SCHETSEN VAN HET BEVELANDSE PLATTELAND
NAE DE STAD
DE RUUGBOENDER
1 Twee verhalen door mevrouw
H. C. Steketee-Hoogvliet 1
De torens van de Bevelandse dorpen be-
palen mede de schoonheid van het land
schap. Een foto van de toren te Waarde.
Merie 6 d'r schoenen al uut Tine thuus
kwam.
Die de rooie plekken nog- en d'r mond
was zö vast toe, je zag glad gin luppen.
Ze dee Merie d'r broekkraeltjes noga
verzichteg uut. Die stieng zö stille as
löof, ze keek nae Tine's öogen om.
En toen gieng 't zö verzichteg nie mi'.
In een gezwind was d'r goed uut en d'r ouwe
speeljurk an.
Tine dee de deure open en ze wees nae
buten. „Vort", zei ze, „uut m'n öogen.
Gauw. Voe êel den dag".
Bello 't oal ezie, ehöore en begrepe. Die
schoof stilletjes mee.
De deure sloeg toe, dat de muren d'r van
dreunden en dae stienge ze buten mee d'r
beien.
Den ond die stak z'n snuut nae boven en
die smekten, net of 'n ze een lek wou geve.
Merie die gaf een zucht en keek is deur de
rondte.
Dat onweer was wee over.
Ze zei tegen Bello: „Gae je méé? Dan
gae me bêestjes zoeke".
Tussen de kaaie en de lichtwachter lag
onderan den diek een wêeltje. Dae
was een dieksje rond en an de wae-
terkant zatte oalderande bêestjes.
Dat kenden Bello, wan dat dee-e ze wè
mêer.
Ie vloog an 't blaffende veruut.
Toen a ze er waere ploeterden ie lingst
de kant deur 't lange gos, in 't waeter en
tussen 't riet. Wè onderd meeuwen, en nog
meer, dreve op 't waeter. Ze vloge op en
om en vrom en streke dan weer neer.
Bello die een waeteroentje op-ejoge.
Ie sprong van lienks nae rechs en ver
beeldden z'n eigen dat 'n den baes van êel
de weel was.
Merie die trok een andvol biezen uut en
gieng an de kant zitte op een mooi groen
pleksje, zonder mieren; een karrewasse
slintere.
Gin konunk en gin prins eit óóit van
z'n leven, móóier espeeld as die twi'
guus tegaer in 't achteronder van dat
turfschip.
Mae ja, dat eit d'r leven lank nog zö
egae; voe Merie scheen de zunne nóóit
iank achter an mekare.
Ze gieng mee der verziete keure liek
a dat öort
Zie was de schippersvrouwe en ze
klaer mie 't eten waere, gienge ze over-
oal is kieke. In 't vooronder en 't ruum en
overoal. En oeie-mine, dae bleef ze mee
d'r jurk ergenst achter ange: een gróote
weer-aek.
Siezö, noe was d'r dag allange góed. Ze
stieng te beven us een rietje. Ze zei:
„Mae tjongen, kiek noe toch is ier. Ik
weet gin raed. Wat mö 'k noe toch begun-
ne?"
Ja, Wimpke wist er ok niks anders op
as: „Gae mae gauw nae Sare. Gauw".
Sare die keek mae pruum. Ze zei:
„Merie, Merie, ik weet werèntig nie oe
da je 't zö gedae kriegt. Ik za prombêere
ofda 'k het maeke kan, mae Tine za 't wè
zie vanaevend oor; 't is nogè uut-erufeld".
Nou je begriept, Merie die speelden:
„Asjeblieft". Sare zei: „Kom mae bie me
stae. Je oeft 'n nie uut te doen öor, 't is
noga van onder. Stille stae óor".
En ze begust verzichtegjes te naaien.
Merie ieuw d'r eigen zö stieve as een deu
re en ze docht: ,,Ik za is toet vuufteg tel
le, dan is 't meschien wè klaer".
Mae wat raai je?
Ze der nog mae twinteg, dae gieng de
deure open en... Tine kwam der in.
Die dat mee een ollef öoge ezie, wat
der omgieng.
„A, wacht is óor. Bin me awee zövarre?
Ei jie je fleuken wee eschoord? Joe ruug-
boender. Dae stae voe joe gin góed. En dat
ellep mae nie wat k ik zegge. En jie stief
ze der in".
Toen kreeg Sare de laege.
