Een week repeteren voor een uurtje
televisie-verpozing
BOEK
OOK IN BRITS VAKVERBOND
EEN ZWENKING NAAR LINKS
JIMMY BROWN a/s diepzeeduiker
ÖONDERDAG 4 SEPTEMBER 1952
PROVINCI ALB ZEEUWSE COURANT
URENLANG ZWOEGEN IN KLEINE RUIMTE.
V.A.R.A. televisie-afdeling slaat
nieuwe richting in
(Van onze speciale verslaggever)
BUSSCM, September. „Nee, dat was niet goed. Iets te volumineus
In deze kleine ruimte. Nog eens beginnen by „Wat is uw prys?"", zegt
Willy van Hemert tegen het groepje toneelspelers van de Nederlandse
Comedie. Urenlang gaat dit nu al zo door. De ene scène na de andere,
en telkens met weer nieuwe aanwijzingen van de regisseur daar boven in
zyn „glazen koepel" van waaruit hy de cameramensen en de spelers diri
geert tot ze naar zyn mening de juiste plaats, houding en intonatie ge
vonden hebben om zich met goed fatsoen te vertonen in de huiskamers
van ongeveer tweeduizend Nederlanders, die de gelukkige bezitters ge
noemd mogen worden van een televisietoestel.
De Nederlandse Comedie repeteert.
Het is een afmattende repetitie onder
floeiend hete lampen in de kleine
elevisiestudio van de Nederlandse
omroep in Bussum. Opgevoerd zal
worden een origineel Amerikaans te
levisiespel, dat door Willy van He
mert vertaald en bewerkt werd. De
Amerikaanse titel? „The Education
of a Fullback", hetgeen vrij ver
taald werd met „Herexamen voor
Barnstetter". Het is de geschiedenis
van een student aan een Amerikaan
se universiteit, die meer voetballer
dan student is. Omdat hij straalt voor
een examen mag hij de belangrijke
wedstrijd van de universiteitsclub
.niet meespelen. Hemel en aarde wor
den bewogen om de examenuitslag
veranderd te krygen maar de prof.,
die hem liet zakken, blijft het prin
cipe huldigen, dat hij de jongeman
voor zijn leven schade zou berokke
nen als hij hem zijn buil onverdiend
zou geven. Tenslotte is er natuurlijk
naar goed Amerikaanse trant een
happy end.
Maar daar gaat het nu niet om.
Het is er ons om begonnen onze le
zers enige kijk te geven op de ach
tergrond van zo'n enkele televisie
uitzending, die iets meer dan een uur
zal duren. Het is de eerste uitzending
geweest van het Nederlandse televi
sie-bedrijf, van een stuk, dat speciaal
voor de televisie geschreven werd.
Tot nog toe bracht de televisie slechts
toneel-éénacters, waarbij de drama
tische handeling altijd samenviel met
de speeltijd en geen décorwisseling
nodig was.
Met dit Amerikaanse spel heeft de
V.A.R.A.-televisie-afdeling het zich
zelf veel moeilijker gemaakt. Hierby
zijn vijf décor-wisselingen vereist en
de dramatische handeling, die in één
uur wordt afgewerkt, speelt in onge
veer veertien dagen.
Enfin, de kleine, enthousiaste tele-
visiegroep van de V.A.R.A. durfde
het experiment aan. En ook de Ne
derlandse Comedie zag geen moei
lijkheden, die groot genoeg waren om
medewerking te weigeren. Dinsdag
avond is het spel uitgezonden. Pre
cies een week vroeger vond de eerste
lezing van het stuk plaats met de
zeven toneelmensen, die voor de op
voering werden uitgekozen.
Donderdags, Vrijdags en Zaterdags
voor de uitzending repeteerde dit ze
vental op ..ruimteverhoudingen". Dat
wil zeggen, dat het spel gespeeld
werd onder precies dezelfde beperkte
omstandigheden als de Bussumse
studio te bieden zou geven: een to
neeltje telkens van misschien twee
by drie meter.
140 STRAALKACHELTJES.
Maandag en Dinsdag werden de re-
Êetities voortgezet in de studio zelf.
'aar kwamen Mimi Boesnach, Kittv
Jansen. Johan Fiolet, Maxim Hamel,
Ton Lutz, Onno Molenkamp en Pierre
Myïn dus werken onder de gloeiende
hemel van 70.000 Watt-lampen. De
valhelm, die de student-voetballer.
