PROVINCIALE ZEEUWSE C0URAN1 Grootste Z.L.M. tentoonstelling sedert jaren vergt veel ruimte Axel zal zijn vele gasten ruime ontspanning bieden RÏJNBERG'S JARENLANGE TRADITIE VAN AXEL. HOEK EN ZAAMSLAG DE VELUWSE BOERENDANSERS KOMEN NAAR AXEL Editie Zeeuws-Vlaanderen 195e Jaargang-No. 144 Dagblad uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F. van de Velde en F. B. den Boer. Adj. W. de Pagter. Hoofdred. G. Ballintyn. PL verv.: W. Leertouwer en H. A. Bosshardt. ABONNEMENTSPRIJS 44 ct. per week, f 5.45 p. kw., fr. p. p. f 5.70 per kw. Losse nummers 10 cent. SPECIALE EDITIE VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 20 Juni 1952 ADVERTENTIEPRIJS 22 ct. per mm. Minimum p. advertentie f 3.— Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties <max. 8 regels) van 1—5 regels t L—- Iedere regel meer 20 cent. „Brieven of adres Bureau van dit Blad' 25 cent meer. Giro nr. 359300 P.Z.C. Middelburg. Bur. Vlissingen Walstr. 58—60, teL 2355 4 ltfnen (b.g.g 1 of 2160) M'burg Londense Kaai 29, tel. 2077 en 2924; Goes L. Vorststr. 63, teL 2475 (b.g.g, 2228); Oostburg: Finlandstraat 2, telet 16. Terneuzen Brouwertjstr. 2; Zlcrlkzee N Bogerdsti C 160 teL 26. 20.000 M2 NOG ONVOLDOENDE. De levende have zal een voorname plaats innemen Naby de kleine Kreek In Axel is het nu nog stil. Nog ligt er het ter rein, groot ongeveer acht ha. onbezet. Nog slechts een enkeling vertoeft er. Een man in een blauwe overall verft de leuning van het brugje, dat de toegang moet vormen tot het terrein en dat straks op 25, 26 en 27 Juni door duizenden gepasseerd zal worden. Duizenden, die rond zullen dwalen langs de onoverdekte stands in totaal een oppervlakte bestrijkende van 10.000 m2 en door de tenten, die opgeslagen zullen worden op een terrein van 3000 m2. 13.000 m2 ex positieruimte. Oost-Zeeuwsch Vlaanderen zal de grootste Z.L.M. tentoon stelling sinds de bevryding gaan beleven. Maandagavond zullen de tenten worden opgeslagen en Dinsdag zal een begin worden gemaakt met het in orde brengen van het terrein en ook Dinsdagmorgen reeds zal de „grote trek" beginnen. De trek van de 130 inschrijvers, die de nu nog lege ruimte zullen vullen en die alles zullen tonen en demonstreren wat er op landbouwgebied maar te tonen en te demonstreren valt, hetgeen niet ge ring is Zoveel dat de oppervlakte vati 13.000 m2 nog te klein is ge bleken! Tientallen gegadigden moes ten nog worden afgewezen, teneinde te vermijden, dat het geheel een te overladen indruk zou gaan wekken. De animo onder de zakenlieden voor de Z.L.M.-tentoonstelling is wel zeer groot geworden, nu de Z.L.M. met een reeks van exposities in de ach ter ons liggende jaren getoond heeft, wat hier op dit gebied tot stand kan worden gebracht. Deze jaarlijks terugkerende gebeurtenis is uitge- froeid tot een machtig gebeuren, at duizenden bezoekers trekt; be langstellenden uit Nederland zowel als uit België. Vorige jaren was de opzet van de tentoonstelling be scheiden, vergeleken bij hetgeen Axel straks gaat bieden. Twee jaar gele den kon in Oostburg nog volstaan wonden met ongeveer 6000 m2 ex positieruimte. thans zal 20.000 m2 nog niet voldoende zijn zo verzeker de ons de heer C. van Beest, hoofd assistent van de Rijkslandbouwvoor- lichtingsdienst. GROOTSTE STAND. De grootste stand belooft die van de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst te wonden. Zij zal een oppervlakte van ongeveer 100 m2 beslaan en in tegenstelling met vorige jaren zul len tal van instanties op landbouw gebied de onderscheidene gewassen zelf exposeren en demonstreren. Ge schiedde dit in vroeger jaren uitslui tend door de Rijkslandbouwvoorlich- tingsdienst, thans is men er toe over gegaan de betrokkenen om zo te zeggen zelf aan het woord te laten. Ten eerste werd hierdoor een bete re werkverdeling verkregen en ten tweede is het thans mogelijk, dat ook de nieuwste schijven ter be schikking zijn, waar de Rijksland- bouwvoorlichtingsdienst nog onmoge- lyk over zou kunnen beschikken. Zo Kommen en pluimvee De Axelse konijnen- en pluimvee- fokkersvereniging „Ter Verbete ring" zal op de Z.L.M.