Honderdvijftig jaar sociëteit
„De Vereeniging" te Zierikzee
NOORS JOURNALIST STRIJDT
VOOR DE PERSVRIJHEID
„LUISTERCLUBS OPGELET!"
JUBILEERT
ZATERDAG 25 OCTOBER 1952.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAN KASTELEINS, OFFICIEREN, KRANTEN EN HONDEN
Notulenboeken onthullen boeiend
stuk maatschappelijk leven
MET KLEINE, BEDACHTZAME SLOKJES proefde in het jaar 1881
een Zierikzeese dokter de cognac, die de kastelein van de sociëteit „De
Vereeniging" hem had ingeschonken.
„Mmm."t zei de dokter en maakte met zyn gezicht de grimassen
van een volleerd kenner, die een drank met al zijn smaakzenuwen onder
zoekt, „mmmdat is kostje!"
De kastelein knikte instemmend en wees met een plechtig gebaar op
het etiket: „De naam zegt alles, dokter".
Andere soos-leden waren er bijgekomen en allen proefden met ernstige
gezichten het edele vocht. „Een goeie greep van je", zei de stadssecreta
ris tot de kastelein, „die cognac is best. Schenk nog maar-es in".
Zo gingen die avond in het jaar 1881 de leden van de sociëteit „De Ver.
eeniging" te Zierikzee vergenoegd en tevreden naar huis, met de zachte
nasmaak van de nieuwe drank nog natintelend in hun mond.... „Een goeie
greep van de kastelein!"
Enkele weken later echter was er
geen instemmend geknik meer, wan-
peer hij met de nieuwe cognac kwam
aanzetten. „De smaak ïs slecht", zei
de voorzitter geërgerd en schoof zijn
glas weg: „Geef maar koffie! Hoe
komt het eigenlijk dat de kwaliteit
op eens zoveel minder is?" De kaste
lein trok zijn schouders op en maakte
vage gebaren. „Dat moet 'em in de
fabriek zitten, meneer, kijk maar, de
fles is nog driekwart vol
De argwaan groeide echter bij de
soosleden en bij het bestuur, zodat
tenslotte in alle stilte een monster
naar de van ouds bekende fabriek in
Schiedam werd gestuurd. Enige tijd
later kwam het antwoord: „Het mon
ster bestond niet uit cognac, maar
uit slechte scherpe brandewijn
De kastelein had op een makkelijke
manier wat willen bijverdienen
JUBILEUM.
Dit verhaal troffen wij sober en
zakelijk gesteld in de notulenboe
ken aan van de Sociëteit „De Vereeni
ging" te Zierikzee, die volgende
maand haar honderdvijftigjarig be
staan viert. In de stille kamer van
de gemeente-archivaris van Zierikzee
hebben wij, dank zij de welwillende
medewerking van de huidige secreta
ris der sociëteit, jhr. mr. J. Schuux--
beque Boeije, her en der in deze ver
geelde geschriften kunnen bladeren
en daardoor kennis kunnen nemen
van een boeiend stuk maatschappelijk
leven uit de vorige eeuw: de „soos".
Het zijn maar korte aantekeningen,
die de secretarissen van ,,De Vereeni
ging" in de loop der jaren hebben ge
noteerd, vooral in het begin zijn de
notulen zeer summier gesteld, maar
niettemin onthullen zij, hoe toenter
tijd werd gewerkt en gedacht, terwijl
men er tevens de geschiedenis van die
dagen ook toen was zij bewogen
uit leert.
MOEILIJKHEDEN.
Direct reeds bij het begin, in het
jaar 1802. leest men over moeilijkhe
den, ontstaan met Franse officieren,
die in Zierikzee in garnizoen lagen.
Moet men hen normaal als lid toela
ten, dat wil dus zeggen met ballotage.
367.
Tot de vakken waarvoor ik op
school steevast een onvoldoende haal
de behoorde het „handtekenen". Hoe
wel de door mij afgeleverde prenten
zeker niet ongunstig zouden afsteken
.naast verscheidene bekroonde werken
van moderne meesters, zo bleek ik
mijn tijd toch te ver vooruit om waar
dering te kunnen vinden. Mijn pro
ducten waren kortweg erbarmelijk en
werden door de tekenleraar vol af
grijzen ten voorbeeld gegeven aan een
ieder die een dissertatie wilde schrij
ven over de samenhang van tekenta
lent en verdrongen zielscomplexen.
