NIEUWS UIT ZEELAND
z
Tweehonderd jaar geleden stierf
een beminde Ambachtsvrouwe
WISSEL SCHOUWEN
SCHOIIWFN EN DUIVELAND
MAANDAG 1 SEPTEMBER 1952.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
5
Gouden drukkersjubileum
te Middelburg.
Vandaag is de heer J. Melse te
Middelburg vijftig jaar drukker, een
jubileum, dat in het drukkersvak
tot de uitzonderingen behoort.
De heer Melse was in het verleden
werkzaam bij de fa. G. W. den Boer
en later bij de firma Smits. Ten
slotte is hij voor zichzelf een druk
kerij begonnen. In de bezettingstijd
werden bij hem vele illegale bladen,
pamfletten en andere illegale beschei
den gedrukt. Hy stond daarvoor al
tijd klaar.
Ofschoon het de wens van de ju
bilaris en van zijn echtgenote is om
deze feestdag om gezondheidsrede
nen niet te vieren, zal het hem on
getwijfeld toch niet aan belangstel
ling ontbreken;
AANBESTEDING
Namens mevrouw de wed. A. Cor-
nelisseWisse te Middelbui'g be
steedden de architecten Steen
Tuinhof Vrijdag in het openbaar de
bouw aan van een woning en
schuur met bijkomende werken ge
legen op een terrein te Ritthem. De
inschrijvingen luidden: N Th. van
Doorn, St Laurens. ƒ57.588; J. M.
Goedemondt, Vlissingen, 57.510; J.
F. Hopmans, Goes, ƒ57.330; H van
Leerdam, Nieuw, en St Joosland,
ƒ57.300; J. Adriaanse St Laurens,
ƒ57.149; Fa Poelman en Zn., Rit
them, 55.600; M. Walraven en Zn.,
Middelburg, ƒ54.680; C. Faas en Zn.,
Souburg, 54.000,50; C. Joziasse en
Zn., Middelburg, ƒ53.982; A. C. Pol
derdijk. Nieuw- en St Joosland
ƒ53.530; Fa Van Schaik en Gilde'
Middelburg, 52.585. De gunning
werd aangehouden.
Jaarvergadering K.N.V.B.
afdeling Zeeland.
De jaarvergadering van de afde
ling Zeeland van de K.N.V.B., wel
ke Zaterdag jl. te Middelburg werd
fehouden was door slechts 48 van
e 82 aangesloten verenigingen be
zocht, terwijl voorts 21 commissie
leden en particulieren van hun be
langstelling blijk gaven.
Voorzitter Imanse gaf een over
zicht van het afgelopen jaar, dat
weinig belangrijke gebeurtenissen
bevatte, behoudens de verplaatsing
van het secretariaat. Spr. hield een
pleidooi voor meer intensieve trai
ning, vroeg meer aandacht voor de
jeugd en wees op de noodzakelijk
heid van verantwoorde jeugdleiding.
Gewezen werd verder op de actie
van N.O.C., K.N.V.B. en D.U.W.
ter verkrijging van betere sportvel
den in Zeeland welke actie op ver
schillende plaatsen resultaten heeft
afgeworpen en nog steeds onver
zwakt wordt voortgezet.
Tot slot huldigde hij zijn medebe
stuurder J. W. Gudde, die als ver
tegenwoordiger van de verenigingen
op Schouwen en Duiveland twintig
jaar lang, waarvan 18 jaar als be
stuurslid, de belangen van de Zeeuw
se voetbalsport heeft helpen behar
tigen. Hij vroeg in zijn slotwoord
aandacht voor de massa der jeugd,
welke in de vereniging een toevlucht
moet kunnen vinden niet alleen voor
de lichamelijke ontwikkeling, maar
ook voor hun mentale en geestelijke
verbetering.
Met een opwekking om zich spor
tief te gedragen op het sportveld en
met de beste wensen voor het komen
de seizoen werd de vergadering ge
sloten.
RAAD ZONNEMAIRE
Begroting 1953 van
Maatschappelijke Zorg.
De raad der gemeente Zonnemaire
vergaderde onder voorzitterschap van
de waarnemend burgemeester de heer
Jac. van Splunder die in zijn ope
ningswoord de hoop uitsprak, dat de
burgemeester spoedig van zijn ziekte
hersteld mag zijn.
