- ,,Deze kaart bevestigt, dat de eige naar hiervan als wereldburger inge schreven is. Hij zal steeds volgens de beginselen van het wereldburgeridee handelen". Dit stond op de wereld- burgerkaarten te lezen die door het „Internationale Wereldburger-Secre tariaat" in Parijs uitgegeven werden. Als een lawine zwol de beweging aan. Wanneer Rembrandt in onze dagen geleefd zou hebben en de Staal De gemeenteraad van een stadje aan meesters te schilderen had gekregen, zou hij in Utrecht terecht gekomen de Zuid-Franse grens verklaarde, dat. zyn. By de Staalmeesters van De Muinck Keizer N.V., aan het Amster- hei^v?e'ie*e stac*ie zic}} >J;erste we- dam-Rijnkanaal, aan wie de eer toekomt dezer dagen vijftig jaar geleden ï5rÊïï5S3PM^ÏÏ3-DS: -e« eerst in 0„, tand staa. te fabriceren. 76 landen vroegen een „wereldbur gerpas aan. Toen kwam de grote teleurstelling, die volgens de sceptici móest komen: Radio Moskou brandmerkte op 20 Maart 1950 de wereldburgerbewe ging, die reeds illegaal naar Russisch gebied overgeslagen was, als „cosmo- politische gezindheid, gevaarlijk voor de grondslagen van de Sowjet- staat WEER IN HET GELID .Mouvement pour la compréhension mdiale" stond op de deur van de tweede verdieping van een groot kan toorgebouw in de Rue de Gramont in Parijs, de centrale van de wereldbur- ganisatie. Hier kwamen iedere luizenden brieven binnen uit de wereld, hier werkten al gauw dozijn secretaressen; hier werd gediscussieerd, de „Peuple du Monde" geredigeerd, de „wereld van morgen" voorbereid. Maar 'Garry werkte het liefst in zijn kleine kamertje in het „Hotel des Etats Unis" op Montpar- nasse, waar hij eenzaam voor zich uit zat te staren, net als toen in de oor log Wat hielp de wereldburgerpas Wat alle proclamaties? Toen Gari'y naar Engeland wilde reizen, wex'd hem het visum geweigerd. De Duitse autoriteiten gaven hem ook geen vi sum. Onder dc Rijnbrug in Kenl sloeg Garry nog eens voor een paar dagen zyn tent op. Het was Kerstmis 1950. Twee jaar geleden was hij op deze dag de gast geweest van de Franse minister-president En toen hoorde men steeds minder van de ..wereldburger No. 1". Tot hij op een dag met een Frans emigran tenschip naar Axnerika terugkeerde. „Ik loop maar. weer in het gelid", zei hij bij zijn afscheid tegen de journa listen. „Ik voel me beslist geen mar telaar: ik heb alleen ingezien, dat men met illusies alleen de wereld niet kan veranderen." Nu zingt en danst „wereldburger No. 1" op Broadway. NIEUWE PRESIDENTE BOND VAN PLATTELANDSVROUWEN. Na afloop van de Woensdag te Utrecht gehouden algemene vergade ring van de Nederlandse Bona van Plattelandsvrouwen koos het hoofd bestuur mevrouw D. Elema-Bakker uit Huizinge (Gr.) tot presidente. Zy komt in de plaats van mevrouw C. W. Willenge Pi*ins-Visser, die 's middags als zodanig afscheid had genomen. Er is een hemelsbreed verschil i heeft men een laboratorium waar in tussen het pionierswerk van een hal- weinige seconden het hardste staal ve eeuw terug en de staalproductie van dit ogenblik, al bleef de grond slag hetzelfde. Die grondslag is door toevoeging van koolstof en andere in grediënten uit het „broze" ijzer buig baar staal te smelten. Nog zijn er dus precies als vijftig jaar geleden de hete vuren, waarvoor de werkers in het bedrijf komen te staan. Maar het productie-apparaat werd alleen een beetje gemoderniseerd, geperfec tioneerd, op steeds maar wetenschap pelijke basis gelegd. In de heden daagse staalfabriek van De Mxxinck Keizer N.V. in Utrecht honderd jaar geleden in het Groningse Mar- tenshoek als smederij en ijzergiete rij begonnen daar werkt men met electro-vlamboogovens en een kern loze inductieoven, die ook wel hoog- frequentoven genoemd wordt. Daar Guus Weitzel en Peter de Hoog jubileren 25 JAAR BIJ DE RADIO Zaterdag 8 November vieren de heren A. W. Ph. (Guus) Weitzel en Peter de Hoog, hun 25 jarig jubileum bij de radio-omroep in Nederland. Weitzel vervulde aanvankelijk een administratieve betrekking bij de Nederlandse Omroepvereniging. Toen hij eens by toeval had omgeroepen kreeg hy" de boodschap: ,,U moet dat maar blijven doen". In 1946 kwam hij bij de Wereldom roep, alweer in een administratieve" functie, maar spoedig stond hy' op nieuw voor de microfoon. Sedert 1948 is zijn voornaamste taak, die van re porter. Bekendheid geniet hij vooral door zyn uitzendingen voor zeevaren den. Peter de Hoog begon als redacteur van de Radiobóde. Ook verzorgde hij de Avro-jaarboeken. Zijn