OOST-VLAANDEREN VLAGT IN MIDDELBURG
Maar wat is dat nu eigenlijk:
Oost-Vlaanderen?
VLAAMSE BURGERS STREDEN
VOOR VRIJHEID EN RECHT
DE ECONOMISCHE STRUCTUUR
VAN- OOST-VLAANDEREN
VRIJDAG 11 JULI 1952
PROVIN CI ALE ZEEUW8E COURANT
Eert land beroemd om zijn schoonheid
en zijn groots verleden
Toen twee jaar geleden onze provincie zich tot Oost Vlaanderen richtte
met de wekroep: „ZIE ZEELAND!", hébben de stamverwante Vlamingen
een welsprekend antwoord gegeven: Zij kwamen bij vele duizenden naar de
onvergetelijke tentoonstelling, die Zeeland in de oude „vechtstad" Gent had
ingericht en zij legden een overweldigende belangstelling aan de dag voor
de culturele manifestaties, welke Zeeland in de Oost Vlaamse hoofdstad
organiseerde. Er zijn bij die gelegenheid kiemen uitgezaaid van wederzijds
begrip en wederzijdse verbondenheid, die nog tot volle wasdom moeten ko
men, er werden tussen twee verwante gewesten banden van cultuur en in
nige vriendschap gesmeed, die reeds thans onverbrekelijk mogen worden
genoemd.
Wat is er verheffender, dan dat delen van twee volkeren van één stam,
zo lang gescheiden, elkander hervinden en in oprechte bewondering en
waardering streven naar samen gaan op alle gebieden, waarop zulks moge
lijk is niet alleen, maar tevens in edele naijver zich haasten om het beste
en het schoonste, dat zij hun eigen mogen noemen ten toon te spreiden in
het nabuurgewest?
Was twee jaar geleden Oost Vlaanderen de zonnige, hulpvaardige men mag
wel zeggen voorbeeldige gastvrouwe, thans is het aan Zeeland om plaats
te bieden voor het vlagvertoon van Oost Vlaanderen opdat, zoals toen
Vlaanderen Zeeland leerde kennen, thans Zeeland Oost Vlaanderen zal le
ren kennen.
De beminnelyke Gouverneur van Oost-Vlaanderen, de heer Maurice van
den Boogaerde, wiens hart wel zeer warm voor Zeeland klopt, zeide ons
onlangs nog: Er valt nog altijd veel te doen. Nog tc veel Vlamingen
kennen Zeeland niet. Maar als zy er komen, zij staan verbaasd over uw
wyde wateren, over uw zilveren licht, over uw indrukwekkende scheeps
werf, over uw goede, zonnige mensen. Zy zien Vlissingen, Middelburg en
Veere en zij nemen de herinnering daaraan mee diep in hun hart. Zij zal
hen troosten en sterken op dagen, die minder licht zijn dan de vacantie-
dagen in Zeeland. Zy zien uw ryke landbouwgewesten op Zuid-Beveland
en het wyde, vruchtbare land van Zeeuwsch-Vlaanderen, waar eens de zee
was, die Vlaanderens kusten bespoelde. En zy bewonderen wat daar door
een nijver boerenvolk en een zich op industrialisatie toeleggend ander be
volkingsdeel bereikt wordt en de herinnering daarvan prikkelt ons tot even
noeste yver. Het is goed voor ons, Vlamingen, om in Zeeland te komen.
Maar omgekeerd: gij moet uw Zeeuwen naar Vlaanderen zenden. Het is
niet om ons zelf een pluim op de hoed te steken, maar wy mogen er ook
zyn en een bezoek aan onze schone provincie zal ook voor de Zeeuwen niet
vergeefs zijn
Met name deze laatste woorden, zijn belangrijk, omdat niemand de juist-
heidervanzal kunnen ontkennen. Welnu: de culturele manifestaties, samen
gevat in de naam „Oost Vlaamse Veertiendaagse" en de grootse tentoonstel
ling „Oost Vlaanderen vlagt", zij bieden niet slechts de Zeeuwen, maar alle
Nederlanders een ongezochte gelegenheid om Oost Vlaanderen te leren
kennen.