,,Dan mö jie dat stilletjes naaie weet je.
Net ofda ik dat toch nie daarlik zie. Dan
kan 't toch zö bie me nae boven komme.
Net as van 't voorjaer as ze 't röojonlc
Toen most en zou ze ok oalmae bie moe
Sare weze".
Sare knipten d'r draed of en de vizzels
nog een bitje. Ze zei: ,,'t Is klaer Merie",
en tegen Tine: „Dat is jen eigen schuld, 't
Is oal fernien dat a ter uut joe mond komt.
Waer is dat góed voe, om oaltied maer op
te spelen? Ik bin nóóit kwaed en oal de
kinders vliege voe me. Jie eit toch zeker ok
wel is een ongelok ehad toen a je kleine
was?"
Tine die kreeg weer röoie plekken op d'r
kaeken. Ze zei: tiVeruit. Naer uus jie.
Maekt dè. je vort komt. Gauw".
Merie die'vloog
Sare ieuw Tine tegen. Ze zei: „Wacht jie
is even mekker. Luusterd is ier..."
Noe za 'k is onderd stappen löope
mee m'n öogen toe; is kieke ofda
me dan a bie dat uusje bin", docht
Merie.
Ze een puntje vast van Tine's schorte
en liep achteran d'r. Ze dee d'r öogen toe
en gieng an 't tellen. Twint docht ze: „Noe
löop ik net as een kaern-ond. As oalle
ménsen is één kant uutliepe zouwe ze dan
de waereld gauwer kunne laete draaie; net
as een ond een kaernmeule Dat zou 'k wè
is wille prombeere. Kieke wat a der dan
gebeure zou. Dan de waereld z'n rondte
êeder klaer, dan was 'n vroeger ...goster...
a dae dan net êest nog een gröote starre
deur most, tegen de waereld anvloog en
net dat stik der ofsnee daer k ik dan op-
stoeng..."
„Zie je nog niks?" vroog Tine aneens.
Merie verschrok. Ze docht da ze een
standje kriege zou omda ze mee d'r öogen
«oe elöopen
Mae dat viel mee. Tine keek om. Ze zei
nog êens: „Zie je niks? Kiek, dae ginter
mö je kieke".
En ze wees mee d'r vienger.
„O-o", zei Merie, „den toren van de stad"
„Ja", zei Tine, „noe is 't nie varre mi. Ouw
jie de klapkurf noe is vast, dan zè. 'k m'n
kraelen êest is andoe. Oe 'k dat uut mot
ouwe êelen dag dat weet ik nie; pff, da's
toch werm.
Zet jie jen oed noe ok maer op. En noe
mö je m'n schorte laeten ange öor. 't Za
wè druk weze in stad mee 't mooie weer.
Göed uut jen öogen kieke öor en dichte bie
me bluve. Ou jie de klapkurf maer an d'are
kant vast".
Voe Tine was dat oal bekend van vroe
ger en zö is êens in de drie jaer was ze ge
wend nae stad te gaen.
Ze liep oalmae te praten en oalles an te
wiezen. Merie glad gin tied om vrom te
praten. Die oal d'r verstand nöodeg om
nae oalles te kieken. Dae ree-e uvenwae-
gens van de vrachtrieërs en boeren in d'r
kapwaegen, sommegte mee een vrouwe en
guus van achter in. En nog en opene lan-
dauwer mee twi' zwarte perretjes der voor.
Die ree-e ulder oal verbie, dat spreekt.
Da gieng oal in den drus en zulder waere
mae te voete. Toen kwamme ze eindelienge
dan de stad in, op de kaaie. Op weeskan
ten stienge öoge êer-uzen. Ze gienge over
een brugge. Op den oek was een gröote:
mooie bakkerswienkel en in de kaaie lag
een schuut. Dat was zö eige; Ze zag een
ondje ligge bovenop de roef en ze schoot
anêens uut: „O, kiek noe toch is dae moe
Tine: een ond!" „Een ond?" zei Tine, „die
me thuus ok. Daer oef je toch nie voe nae
stad te gaen, om die te zien. Wat bin jie
toch voe kind? In plekke da je nae de
mooie uzen kiekt. Wat ange ier toch over
oal möoie gerdienen".
Tine gliek ehad öor. 't Was nèt druk
in stad. Ze waere möoi op tied. De
mêeste ménsen kwaeme ok net. 't
Was een geraetel van de kapwaegens en
seezen; een leven op die stêenen in die
straeten. En dat klonk tussen oal die uzen;
je wier der zömae suf van.