belangstel ling werd getrokken naar dé pro gramma's zelf en hij startte de eer ste „bonte avond". Na de oorlog kwam hij bij de Wereldomroep als re gisseur. De 643ste K.L.M. vlucht op Zuid-Ame- rika, waarvoor het toestel de DC 6 B Jan Huygen van Linschoten Vrijdagmor gen te 1.30 van Schiphol is vertrokken, is er een met een speciaal karakter. De ze vlucht betekent de opening van de luchtverbinding NederlandChili. CE POLITIEKE VERSCHUIVING INDE VERENIGDE STATEN DEMOCRATISCHE MEERDERHEID •1 STATEN MET EEN 3 REPUBLIKEINSE MEERDERHEID STATEN MET IN 1548 EEN DEMOCRATISCHE MEERDERHEID De verkiezingsuitslag in de Verenigde Staten geeft een aanmerkelijke verschuiving te zien van de demoeraten naar de republikeinen. Indien men op deze kaart de statenindeling als punt van uitgang neemt voor een verge lijking met de presidentsverkiezing van 1948, vallen zeer grote verschillen waar te nemen. Men vergelijke hier voor de donkere arcering, waarmee de republikeinse staten van 1952 zijn aangegeven, met de dichte zwarte cirkels, die de democratische staten van 1948 markeren. tot in het merg bekeken kan worden en zo nodig gefotografeerd, of tot op duizendste millimeters de rekbaarheid gemeten. Ook de radio-actieve isoto pen staan de staalmeesters thans terzijde om de gezondheid van de af geleverde werkstukken te bewijzen. Geen wonder, dat er verschil is tussen staal en staal. Tegenwoordig zijn er een en tachtig soorten staal. Edelstaal, aan welks kwaliteit de hoogste eisen gesteld moet worden, vervangt nu veelal weer het ordinai re staal, dat eertijds de grondslag was voor dit bedrijf. Vijftig jaar staalproductie bete kent vijftig jaar groei en ontwikke ling, vijftig jaar van kwaliteitsver betering op hoog niveau. Een nooit aflatende zorg en scherpzinnigheid, die behalve nationaal ook internatio naal weerklank diende te vinden. Het is een nationale eer, dat Demka in staat gebleken is, zijn export te richten op Zweden, welks staal een wereldnaam heeft. Nederlands kwali- teitsstaal edelstaal vindt in Zweden afnemers. Meer dan woorden typeert dit feit de betekenis, die aan dit ruim 2400 man tellende bedrijf moet wox-den toegekend. Nobelprijs voor letteren naar Francois Mauriac Ook Nobelprijzen voor schei en natuurkunde. De Nobelprijs voor literatuur is dit jaar verleend aan de 67-jarige Franse romanschrijver en journalist Franyois Mauriac, die sedert twintig jaar lid is van de Academie Francai- se. Mauriac maakte zijn debuut met gedichten. Later werd hij roman- en toneelschrijver en journalist. Hij heeft talrijke artikelen in kranten geschreven, onder meer in het con servatieve blad „Le Figaro". Hij was een voor-aanstaand schrijver in de verzetesstrijd gedurende de jong ste oorlog. Zijn romans hebben een psveho-ana- lytisch karakter. Hij wordt be schouwd als Fxankxijks meest voor aanstaande Katholieke romanschrij ver. Van zijn romans zijn o.m. be kend: „Therese Desqueyroux" „Le Baiser aux lepreux", „Ca qui etait perdu" en „Le fin de la nuit". Mauriac zal ongeveer 110.000 gul den ontvangen. Rooms-Katholieke critici hebben hem er wel van be schuldigd, dat hij gaarne „onsmake lijke thema's" behandelt en morele kwesties vertroebelt door zijn be- schryving van abnormale mensen, voor wie hij medegevoel toont. Mau riac antwoordde hierop, dat hem slechts de waarheid ter harte ging en dat het „dwaasheid is onze lezers te doen geloven, dat wij in een veilige geordende wereld leven". Hij keerde zich tegen degene uit de welvarende midden-klasse, die uiterlijk fatsoen en geld boven alles stellen. De Nobelprijs voor scheikunde 5s dit jaar toegekend aan twee Britten voor hun werk op het gebied van de Chromatografie een methode van chemische analyse. Het zijn di-. .Archer John Porter Martin (42) uit Londen en dr. Lau- i-ence Millington Synge (38) uit Bucksburn. Zij hebben samen onder zoekingen verricht te Cambridge en later in de laboratoria van de wolin- dustx-ie te Leeds. Dr. Synge is lid van de Britse commissie, die het door de communisten geïnspireerde „volks congres voor de vrede" steunt, dat volgende maand "in Wenen wordt ge houden. Twee Amerikaanse natuurkundi- fen, die zich veel met kernonderzoek ezighouden, delen dit jaar de No belprijs voor natuurkunde. Het zijn prof. Edward Mills Pur- cell (40) van de Harvard Universi teit en prof. Felix Bloch (47) van de Stanford Universiteit in Californië. Di\ Purcell was een der eersten, die aantoonde, dat er wolken van wa terstof in de wereldruimte