Blijkens beschikking van de minis
ter van financiën werd een bedrag
van f 19.638.59 toegekend wegens ver
goeding oorlogsschade van de haven.
Ten aanzien van de onbewoonbaar
verklaring van de panden A 117 en
B 147, besloot de raad deze kwestie
aan te houden, totdat de woningen
door de huidige bewoners worden ver
laten. Naar aanleiding van een van de
Provinciale Directie voor de Volks
huisvesting in Zeeland ontvangen
schrijven inzake exploitatie der in de
ze gemeente onteigende gronden, be
sloot öe'raad unaniem de door hem
vastgestelde grondprijzen te handha
ven. Bij monde van de heer Van der
Bijl bracht de commissie tot nazien
van de gemeenterekening over 1951
verslag uit. Nadat de begrinding van
de begraafplaats was besproken, ad
viseerde de commissie over te gaan
tot voorlopige vaststelling op de na
volgende cijfers: Gewone dienst: in
komsten f 112.542.79, uitgaven
f 105.473.68, batig slot derhalve
7.069.11. Kapitaaldienst: inkomsten
f 111.522.60, uitgaven f 125.584.85, na
delig slot derhalve f 14.062.35. Aldus
werd door de raad besloten.
Met algemene stemmen werd goed
gekeurd een begrotingswijziging 1952
en de begroting 1953 van de Burger
lijke Instelling voor Maatschappelijke
Zorg. De begroting 1953 geeft de vol
gende cijfers aan: Gewone dienst: in
komsten f 5522.49, uitgaven f 5514.96,
batig slot derhalve f 7.53. Kapitaal-
dienst in ontvang en uitgaaf f 3600.99.
THOLEN
St. Annaland
SCHIETWEDSTRIJDEN
De schietvereniging Prinses Julia
na" te St Annaland zal. Zaterdag 6
September a.s. schietwedstrijden
houden en wel le en 2e klas schijf
schieten en een vrije baanwedstrijd.
Tholen
ORANJEFEEST.
Door de Thoolse Oranjevereniging
werd Zaterdag een feest georgani
seerd, dat 's morgens 9 uur door de
herauten te paard werd aangekon
digd. Mede dank zij het mooie weer
slaagde deze feestdag uitstekend.
In de voormiddag werden kinder
spelen uitgevoerd en des namiddags
waren er voor de ouderen wedstrij
den in Zwemmen, hardlopen, fietsen
met hindernissen en een ronde van
Tholen op gewone fietsen. De plaat
selijke Harmonie verleende des mid
dags haar medewerking.
's Avonds was er op het speel
terrein een stoelendans en op de
Markt een concert van het Bergen
op Zoomse Muziekgezelschap „Kunst
na Arbeid", onder leiding van de
directeur Jos. Jimkes, welk corps de
feestdag sloot met een muzikale tap
toe.
Scherpenisse
WEDVLUCHT „DE REISDUIF".
De postduivenihoudersvereniging ,,De
Reisduif' te Scherpenisse nam deel aan
een wedvlucht uit Ciney. Onderstaande
eigenaren behaalden met hun duiven de
volgende prijzen: jonge duiven 1 en 2 G.
M. Larooij, Scherpenisse; 3, 8, 10, 14 en
19 I. Hage, Poortvliet; 4 en 15 A. de Koek,
Poortvliet; 5 en 6 J. v. d. Hoek, St. Maar
tensdijk; 7, 12, 13 en 18 J. Bevelander,
Scherpenisse; 9 M. K. Speijer, Poortvliet;
11 P. van Driel, St. Maartensdijk; 16 A. v.
d. Rhee. St. Maartensdijk; 17 J. Hage,
Poortvliet; 20 B. Suurland, Scherpenisse.
Met de oude duiven werden1 de volgende
prijzen behaald: 1, 6 en 11 P. v. Driel,
St. Maartensdijk; 2 B. Suurland, Scherpe
nisse; 3. 4, 7 en 10 M. K. Speijer, Poort
vliet; 5 en 8 K. Lisseveld, Poortvliet; 9
J. Hage, Poortvliet, 12 G. de Jonge,
Poortvliet.
BENOEMING.
De heer N. van den Houten, tij
delijk onderwijzer aan de O.L. school
te RiUand-Bath. is met ingang van
1 September 1952 in gelijke functie
benoemd te Scherpenisse.