Maxim Hamel, achteloos op het bed
had laten liggen, dat in zyn studie
kamertje was geplaatst, was zo
warm geworden in de loop van de
Maandagse repetitiedag voor de tele
visiecamera's, dat men er zijn hand
nauwelijks op kon leggen. Een af
mattende hitte, even groot alsof 140
straalkacheltjes de hele dag hun hit
te in de kleine, ongeventileerde ruim
te hadden gespuid. Een ruimte van
dertien bij tien meter is deze tele-
Massa-arrestaties
in Roemenië.
Volgens te Wenen aangekomen rei
zigers zijn eind Augustus te Boeka
rest en vele andere grote steden in
Roemenië talrijke arrestaties ver
richt.
Kort voor 23 Augustus werden te
Boekarest 5000 6000 personen aan-
fehouden. Aanvankelijk dacht men,
at dit als voorzorgsmaatregel was
gedaan met het oog op de herdenking
van de bevrijding van de Roemeense
hoofdstad door de Russische legei-s
op 23 Augustus 1944. Later bleek
echter, dat de betrokkenen ook na
deze datum in hechtenis werden ge
houden.
Het merendeel van de arrestanten,
aldus genoemde reizigers, wordt ge
vormd door officieren en personen,
die vóór het communistisch bewind
een belangryke rol speelden 'in de
politiek.
Etiquette op zee
De kapitein van het nieuwste Ame
rikaanse passagiersschip „United Sta
tes", dat kortgeleden op zijn eerste
reis de „blauwe wimpel' veroverde
door de oversteek van de Atlantische
Oceaan in recordtijd af te
heeft verklaard, dat hij op de
ste reis van Engeland naar
York „uit beleefdheid" voor het Brit
se passagiersschip „Queen Elizabeth",
nog steeds het grootste tor wereld, en
eveneens op weg naar New-York,
midden op de Oceaan een omweg van
zestien mijl door een mistbank heeft
gemaakt. Kapitein Anderson achtte
het namelijk niet passend met zijn
kleinere, doch snellere schip de
„Queen Elizabeth" onder de ogen van
zyn passagiers en bemanning voorbij
te varen!
visiestudio in Bussum. Een oud kerk-
gebouwtje, waarvan men het inte
rieur een weinig aan de nieuwe be
stemming heeft aangepast. Maar zo
danig, dat het vroegere portaal thans
de vlüchtplaats is voor de mensen,
die de hitte-ruimte nu en dan enige
ogenblikken kunnen ontvluchten, en
zelfs eetlokaal voor wie tussen de be
drijven door zyn warme hapje wil
nuttigen, waarvoor de spelleiding de
mensen overigens geen tijd laat. van
half negen des morgens aan één stuk
door tot half zeven des avonds repe
teerde men de Maandag vóór en de
Dinsdag van de uitzending. Telkens
opnieuw zelfde scènes, telkens op
nieuw in een andere opstelling. Ver
baasd hebben we ons aan het eind
de repetities afgevraagd, waar de on
afgebroken dirigerende regisseur de
energie vandaan gehaald heeft om
opgewekt zijn aanwijzingen te kun
nen blijven geven. En Kitty Jansen....
om na afloop van deze repetities naar
Utrecht te snellen met de laatst mo
gelijke trein om in de Utrechtse
schouwburg haar rol te spelen in:
„Eens in de honderd jaar". Nee, ar
tist zijn is tegenwoordig ook niet al
les meerAlleen mensen met een
ijzeren body zullen dit tempo kunnen
volhouden
Brits vakverbond tegen
Malans politiek.
Het jaarlijkse congres van het Brit
se vakverbond, de T.U.C.. te Marga
te heeft eenstemmig besloten by pre
mier Malan van Zuid-Afrika te pro
testeren tegen de „algehele verlooche
ning" van de Ver. Naties-verklaring
over de rechten van de mens. In een
resolutie werd verklaard, dat „met
bezorgdheid de arrestatie van leiden
de personen van vakverenigingen en
de voorzetting van de Zuid-Afrikaan
se apartheidspolitiek" is vernomen.