zijn. Dr. Bloch is de .uitvinder van een nieuwe Het Wereldgebeuren Souvereiniteit Zyn vriendinnetje had hem in de steek gelaten daarom was hij met een vriend naar een bier huis gegaan. Zoveel koel gerstenat was nodig om dc liefdessmart weg te spoelen, aat beiden in een roes raak ten. In deze roes wilden ze terug naar him schip, want ze waren zeelui. Ze pikten een onbeheerd staande taxi in en ook nog een bedrag van vijf dollar. Daarmee werd koers gezet naar de haven, maar cr moet iets misgegaan zijn, want toen ze wakker werden en de eerste peilingen ver licht hadden, bleek dat ze de grond van een gevangeniscel onder zich hadden. Wanneer dat nu maar suf weg een gevangenis in een onbenullige haven van West Europa was geweest, dan zou er niets fout gegaan zijn. Helaas gebeurde de samenvloeiing van liefdessmart met schuimend bier in Kobe (Japan) en de twee overtre- dei'S waren matrozen van Hare Brit se Majesteit's kruiser Belfast. Bijna zyn door dit incidentje ern stige diplomatieke ontwikkelin gen ontstaan. Het tere plantje van de goede be trekkingen tussen Engeland en Ja pan na de kille oorlog van '41-'45 juist zover opgewassen, dat een vre desverdrag van kracht kon woi-den is er even door in gevaar geweest. De Japanse rechter glimlachte niet, toen hij de beide overtreders voor zich ki-eeg. Hij legde hun 2 iaar gevangenisstraf op. De commandant van de Belfast schrok er van. Hij vroeg z'n mannetjes terug, maar heel beleefd antwoordde pi-emier Sjigeru Josjida: „Vredesverdrag is van krachtgeen speciale behandeling meer van Engelse militairenal leen U.S.A. heeft nog speciale rech ten". Minister Eden in het Foreign Of fice te Londen kwam er aan te pas, er werd geprotesteerd. Het antwoord luidde met de altijd-durende glim lach, die diplomaat Josjida op zijn brede gelaat weet te toveren: „Japan is souverein". Daarmee kreeg Engeland dan een voorproefje van de herleefde Japanse onafhankelijkheid. O, zeker de beide Engelse matro zen zijn deze week dat was twee maanden na hun arrestatie „over handigd" aan de Britse autoriteiten en dus door Japan vx-ijgelaten. Maar dat heette een „onverplich te" vriendelijkheid, nadat men duide lijk had getoond hoe zeer Japan staat op het respecteren van zijn souverei niteit. De weinig brave raatrozen waren tamelijk opgelucht toen zij vrijkwa men. „Dagelijks waren we op de mug- genjacht", zei een van hen. „Ik had het zo graag voor m'n mammie stil willen houden", zei de ander, „maar daarvoor zal het nu wel te laat. zijn". 'iet zo grappig gestemd is pre mier Josjida (74- jaar), die op het pad van de Japanse souve reiniteit voort wil gaan. Reeds werd uit Japan het geluid gehoord, dat hervatting van de Japanse handel met Rood China bittere noodzaak is en dat men zich daar-bij toch weinig kan aantrekken van Amerikaanse bezwaren. De linkerzijde-mensen in het parlement laten de waarschuwing horen, dat de Japanners geen kan nonen-voer voor Amerika's defensie willen zijnHet gerucht, dat wel licht Japanse troepen bij de Zuid-Ko- rea-defensie betrokken zouden wor den, heeft aan deze linkerzijde-heren koude rillingen bezorgd. „Wij hebben", zo zuchten Japanse economen, „een zekere schijnwelvaart door de aanwezigheid van de Ameri kaanse troepen en als gevolg van de Korea-affairemaar we moeten een andersoortige en stabiele wel vaart hebben". Naar die nieuwe wel vaart kijkt men uit. Van de Russen verwachten de Ja panners niet veel. De kwestie der nog niet teruggekeerde en wellicht nimmer terugkerende Ja panse krijgsgevangenen uit Mand- sjoerije grieft de Japanners sterk. Van de Amerikanen zijn ze huiverig. De vraag is nu welke richting de toe komstige buienlandse politiek van Japan zich kan bewegen. Josjida hoopt en speculeert op samenwerking met andere Aziatische landen, om zo geleidelijk vrij te komen van U.S.A. Daarbij zal een goede verstandhou ding met Engeland van veel beteke nis kunnen zijn. Vandaar dat de twee Britse muggenjagers hun cel in Kobe na een paar maanden mochten verla te11Zij en heel Engeland weten nu, dat de Japanners vriendelijke mensen -zijnmaar souverein volkomen souverein. Ni SJIGERU JOSJIDA glimlachend maar souverein. Het presidium van de opperste Sow- jet der Russische socialistische Sovjet republiek (het Russische deel van de methode voor het vaststellen van de I Sowjet-Urae) is van B. N. Tsjernoesof eigenschappen van atoomkernen. overgegaan op A. M. Poesanof.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 3