Onbekend maakt onbemind. In dit geval mag men wel zeggen, dat kennen
gelijk staat aan bewonderen en vriendschap koesteren. Moge daarom deze
tentoonstelling zich in een overweldigend bezoek verheugen en mogen de
culturele manifestaties leiden tot nieuwe versterking der reeds hechte vriend
schapsbanden.
Op deze bladzijde trachten wij Oost Vlaanderen aan wie het nog niet
kent te laten zien in vogelvlucht, wetende, dat deze poging slechts een ge
brekkig resultaat zal hebben vergeleken bij de indrukken, die de tentoon
stelling „Oost Vlaanderen vlagt!" zal achterlaten.
Moge deze tentoonstelling en deze „Oost Vlaamse Veertiendaagse" het grote
succes hebben, dat de organisators ervan verwachten!
LEON SARTEEL: ONTLUIKEN.
Sarteel behoort tot de grootste
Vlaamse beeldhouwers. Bovenstaand
brons is op de tentoonstelling te
Middelburg te aanschouwen.
De weg naar het hart.
Vlamingen houden van goed eten
en een frisse dronk en Nederlanders
doen hetzelfde. De weg naar het
hart gaat door de maag! Wilt ge
echt Vlaamse spijzen genieten? De
Gentse Hutspot is wereldvermaard
en bestaat niet alleen, als bij ons,
uit aardappelen, wortelen, uien en
klapstuk, maar bovendien uit alle
mogelijke soorten groenten, die voor
handen zijn, uit varkens- en rund
vlees en ten overvloede nog saucijs
jes!
Vlaamse Stovery? Gestoofd vlees,
nieren en lever, bloedworst, gestoofde
appelen en aardappelpuree! Vlaamse
Waterzooi? Soep met grote brokken
gebraden kuiken of vis erin, een de
licatesse! En verder zijn er dan nog
ongeschilde aardappelen met hoofd
kaas, frites met mosselen en niet
te vergeten Paling in 't Groen!
Wat wilt ge meer als ge in Vlaan
deren ronddoolt? Ken land en spy's
en heb hen lief!
Cultuur en
ontspanning
De culturele bedrijvigheid in Oost-
Vlaanderen heeft, vooral dank zij de
activiteit van het Provinciale bestuur,
een hoge vlucht genomen.
Naast een zeer ontwikkeld en vol
ledig onderwijsapparaat, met officiële
en vrije scholen en instituten van
allerlei slag, in de verschillende gra
den (lagere-, middelbare-, normaal
scholen, universiteit, hogere institu
ten, kunstacademiën en technische
scholen voor dag-, avond, Zondag- en
ééndagsonderwys), dat voor de ont
wikkeling van kennis en cultuur een
stevige basis vormt, telt Oost-Vlaan
deren talrijke kringen en verenigin
gen van culturele aard.
Letterkunde, muziek, toneel, schil
der-, beeldhouw- en sierkunst, folklo
re en heemkunde, worden niet alleen
door beroepslieden, doch ook door
overtalrijke liefhebbers beoefend.
Ruim 400 openbare bibliotheken be
vorderen de verspreiding van boeken
en tijdschriften. Aan musea ontbreekt
het in Oost-Vlaanderen niet: deze
provincie is als het ware één schrijn
van waardevolle kunstwerken en van
stille getuigen uit Vlaanderens groots
verleden.
Voor de ontspanning, meer bepaald
voor die van de toerist, biedt Oost-
Vlaanderen even vele mogelijkheden.
Vooral 's zomers heeft elke stad, elke
gemeente haar eigen aantrekkelijk
heden, die veelal een geschiedkundige
of folklortische achtergrond hebben
en zowel by de inwoners zelf als bij
vreemde bezoekers in de gunst staan.
Jong Vlaanderen smult
Kinderen snoepen graag, en tegen
over onze Zeeuwse babbelaars heeft
Jong Vlaanderen keus uit vele oude
lekkernijen. Daar zyn de Gentse mok
ken, de Peperballc-n, de Witte Raven
(drop met witte suiker erom), Hane-
pietjes (puntzakjes met anijs), en
niet te vergeten de Paardenogen (to
verballen). Ge kunt ze nog krijgen
in Vlaanderen en als ge er komt,
vergeet hen niet!
GUSTAVE VAN DE WOESTIJNE:
LATHEM-DORP.