Mijn innerlijk moet zeer smoezelig ge
weest zijn en is dat nog, wat ik U on
middellijk door een tekening kan be-
toezwaaien: bij alle gebrek aan vaar
digheid heeft het me nimmer moeite
gekost een Chinees uit te beelden.
Twee schuine ogen en een tot staart
geknoedelde haardos waren spoedig
op het gedweeë papier gezet en ziet,
de Chinees stond er! Wat er verder
omheen kwam, deed weinig ter zake,
mits deze fijne karakteristiek maar
behouden bleef. Geen sterveling zou
zich meer in de bedoeling kunnen ver
gissen!
Maar hoe vol teleurstellingen is het
leven. Mijn conterfeitsels bleken ho
peloos ten achter bij de mode die
reeds lang de staart van het achter
hoofd had gebannen. Dat was de eer
ste slag. De tweede klap werd toege
bracht door de anthropologic en daar
mede was voor mijn tekenstift het
laatste restje van mijn uitdrukkings
mogelijkheden verdwenen. De mon-
goolse rassen hebben immers geen
schuin staande ogen, integendeel, hun
ogen staan even recht in de kassen als
bij ons. Maar zij hebben een naar de
neusvleugel verlopende huidplooi die
het boven-ooglid en de ooghoek be
dekt, waardoor de oogspleet vernauwd
wordt en enigszins scheef komt te
staan. Deze huidplooi staat bekend als
„mongolenplooï", maar wordt behalve
bij alle echte mongoolse rassen, even
eens aangetroffen bij de Hottentotten
en bij sommige Indiaanse rassen.
Overigens moeten we de vernau
wing van de oogspleet, tengevolge van
de mongolenplooi, ook weer niet over
drijven, want wij hebben de ogen ge
middeld slechts 1,2 millimeter wijder
open staan en dat is toch werkelijk
geen verschil om over te vallen.
Nu het weer volop herfst is moeten
we het ook nog even over het vallen
i der bladeren hebben. Want weet U dat
er een grote overeenkomst bestaat tus
sen seizoenwerkloosheid en afgevallen
boombladeren?
H. Pétillon.
of is het voldoende dat zij worden ge
ïntroduceerd? Het valt op dat de ver
houding tot de Franse bezetters niet
zo afwijzend was als later in de 20e
eeuw ten aanzien van de Duitsers,
maar toch hebben ze hun tegenstan
ders. En om nu te vermijden, dat de
heren officieren „afgestemd" worden,
met alle nare gevolgen van dien, be
sloot men hen als introducé's toe te
laten. Acht jaar later werd dit be
sluit echter ongedaan gemaakt, zodat
de officieren zich wel aan de ballo
tage moesten onderwerpen. Van con
tributie waren zij evenwel vrijgesteld!
BOETEN.
Het reglement van „De Vereeni
ging" is van de eerste dag af vrij
streng. Er worden zelfs boeten opge
legd aan diegenen, die zonder geldige
redenen wegbleven en soms wordt er
ernstig gediscussieerd over het feit of
er inderdaad een geldige reden be
staat. In 1854 beslist de vergadering
bijvoorbeeld met meerderheid van
stemmen, dat aan een lid wegens
niet-versehijnen geen boete zal wor
den opgelegd, omdat hp „wegens af
sterven van zijn zoon niet in publieke
gezelschappen kan verkeren".
De boeten worden nauwkeurig aan
getekend in de marge van de notulen
en ook hierin evenals uit de linan-
eiële jaarverslagen is de loop der
geschiedenis te volgen. Aanvankelijk
werkt men namelyk met Vlaamse
ponden, maar dan plotseling duikt
voor het eerst het guldensteken op:
Nederland is weer onafhankelijk ge
worden
wordt nog niet door iedereen gelezen,
zodat „De Vereeniging" als een soort
leesinstituut fungeert, waar men het
belangrijkste, dat op krantengebied in
Nederland verschijnt, kan aantreffen.
Over de keus van de bladen wordt elk
jaar gedebatteerd, soms kort en za
kelijk, maar soms ook heftig en be
wogen, omdat de politieke zienswijze
der leden een rol gaat spelen.
