f 141,. MODERNE MEUBELEN GebR Lokker Leningen en borgtochten in de Middeleeuwen "O OVENGLAS iioiiiioiiimiiioiiiioiiiioiiiiouiioii MOTOR TERREIKWtOSTRIJDEN iss. Mij. „Nieuw Rotterdam" N.V. L. C. HOOGERHUIS Fa I. LABZOWSK! --f IHNINGIHtilOTIHt Mg V nieuw costuum Dooge-Priemus Merite van 30 tot 60 procent! Zeevarkens speelden met zwemmers. een sierlijk chroom damespolshorloge Alleen 'n Falcon is even chic als 'n Falcon! B. HENDRIKSE Zie grote etalage 0NINGINRICHTING HTING ZIERIKZEE DERKS' 2 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DINSDAG 27 MEI 1952 DE LOMBAERDEN TE ZIERIKZEE. „Een woekereer, een meuleneer, een wisseleer, een tolleneer, „Zijn de vier Evangelisten van Lucifer." „Het geld is weer duur", zegt men in onze dagen wanneer liet eigen vermogen niet voldoende is, of zodanig is vastgelegd, dat dit op een mo ment niet is vrjj te maken om aan de eisen te voldoen, die voortspruiten uit een of andere transactie. Sinds de geldhandel is geregeld in het Wet boek van Koophandel en de wet op de credletverlening deze handel in zekere mate beperkt, lijkt wel eens of dergelijke regelingen altyd hebben bestaan. Dat is evenwel niet liet geval. Wel werden vanaf de vroegste middel eeuwen de belangen der vermogenden eerder en nauwkeuriger geregeld dan die van de minder met aardse goederen bedeelden, maar er werd wei nig gedaan om de nood der armen op te heffen. Het heeft lang geduurd, eer mert voor de in nood en zorgen verkerenden een wettelijke bepaling heeft gemaakt, die voorzag in de bittere nobd, welke ontstond door ziekte of ongewilde werkloosheid. De baatzuchtige mens heeft al in verre voortijden doorzien, dat hierin voor hem een vvinstobject zou kunnen liggen, namelijk wanneer zij zouden benutten het ogenblik, waarin de ar men in de noodzakelijkste behoeften zouden moeten voorzien. Van dit ogenblik werd gebruik gemaakt, ech ter zonder enige mensenliefde aan de dag te leggen. Men noemde deze profiteurs leenbankhouders, lombaer- den, ultramontanen, 's Pauzenknech- ten, cauwerinen en coarcini, alle benamingen, die door de bevol king in afkeurenden zin werden ge bruikt, Wanneer men van hun dien sten gebruik moest maken,'werd dit vaak betiteld als cauwerinenkost eten, welke men niet dan door de noodzakelijkheid gedwongen nuttigde. Bij sommige regeerders dier dagen waren deze lieden een doorn in het oog,, waarom dan ook Hendrik van Brabant gebood, dat men de Joden en Cauwerinen zou uitroeien, zodat er geen enkele zou overblijven. Ande ren daarentegen als de Graven van Vlaanderen, Holland en Zeeland za gen voor zichzelf het nut van deze mensen in en begonnen hen reeds in het laatst van de 13e eeuw te be schermen. Eerst was dit zo in Henegouwen, daarna in Vlaanderen en ook in Hol land en Zeeland, Zo kennen we voor hen de keure van 1292 van de stad Antwerpen, van 1296 van de stad Gent. Overal waar de handel leven dig was of begon te worden, tracht ten deze lieden zich een plaats te ver werven. In alle steden van betekenis; kwamen deze tafelhouders, leentafels of pandnemers, zoals zij toen werden genoemd, voor en de Grafelijkheid be nutte deze instellingen voor zichzelf, door daarvoor vaak een groot bedrag te eisen. Zjj leenden vooral in dagen van oorlog bij deze lieden wanneer de i beden