De resolutie sprak de bewondering
van het congres uit voor alle per
sonen en organisaties, die stand
vastig oppositie voeren tegen Malan.
Westduitse regering voor
vrije verkiezingen.
Het Westduitse kabinet heeft zich
Woensdag uitgesproken voor de door
de Westelijke mogendheden voorge
stelde procedure inzake de eenwor
ding van Duitsland. Ook de Bondsre
gering is van mening, dat het hou
den van algemene en vrije verkiezin
gen een eerste voorwaarde voor het
tot stand komen van een Duits vre
desverdrag en de vorming van een
regeling voor geheel Duitsland is.
Vandaag zal Bondskanselier Ade
nauer met de Westelijke Hoge Com
missarissen de inhoud van de jongste
Russische nota over de Duitse kwes
tie bespreken.
Compagnie Commando
troepen naar Suriname.
In de tweede helft van September
zal uit Roosendaal de volledige 103e
compagnie commandotroepen voor zes
maanden naar Suriname vertrekken.
De compagnie, in totaal 113 man, staat
onder commando van de kapitein R. J.
de Graaf.
Zij wordt gevormd door dienst
plichtigen en aangevoerd door de ei
gen beroepsofficieren en het eigen be
roeps- en dienstplichtig kader. De be
doeling van deze detachering is om de
groene baretten ook vertrouwd te ma
ken met de dienst in een tropisch kli
maat.
HET T.U.C-CONGRES TE MARGATE.
Eis tot uitbreiding van het aantal nationalisaties
bracht bestuur in verlegenheid.
De leiders der Britse vakverenigingen hebben Woensdag op het con
gres van het Britse Vakverbond T.U.C. t,e Margate, tegen de raad der
voornaamste socialistische politici in, hun goedkeuring gehecht aan een
eis van de linkervleugel van het congres, strekkende tot het uitbreiden
van de nationalisaties in Groot Brittannië. Dit is de tweede nederlaag
van het algemene T.U.C.-bestuur tegenover de linkervleugel. De eerste
kwam Dinsdag, toen het congres zijn goedkeuring hechtte aan een re
solutie, strekkende tot een algeheel verbod van bacteriologische oorlog
voering; het bestuur had deze resolutie als door de communisten te zyn
ingegeven beschouwd.
Het lid van het algemene bestuur
Geddes zeide, dat de T.U.C.-leiding
instemde met de eis tot meer natio
nalisaties, doch dat het tijd nodig
had om de mogelijlcheid hiervan te
bestuderen en de betrokken organisa
ties te raadplegen.
De eis van meer nationalisaties
heeft de leiders der Britse vakvereni
gingen in ernstige verlegenheid ge
bracht. Zij weten, dat alle door hen
opgestelde voorstellen door de Britse
socialistische party moeten worden
goedgekeurd, wil er ooit kans be
staan dat zij, onder een socialistische
regering, in wetten worden omgezet.
De moeilijkheid is nu, dat sommi
ge leden van de rechtervleugel der
socialistische partijleiding gekant zyn
tegen verdergaand staatstoezicht op
Britse industrieën. Zij zijn van me
ning, dat de bedrijfsresultaten van
de reeds genationaliseerde onderne
mingen moeten verbeteren, alvorens
aan nieuwe nationalisaties kan wor
den gedacht.
MEER STAATSTOEZICHT.
De T.U.C.-leiding moet thans plan
nen opstellen voor verdergaand
staatstoezicht op Britse bedrijven;
zij moeten in 1953 gereed zijn. Reeds
genationaliseerd zijn: de spoorwegen,
de electriciteits-, gas-, staal- en ver
voersbedrijven, de mijnen en de bur
gerluchtvaart. In het aanvaarde
voorstel worden geen speciale indus
trieën genoemd, die thans zouden
moeten worden genationaliseerd. Vele
Britse vakbondsleden zijn er echter
voor, dat de staat vooral bij de ma
chine-industrieën meer zeggenschap
krijgt.
Arthur Horner, communist en tot
voor zes maanden nog lid van het
Britse communistische partijbestuur,
thans voorzitter van het 700.000 le
den tellende Britse vakverbond van
mijnwerkers, verklaarde, onder dave-
Jaarverslag Monetaire Fonds.