Opnieuw werd vastgesteld een ver
ordening op de heffing en invorde
ring van rechten voor het ophalen van
huisvuil. Aan mej. A. J. C Schouten
werd op haar verzoek eervol ontslag
verleend als onderwijzeres aan de
openbare lagere schooL Tot leden van
de commissie als bedoeld in de Woon-
ruimtewet, werden met algemene
stemmen herbenoemd de heren L. C.
Berman, J. P. van der Wekken, W.
van Nieuwenhuijze en L C. Braber.
In de vacature J. Stoel werd als be
stuurslid van de Burgerlijke Instel
ling voor Maatschappelijke Zorg be
noemd de heer P. van de Velde. In
de vacature P. van Dijke, die wegens
gevorderde leeftijd niet meer herkies
baar was en gedurende 30 jaren be
stuurslid van genoemde instelling was,
werd benoemd de heer M. D. van der
Bijl. Eveneens in de plaats van de
heer van Dijke die het voorzitterschap
23 jaar lang vervulde, werd tot voor
zitter benoemd de heer L. C. Ber
man.
De voorzitter dankte de raad voor
het rook- en inktstel voor de raadszaal.
Hij deelde voorts mede, dat de spui-
kom door dë aannemer e.a. keurig
was opgeleverd en sprak zijn bewon
dering uit voor het doorzettingsver
mogen. dat door betrokkenen aan de
dag is gelegd. De raad sloot zich bij de
woorden van de voorzitter aan.
Voor het uitdiepen van de Kerk-
gracht werd door de raad aan burge
meester en wethouders machtiging
verleend om de uitvoering ter hand te
nemen. Met betrekking tot een vraag
van de heer Van der Bijl, deelde de
voorzitter mede, dat tot het schilderen
van de woning, bewoond door het
hoofd der school, reeds opdracht werd
gegeven.
ST. PHILIPSLAND
RAAD ST. PHILIPSLAND.
On cl erwijs-be.sluiten.
Onder voorzitterschap van burge
meester L. J. de Jonge, vergaderde
de raad van St. Philipsland. De
voorzitter deelde mede. dat hij voor
zijn tweede ambtsperiode was her
benoemd. Tot onderwijzeres aan de
openbare lagere school I werd be
noemd mej. H. R. Winkler Prins te
Heerenveen. Besloten werd toe te
treden tot het borgstellingsfonds te
Goes. Door de bijzondere school te
Anna Jacobapolder was een aanvra
ge gedaan om medewerking by de
aanschaffing van leermiddelen tot
een bedrag van 653,50, van meu
bilair 1470, voor banken, kasten
en borden 6024,65 in totaal 8148,15
Het bestuur van de Chr. school té
St. Philipsland had verzocht om tus
sen 2 lokalen een afscheiding aan
te brengen. Besloten werd een dub
bele deur als afscheiding te doen
plaatsen. De kosten van deze werk
zaamheden bedroegen 150. Bij de
rondvraag werd door de heer J. Ver
wijs de aandacht er op gevestigd,
dat de bomen van de heer Cappelle
aan de hoek Julianastraat het uit
zicht belemmeren. Spreker verzocht
de uomen te laten snoeien of rooi
en. Verder verzocht spreker om het
verkeersbord in de Achterstraat ver
der van het trottoir t.e plaatsen. Spr.
verzocht ook rijwlelblokken bij het
postkantoor aan te doen brengen.
WEDVLUCHT „DE REISDUIF",
De poslduivenhoudersvereniging „De
Reisduif" te St. Philipsland nam deel aan
een wedvlucht uit Arlow. Onderstaande
eigenaren behaalden1 met hun duiven de
volgende prijzen. 1 en 9 M. Geuze; 2, 3,
4 en 6 J. Reijngoudt; 5 A. Faasse; 7," 8 en
11 J. Quaak; 10 en 12 A. Fonteyne; 13 W.
Reijngoudt.
.VAN
"TOT
WIN
IJPE"
De opbrengst van het Verjaringsfonds
der Ned. Herv. Kerk te Tholen bedroeg
de laatste maal f 27.75.
De opbrengst voor het restauratiefonds
der Ned. Herv. Kerk te Scherpenisse be-
:g f 6625.
De heer C. Kooman te EUemeet
slaagde te Roosendaal voor het theore
tisch gedeelte van het examen voor
broodbakker, afgenomen door de Stich
ting Vakopleiding voor brood- en ban-
kétèxamen.