De naam van éen tijdschrift duikt
geregeld weer op „Illustration", een
Franse publicatie, die evenals de an
dere kranten aan het einde van het
jaar wordt verkocht. In 1853 brengt
de jaargang nog tien gulden vijf-en-
zeventig op, maar in 1877 is de prijs
gezakt tot vier gulden
In 1870, het jaar van de Frans
Duitse oorlog, is de jaargang incom-
{ileet. maar, zo deelt de voorzitter de
eden mee, „zodra de correspondentie
met Parijs weer kan worden hervat,
zullen de ontbrekende nummers wor
den toegezonden". En in dezelfde ver
gadering dankt de voorzitter enkele
leden zakenmensen die zo be
reidwillig waren om de telegrammen,
die-zij uit het buitenland ontvingen
en waarin dus het nieuws uit die da
gen was te vinden, voor de leden ter
beschikking te stellen.
De toendertijd verschijnende Pro
vinciale Zeeuwse Courant beviel in
1855 sommige leden niet en derhalve
stelden zij voor om voor dit blad te
BEDREIGD MET GEVANGENISSTRAF
Een meisje werd aangerand
Sedert Januari van dit jaar vecht 155 kilometer Noordelyk van de
Poolcirkel, waar ook al de storm van de groeiende staatsalmacht woedt,
een man voor het recht van de persvrijheid.
Kort geleden eindigde dit gevecht'met een vonnis: de rechtbank van
het stadje Harstad (4000 inwoners) in Noorwegen, veroordeelde de jour
nalist Erling Hali Hofsö, redacteur van het blad Folkeviljen, tot drie
maanden gevangenisstraf, die hy zal moeten uitzitten, wanneer hy een
naam niet noemt van iemand, die by een aanranding tegenwoordig was.
Voor mensen, die het daglicht
schuwen is de winter in het' Noorde
lijk deel van Noorwegen een ideale
tijd. De zon blijft de gehele dag onder
de kim en tijdens 't middaguur heerst
er nog een vale schemering. In de
huizen en de werkplaatsen moeten
overdag de lampen branden.
In Januari van dit jaar viel een
onverlaat, die zich beschermd waan
de door de poolnacht, een vrouw las
tig. Zij kon ontsnappen, maar móest
haar mantel achterlaten in de sneeuw.
Een soortgelijke ervaring deed en
kele dagen later een zestienjarig
meisje op. Ze werd door de kerel ge
grepen, die haar in de sneeuw wierp,
maar om onbekende reden ging de
man er toen plotseling van door.
Het bericht over de beide aanran
dingen verscheen in het blad van re
dacteur Hofsö en het bracht het stad
je in rep en roer.
De politie wilde de naam van het
zestienjarige meisje weten, want van
dat geval was geen aangifte gedaan
bij de politie. Maar Hofsö weigerde.
Het meisje wilde haar naam niet ge
noemd hebben in een aanrandings
geschiedenis. Iedereen zou nog jaren
over haar praten en dat wenste ze
niet. Hofsö stelde voor, dat de politie
haar vragen zou vastleggen op een
dicteerapparaat en dat dan het meis
je ook via het apparaat de vragen
zou beantwoorden. Dat kon haar ano
nimiteit bewaard blijven. Dit aanbod
werd verworpen. Commissaris Hel-
lander van de politie te Harstad zei:
„Aanranding en poging daartoe zijn
delicten, die door de openbare aan
klager vervolgd worden; de politie
heeft het recht naar de bronnen van
dit nieuws te vragen".
De zaak Hofsö doorliep alle stadia
van de rechtspraak in Noorwegen en
en het hooggerechtshof: Hofsö moet
spreken!!
Maar 't antwoord van Höfso was:
„Zelfs wanneer ik 3 maanden in de ge
vangenis moet, maak ik de naam
van het meisje nog niet bekend. In
de eerste plaats met het oog op het
meisjein de tweede plaats, om
dat wij, journalisten, nooit onze
bronnen noemen".
Alle Skandinavlsche bladen heb
ben nu grote artikelen aan het geval
Hofsö gewijd. Hofsö is de voorvechter
geworden van de persvrijheid in
Noorwegen of zoals het weekblad
Justitie deed stoffelijk
overschot opgraven
Op last van de Officier van Justitie
te Haarlem is op de algemene begraaf
plaats te Wormer het stoffelijk over
schot opgegraven van de op 23 Juli,
na een kortstondige ziekte in het zie
kenhuis te Purmerend overleden 44-
jarige veehouder D. G. uit Jisp. In de
loop van de dag werd sectie op het
lijk verricht, waarna Dinsdagavond de
herbegrafenis geschiedde. De uitslag
van het sectie-rapport is nog niet be
kend.