niet voldoende waren om de onkosten van de strijd daaruit te kun nen betalen. Het rentebedrag werd wel door de Graaf vastgesteld, zoals we weten uit de Antwerpse keure van 1306. De ze mocht hier bedragen twee groten ten Ponde wekelijks, wat omgerekend een rente maakt van 63 's jaars, waarbij dan nog vermeld wordt, dat het niet duurder mochtGeen wonder, dat het zover kwam, dat de namen Lombarden en woekeraar sy noniem werden. TE ZIERIKZEE. Ook te Zierikzee waren er Lom- baerden. Wanneer zy er gekomen zijn, is niet te zeggen, alleen bestaat er een or donnantie van 1308, waarin de Graaf de Lombaerden van Zierikzee en Emelisse in bescherming neemt en hen zelfs voorrechten verleend, welke door Graaf Willem in '1316 nog ver lengd en verbeterd werden. Uiteraard zijn uit die tijden de berichten zowel over het een als over het ander zeer schaars, dus ook over de Lombaer den. Alleen in het Poorterboek van Zie rikzee zien we een weinig van hun werk als een zekere Tonis Felidsaen op 20 Juni 1333 tot poorter wordt in- ;eschreven is het „Lambrecht die jombaerd" die borg voor hem is. De Lombaerden waren vermogende men sen, die in die tijden vorstelijk leef den en te Zierikzee (ook te Delft) stenen huizen bewoonden, die er toen ter tijd nog zeer weinig werden ge vonden. Zo hield de Lombaerd te Zierikzee er zelfs een kok op na, wat weer uit het Poorterboek blijkt, als op 1 Juli 1406 als poorter wordt ingeschreven Jan Willemszoon, genoemd „kok van de Lombaerd". Over het algemeen waren de Lom baerden Italiaanse kooplieden, die in de middeleeuwen geheel West-Euro pa overstroomden, althans zich ves tigden waar een levendige handel was of waar zij meenden, dat die handel zou ontstaan, waaruit is op te maken dat Zierikzee toen een stad van betekenis was, vooral wanneer we zien dat b.v. in Amsterdam de Lombaerden zich eerst in het midden van de 15e eeuw vestigden. Dat hun vestiging in een bepaalde stad niet direct kan worden vastgesteld uit de Poorterboeken ligt voor de hand, daar zij meestal kwamen met Grafe lijke concessie, dus zaken mochten doen buiten het stadsbestuur om. Hoe meer zij zich echter in zulk een stad thuis begonnen te voelen, hoe ster ker het verlangen werd om ook als poorter te worden ingeschreven, en zo vinden we dan vermeld, dat in De cember 1477 als poorter wordt inge schreven „Nychoel Jennijn, factoir van de tafele der Lombarden". Intussen was het in dit bedrijf, niettegenstaande de bepalingen van de Grafelijkheid, al menigmaal tot uitwassen gekomen, waarom dan ook bij ordonnantie van 16 December 1453 Philips de Goede aan alle tafelhou ders verbood voorwerpen behorende tot de godsdienst te belenen, terwyl tevoren (27 September 145S) geor- donneert was, dat beleende panden niet voor jaar en dag mochten ver kocht worden en dat op zilveren en gouden voorwerpen der stede stem pel moest worden gezet, zodat deze iri zekere zin werden geregistreerd door het stadsbestuur. Aan de bepalingen van de Grafe lijkheid en het stadsbestuur werd evenwel niet te allen tijde de hand gehouden. Zo bepaalde Filips II die de leenbanken slechts duldde in October 1578, dat de magistraten een persoon moesten aanstellen die de in- en verkoopregisters van de Lombaerden op willekeurige tijden en naar eigen verkiezing