-tentoonstelling goed vertegenwoordigd zijn. Een col lectie van twee honderd eh vijftig ko nijnen en diverse soorten pluimvee zal in een aparte tent te bewonde ren zijn, hetgeen voor deze tijd van het jaar een bijzonder mooi resultaat genoemd kan worden. Het aantal in zendingen stemde tot volle tevreden heid. Onder de konynen bevinden zich fraaie exemplaren van de rassen Vlaamse Reuzen (in oud en jong), voorts zijn er tien inzendingen Lo- tharingers een grote klasse Weners in wit- zwart en blauw, Franse Hang oren. Belgische Hazen Hollanders. Chinchilla's, kortom alle rassen zullen op 25, 26 en 27 Juni in Axel te zien •zijn. Onder het pluimvee bevinden zich de bedrijfsrassen (Rode lis Reds, Noordhollandse Blauwen) en vooral ook de sportrassen z.a. New Hamp shire Patrijs, Leghorn Hollandse Witkuif, etc. Voorts zullen er diverse krielrassen zijn en bovendien een fraaie collectie siervogels en sierdui- ven. Zelfs een Japanse siergans zal niet op het appél ontbreken. In totaal zijn er voor konijnen en pluimvee 44 inzenders. Advertentie HANDELSBUREAU TERNEUZEN TELEFOON 2304 De schrijfmachinezaak voor geheel Zeeuwsch-Vlaanderen. zal voor wat betreft de suikerbie ten, het instituut voor Rationele Suikerproductie uit Bergen op Zoom de bezoekers van voorlichting die nen. Voor de wintertarwe wordt dit gedaan door de Stichting van coör dinatie voor cultuur en onderzoek van broodgraan uit Wageningen; het Nationaal comité brouwgerst zal zelf de brouwgerstaangelegenheden behandelen; de Peulvruchtenstudie- combinatie uit Wageningen neemt het gewas peulvruchten voor haar rekening; het Ned. Vlasinstituut uit Wageningen zal de verdere gewas sen behandelen en de Commissie voor aardappelbewaring zal zelf ver tegenwoordigd zijn om de nieuwere bewaarmethoden voor aardappelen toe te lichten. Daar waar voor het product mais nog geen overheidsin stantie in het leven werd geroepen hebben twee particuliere firma's zich bereid getoond op dit gebied de voorlichting te verzorgen. Zo zal de fa.. Van der Have uit Kapelle- Biezelinge speciaal de maiscultuur en rassenkwesties voor haar reke ning nemen. Tenslotte zal de Ned. Algemene Keuringsdienst vertegen woordigd zijn. Zoals bekend is deze dienst belast met de keuring van voor zaad bestemde gewassen. Deze dienst is voor Zeeland gevestigd in Goes. Diverse consulenten op het gebied van de veeteelt, tuinbouw en pluim vee in Zeeland zullen persoonlijk aanwezig zijn om de belangstellen den van advies te dienen Vrijdag 27 Juni zal de „dag van de levenae have" worden. In de mor genuren zullen de keuringen plaats vjpden en zal men driehonderd paar den aanvoeren; paarden, die het deviezenmateriaal voor Oost- Zeeuwsch Vlaanderen betekenen. De ze uitgebreide collectie omvat de bloem van de paardenrassen waar mee Oost-Zeeuwsch Vlaanderen be kendheid heeft verworven. Voor wat betreft het rundvee zul len 170 stuks t.b.c.