Nevenstaande „gouache" van de be
roemde Vlaamse schilder Gustave van
de Woestijne, tentoongesteld op de
expositie „Oost-Vlaanderen vlagt!" is
afkomstig uit een particuliere collec
tie en werd nimmer eerder
geëxposeerd.
SCHOONHEID DER VLAAMSE ARDENNEN.
In alle steden leeft het verleden
Oost-Vlaanderen is epn lustoord voor toeristen. Waar men ook komt in
de Oost.Vlaamse steden, overal lééft het verleden. En nauwelijks heeft
men de steden verlaten, of men kan zich vermeien in een vriendelijk en
schilderachtig landschap: in het Zuiden liggen de schilderachtige Vlaamse
Ardennen, voor het eerst zo genoemd door de schrijver Omer Wattez. Hier
ligt het oude Zottegem, waar Lamoraal van Egmond woonde en waar
liy begraven werd na de terechtstelling te Brussel, bij het begin van
Nederlands vrijheidsstrijd. Hier baant zich het liefelijke riviertje de Zwalm
een weg door grazige weiden en dichte bossages. Hier ligt het „Geuzen-
land" Maria Horebeke, een in de zestiende eeuw gesticht protestants dorp
in een katholiek land, waar ieder jaar ook vele Zeeuwen de grote bijeen-
komst der Belgische protestanten by komen wonen. Hier ligt het heuvel
land van Ronse, hier liggen de bedevaartplaatsen Ninove en Hemelveer-
degem. Maar Oost-Vlaanderen heeft meer: het heeft zyn rustige oevers
van Dender en Leie, het heeft zijn machtige Scheldelandschap, de kreken
en de plassen van het Land van Waes en het heeft met name in de steden,
maar ook in vele dorpen, zijn ontelbare kunstschatten!
Gent, daar werd de geschiedenis
van Oost-Vlaanderen geschreven. In
de zevende eeuw ontstond de stad,
rondom een oude Abdij, aan de sa
menvloeiing van Schelde en Leie. Aan
het einde der twaalfde eeuw werd
Gent de hoofdstad van Vlaanderen en
het was toen een van de voornaamste
steden van Europa, dank zij de laken-
en linnenweverij. De gilden kwamen
tot bloei de burgers tot rijkdom en
als him neren het hen lastig maak
ten, dan weigerden zij rondweg om
zonder meer het hoofd te buigen.
In de veertiende en vijftiende
eeuw hebben zij zich gewapenderhand
bijna doorlopend verzet tegen de gra
ven van Vlaanderen en tegen de
Franse koningen, hardnekkig vast
houdend aan eenmaal verkregen privi
leges. Onverbrekelijk zijn aan die pe
riode de namen verbonden van Jacob
en Filips van Artevelde en nog steeds
getuigt het oude Belfort, toen de glorie
van het vrije Gentvan de macht die
de stad in die dagen had.
HET HOOFD VAN JOHANNES DE DOPER. Bovenstaande antieke
reliekschrijn behoort tot de grootste kostbaarheden van de befaamde Sint
Baafs-kathedraal in Gent. Thans bevindt zij zich op de tentoonstelling
te Middelburg.
Er moge strijd geweest zijn, de wel
stand en de culturele bloei waren er
niet minder om. De aanbidding van
het Lam Gods, het befaamde schil
derstuk van Jan en Hubert van Eyck
dagtekent uit die tijd. In de zestiende
eeuw kwam de nieuwe opstand, dit
maal tegen de Spaanse overheersing.
Karei de Vijfde smoorde die opstand
in bloed. Later ontbrandde de gods
dienststrijd tot de Pacificatie van
Gent in 1576 een einde maakte aan
deze woelingen. De Tachtigjarige
Oorlog betekende niettemin de on
dergang van Gent. Bij de Vrede van
Munster werd in 1648 de Schelde ge
sloten. Vlaanderen scheen voor goed
gebroken.
Twee eeuwen later evenwel leefden
handel en nijverheid, kunst en wel
vaart weer langzaamaan op. En se
dertdien is Gent weer voortdurend in
betekenis toegenomen. Maar met
trots draagt het nog altijd de naam
een Vechtstad te zijn. En inderdaad;
zijn burgers stonden steeds op de bres
als er gestreden moest worden voor
vrijheid en recht.