Directeur postkantoor Zierikzee
nam afscheid.
Zaterdagmiddag nam de directeur
van het postkantoor te Zierikzee, de
heer J. M. van de Vlugt, officieel
afscheid van het personeel van het
ressort Schouwen en Duiveland, we
gens zyn vertrek naar Umuiden. De
directeur wees in zijn afscheidsrede
op de goede geest en de samenwer
king die onder de ambtenaren van
dit ressort heersen. Daarom speet
het hem na twee en een half jaar
reeds afscheid te moeten nemen. Na
dat een vrouwelijk lid en enige an
dere leden van het personeel het
woord hadden gevoerd, - waarbij naar
voren werd gebracht, welk 'een pret
tig en humaan mens de scheidende
chef was en dat deze de genegenheid
van allen had gewonnen, werd de di
recteur een ets aangeboden door de
heer A. Sies en aan mevrouw een
plant door mej. C. Meester namens
het gehele personeel. De directeur
dankte daarna de sprekers voor de
hartelijke woorden en allen, die deze
dag voor hem en zijn gezin tot een
onvergetelijke hadden gemaakt.
Na het officiële gedeelte bleef men
nog geruime tijd bijeen.
SLACHTOFFERTJE ONGEVAL
TER AARDE BESTELD.
Onder grote belangstelling is Za
terdagmiddag te Nieuwdorp het ne
genjarig zoontje van de heer J. de
Koeyer ter aarde besteld. Zoals men
zich zal herinneren, kwam het
knaapje Dinsdag j.l. om het leven
by een ongeval.
Aan de groeve werd o.a. het woord
gevoerd door de klasse-onderwijzer
van de jongen, de heer P. H. van
Wijnen; door het hoofd der openba
re lagere schoo.l te Nieuwdorp, de
heer I. W. Bakker en door de Ned.
Herv. predikant, ds. A. van der Ma
de. Ds. van der Made sprak naar
aanleiding van Thess. 4, de verzen
13 en 18. Namens de familie van de
overledene dankte de heer G. de
Koeyer voor het betoonde medele
ven.
De assistenten van de veiligheids
dienst van de Compagnie Neerlandaise
de 1' Azöte uit Sluiskil, maakten onder
leiding van de beer de Roos een excursie
naar het veiligheidsmuseum te Amster
dam.
Communisten op Formosa.
In de nacht van 26 Augustus is op
Formosa een belangrijk communis
tisch centrum ontdekt. Meer dan hon
derd personen zijn gearresteerd. On
der de verdachten bevinden zich twee
chefs van het hoofdkwartier der mi
litaire verdediging van Formosa, een
hoge politieke persoonlijkheid en ver
schillende wetenschapsmensen. Het
centrum stond in directe verbinding
met communistisch China. Het me
rendeel der verdachten komt van het
Chinese vasteland. Dit complot wordt
belangrijker geacht dan het vorige,
dat 1 Mei 1950 werd ontdekt en leidde
tot de veroordeling van de ondermi
nister van defensie, die een radiozen
der in zijn kantoor had.
Japan overweegt luchtlijn
op Amsterdam.
Een zeer grote Japanse luchtvaart
delegatie is Zondagavond met een K.
L.M.-toestel uit Tokio in ono land
aangekomen. De delegatie vertrekt
hedenochtend naar Engeland, doen
Komt over enige dagen veer naar
Nederland terug om zich op de hoog
te te stellen van de wijze, waarop ae
K.L.M. reparaties en het onderhoud
van vliegtuigen op Schiphol uitvoert.
De reis van deze Japanse lucht
vaartdelegatie moet gezien worden
als de inleiding tot het hervatten van
de Japanse luchtvaart op internatio
naal terrein.
Volgens de bepalingen van het vre
desverdrag mag Japan thans weer
een eigen luchtvaartmaatschappij op
bouwen. Het ligt in de bedoeling van
de Japanners in Engeland een aantal
Cornet-straalvliegtuigen te bestellen.
Met deze en andere vliegtuigen hoopt
de Japanse luchtvaartmaatschappij
„Japan Airlines" een internationaal
luchtvaartnet op te bouwen.
Ook een verbinding van Tokio naar
Amsterdam is geprojecteerd.
Het is niet onmogelijk, dat deze
lyn, die op het ogenblik door de K.L.
M. bevlogen wordt, door de Japan
ners in de toekomst met Comet-
straalvliegtuigen zal worden geëxploi
teerd.