-vrij rundvee uit Oost-Zeeuwsch Vlaanderen worden aangevoerd en het behoeft geen be toog, dat al deze dieren stamboek- dieren zullen zyn, die een waardig beeld zullen geven van hetgeen Oost Zeeuwsch Vlaanderen ook op dit gebied te bieden heeft. In de na middag zullen de bekroonde dieren de gebruikelijke „ereronden" lopen en dit festijn zal dan worden opge luisterd door muziek, verzorgd door het muziekgezelschap „Concordia" uit Axel. Naast paarden en rundvee zullen op deze dag, die niet voor niets de „dag van de levende have" genoemd wordt) ook het pluimvee en de konijnen aan bod komen. Ko nijnen in zeer vele variëteiten, alle rassen zullen ook hier vertegenwoor digd zijn en bij het pluimvee zal zelfs het kanariepietje niet ontbreken. Uiteraard zullen ook de varkens een plaats op de expositie innemen. Kortom men zal een duidelijke in druk krijgen van de levende have op de boerderijen in Zeeuwsch Vlaan deren, en aangenomen mag worden, dat vele bezoekers verrast zullen zijn, wanneer ze deze prachtcolleetie levende have bekijken! Want Zeeuwsch Vlaanderen gaat hard vooruit! Deze reproductie van een oude prent toont ons Axel, toen het nog een bloeiende havenplaats was in de 18e eeuw. Dat was de tijd, waarin twee beurtschippers op Middelburg voeren en vier op Rotterdam. Uit een ordon nantie van 1783 weten we, dat een passagier, die in het vooronder van het beurtschip naar Rotterdam wilde varen, een gulden en 10 stuivers moest betalen en dat was een stevige prijs!! Tegenwoordig is dat, naar verhouding van het gemiddelde inkomen dat in 1783 erg laag was heel wat billijker. In de negentiende eeuw verloor Axel geleidelijk zijn karakter van havenstad. Het werd een landbouw- en industrie-gemeente, waar nog slechts bepaalde straatnamen herinneren aan de oude havenglorie. HORLEPIEP EN „SMOELTJE VRIE'EN" HET ZOMER FESTIVAL. Drie muziekgezelschappen met een goede reputatie. Op de laatste dag van de Z.L.M.-tentoonstelling te Axel zal er in deze plaats een beseheiden muziek-festival worden gehouden door muziekgezel schappen uit Hoek, Zaamslag en Axel. Dergelijke festivals zijn niet nieuw voor Axel; reeds in 1926 in hetzelfde jaar dus, dat de laatste landbouw tentoonstelling in Axel werd gehouden kwam men tot de oprichting van dit „Driemanschap" dat jaren achtereen des zomers zulk een festival zou houden, afwisselend" te Hoek, Zaamslag en Axel. Het initiatief ging destijds uit vanl „Concordia" uit Axel begon haar :t harmoniee'p-zelschaD ..De Vol-debuut op de Z.-Vlaamse con- het harmoniegezelschap harding" te Zaamslag en er werd overeengekomen, dat men elk voor jaar overleg zou plegen over de volgorde, waarin des zomers de Za terdagse muziekfeesten gehouden zouden - worden. Aan deze concertavonden werd weldra de naam „Het - Drieman schap" gegeven en het is een tra ditie geworden, die tot op heden ge handhaafd is gebleven. Na de be vrijding kwam er evenwel een wij ziging. Kwam men voordien telken- jare op alle drie plaatsen byeen, sinds 1939 is dit niet meer gebeurd. De heroprichting van de Bond van Muziekverenigingen bracht mee, dat men per jaar slechts in één plaats gezamenlijk kon concerteren en zo zal dat dan dit jaar weder om in Axel geschieden. DE GEZELSCHAPPEN. Het muziekgezelschap „Elk naar zijn krachten" uit Hoek is sinds 1947 goed vooruitgegaan. Met de heer Jasper Anthonisse als direc teur promoveerde E.N.Z.K. naar de le afdeling en onlangs behaalde dit korps op het concours te Biervliet een le prijs in de afdeling uitmun tendheid. „De Volharding" uit Zaamslag ging onder leiding van de heer Joh. Meijers tiit Sas van Gent goed vooruit. Te Biervliet zag dit korps zich beloond met een welverdiende eerste prijs, met twee extra me dailles. Sedert