In het te Mexico uitgebrachte jaar
verslag van het Internationale Mo
netaire Fonds, wordt er voor ge
waarschuwd, dat de keuze der rege
ringen ligt tussen beëindiging van de
inflatie, of het voortgaan op een weg
van beperkingen op de handel en be
moeilijking van de valuta-omwissel-
baarheid. In het verslag wordt het
een betreurenswaardig feit genoemd,
dat 7 jaar na afloop van de oorlog er
nog weinig of geen vorderingen zijn
gemaakt in de richting van multilate
rale handel- en valutaomwisselbaar-
heid.
Het essentiële van het anti-inflatie-
vraagstuk is, aldus het jaarverslag,
dat de bevolkingen er van overtuigd
moeten wordeh, dat zy de onvermijde
lijke beperkingen in het reële ver
bruik en in. de investeringen voor ci
viele productie moeten accepteren,
rende toejuichingen der congressis
ten, dat zijn vakbond zich tegen alle
eventuele pogingen der Britse con
servatieve regering, om de genationa
liseerde staal- en vervoersbedrijven
weer te denationaliseren, zou verzet
ten.
Het T.U.C.-congres verklaarde met
algemene stemmen zich met alle wet
tige middelen te zullen verzetten te
gen het plan der conservatieve rege
ring om de Britse vervoersbedrijven
weer in particuliere handen te bren
gen.
Concertgebouworkest terug.
Met de boottrein uit Hoek van Hol
land zijn Woensdag de leden van het
Amsterdamse Concertgebouworkest
in de hoofdstad teruggekeerd. Diri-
fent Eduard van Beinum, die Woens-
ag zijn 52ste verjaardag vierde, be
vond zich niet onder hen. Hij was
van de boot rechtstreeks doorgereisd
naar zijn huis in Garderen.
Het muziekfestival in Edinburgh
heeft van het orkest weliswaar zeer
grote inspanningen geëist 6 ver
schillende concerten in 8 dagen
maar deze zijn ruimschoots vergoed
door het grote enthousiasme, dat het
allerwegen heeft ontmoet.
De vier Nederlanders, die aanvankelijk in vrijheid waren gesteld, doch
later door hét militaire gezag t.e Djakarta wederom in bescherming wa
ren genomen, zyn Dinsdagmiddag op Schiphol teruggekeerd. De terug
gekeerden verlaten het toestel, van voor naar achter de heren B. J.
Leclercq, H. W. Burger Jr., A. C. van Onselen en C. W- Goldman.
Brand in de Stefanskerk
te Nijmegen.
HET LIEP GOED AF.
In de nacht van Dinsdag op Woens
dag ontdekte een surveillerende agent
van politie brand in de Stefanskerk
te Ny'megen. Hij alarmeerde onmid
dellijk de brandweer, die met auto
materiaal uitrukte. Het bleek, dat
midden in de kerk, die gerestaureerd
wordt, een grote partij houtwol,
zaagsel en krullen in lichterlaaie
stond. Het vuur had zich reeds uit
gebreid tot het herstelmateriaal en
een grote partij eikenhout. De brand
weer kon via een brandkraan tegen
over het Waaggebouw op de Markt
onmiddellyk volop water geven, waar
door men de brand spoedig meester
was. Het vuur had reeds een der pi
laren aangetast en zwaar beschadigd.
Door het snel optreden van de brand
weer. kon de schade beperkt blijven
tot enkele duizenden guldens.
De oorzaak van de brand wordt ge
zocht m onachtzaamheid van het per
soneel, dat aan de restauratie van de
kerk werkt. Men vermoedt, dat een
nog brandende cigaret of sigaar in
het zaagsel terecht is gekomen.
Twintig doden bij
ontploffing te Marseille.
Een olie- en zeepfabriek te Mar
seille is volkomen door brand ver
nield na een hevige ontploffing.
Volgens de laatste berichten zijn
20 personen omgekomen. Talrijke per
sonen uit de omgeving hebben een
shock gekregen en velen vluchtten
met hun kostbaarste bezittingen. De
politie moest ingrijpen.
Brandweerlieden van de marine
bonden de strijd met de vlammen aan.
Man viel uit rijdende trein.