„Breda-Oranjestad"
trok 700.000 bezoekers.
Op de laatste avond van de feesten
rond het 700-jarig bestaan van Breda
heeft „Breda-Oranjestad" zijn 700.000
ste bezoeker geboekt. Dit was te on
geveer half twaalf Zondagavond en
hieraan was vooraf gegaan de officiële
sluiting van de nationale oranje-vie
ring te Breda Deze plechtigheid ge
schiedde op de binnenhof van het Ka
steel van Breda, waar de Amsterdam
se politiekapel een concert verzorgde.
Toen dit concert met het Wilhelmus
werd besloten, traden vertegenwoor
digers van de elf provincies aan by
de vlag van hun provincie en het wa
pen van de hoofdstad. Na het concert
was het de voorzitter van de „Stich
ting Breda-Oranjestad 1952", mr. Ph.
van Woensel, die de officiële slui
tingsplechtigheid verrichtte. In een
toespraak wees de voorzitter er op
dat Breda er beter op is geworden.
Hij. doelde daarbij niet zozeer op het
batig saldo van 140.000, maar meer
op de gedachte dat de Bredanaars
zich bewust zijn geworden van de
kracht die in hun eenheid schuilt. Tot
slot deponeerde hij alle documenten
betreffende de feesten in een antieke
kist, die pas over 50 jaar weer mag
worden geopend.
Ontploffingen in Saigon
en op Salamis.
Een benzine-opslagplaats van het
Franse leger in de buurt van Saigon
is Zondagochtend in de lucht gevlo
gen, De blussingswerkzaamheden
werden bemoeilijkt, omdat rondom
de opslagplaats landmijnen ter bevel-
liging waren gelegd. Door de ontplof
fing werd een Franse soldaat gedood.
Zeven Franse en Senegalese soldaten
werden gewond.
De brand is ontstaan door de ont
ploffing van een tijdbom. Vietnamese
koelies, die bij de Franse benzine-op
slagplaats werken, zouden deze bom
neergelegd hebben.
Bij een ontploffing in een munitie
opslagplaats van de Griekse vlootba-
sis op het eiland Salamis zijn acht
Griekse zeelieden om het leven geko
men en 33 gewond van wie vijf ern
stig. De ontploffing volgde op een
begin van brand in een dynamietvoor-
raad.
Ouders sturen kinderen niet
naar kleuterschool.
Naar aanleiding van het ontslag
van het hoofd van de Chr kleuter
school te Austerlitz (Utr.) is een ge
schil ontstaan tussen ouders en ker
keraad. Mej. H. Nieuwenhuis het
hoofd van de kleuterschool is door
de kerkeraad der Ned. Hèrv. gemeen
te ontslagen, omdat zij naar de me
ning van dit college „niet met het
personeel wist om te gaan en verschil
lende malen tegen de wensen van de
kerkeraad in heeft gehandeld, het
geen niet verantwoorde, hoge kosten
heeft veroorzaakt". De meeste ouders
zijn het met de kerkeraad niet eens
en zullen hun kinderen derhalve per
1 September niet naar school sturen.
De voorzitter van de kerkeraad, ds.
Koopmans, is van mening, dat de ac
tie der ouders door anti-kerkelijke in
vloeden wordt gedragen.
Kinderverlamming in
Friesland breidt zich uit.
MASSALE
JEUGDBIJEENKOMSTEN
ONTRADEN.
De Friese gemeentebesturen heb
ben richtlijnen inzake de bestrijding
van kinderverlamming ontvangen van
de inspecteur voor de volksgezond
heid in deze provincie. De inspecteur
adviseert in zijn rondschrijven massa
le jeugdbijeenkomssten, zoals sport
en schoolfeesten, voorshands te ver
bieden en bijeenkomsten voor ouderen
te ontraden.
Van 9 tot 28 Augustus jl. is het aan
tal in Friesland aangegeven gevallen
van kinderverlamming gestegen van
30 tot 53.
Kok in vlammen
omgekomen.
GROTE BRAND IN KOOT\\77k.
In de nacht van Zondag op Maan
dag is In ,,Het Hooghuys" te Koot
wijk brand uitgebroken. „Het Hoog
huys" is een dependance van hotel
,,Het Hilletje." De kok, W. Broer
uit Zevenaar, heeft waarschijnlijk in
bed gerookt en is in slaap gevallen.