NIET ALLEEN GENT
Niet alleen echter in Gent, maar
evenzeer in Aalst, de oude keizerlijke
stad, thans een belangrijk textielcen
trum, het door de Noormannen ver
woeste Deinze, de geboortestad van
de dichter Karei Ledeganck van Eek-
lo, de stad der tapijten Oudenaarde,
en de tweede stad van Oost-Vlaande
ren Sint Niklaas, verdienen de aan
dacht der toeristen.
Wie dit alles in aanmerking neemt,
zal zich verwonderen, dat nog altyd
aan zovele Zeeuwen Oost-Vlaanderen
onbekend is. Onbekender, dan Zeeland
voor de Vlamingen is.
Juist deze Oost-Vlaamse Veertien
daagse en deze tentoonstelling, waar
op Oost-Vlaanderen het schoonste en
het beste wat het heeft in Middelburg
ten toon spreidt,' kan er veel toe bij
dragen, dat de Zeeuwen vanaf dit
ogenblik zich sterker zullen wenden
tot hun Zuiderburen. Zy zullen zich
er door verryken en ontdekken, dat
Oost-Vlaanderen een lustoord is, dat
niet leeft in het verleden, maar brui
send van energie en met ongeschon
den schoonheid machtig staat in het
vlammende heden.
Het verleden leeft in Oost-Vlaan
deren Oost-Vlaanderen zelf is van
onze iyd
WAT INDUSTRIE EN LANDBOUW BETEKENEN.
Gent: indrukwekkend hart ener
rijke provincie
Gent is de hoofdstad van Oost-Vlaanderen, waar het hart klopt en alle
zenuwen samenlopen van deze provincie. Gent is bovendien het centrum
van het industriële en het toeristische leven. Rond haar trotse burcht,
haar belfort en haar kathedraal liggen de eeuwenoude kunstschatten opge
stapeld. Op het stramien van historische gebouwen, kunstwerken, patri
ciërshuizen, vestingwerken en abdyen, staat de gehele geschiedenis van
het graafschap Vlaanderen uitgetekend. En reeds bij het eerste contact
maakt Gent een indruk van stoere, mannelijke strengheid.
Wie uit Antwerpen, de weelderige
wereldstad met Renaissance-sier,
komt, of uit Brussel, met reden door
sommigen „Klein Parijs" geheten, of
uit Brugge met zijn Bourgondische
zwier, voelt zich in Gent lichtelijk
verrast en zelfs onthutsi door het
strenger, harder uiterlijk der stad,
Weldra echter zal hij dan het warme
trillende leven der derde stad van
België ontdekken: het daverend be
drijf van zyn industrie rond de groots
heid van de haven en de dokken, fel
afstekend tegen de eenvoud, de rust
en de vrede der Begijnhoven, de mo
numentaliteit der eerbied afdwingen
de monumenten uit een groots verle
den en de glorie van de parken en de
plantsoenen in het hart der stad,
waar een kleurenschat van bloemen
als zoveel edelgesteenten uitgestald
ligt op een kussen van groen fluweel.
Als geen ander is Gent een stad,
waar de rijen der eeuwen levend ge
bleven zijn. En die strengheid? Zij
spruit voort uit het oeroud karakter
van de Oostvlaming, die door zijn
taaie werklust meer schoonheid en
welstand te voorschijn heeft geroe
pen, dan de natuur hem ooit kon ver
schaffen. Gent is het grootse hart
van een rijke provincie.
HET LAND EN DE
MENSEN.
Bijna 3000 vierkante kilometer be
slaat de provincie Oost-Vlaanderen en
er wonen bijna een en een kwart mil-
lioen inwoners. De taal van Oost-
Vlaanderen is het Nederlands: slechts
2 van de bevolking spreekt Frans,
namelijk in Gent en in de streek van
Ronse en de Kuisberg in de Vlaamse
Ardennen. Twee honderd en zeven en
negentig gemeenten telt de provin
cie, waaronder elf stedenGent, Aalst,
Deinze, Dendermonde, Eekloo, Geer-
aardsbergen, Lokeren, Ninove, Oude
naarde, Ronse en Sint Niklaas.