enige maanden be schikt „De Volharding" over een nieuwe bezetting Mahillon-instru- menten; een bezetting, die enig is onder de Zeeüwsch-Vlaamse muziek gezelschappen. Dienstboden van 1760 In de „Ordonnantie op het verhuu- ren van de Dienstboden, Knegts, Dienstmaagden en Minnen binnen Axel" lezen wy het volgende: Alzoo aan Burgemeester en Sche penen zedert eenige tijd veele klagten zijn gedaan over de ongeregeldheden van de Dienstboden, Dienaars, Dienst maagden, Jongwijfs en Minnen, die zich niet gedragen, als de reden en goede orde zijn vereischende, ordon- neeren en statueeren wij bij deze 't geene hierna volgt: Geen meiden of Knegten zullen ver mogen hare Heeren, Meesters en Vrouwen in eenige maniere kwalijk te bejegenen, toesnauwen, schelden, stout en assurant toespreken, op de verbeurte van drie maanden van ha re bedongen huur". coursen met een fraaie eerste prijs in de 3e afdeling harmonie en kwam daarna tweemaal uit in de 2e afde ling, waarin onlangs een tweede prijs werd behaald. Ongetwijfeld zullen de prestaties van „Het Driemanschap" op het a.s. zomer-festival bij velen bewondering wekken. De leut van de oude dansen Het werd tijd, dat de Veluwse boerendansers naar Zeeland kwamen, want al te weinig weet men in onze provincie van de echte oud-Veluwse folkloristische dansen. Ze hebben daar op de Veluwe, behalve die oude dansen, nog allerlei gebruiken uit het grijs verleden gehandhaafd. Weet u wat „kraomschudden" is? Kort geleden werd een lid van de Veluwse boerendansers vader en toen besloten zijn mede-dansers en -danseressen bet „kraomschudden" in ere te herstellen. In Veluws costuum en op blankge- schuurde klompen trok men naar Hierden en in de stoet werd meege voerd een krentenbrood van 2 meter lang en 34 centimeter breed. Voor de kraomvader was er bovendien een mandje eieren. Bij de woning over handigde de petemoei het traditionele „kleedje" voor de zuigeling eh werd de dorpsnaam van het kind vastge steld. Onder het gebi-uik van een „kop leut met een klont" ging daarna het kind van hand tot hand, waarbij het niet ontbrak aan deskundige op merkingen. Tot slot werd de krenten mik aangesneden en kwam er een „brandewientje met suker" op de proppen. De boerendansers zullen ter gele genheid van de Z.L.M.-tentoonstelling optreden in Axel. Zij zijn echte ama teurs. Geertje van Poppe .melkt over dag de koeien, Bart us van Beek staat in de smederij, Gerrit Poppenberg toont op zijn erf met trots z'n nieu we kippenhok. Zo tegen vijf uur des avonds krij gen ze haast, want dan is het kof fers pakken en de boerendansers gaan er op uit om overal in het land op te treden. Ze dansen op muziek van de „speulman mit sien trekpie- per Het gezelschap is eigenlijk ontstaan uit een gymnastiekvereniging in Put ten. Om enige afwisseling te brengen in de oefeningen ging men boerendan sen uitvoeren en zo werd het gezel schap van thans geboren. Zo enthousiast zyn de dansers en danseressen, dat ze altijd ook aan het publiek een paar eenvoudige dansen leren zoals de „Haoksebarge" en „Smoeltje vrie'en". Sommige van de dansen zijn al meer dan 250 jaar oud. Het mooie is dat men straks ook in Axel weer eens kan zien hoe het mogelijk is echte vreugde te beleven zonder dat men daarvoor aangewezen zou zyn op de hedendaagse over- UITGEBREID FEESTPROGRAMMA Vele muziekgezelschappen zullen medewerking verlenen Donderdag 26 Juni 1952 zullen in Axel de vlaggen wapperen en in de middaguren zal er het Christelyke fanfarekorps Hosanna" door de stra ten trekken om het Z.L.M.