De 62-jarige M. H. uit Leeuwarden,
expediteur bij de P.T.T., is Woensdag
bij Stobbega uit de postwagen geval
len van de trein, die om 13.30 uur uit
Leeuwarden was vertrokken. Hij
kreeg ernstige verwondingen. Het on
geluk gebeurde, toen H. een schake
laar aan de achterkant van de laat
ste wagen wilde omdraaien. Hij is
vermoedelyk gestruikeld en door de
deur in de achterwand van deze wa
gen naar buiten gevallen. Zijn colle
ga's trokken onmiddellyk aan de
noodrem. Een arts, die zich in de
trein bevond, verleende de eerste
hulp. De toestand van Heidsma, die
naar het ziekenhuis van Heerenveen
is overgebracht, is ernstig.
PROTESTANTSE POLITIEKE
PARTIJ IN DUITSLAND?
Tijdens de protestantse kerkdag in
Stuttgart zijn stappen gedaan om te
komen tot de vorming van een pro
testantse politieke partij. Het initia
tief daartoe is genomen door de
„Evangelisohe Volksdienst" in Hes
sen. De voorzitter dezer organisatie,
de president van de rechtbank té
Frankfurt, Kuwatch, heeft ver
klaard, dat het niet meer doelmatig
leek, dat de politieke gemeenschap
van protestanten en katholieken in
de Christelijk Democratische Unie
werd gehandhaafd. Volgens een me
dedeling van de Evangelische pers
dienst, was het merendeel van de
deelnemers aan de discusie echter te
gen de vorming van een aparte partij
gekant.
Eerste steen gelegd voor
nieuwe Jaarbeurshal
Volgend voorjaar reeds in gebruik
Dinsdagmiddag is op het Jaar
beursterrein aan de Croeslaan te
Utrecht de eerste steen voor de in
aanbouw zijnde nieuwe Jaarbeurshal
gelegd door de kleinzoon en naamge
noot van dr. F, H. Tentener van Vlïs-
singen, erevoorzitter van de Kon. Ned.
Jaarbeurs. De 15-jarige Frits ver
richtte deze bezigheid met kennelijke
animo. Hij trok er zijn colbertje voor
uit en knoopte zich een sloof voor.
Terwijl de muziek het Wilhelmus
speelde, ging aan talloze langs de
grenzen van het toekomstige ge
bouw opgestelde masten 't nationale
dundoek omhoog en werd een oorkon
de ingemetseld.
De voorbereidende werkzaamhe
den hebben 'n zodanig verloop gehad,
dat verwacht wordt bij de opening
van de zestigste Jaarbeurs op 17
Maart 1953 de beschikking te heb.
ben over het nieuwe gebouw. Daar
mee zal dan een der wensen vm 't
Jaarbeursinstituut zijn verwezenlijkt
Met deze eerste nieuwbouw na jaren,
waarmede een bedrag van vijf mil-
lioen gulden is gemoeid, zal de ont
wikkeling van de Jaarbeurs zeker
gunstig worden beïnvloed en aan het
nationale bedrijfsleven een belangrijke
dienst worden "beweren
De nieuwe hal, die met zijn 9.000
m2 netto expositieruimte vier keer
de or-«>-vlakte van de Beatrixhal
heeft, vormt een begin van de vol
ledige en permanente bebouwing van
het terrein aan de Croeselaan.
Avifauna tracht geld te
krijgen van Herstelbank.
In verband met de financiële moei
lijkheden bij Avifauna heeft de di
recteur. de heer G. van den Brink,
op een Woensdagmiddag gehouden
persconferentie opening van zaken
gegeven. De geruchten als zou Avi
fauna aan de rand van een faillis
sement staan noemde de heer van den
Brink van alle grond ontbloot. Er
zijn inderdaad hquiditeitsmoeilijkhe-
den, ontstaan door grote investerin
gen in de afgelopen jaren en door
het minder drukke bezoek in dit jaar.
Met een bedrag van 200.000 zou
aan deze tijdelijke moeilijkheden het
hoofd kunnen worden geboden. Ge
tracht wordt via de Herstelbank de
helft van dit bedrag aan te trekken.
Veilingsdirecteur
veroordeeld.
De rechtbank tc Leeuwarden heeft
de 39-jarige voormalige directeur van
de coöperatieve veilingvereniging
„De Tuinbouw" te Leeuwarden, H. R.,
wegens verduistering veroordeeld tot
twee jaar gevangenisstraf met aftrek
van voorarrest. De eis was anderhalf
jaar met aftrek. Volgens de tenlaste
legging zou hij sinds 1948 f25.000
verduisterd hebben.