zou contro leren. In steden als Zierikzee en Dor drecht lag dit alles al vroeg in de han den van de magistraat en zo zien we in Zierikzee reeds in 1537, dat zeke re Louis Porquin aan de. Raad der stad verzocht om hier tafel te mogen houden. De stad-hief daartoe een be drag dat wisselde van 100 tot 200 gulden per jaar en waarbij de rente werd vastgesteld van een tot twee groten wekelijks ten ponde, een rente dus variërend varf 30 tot 60 procent 's jaars. OPPOSITIE. Dat» dergelijke hoge renten de wei denkenden in de oppositie brachten, laat zich begrijpen en het valt niet te verwonderen dat de Raad op 1 Augustus 1658 een klacht te behan delen kreeg van de hier dienstdoende predikanten die daarin de bankiers woekeraars noemden. Behalve de re gelmatige controle, kon echter weinig worden gedaan. Wel werd in de Raad van 12 October van dat zelfde jaar vastgesteld, dat de rente voortaan niet meer mocht bedragen dan een groot wekelijks ten ponde een rente van 31 's jaars en waarbij het bedrag, dat de leenbankhouders aan de stad moesten betalen, werd verhoogd van 100 tot 200 gulden 's jaars. De namen van de bankiers die hier voorkwamen duiden er op, dat dit geen mensen waren, die in Zierikzee thuis hoorden; Francoys Mussis, Sun Luz, Balbiaan en du Corne. Het wa ren altijd personen, die in goeden doen waren, wat het mooie poortje uit het midden van de 17e eeuw, dat eens de toegang was tot de lombaerd en nu gevonden wordt in het Mossel straatje, wel bewijst. Door nieuwere wetgeving verdwenen ook de leen banken hier ter plaatse. De tijden zijn veranderd. Het rijmnje dat vroeger een weer gave was van de werkelijkheid heeft in onze dagen hopelijk zijn kracht ge heel verloren. In onze hedendaagse samenleving zal er wel niemand meer zijn, die een bankier, een molenaar, een houder van een wisselkantoor of een beamb te van de belastingen zal betitelen met de-naam, „helper of dienstknecht van de duivel". EELDE DANKTE CANADEZEN De Nederlandse ambassadeur in Canada, mr Lovink, heeft Zondag uit naam van het Drentse plaatsje Eelde t Canadese regiment huzaren „Prin cess Louise" een gouden eremedaille overhandigd,, ter herinnering aan het schitterende aandeel van het regi ment in de bevrijding van Nederland en als blijk van waardering en vriendschap van de bevolking van het Nederlandse plaatsje, waar het regi ment na het einde der vijandelijkhe den ongeveer zeven maanden ge legerd is geweest". Motorwedstrijden te Haamstede. Te Haamstede worden op tweede Pinksterdag a.s. op het fraai gele gen duinterrein „Het groene woud" aldaar motorwedstrijden verreden in de 125 cc en in de zware klasse. Voor deze wedstrijden is ook ingeschreven door deelnemers van buiten Schou- wen-Duiveland zodat een spannen de strijd venvacht kan worden. On getwijfeld zal het bezoek daardoor zeker worden gestimuleerd. Op eerste Pinksterdag wordt een z.g. Kaartleesrit over het mooiste gedeelte van Schouwen-Duiveland gehouden. De route, die ca. 60 km. bedraagt, is uitgestippeld langs goe de wegen. Aan deze gezelligheidsrit kan door iedere motor- en autobe zitter deelgenomen worden. De start is om half drie bij het Huis van Nassau te Zierikzee. Tot groot vermaak van de bad gasten aan het srand van Durban kwamen er een dezer dagen plotse ling