Later vond men het verkoolde lijk
van de kok. Toen het dak en de ver
diepingen van „Het Hooghuys" in
gestort waren, was het gevaar voor
de omgeving geweken.
Marktberichten
VEILING BERGEN OP ZOOM.
29 Augustus. Sla 29. andijvie 58,
savoye kool 67. staak prlncessebonen 44
—66, snijbonen 27—52, stamboon dubbe
le princesse bonen 2240, bospeen 814,
waspeen 8—13; kroten 5—9; prei 11—13;
spinazie 8—11, bloemkool AA 2633. idem
A 12—29. idem B 8—15, idem C 8—10, to
maten 16—29, natuur tomaten 16—17, kom
kommer 8—13, witte kool 37, rode kool
4—8.
Druiven 76—90. kas perzik 6—20. natuur
perziken 5—12, suikermeloen 73, net me
loen 2743, ananasmeloen 2148.
B de Louvain 1118. Reine Claudes 16
24, Jefferson 11—25, R. Victoria 10—22,
eierpruim 1621.
Peren: Magriet Marielat 16, B. Hardy 17
25; Triumph de Vienne 10—35.
Appelen. James Grieve 1529, Manks
Codlin 718, Transparant de Cronsel 7
20.
VEILING ZUID-HOLL. EILANDEN.
29 Augustus. Pruimen 1537. Perziken
622. Bramen 3244. Druiven 76100.
Manks O. gew. 1618. J. Grieve, gew.
21—29. Zigeunerin los 1516. Manks C.
los, 15. Manks C. 10—17. Ellison O. 30—
44. J. Grieve 26—30. Zigeunerin 15—21.
Benoni 45. Transp. de Cr. 20—29.
Peren export: Beurré d. Amanlis, los
15. Triumph verp. 2331.
Peren binnenland. Triumph y741.
Claps 1430. Beurré d' Amanlis 1621.
Bloemkool 1441. Boerenkool 35—71,
Snijbonen 3048. Stamprincessn 28—36.
Pronkbonen 8—23. Komkommers 9—12.
Kroten 9—12. Rode kool 9—15. Gele kool
8—13. Bospeen 812. Waspeen 8—15.
Grote peen 2325. Stokpr. 4362. Groene
kool 811. Spekbonen 4653. Selderij 2.10
—5.10. Knolselderij 16—18. Stoofsla 10—
17. Sla 4.60—9.70. Spinazie 10-21. To
maten A 21—35, id, B 21—34, id. C 16—
17, id. CC 9—12. Augurken 24—98.
SUSANNA MARIA LONCQUE
Oosterland en Sirjansland waren
haar zeer lief
In de kerk te Oosterland, eens gewijd aan Sint Jodocus, is voor de
preekstoel een plak beton of cement te zien, over een hoek van een kleine
hardstenen plaat. Deze steen sluit de toegang af van de grafkelder in deze
kerk. Wanneer deze steen verwijderd wordt, komt men via enige trap.
treden voor een grote zerk, die na afgenomen te zijn, doorgang biedt
tot de eigenlijke grafkelder, welke gelegen is onder de eerste vrouwen-
banken aan de evangeliezijde der kerk. De 2,50 meter brede doorgang
voert naar een tongewelf, waarin zich een uitgebouwde beenderennis be
vindt. Zover bekend, is deze grafkelder voor het laatst open geweest in
1898, tijdens de verbouwing van de kerk. Er werden wat roestige, ijzeren
voetstukken voor lijkkisten, wat vermolmd hout en een weinig doods
beenderen aangetroffen. Ook lagen er enkele plankjes, beslagen met ko
peren nagels, die vroeger waarschijnlijk de namen en sterfdata van de
overledenen hebben vermeld. Bevond zich onder deze resten ook het stof
felijk overschot van de Ambachtsvrouwe?
gang va.n de oprijlaan draagt het
jaartal 1735. Eenmaal aan de ver
fraaiing begonnen, werd zij door een
grote bouwlust bezield. In 1730 liet
zij haar huis te Zierikzee bouwen,
met de voorgevel naar de tuinzyde
en daarna begon zij grote werken op
het buitengoed. Er werd o.m. een
vierkant gebouw aan het bestaande
huis toegevoegd, hetgeen een grote
aanwinst voor het landgoed beteken
de. Dit gebouw werd in 1945 door de
oorlogshandelingen vernield. Een an
der belangrijk bouwwerk is wel de
korenmolen. Op de zeer nauwkeurige
kaai-t van de Heerlijkheid Oosterland,
daterend van 1629. zien we op de
plaats van de tegenwoordige molen
een houten standaardmolen. Waar
schijnlijk zal deze molen in staat van
verval hebben verkeerd, zodat de
Ambachtsvrouwe tekening en bestek
heeft laten maken van de thans nog
bestaande stenen molen. Tragisch is
het, dat de opleveringsdatum van
dit bouwwerk, 1 September 1752, de
sterfdatum van de opdrachtgeefster
blijkt te zijn.