Tine zei: ,,Noe gae me êest de luchte
booschappen mae doe, de zwaerste ouwe
me voe lest.
Kiek, die zaedwienkel is dae ok oaltied
nog. Gae maer is mee, dae mö me weze".
't Was d'êeste kêer da Merie in zon gröo
te wienkel kwam. Die stieng stampvol mee
oalderande spul en op weeskanten was een
toog.
Merie stieng mee d'r rik tegen den êenen
en keek d'r öogen agauw uut d'r öod. Dae
was gelukkeg aars gin méns as ulder.
Moe Tine wier eholpe deur een vent,
daer ze 't zövee druk mee; die kenden ze
van vroeger. Merie die kon 't nie an-ekeke
kriege.
Mae daer anêens verschrok ze toch! Om
deur de grond te zienken. Achter d'r oor
den ze een gröote vloek en op d'r öod vool
ze een sterke klauw die a d'r öed nae bo
ven trok.
Mae die zat mee een elestiek onder d'r
kinne, dus die sflfc vast, maer ampersant
zie ol? Ze was zö^êe benauwd, ze docht:
„Dat is meschien een duvel of een zatte
vent". Wan in zö 'n stad je van oalles.
Ze was vanselft op slag gae schreeuwe,
zödrie as da ze vast-epakt wier en ze keek
staer nae Tine mee gröote benauwde öo
gen.
Ze docht dat die ze dadelik zou kommen
elpe. Mae nêe-e weet je.
Tine keek om en die begust te lachen
dat de traenen over d'r kaeken rolden. En
die vent achter den töog ok, die brulden 't
zömaer uut. En dat ondier ieuw vast en dat
zei oalmae vloeken en lillukke woorden.
Toen wier Merie toch zö benauwd, ze
schrêeuwden 't uut, mae toen moste die are
noga mêer lache.
Anêens gieng glad van achter in de
De are booschappen dee-e ze achteran
mekare klaer en dae gebeurden niks
bizonders bie. 't Leste aelden ze de
boeken omdat die zö zwaer bin.
„A 'k die maer is weet je," zeiden Ti
ne, „wan dat was eigeluk de reden van
m'n reize".
En 't lokten net. Tine betaelden 't lees-
geld voe vier weken en zou ze mee de
vrachtrie-er mee vrom géve.
Toen gienge ze in 'n efreberge een kom
me koffie köope en d'r bröod opete. Twint
rustten z' uut.
En toen op stap naer uus.
wienkel een deure open en een oud wuufje
keek wat k der omgieng. Ze gieng awee
in uus, mae kwam sebiet wee vrom. Ze
een koeksje in d'r and en kwam nae Merie
toe.
Ze ieuw dat koeksje boven Merie d'r öod
en begust vriendelik te praten.
„Ier Lorre. Zoete Lorre. Kopje krauw"
Mae Lorre zei niks vrom as gröote vloe
ken.
En je mö nie gelöove, dat 'n dien öed
toch los wou laete, weet je.
Dat wuufje zei: „Geef me schaar is an.
Dan zal ik 't elastiek doorknippe. Anders
ls strak eel den öed kapot".
Zö gauw as dat gebeurd was, gieng Me
rie nae buten. Ze keek glad nie nae Tine,
dae was ze zö kwaed op; z' ze wé kunne
ville.
Even laeter kwam Tine ok nae buten, ze
zeiden: „Kom nog is vrom, dan krieg je
koeksjes".
Merie stieng mee d'r rik nae 't raem te
wachten. Mae ze zeiden niks vrom en ze
schoof nog een èndje vadder wig.
Den baes kwam ok nae buten mee de
koeksjes. Ie zeiden: „Ier. Pak an. Wat bin
jie toch voe meisje? Om zö benauwd te
wezen van zö 'n veugeltje".
Mae Merie gieng nog vadder wig en ze
keek gin êens nae z'n.
Tine pakten de koeksjes an en dee ze in
de klapkurf. Den öed ze in d'r and.
Ze zei: „Siezö, noe me veugelzaed en
noe gae me êest om een nieuw ziede lint
voe rond jen öed, wan dat bêest ei 't lint
glad eschoord".
Merie liet ze mae prate, mae ieuw d'r
mond vast toe. Ze gieng wè mee dat
most ze wè en ze bleef ok wè dichte bie
d'r, mae de lturf vastouwe, dat dee ze nie
mi!