De Spiegel zegt„van de vrijheid,
die de kleine man heeft, om iets te
zeggen, dat hem op het hart ligt, ter
wijl hij toch om enigerlei reden zijn
naam niet bekend wil maken
zoals het zestienjaiige meisje uit
Harstad".
Op 24 October werd de „Dag der Verenigde Naties" gevierd. Er is op die
dag wat meer aandacht gevraagd voor het werk van de Verenigde Naties.
Tot dat werk behoort ook het verstrekken van voedsel aan noodlijdende
kinderen. De bovenstaande foto ïs genomen in een school in Guatemala,
waar de kinderen geregeld extra-voeding krijgen, dank zij de organisatie
der Verenigde Naties.
bedanken en de „Middelburgse Cou
rant" te gaan lezen. Ernstig werd de
ze kwestie van alle kanten bekeken
en tenslotte werd de beslissing- tot
een volgende vergadering aangehou
den. Toen besloot men toch maar „De
Middelburger" te gaan lezen
In 1884 komt een lid tot de ont
dekking, dat de Staatscourant van
de leestafel is verdwenen en dat vindt
hij erg onplezierig. Ik zou graag zien,
meneer de voorzitter, dat dit blad
weer op de leestafel kwam, alsmede
de kleine blaadjes, die in de provin
cie verschijnen
Tot een uitvoerig en principieel de
bat over de leestafel komt het in
1888. Tot dusver was „De Vereeni
ging" vrij gebleven van politieke in
vloeden maar de ontwikkeling van
de party en laat zich ook hier gelden.
Vijf leden stellen voor om „De Stan
daard" en „De Tijd" aan te schaffen,
teneinde zich te kunnen oriënteren
over de twee belangrykste politieke
richtingen in Nederland, „ook al zijn
geen der leden deze richtingen toege
daan". Uitvoerig wordt over deze
kwestie gediscussieerd, worden mo
ties en amendementen ingediend,
wordt er op gewezen, dat in de an
dere bladen dikwijls uitstekende pers
overzichten zijn te vinden en ver
klaart tenslotte een der leden, dat
hij „als goed liberaal geen katholiek
of A.R. dagblad zal bevoordelen".
Uiteindelijk wordt dan ook het voor
stel verworpen.
DIVERSE FACETTEN.
Zo komt een boeiend stuk maat
schappelijk leven te voorschijn uit de
ze vergeelde notulenboeken. Men
leert de prijzen van die dagen ken
nen (in 1854 een fles rode wijn f 1,20),
men maakt kennis met het culturele
leven van Zierikzee (concerten en
muziekfeesten), de gewoonten van
die dagen (in 1890 begint men de bij
eenkomsten om 8 uur omdat „de le
venswijze over het algemeen later
wordt en 7 uur wel wat vroeg is")
en vele andere zaken. In de vijftiger
Pensioenen der Kamerleden
worden verhoogd
De onlangs voorgestelde verhoging
van de pensioenen der Kamerleden is
uitsluitend bedoeld als een aansluiting
op de laatste verhoging van de ambte-
narenpensioenen, in verband met de
gestegen kosten van levensonderhoud.
Dit verklaart de minister van bin
nenlandse zaken in zijn nota, naar
aanleiding van het verslag van de
commissie van rapporteurs uit de
Tweede Kamer over het wetsontwerp
tot nadere regeling van de pensioenen
der Kamerleden.
De minister hééft het voornemen
om het vraagstuk van de herziening
der z.g. politieke pensioenen voor te
leggen aan de staatscommissie voor
de herziening der pensioenwetgeving.
De thans voorgestelde verhoging heeft
geenszins de strekking van een alge
mene herziening.
jaren bijvoorbeeld hebben vele leden
een hónd, (voor de jacht?), die zij
naar de soos meebrengen en in het
portaal vastleggen. Dat brengt veel
ongemakken met zich mee, omdat
„de toegangsdeur in dit portaal
draait". Men hield echter zoveel van
de honden, dat besloten werd een
„ijzeren hondenhok aan te schaffen
voor f18".