ZIJ BRACHT WELVAART.
Op het „hof" heeft zy niet alleen
bouwwerken, maar ook grote grond
werken doen uitvoeren. Voordien was
er ten Oosten en Westen van het dorp
een strookje bos, waar thans het
landbouwbedrijf van C. Stouten is en
waar de huizen aan de Achterweg
staan. Ten Zuiden liep de tegenwoor
dige weg, de „Groene Poort", door
over „het Hof", tot aan de tegen-
Het testament van de overledene,
opgemaakt te Middelburg, 30 Sep
tember 1745, ten overstaan van nota
ris Johan Evertsen, geeft daarop het
antwoord. Zij wenste begraven te
worden in de kerk te Oosterland, by
haar ouders, teiwijl een graftombe
gemaakt moest worden naar het ont
werp van Bourchet van Antwerpen,
welk ontwerp reeds te Oosterland ge
reed was. Voor deze datum schijnt
het een geheel gewoon graf te zyn
geweest. Het testament vermeldt na
melijk ook, dat de ingang of trap
naar de kelder vervaardigd moest
worden door Jacob Swaan. Het kel
dergraf is waarschijnlijk gemaakt op
last van haai' ouders, Charles Lon-
cque en Quirina Verheye, die respec
tievelijk in 1715 en 1731 hierin wer
den werden begraven. Haar man, mr.
Johan Cau van Domburg, overleed te
Zierikzee, in hun huis aan de Zuid
zijde van het Kerkhof C 70 (nu Bur
gerweeshuis) op 10 December 1720
en werd acht dagen later in Zierik
zee begraven in Sint Lieven Monster.
De twee kinderen uit dit huwelijk,
Quirina Suzanna en Maria Magdale-
na, respectievelijk overleden 16 April
1722 en 12 Mei 1720, zijn waarschijn
lijk te Oosterland bygezet, althans de
klappers op de begraafplaats te Zie
rikzee vermelden hun namen niet.
'e kinderloze weduwe vertoefde
heel vaak op het „Herenhof" te Oos
terland en besteedde de haar nog res
terende levensjaren aan de verbete
ring en verfraaiing van haar land
goed. Het gesmede hek aan de in-
woordige begraafplaats, op de hoek
NieuwewegStoofdreef. Waar nu het
„Leugenputbos" is, was vroeger
slechts een kavel bouw- en weiland.
Mevrouw Cau-Loncque heeft naar al
le waarschijnlijkheid het goed, dat
als „Herenhof" bekend is, de vorm
gegeven, die het tot voor de inunda
tie heeft behouden. Ook de wandel
dreven en de grote vijvers zouden op
haar gezag gemaakt zijn- Hierdoor
is de bovengenoemde weg van de
„Groene Poort" komen te vervallen.
Tegelijk met de uitvoering dezer
grondwerken, zijn ook de wandeldre
ven, tuinen en bossen geplant, die de
ouderen nog gekend hebben.
De Ambachtsvrouwe heeft daar
door een grote welvaart gebracht op
Oosterland. Zjj bezorgde het dorp een
9terke werkverruiming, niet alleen op
bouwkundig terrein, maar ook door
de grote grondwerk-u itvoeringen en
later door het onderhoud van al deze
werken.
De dorpen Oosterland en Sirjans
land hadden een grote plaats in haar
hart ingenomen. Zij investeerde een
deel van haar geld in de vishoekers
„Oosterland" en „Sirjansland". Zij be
zat hiervan een vierde deel, hoewel
deze hoekers doof de. dorpelingen van
Zierikzee werden bemand. Ook haar
aandringen by de Staten van Zeeland,
om de dorpstoren te verfraaien, geeft
blyk van haar grote genegenheid.