En Tine liep de êene straete in, den aren
uut. Ze wist de pad in stad.
Het silhouet van de Goesse Grote kerk weerspiegelt zich in het water van Ue ouite
stadsgracht.
Merie was blie-e öor, ze was 't allange
beu.
't Ruukt overal zó areg bie dié ménsen.
En buten ku' je glad nie vortkomme, ze
löope ielken kêer vlak voe je voeten.
En gin êen zeit er goeiendag.
Nêe-e oor, oe êe-der thuus oe liever.
Ze gienge wee dezelfde pad. Eêst een êel
ende straete, dan je een padje nae den
böomdiek 'en a je op de zêediek kwam, kust
je de uzen op de kaaie in de varte zie.
„Noe is 't maer een olf uurtje mi", zei
Tine, „noe gae me ier een stuitje zitte
ruste".
Merie gieng achterover ligge, ze dee d'r
öoge toe en luusterden. 't Was angenaem
om 't rusen wee te öoren nae oal die dröo-
ge drukte en die stof.
Ze zatte nog maer even an de zêediek
of Tine aelden oal de boeken uut de lturf
en gieng ze één voer één bekieke. Ze dee
der één open, ze zei: „Kiek, dat mö je is
leze. Ik bin nieuwsgierig wat a dae nop
staet. Lees dat is ardop voor van ier toet
ier".
Uut oal de boeken most Merie een bladje
leze, zömae te midden in.
Tine die zei: „Vanaevend begunne me a
te lezen, wan ze motte uut weze k Kees
wee vrom komt".
Het leste ènde over den diek kwam Me
rie achteran.
Noe en dan langden ze d'r öed is van dei
öod om 'n nog is te bekieken.
Net as ze dae awee mee bezeg was keek
Tine om, ze zei: „Löop mae veruut Merie
en doe de schure open, dan zu' je is zie-e
oe a Bello vliege za. Wat zit je noe wee
oolmae an dien nieuwen öed? Allé, geef
die is ier".
Merie liep ard toet thuus. Ze draaiden
de wurfel van de schuurdeure en Bello
sprong 'n open. Ie vloog tegen d'r op en
blafte en rond d'r sprienge en wee tegen
d'r op.
Ze sloeg d'r ermen rond z'n en ze zei:
„M'n lieven ond bin jie zö blie?" Toen oor
den ze da Tine riep: „Merie, je jurk! Dien
ond z'n scherpe naegels!"
Mae voe Merie was de aregheid der of,
ze keek vlak vóór d'r op de stêenen.
Anêens bleef Tine stae, ze zei: „Ier
me der één. Kiek is op dat stoksje;
wat een möoien öed".
Merie keek ok en voe dien möoien öed
gieng êel de papegaai.e uut d'r gedachten.
„Drie gullen", zeiden Tine, „da 's nog zö
weineg nie. Alia, me zulle êest is kieke
ofdat 'n voe je past; en dan mö je den de
ze mae nae schole draege".
Ze gienge 'r in en zödrie as ze binnen
waere keek Merie êest ofdat er nerregenst
gin papegaaie zat.
Mae nêe-e óor. 't Was maer een kleine
f
Op deze pagina brengen wij enkele verhalen van de begaafde Beve-
landse schrijfster mevrouw H. C. SteketeeHoogvliet. Van haar hand
verscheen o.m. de bundel „Van Zon en Vlagen", waarin zij op fijnzin- jjj
nige wijze verhaalt van het leven op het Zeeuwse land. In nevenstaan- jij
de schetsen vertelt zij van het gezin van Tine en Kees, dat woont aan
de dijk langs het wijde Scheldewater. In dit gezin is voor enige tijd het
stadskind Marie opgenomen „om aan te sterken". Zij is het dochtertje
van een kunstschildersechtpaar,. Marie (eigenlijk heet het meisje
Marie-Louise) is,door Tine en Kees niet opgenomen „omda ze zövee
van d'r ieuwe, maer om een centje te verdienen".
jj; Tine is een kraakzindelijke vrouw, maar erg lastigIn haar jeugd jij
moest ze al vroeg de zorg voor haar broertjes en zusjes op zich nemen. jj:
In beide verhalen maken wij nader kennis met de lastige Tine en het jj:
2 meisje Marie.
In de lente zijn
de Bevelandse
boomgaarden
in feesttooi
gehuld.
wienkel en achter den töog stieng een
vriendelikke vrouwe.