Niet minder dan 390 mensen wo
nen er dus per vierkante kilometer
in Oost-Vlaanderen en dit zou onmo
gelijk zijn als nijverheid, handel, land
bouw, vervoer per as te water en door
de lucht niet de gelegenheid schiepen
om zulk een bevolking het levenson
derhoud te verschaffen. En inder
daad: sedert de vroegste tijden was
Oost-Vlaanderen voorbestemd om in
handel en verkeer een bizondere rol
te spelen: Gent is sedert tien eeuwen
de stad, waar de kooplieden uit aller
heren landen elkaar ontmoeten. Was
de Gentse zeehaven eertijds de na
tuurlijke open poort, waarlangs de
grondstoffen aangevoerd werden voor
verwerking in de nijverheid, de afge
werkte producten naar overzeese ge
bieden werden verscheept, in later tij
den kreeg Gent zijn nieuwe verbin
ding met de zee en zij vervult dezelf
de taak.
DE NIJVERHEID.
Alle belangrijke grondstoffen voor
de Oost-Vlaamse industrie moeten uit
andere provincies of het buitenland
aangevoerd worden. Niettemin heb
ben zich talrijke belangrijke bedrijven
hier gevestigd, omdat de transport
mogelijkheden, de ondernemingszin,
de beschikbare kapitalen en de werk
lustige, bekwame arbeidskrachten dit
aantrekkelijk maakten.
Anderhalve eeuw zijn nodig geweest
om Oost-Vlaanderen te industrialise
ren, maar thans is het dan ook de
voornaamste Belgische textielprovin-
cie met katoenfabrieken, wolfabrie-
ken, vlas- en linnenfabrieken, jute en
zijdefabrieken en thans ook kunstzij
defabrieken. Gent, Ronse, Sint Ni
klaas, Aalst, Lokeren en Deinze zijn
de belangrijkste textielcentra. Daar
naast echter telt Gent zeer belang
rijke metaalbedrijven met construc
tiewerkplaatsen, draadtrekkeryen,
enz., terwijl, langs het kanaal van
Terneuzen, grote en belangrijke, on
der meer chemische bedrijven liggen.
DE LANDBOUW.
Wat zijn bodem betreft behoort
Oost-Vlaanderen ten dele tot de lage
zandstreek ten Noorden van Schelde
en Leie, ten dele tot het kleiachtig
heuvelland (tot 150 meter hoog) ten
Zuiden van deze rivieren. De meeste
boerenbedrijven zijn van middelmati
ge of kleine omvang, alleen in de pol
ders ten Noorden van Eekloo treft
men grote bedrijven aan. Tarwe, rog-
S5, aardappelen, vlas, koolzaad en sui-
erbieten zijn de voornaamste land
bouwproducten. Voor de fruitteelt
E't de belangstelling, vooral bij de
goed geschoolde boeren. De
lenteelt heeft een wereldfaam
en concentreert zien rondom Gent.
Ook de boomkwekerijen nemen in om
vang toe, evenals de veehouderij.
HANDEL EN VERKEER.
Geen plaats in Oost-Vlaanderen, of
er wordt handel gedreven en dan wel
met name in textielproducten, hout,
bouwmaterialen, vlas, chemische pro
ducten, voedingsartikelen, vruchten,
planten, bloemen, enz. Het verkeer
kan gebruik maken van een dicht
spoorwegnet, goede wegen en uitste
kende wegen voor de binnenvaart: de
Schelde, de Leie, de Dender, het Ka
naal van Brugge, het Afleidingska
naal, het Leopoldkanaal en de Moer
vaart. Het Kanaal van Terneuzen ver
bindt Gent met de zee. Gent is de
tweede Belgische haven. De dokken
beslaan niet minder dan 112 ha. met
meer dan 20 km taluds. Er staan
ruim 100 kranen en twintig laadbrug-
f en met een vermogen van 2,5 tot 10
on. In de havenzöne en langs het
kanaal van Terneuzen liggen circa 70
belangrijke bedrijven. De haven leent
zich uitstekend voor het overslaan
van massagoederen als kolen, ertsen,
pyriet, textielgrondstoffen, hout en
kunstmest, petroleum, benzine, enz.
Ongeveer 75.000 inwoners vinden
hun bestaan rechtstreeks of zijdelings
in het havenbedrijf.
DE LIEFLIJKE LEIESTREEK telt
vele piekjes als hierboven: een kapel
letje bij Baarle.