Hoewel het haar niet mocht geluk
ken, blijkt uit haar testament, dat zy
deze gedachte tot het laatste toe
heeft vast gehouden, daar zy voor dit
doel een bedrag van 500 pond of 3000
gulden had vastgelegd. Ook het bou
wen van een Gasthuis was testamen
tair geregeld, waarvoor zij een be
drag van 1000 pond, of 6000 gulden
had gereserveerd. De vermogende
vrouwe beschikte ook een belangrijk
bedrag voor de aankoop van kerk-
zilver voor de beide dorpskerken en
nog aanmerkelijke bedragen voor de
bestaande predikanten. Ook na haar
dood kwam haar bouwlust nog tot
uiting in een legatie van 1000 gul
den voor het verbeteren van huizen
van de armen van Oosterland.
ALS EEN SCHREIEND KIND.
Heel veel heeft zy bijgedragen tot
verbetering van de sociale toestan
den en tot verfraaiing van haar Am
bacht en nog heden heeft de naam
van deze vrouwe in de oren van de
dorpelingen een goede klank. Nog
KERKNIEUWS
Politieagent Uidam
bevestigd als
schipperspredikant.
Prof. dr. G. C. van Niftrik, hoog
leraar te Amsterdam, heeft Zondag
middag in de Ned. Herv. Kerk te
Stevensweerd-Maasbracht de heer C.
Uidam bevestigd tot schipperspredi
kant. De heer Uidam was tot voor
kort werkzaam als agent van politie
te Amsterdam en studeerde in zijn
vrije tijd theologie.
Prof. dr. van Niftrik bevestigde de
jonge predikant met een preek over
Handelingen 20 22.
In zyn eerste preek zeide ds. Uidam,
sprekende over Paulus dat in
elke gemeente enkele personen met
de leiding en de verantwoordelijkheid
waren belast, maar dat het niet bete
kende, dat de overige gemeenteleden
geen verantwoordelijkheid hadden of
minder belangrijk waren.
Aan het einde van zijn preek zei ds.
Uidam: ,,Grj hebt mij geroepen in uw
midden de leidinggevende werkzaam
heid te verrichten. En in uw roep
mocht ik ook de roeping van God ho
ren. Nu ik aan die roep gehoor heb
gegeven en de taak zal beginnen, die
mij gegeven is, betekent dit niet dat
daardoor uw verantwoordelijkheid
ten einde is. Gij allen zyt en blijft tot
de dienst geroepen in volle verant
woordelijkheid.
KERKELIJK NIEUWS
Ned. Herv. Kerk. Aangenomen de
benoeming tot vicaris te De Kaag:
L. C. Baljé, candidaat te Leiden, die
voor een soortgelijke benoeming te
Wieringermeer bedankte.
Geref. Kerken. Beroepen te Borne:
H. v. d Plaat, candidaat te Haarlem.
Ned. Herv. Kerk. Aangenomen
naar Den Hoorn (Texel)C. H. van
Rhijn. candidaat te 's Gravenhage.
elke Zondag staren de kerkgangers
op het sierlijke gevormde en in zwart
en wit marmer uitgevoerde monu
ment, aangebracht aan de binnenzijde
van de Zuidmuur der kerk, ter na
gedachtenis aan de Ambachtsvrouwe
en hare voorgeslachten. Het geheel
heeft zij zelf met zorg uitgekozen en
de bedoeling van de voorstelling, na
melijk een schreiend kind, is voor het
nageslacht moeilijk te verklaren.
Heeft de vrouw, die in haar om
geving slechts te gebieden had, na
een zeer kort huwelijksleven en na
het verlies van haar beide dochter
tjes, waarmede haar geslacht ten
onder ging, zich de laatste jaren als
een hulpeloos en schreiend kind ge
voeld? Men weet het niet.
Maar wel staat vast, dat by het
vernemen van de doodstijding van
Vrouwe Susanna Mara Loncque, vele
harten werden ontroerd en menige
traan is gelaten.
Heden twee eeuwen later kan
nog niet zonder ontroering over haar
worden gesproken, omdat zij getracht
heeft het leed van de mensen te ver
zachten, waar zij maar kon, waar
door zij vorm en kleur heeft gegeven
aan al wat om haar leefde. Meer dan
ooit is op haar van toepassing het
bekende Bijbelwoord: „De gedachte-
nis des rechtvaardigen zal tot zege
ning zijn".