Tochtje'van 2 jaar
per bromfiets.
Een employé van een fabriek van
rijwielen met hulpmotor te Papen-
drecht heeft het plan opgevat een
reis te maken op een bromfiets.
Het wordt in totaal een „toóhtje"
van misschien wel 2 jaren. Vandaag
vertrok hij.
De bedoeling is, dat deze bromfiet
ser 25.000 k.m. aflegt.
56. Toen Bonkie Biezebijter en Sjonnie zich de
volgende morgen om zes uur in de buurt van het
Rode Paard verdekt opstelden, wisten zy één ding
nietZfl waren niet op de hoogte van net
feit, dat kapitein Toontje en Jimmy Brown al
anderhalf uur eerder de herberg hadden verlaten.
Jimmy had gezegd: „Kapitein, hoe eerder wij ei
op uit trekken, hoe meer kans wij hebben, dat
wij niet in de gaten lopen. Dat er op ons geloerc
wordt, is zo zeker als wat. Daarom is het ooi-
veel beter, dat wij de taxi hier laten staan en da!
ik de banden niet oppomp, nog afgezien van de
omstandigheid, dat ik geen extra ventielen bij
me heb. Maar laten we vroeg gaan. Hoe vroeger
hoe beter. Ik brand van verlangen om naar het
wrak af te dalen". Kapitein Toontje had geknikt,
dat hij het daar helemaal mee eens was. Alleen
zat hij een beetje in zyn maag met de twee ge.
vangenen die in de kelder zaten. „Stilletjes laten
zitten", zei Jimmy. „We geven ze een paar hom
pen brood en wat vers water en daar moeten zii
zich dan maar mee behelpen. En op de deur van
1e herberg plak ik een papier waarop staat: „He
ien wegens familieomstandigheden gesloten". Zo
ets zal niemand vreemd vinden". Kapitein Toon
tje knikte. Hij vond dat een goed idee van Jimmy,
die al bezig was het bordje klaar te maken.
Het Wereldgebeuren.
Nog altijd strijd
om de olie
Het verwerpen door Mossadeq van
de inderdaad toch wel zeer vér
gaande Brits-Amerikaanse voor
stellen inzake het oliegeschil met Per-
zie is een zeer ernstig feit, waarvan de
gevolgen voorlopig nog niet te over
zien zijn. Vast staat, dat Engeland on
der druk van de Ver. Staten ditmaal
zeer ver was gegaan in zijn concessies
aan het Perzische standpunt. Men kan
het zelfs zo zien. dat de Britten veel
van hun oude posities hebben willen
prijsgeven om althans iets te kunnen
behouden. Dat „iets" moest dan gevon
den worden in het feit> dat zij tenmin
ste de olie van Abadan nog zouden
kunnen kopen en distribueren.
Men voelt onmiddellijk dat hier in
derdaad een zwaartepunt ligt. Niet
het winnen van de olie op zichzelf is
bij de huidige wereldsituatie het be
langrijkste, maar wel de controle op de
distributie van de olie. Wellicht ligt
hier ook de belangrijkste reden, waar
om de Perzen voorlopig weer de En
gels-Amerikaanse voorstellen hebben
afgewezen. Zij wensen imibers ook op
dit zeer belangrijke punt niet alleen
een vinger in de pap te houden maar
liefst zelfs volledige zeggenschap. Van
daar ook, dat zij telkens weer terugko
men met het argument dat een toege
ven aan de verlangens van Londen
voor hen zou betekenen, dat zij de ou
de overeenkomst (van 1933), welke zij
bij de nationalisatie ter zijde hadden
gesteld, weer zouden erkennen.
Overigens dient hierbij terstond te
worden aangetekend, dat Mossadeq
het juist op dit punt, als het in zijn
kraam te pas komt. toch ook weer
niet zo heel precies neemt Bij de
jongste besprekingen heeft bij o.m.
aangedrongen op een vergoeding van
50 millioen pond op basis van dezelfde
oude overeenkomst, welke hij zelf
door de nationalisatie tot een vodje
papier had gemaakt!