-bestuur onder pittige klanken naar het tentoon stellingsterrein te voeren. Dit zal dan de inzet vormen voor drie hoogtijda gen. Hoogtydagen ook voor Axel, want een zo massaal bezoek als tijdens deze grote tentoonstelling verwacht wordt, heeft men in geen jaren ge kend. En daarom zal Axel zich opmaken om het de gasten niet aan ont spanning en verstrooiing te doen ontbreken. Hiertoe is door de Vereniging voor Vreemdelingen Verkeer, de winke liersvereniging „Axel Vooruit", de Z. L.M. en het gemeentebestuur in een dracht en vereniging een aantal fees telijkheden georganiseerd, die dus zullen beginnen met een mars op Donderdagmiddag, van „Hosanna", vanuit het centrum naar het tentoon stellingsterrein. Van 18.3019.30 uur zal het Z.L. M.-bestuur officieel op het gemeente huis worden ontvangen en na afloop van deze ontvangst, zal het muziek gezelschap „Hosanna" de eregasten een serenade brengen voor het stad huis. Hierna wordt afgemarcheerd naar het tentoonstellingsterrein en in de frote zaal van de nieuwe jeugdher- erg zullen de daartoe genodigden aanzitten aan een diner, In de avonduren zal de mondaccor- deonverenigjng „Accordeola" concer teren ixv do muziektent op de Markt en hiermede zal het Axelse program ma voor de eerste dag zijn afgewerkt. VELUWSE BOERENDANSERS. Vrijdag 27 Juni belooft de voor naamste dag te worden; de dag waarop tussen drie en vyf uur diver se prijzen zullen worden uitgereikt. Deze prijsuitreiking zal door het Axelse muziekgezelschap „Concor dia" muzikaal worden opgeluisterd. Het gezelschap de „Veluwse Boe rendansers" zal om half acht des avonds op de Markt een populair pro gramma uitvoeren, dat ongetwijfeld bij velen in de smaak zal vallen. On middellijk hierna zal het muziekge zelschap „De Verenigde Vrienden" uit Sas van Gent dat een uitste kende naam heeft een muzikale rondgang maken en zo zal ook deze tweede dag opgewekt worden beslo ten. Zaterdag 28 Juni de laatste feest dag draagt eveneens een hjj uit stek muzikaal karakter. Het bekende pijpercorps „Excelsior" uit Goes zal dan zijn medewerking verlenen en in de avonduren zullen de muziekgezel schappen „Concordia" en „Hosan na" uit Axel; „Elk naar zijn Krach ten" uit Hoek en „Volharding" uit Zaamslag een zomer-festival verzor gen. Het festival zal op het tentoonstel lingsterrein worden gehouden, waar op deze dag tevens de Landbouw Jon geren Gemeenschap acte de présen- ce zal geven met korfbalwedstrijden en diverse andere spelen. AXELSE BOEKENKAMER. Bovendien zal gedurende de drie Z. L.M.-dagen in het Axelse stadhuis 'n expositie worden gehouden van boe- rencostuums. Hiertoe is een comple te antieke hoerenkamer ingericht, compleet met een open haard, zoals deze een 150 jaar geleden werd ge bruikt. De winkeliersvereniging „Axel Vooruit" organiseert gedurende deze drie hoogtijdagen een originele éta lage-wedstrijd. Bij de deelnemende winkeliers „Axel Vooruit" heeft een kleine honderd leden zullen linten van verschillende afmetingen aan de étalages worden bevestigd. Het „geacht publiek" zal kunnen ra den naar de totale lengte van al de ze linten en voor de juiste oplossing is uiteraard een prijs beschikbaar. Het feestprogramma zal een waar dig slot dragen. De samenwerkende verenigingen en instanties hebben zorg gedragen voor een vuurwerk, dat in de avonduren van Zaterdag zal worden afgestoken aan de schitte rend gelegen kreek nabij het tentoon, stellingsterreiy en dit belooft een ui termate fraai schouwspel te zullen opleveren. wegend buitenlandse dansen. Zij treden niet op Zondag op. In de laatste jaren kregen ze tal van aanbiedingen om in het buiten land op te