Nog altijd Is de Sociëteit „De Ver.
eeniging" een bloeiende instelling, een
van de weinig overgebleven sociëtei
ten, die Zierikzee in het verleden
heeft gekend. Het jubileum van Vol
gende maand is een viering ten voile
waard: men kan zich bezinnen op de
rijke geschiedenis, die de historie is
van stad en streek in de vorige en
deze eeuw.
STEMMEN UIT DE KERKEN
Zondagsschool-voor-de-radio voor de honderdste maal
in de aether dit keer uit Serooskerke (W.)
Een paar jaar geleden brachten we by vrienden in België een Zondag
door. Ze woonden geheel alleen als Protestanten in een R.K. omgeving.
Het was laat geworden met de avondmaaltijd. In eens schrikte een van
de kinderen op. Ze hadden de luisterclub van het Ikor vergeten, die al
een vijftal minuten aan de gang was. Dat was DE uitzending waarvoor
het drietal kinderen zich het meest interesseerde. Ze hadden geprobeerd
him kleine club groter te maken door er de kindern van het grote gezin
de overburen bij te vragen. Dat was niet gelukt, want ook zy luisterden
iedere keer als het „luistercubs .opgelet!" door de aether klonk.
Hoeveel gezinnen zullen er zo niet zyn, waar de ouderen moeten zwij
gen en het beheer over hun radio verliezen, omdat de kinderen er nu
eens naar willen luisteren, des Zondags om 7 uur, om de veertien d3gen.
Er is enige reden om deze week
de aandacht te vestigen op die uit
zendingen van het Inter Kerkelijk
Overleg Radio, achter welke uitzen
dingen de kerken staan van ons
land, die in de Wereldraad der Ker
ken zijn verbonden. Het zal n.l.
Zondag a.s. voor de honderdste keer
zijn dat deze Zondagsschool-voor-de-
radio in de lucht is. En voor ons
in Zeeland is er nu des te meer
reden er enige aandacht aan te
schenken, omdat deze honderdste
uitzending geschiedt van uit het
kinderhuis van Kinderzorg, dat in
Serooskerke op Walcheren staat.
Voor de radio komt dus een deel
van het grootste gezin uit onze
provincie, met zijn meer dan 200
kinderen, dat een warm plaatsje
heeft in zo menig hart.
Het is nu ruim vier jaar geleden
dat er in de kringen van de Ned.
Zondagsschoolvereniging zwaar werd
gedacht over het feit, dat het met
de Zondagsscholen in de grote ste
den niet goed ging. Voortdurend liep
het kindertal achteruit. Doch niet
alleen dit feit baarde zorg. Van de
kinderen die nog als leerlingen
stonden opgegeven, kwam een be
hoorlijk aantal nog zeer ongeregeld
ook. Na de laatste wereldoorlog was
dit beduidend slechter geworden.
Een nauwkeurig onderzoek wees uit
dat de oorzaak lag, vooral bij de
ouders, die niet meer bereid bleken
zich te regelen naar het Zondags
schooluur der kinderen. Het was
hun dan dikwijls te lastig thuis te
blijven met het gevolg dat de kin
deren weer niet naar de Zondags
school konden gaan.
Eenmaal aan het onderzoeken Is
men daarmee door gegaan. Men wil
de wel eens weten hoeveel kinderen
in Amsterdam, van de leerplichtige
leeftijd, nog op enige wijze met het
Evangelie in aanraking kwamen.
Helemaal precies is dit natuurlijk
niet na te gaan. Maar het resultaat
was ontstellend. Van zeker meer
dan de helft van het aantal kinde
ren dat er in onze hoofdstad leeft,
moest men wel aannemen dat zij op
geen enkele wijze met het Evan
gelie in aanraking komen.
Na kennis te hebben genomen van
deze, voor Zondagsschoolleiders har
de werkelijkheid, kwam de vraag:
wat moeten we nu doen. Een ziek
te, althans de symptomen daarvan,
is gemakkelijker vast te stellen, dan
dat het geneesmiddel gevonden is.
Hoe zeer men ook met de vraag
verlegen was en hoe zeer men over
tuigd was dat er hier geen wonder
middel te vinden was, waren allen
die er zich mee bezig hielden van
oordeel, dat er in ieder geval iets
moest worden gedaan.
WAT DAN?
Als de kinderen zich niet meer
voor de Zondagsschool interesseren,
waarin stellen ze dan wel belang?