Den öed stieng prachtig, t Was 'n beeld.
Ie was van möoi, fien strooi, wit en zwart
deur mekare. Een lichtbleeuwe ziede lint
der rond mee lange énden op der rik. Van
voren een bos rose rozen mee groene blae-
ren en dae lagge dauwdruppels op-eliemd
van matglas.
Ze kreeg den öed en Tine zei: „Zet 'n
mae rechtuut op, zö ku' je 'n 't makkelik-
ste meedraege. Den ouwen kan wè in de
kurf»,
Merie was zövee blie mee dien prachte-
gen öed en toen as ze wee vadder gienge
pakten ze uut d'r eigen de kurf wee vast.
Ze docht: „Noe kun me mienentwege wè
naer uus toe gae".
De kaaie was zö schöone as een bêen-
tje. Die was glad schöone espoeld
mee spriengvloed. De stêenen waere
net zö wit as kriet.
Wimpke die gieng veruut over de löop-
planke, Merie kwam achteran.
't Was nae de eten. Tine en Kees waere
nae 't durrep nae de .kerke. Evert was ok,
mae Sare nie, die zurgde voe de koffie.
Mae, zukke guus
Noe was 't toch zukken möoien weer.
De zunne scheen, dae was een windje,
nie koud mae lekker fris.
De locht en 't waëter zöwat dezelfde
kleure: lichtbleeuw.
De zêe-e was effen en 't waeter kokkel
den een bitje mee de stêenen. Daer a de
zunne der op viel was 't een geschitter!
Net ofdè, dae wè duzend kleine stiksjes blik
op 't waeter lagge; de baertjes roefelden
die oolmae deur mekare.
Noe zou je dienke die guus zulle gae
keure.
Z' noe van de voemirreg binnen mot
te zitte. Ze zulle blie-e weze as ze d'r ei
gen wee op kunne luchte.
Mae nêe.
Ze gienge an boord 'k ruke nog die
lucht van teer en pik en turf zö-a dat rook
as je bie de turfschipper op de schuut
kwam.
Merie dae gin erg meer in, die was an
boord bie oal de schippers net as kind in
uus.
Eêst moste ze in de roef komme om een
kommetje koffie en toen krope ze mee d'r
beidjes in 't achteronder.
Wimpke daer een poppe, een döoze
poppelappen en een klein kacheltje mee
pannetjes.
Wimpke kreeg de poppe en Merie de
kachel.
En dan kookten die zömae zömae eten
voe de verziete die was dan twint doen
de om d'r kind möoi op te keiven.
De pannen stoenge op mee riest en bru-
ne böonen, noe most ze wachte toet a oal
les gaar was en ze tied is in een prente-
boek te kieken.
Wimpke een möoie, gróote krante; De
Hollandse Illustratie.
Dae stieng een möoie prente in; een
brugge in de wegt over een waeter. En op
die brugge een kleine prins, mee een fer-
wêele pak an en een kante kraag. Op wees
kanten stieng een bediende. Den êenen
een jasje over z'n erm en den aren die
ieuw een gröte paresol boven dat kind z'n
öod.
Ie leunden mee z'n ermen op den tuun
en keek omlaege in 't waeter.
Dae liepe een troepje erme kinders op
d'r blöoters te bajeren. Den êenen stak z'n
and in waeter net ofdat 'n dat prinsje nat
wou göoie. En d' are lachten oal en speel
den mee mekare.
Der onder stieng:
„O, kon ik eenmaal blootsvoets gaan,
Zoals die daar in 't water staan,
En spartelen zo frank en vrij",
Zo denkt de prins en zucht daarbij.
Die .daar beneden in den vloed,
Zij denken: „Wat heeft hrj het goed.
Wat is hij vorstelijk gekleed,
Hg kent geen honger, pijn of leed".
Zo is de mens. Of arm, of rijk,
In nijd zijn we allemaal gelijk.
En, wat verfijnd werd door cultuur,
Streeft weer terug naar de natuur".
„Weet jie wat a dat zegge wilt: „Cul
tuur"?" vroeg Merie. Nêe Wimpke wist
het ok nie.
„Aars ken ik oalle woorden", zei Merie,
„behalve „nijd", dat weet ik ok nie, wat
a dat is".
Mae toen was 't eten gaar en most ze
wee an 't 'werk.
Baarland: wat er overbleef van een
eens zo trots kasteel.