treden. Ze hebben ook al in het buitenland, o.a. Engeland, him dansen uitgevoerd, maar een aanbod om naar de Verenigde Staten te gaan sloegen ze af wanthet leven is niet enkel een pretje. Er moet ook gewerkt worden. Het zou ons overigens niet verwon deren als de boerendansers en -dan seressen straks ook de burgemeester van Axel en de voorzitter van de Z. L.M. meevoeren iif een danskring. want dergelijke grapjes zijn hun wel toevertrouwd sfe Hoogtijdag in Axel. Dit jaar zal de Z.L.M. haar jaarlijkse grote tentoonstelling in Axel houden. Het verheugt if ons zeer dat de Z.L.M. voor de- ze hoogtijdag in haar vereni- gingsleven ditmaal Axel heeft .j. uitgekozen. Want wel zeer bij -j. 4! uitstek is Axel hier voor in de- ze omgeving de aangewezen plaats. Hoewel de industrie te Axel een belangrijke plaats in- neemt en steeds meer gaat in- nemen in dit verband zij ge- wezen op het grote stikstofbin- =j= dingsbedrijf de „Compagnie Neerlandaise de I' Azote" die op Axels grondgebied staat ont- jf leent Axel haar betekenis toch altijd nog voor een groot ge- deelte aan het feit dat het een agrarisch centrum is. Met er- kentelijkheid moet hier vastge- steld worden de grote betekenis voor onze gemeente van de landbouwers en alles wat daar- mee in verband staat. Het ten- toonstellingsbestuur zal er voor zorgen dat deze tentoonstelling ■jf een waardige plaats zal inne- men in de rij harer voorgan- gers. Duizenden zullen bij die gelegenheid Axels poorten bin- .j, nen strooien al bestaan die poorten dan alleen maar in de verbeelding. Want reeds ruim 100 jaar geleden sprak een dich- .j. Axel's poorten zijn vervallen In tuin en land verkeerd zijn vesten en zijn wallen", -jf j£ Het is dus reeds lang niet S jj. meer zo, dat Axel degene die 5 niet tot zijn poorters behoort het binnenkomen bemoeilijkt. Integendeel, waar eens grimmt- ge bolwerken en gegrendelde poorten de toegang beletten S ,j. klinkt nu 't hartelijk „welkom" u tegen. Hiervoor staat onze ge- meente bekend. In samenwer- hing met het tentoonsiellïngs- bestuur doet dan ook het ge- meentebestuur al het mogelijke jj, om het verblijf in onze gemeen- ij: te tijdens de landbouwdagen zo aangenaam mogelijk te maken, g Mogen de tentoonstellingsdagen X 3, een grootse demonstratie vor- men van wat onze Zeeuwse landbouw, door de ervaring van 4= eeuwen te paren aan de tech- niek van het heden, wist te be- reiken. De burgemeester van Axel, jjc VAN OEVEREN. Eerste kerkorgel in Axel 27 Februari 1776 was voor de Ned. Herv. Gemeente te Axel een gedenk waardige dag. Na jaren van geduldig wachten en sparen, was de gfemeen- te in het bezit gekomen van een kerkorgel het eerste dat Axel ooit had gekend en dit werd op die dag plechtig in gebruik genomen. Om te weten, wat hun orgel wel waard" was, had men tevoren de Goese organist Heinrichs verzocht dit te komen keuren en deze expert verklaarde tot grote trots van de toenmalige Axelaars, dat hun orgel „in malschheid en zwaerte van ge luid verscheiden orgels in voorname steden, welke oneindig meer hadden gekost, verre overtrof!" De inwijding zelf geschiedde met grote plechtigheid. De Magistraat der stad begaf zich van het raadhuis onder klokgelui „in volle vergade ring" naar de kerk. alwaar by hun binnentreden het nieuwe orgel begon te spelen. Na afloop van de dienst werd weer in „volle vergadering" naar het stadhuis teruggemarcheerd, waar rijk voorziene tafels de heren en hun dames wachtten. Ook de mindere man vierde, zij het minder copieus deze dag als een feestdag.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 1