Algemeen werd het antwoord gege
ven: voor de film en voor de radio.
Toen is het besluit gevallen dat er
dan in die beide richtingen iets ge
zocht moest worden. Er is studie
gemaakt van de Engelse kinder
film-clubs en er is contact gezocht
met het Rank-concem, dat, wonder
lijk genoeg, uit het Zondagsschool
werk is voortgekomen. Zo zijn er
in Amsterdam, later ook in ande
re steden, kinder-film-clubs begon
nen, waarbij men de propaganda en
het aanwijzen van de plaatsen in de
bioscoop en dergelijke dingen, zoveel
mogelijk door de kinderen zelf liet
verrichten. Deze filmclubs zijn maar
een matig succes gebleken. De gro
te moeilijkheid was de geschikte
film.
Eveneens Is contact gezocht met
het LK.O.R. Zou het soms mogelijk
wezen Zondagsschool te houden voor
de radio? Na enige proefnemingen
is toen de eerste uitzending geko
men, die gevolgd is door een nog
steeds voortgaande reeks. Deze uit
zendingen hebben een vaste plaats
op het programma behouden. Vanuit
radi'okringen is wel eens gezegd dat
er weinig uitzendingen zijn waarnaar
zo veel geluisterd wordt. Er zyn
luisterclubs gevormd; groepjes kin
deren, die samen luisteren naar deze
uitzendingen. En .al wordt hetgeen
voor de radio te horen is ook voor
dien opgenomen, omdat het tech
nisch moeilijk en heel kostbaar zou
zijn om direct uit te zenden van een
ver van Hilversum gelegen plaats,
toch zyn liet de luisterclubs zelf,
die om de beurt deze uitzendingen
mee verzorgen. Zo zal dan de hon
derdste uitzending zijn vanuit Kin
derzorg te Serooskerke.
Deze uitzendingen, zijn een teken
dat er zich iets verlegd heeft in de
belangstelling van de mensen en ook
van de kinderen. Behalve de kerk
diensten zijn er voor de radio op het
ogenblik allerlei uitzendingen die voor
de kerk niet van belang zijn ontbloot.
We denken aan vragen die worden
behandeld, aan zangdiensten, zieken-
uurtjes enz. Er is sinds enkele we
ken een radio-catechisatie bij geko
men. Maar ónder deze alle lijkt ons
die radio-Zondagsschool toch een
van de belangrijkste uitzendingen.
Hier wordt het kind aangesproken.
En een kind heeft de beste oren om
naar het Evangelie te luisteren, zo
dat Jezus tot ouderen zegt dat zy
moeten worden als de kinderen. Al
lerlei werk onder z.g.n. buiten-ker-
kelijken in verschillende vorm, is
aangepakt. Het gaat moeizaam. Het
is een vraag of het werk van de
kerk zich niet veel meer zou moe
ten bezig houden met het kind dan
dat tot nu toe het geval is geweest
en of er niet voortdurend gezocht
moet worden naar andere en betere
methoden om belangstelling te wek
ken. In dit opzicht doen de Ikor
uitzendingen met de luisterclubs
goed werk.
H.
Het Wereldgebeuren
Adrienne zei neen
Een beroep op het wereldgeweten,
dat wilde dr. L. Figl, bondskanse
lier van Oostenrijk doen toen h(j
deze week op bezoek kwam in Neder
land. Hij is er niet toe gekomen.
LJlings moest hy terug naar Wenen,
want achter de rug van de kanselier
had men in Oostenryk een kabinets
crisis gekweekt.
De president van Oostenrijk, Th.
Körner, heeft echter voorlopig het
ontslag van Figl niet aanvaard, want
de moeilijkheden zijn in Oostenrijk te
groot om er ook nog een kabinets
crisis bij te kunnen velen.
Over die moeilijkheden had dr. Figl
een eo ander willen vertellen in Ne
derland: dat de Russen nog altijd
200 bedrijven in Oostenrijk ais oor
logsbuit vasthouden, dat ze 2,2 mil-
lioen ton olie winnen op Oostenrijks
gebied, waarvan Oostenryk 800.O00
ton mag kopen (de rest gaat naar
Russische bedrijven of naar Rusland
zelf)dat er 600 locomotieven en
1000 wagons als oorlogsbuit verdwe
nen zijndat de Kussen 110.000
ha. cultuurgrond en bos vasthouden...
dat de Russen het Oostenrijkse belas
tingstelsel torpederenen tenslot
te, dat de Russen geweigerd hebben
aan de conferentie van 29 September
j.l. te Londen deel te nemen, waar
gesproken zou worden over vrede
voor Oostenrijk en het einde van de
bezetting door vier vreemde mogend
heden.