Men kan zich natuurlijk afvragen
waarom de Amerikanen zulk
een sterke druk op Londen heb
ben uitgeoefend en dan ligt het ant
woord op deze vraag voor een be
langrijk deel reeds in het voorgaande
besloten. Ook de Amerikanen hechten
grote waarde aan enige zeggenschap
over de distributie van de olie van het
Nabije Oosten en daarbij speelt hun
vrees voor een te grote Russische in
vloed in Perzië een belangrijke rol.
Vooral toen het Washington duidelijk
werd dat de Perzen bezig waren de
bekende Amerikaanse oliemagnaat Jo
nes te interesseren voor de financie
ring van hun raffinaderijen een om
standigheid welke ook de regering te
Londen nog al schijnt te hebben ver
ontrust is de druk uit de Ver. Sta
ten sterk toegenomen, zó sterk zelfs,
dat de Engelsen besloten met hun con
cessies tegenover Perzië zover te gaan,
dat in sommige commentaren reeds
van een capitulatie werd gesproken.
Een ander belangrijk element in de
ze kwestie vormde nog de uitspraak
van het Internationaal Gerechtshof in
Den Haag, hetwelk zich enige tijd ge-
leden onbevoegd verklaarde in 't olie
geschil een uitspraak te doen omdat
het naar zijn mening geen geschil
tussen twee landen, maar tussen Per
zië en de Anglo-Iranian (een onderne
ming dus) betrof.
De situatie is na het afwijzende ant
woord uit Teheran nu eigenlijk zo,
dat Engeland zijn posities voor een
i belangrijk deel heeft prijs gegeven
zonder er iets voor terug te krijgen.
Dat is natuurlijk buitengewoon pijn
lijk voor de Londense diplomatie, wel
ke tot dusver toch al niet bijzonder
gelukkig is geweest in haar behande
ling van het oliegeschiL Maar hoe
moet het nu verder gaan? Zullen de
Amerikanen zich nog verder wagen op
de weg van steunverlening aan Mossa
deq. van wie eigenlijk niemand kan
zeggen hoever hij zich door de mach
ten die hijzelf heeft opgeroepen, nog
zal laten voortdrijven?
Wat de Amerikanen waarschijnlijk
het meest wezen is de invloed welke
de gang van zaken in Perzië kan heb
ben op het gedrag van andere regerin
gen in het Nabije Oosten. Wanneer die
er. naar het Perzische voorbeeld, even
eens toe zouden overgaan meer zeg
genschap over de oliewinning in hun
landen tot zich te trekken, zou dit wel
eens ondragelijke lasten op de Wes
terse landen kunnen leggen en West-
Europa, dat jaarlijks ongeveer 50 mil
lioen ton olie moet importeren, zou
die extra-belasting wel eens niet kun
nen opbrengen. Ook al daarom is het
te hopen, dat Washington zich toch
niet zal laten verleiden tegenover
Mossadeq, die zijn spel overigens han
dig speelt, al tè toegevend te zijn.
Het feit, dat Acheson thans een
beroep heeft gedaan op Perzië, kan
er op duiden, dat men in de Ver.
Staten er inderdaad over denkt zijn
druk te verplaatsen van Londen naar
Teheran.
Bijeenkomsi Nato-raad.
De raad van permanente vertegen
woordigers van de Nato heeft te Pa-
rys besloten, dat omstreeks 15 De
cember te Parijs een bijeenkomst der
ministers van buitenlandse zaken zal
worden gehouden.
EEN
OVER
i
AMERIKA
Zo mm als de meeste Amerikanen
veel weten over Europa, laat staan
over Nederland, zomin weten de
meeste Nederlanders iets over Ame
rika, afgezien van een paar opper
vlakkigheden. Daarom zal het nie
mand verbazen, dat prof, dr P J
Boumans boekje „Volk in Beweging"
binnen een jaar een tweede druk
haalde. De vroegere Middelburgse le
raar geeft in kort bestek een glas
heldere beschouwing over het heden
daagse Amerika en de hedendaagse
Amerikaan. Zijn bedoeling is daarbij
misverstanden op te heffen, begrip
aan te kweken voor wat er aan de
overzyde van de Atlantische Oceaan
faande is met mensen en dingen. Dat
oei wordt inderdaad volledig bereikt.
Het werkje 3,90) is een uitgave
van Van Gorcum en Comp. N.V« te
Assen.