Hoelang nog, vragen de Oostenrij
kers zich af, moet het voortduren,
dat wij bij overschrijding van de Rus
sische demarcatielijn in het eigen
land een document voorzien van 13
stempels moeten tonen?
Tragisch is, dat in dit land thans
de eensgezindheid zoek is. Reeds
meer dan eenmaal hebben de so
cialisten getracht aan het bewind van
dr. Figl een eind te maken, hoewel ze
voor een coalitie met de katholieke
party van dr. Figl wel geporteerd
zyn. Maar ze verschillen sterk van
mening wat de belastingpolitiek be
treft. Ze willen hogere belastingen om
met de daardoor verkregen middelen
sociale uitgaven en publieke werken
te financieren.
Neen, zeggen de katholieke coali
tiegenoten, de belastingen kunnen
niet verder opgevoerd worden. Daar
uit is het conflict geboren.
Nu heeft Figl in het verleden de
kloof tussen zijn partij en de socialis
ten kunnen overbruggen, maar met
de verkiezingen in het vooruitzicht
zal het hem ditmaal vermoedelijk niet
gelukken.
Daarbij komt dat er grote spannin
gen in de socialistische partij heersen.
Een schandaaltje is ontstaan rond
om enkele hoge functionarissen
van die party. Zij zouden al
thans volgens een katholiek dagblad
een paar millioen Oostenrijkse
schillings hebben geëist van een pa
pierfabriek, die dit bedrag in de par
tijkas moest storten. Er kwam een
rechtzaak van. Socialistische minis
ters moesten getuigenverklaringen
afleggen, met de daaraan verbonden
narigheid van gevoelige zenuwen, te
genstrijdige verklaringen en tot slot
een heftige uitval van de (socialisti
sche) minister van binnènlandse za
ken Helmer, die de kroongetuige een
„verrader" noemde.
Zulke dingen verbeteren de politie
ke verhoudingen niet!
Intussen is men nu bezig aan een
soort zuivering in de socialistische
partij. Er is een partijrechtbank in
gesteld, die dat zaakje moet behande
len. Als eerste zou de heer Julius
Deutsch aan de tand gevoeld worden,
omdat hy onaangename verklaringen
had afgelegd. Hij wou wel voor die
„bank" verschijnen, maar hij is ge
trouwd met Adrienne Thomas en die
d/ime is behalve schrijfster (van de
roman: „Cathrien wordt soldaat")
ook erg onafhankelijk. Ze zei tot haar
man: „Je gaat niet". En in de pers
betoogde ze, dat die partijrechtbank
geen enkele competentie heeft.
Ze verklaarde een soort militaire
geest te bespeuren in de socia
listische partij, waar men blijk
baar niet langer medewerkers wil
hebben, maar gehoorzame soldaten.
Welnu, Adrienne werd geen soldaat...
Men zou er om kunnen glimlachen,
wanneer het Oostenrijkse volk niet
met de moeilijkheden zal.
De socialistische partij zal stellig
dit crisisje wel overleven en zien
straks met groot élan in de verkie
zingsstrijd werpen, maar dr. Figl zit
intussen met 'de brokken. Het is een
open vraag of hij een kabinet van ka
tholieken en socialisten in stand zal
kunnen honden totdat de verkiezin
gen achter de rug zijn.
Theodor Körner, president van
Oostenrykkan zijn bonds
kanselier Figl niet missen.
Burgemeester van Amsterdam
naar Australië
Op uitnodiging van de Australi
sche regering zal de burgemeester
van Amsterdam, mr. Anr. J. d'Ailly,
Dinsdag 4 November a.s. per vlieg
tuig naar Australië vertrekken. Hij
zal 2 tot 3 weken de gast van de
Australische regering zijn en tijdens
zijn verblijf in dit werelddeel tevens
een tegenbezoek aan burgemeester
O'Dea van Sydney brengen, die in Ja
nuari van dit jaar in Amsterdam is
geweest.