drie zeevarkens tussen de zwem mers opduiken. De beesten (die het uiterlijk van gewone varkens heb ben, met zwemvliezen in plaats van poten) vonden het spelen en stoeien van de baders blijkbaar zó amusant, dat zij gingen meedoen. Zij doken en dreven en zwommen en stoeiden vlak bij hun menselijke kameraden en ze fingen zó geheel en al in het spel op, lat ze stuk voor stuk te dicht bij de kust en op het zand terecht kwa men. Tien, twintig keer moesten de mensen hun vreemde speelmakkers optillen en in het water terug dragen. De beesten gilden als jonge varkens, maar zodra ze in het water waren hervatten ze hun spel en zwommen rond de baders of doken onder hen door. Eerst na ruim een uur kregen ze er genoeg van. Toen zwommen ze door de branding terug naar de diep ten van de Indische Oceaan. Zelfs de oudste Afrikaners herinneren zich niet, dat ooit iets dergelijks heeft plaats gevonden. Op veler verzoek brengen wij vanaf heden in onze serie speciale aanbiedingen prima 15 steens Zwitsers Anker met 1 jaar garantie voor de lage prijs van f 37.50 De aanbiedingen van 15 steens heren polshorloges voor f 29.75 Een echt zilveren wapenlepeltje van Zierikzee en Zeeland voor f 2.95 hebben wij op algemeen verzoek, tot Pinksteren verlengd. ZIET ONZE ETALAGES den „EEN KLEINTJE" KOST SLECHTS 1.- I NIEUW I Amerikaans Fire-King (oven-koning) kristal helder met twee jaar garantie PUDDINGVORMPJES 0.65 LOSSE OVENSCHALEN 0.90, 1.15,2.25,2.70,3.15, 3.60 DEKSCHALEN MET DEKSEL 1.35, 2.25,4.50, 5.40 RECHTHOEKIGE SCHOTEL 3.60,5.85 VIERKANTE SCHOTEL 4.50 DIEPE BROODVORM 3.60 RONDE CAKEPAN 3.15 Verkrijgbaar in Verhage's geschenkenhuis DAM Verhage's galanterie- en speelgoedhuls. ST. DOMUSSTRAAT VRAAGT GRATIS PRIJSBOEKJE op tweede Pinksterdag a.s. te HAAMSTEDE in 't Groenewoud. Aanvang 3 uur. Grote en kleine motoren aan de start. Met deelnemers van buiten het eiland. Entrée volwasse nen f 1.kinderen, tot 14 jaar 50 cent, bel. inbegrepen. Muziek, Constimptie en parkeer-gelegenheid op het ter rein aanwezig. Eerste Pinksterdag kaartleesrit voor motors en auto's. Start 14.30 vanaf „Huis van Nassau" te Zierikzee. Route circa 60 k.m. Voor al uw schadeverzekeringen Gevestigd te Rotterdam. Bijkantoor „SCHOUWEN-DUIVELAND" Oude Haven A 362 Zierikzee Directie: C. v. d. Vliet A. Czn. Lage premiën. Coulante schaderegeling. Agent voor Bruinisse en omstreken de Heer J. A. KIK. Burgemeester Hagelaan. KLEDING-MAGAZIJN NIEUWE BOOGERDSTRAAT 198, ZIERIKZEE Het adres voor de betere kwaliteiten én voor minder geld Mooie sortering in: HEREN COLBERT COSTUUMS alle kwaliteiten. Heren sportcostuums. Jongens costuums met lange broek Plusfour pakjes, zeer voordelig Kinderpakjes in de nieuwstè modellen Jongens enkele plusfours. Heren pantalons in kamgaren en cheviot, Sportcolberts. enz. enz. Voordelige prijzen. Profiteert hiervan. Voor Pinksteren -'iiiidt ,U bij ons een pracht collectie in COLLIERS ARMBANDEN BROCHES OORBELLEN RENESSE VISITEKAARTJES GEBOORTEKAARTJES VERLOVINGSKAARTJES HUWELIJKSKAARTEN en verder alle voorkomend familie-, handels- en ver enigingsdrukwerk wordt door ons in de kortst moge lijke tijd geleverd. L. C. HOOGERHUIS RENESSE. Moderne huiskamer blank eiken gespoten bestaande uit: Dressoir, uittrektafel, 2 fauteuils, 4 stoelen Bekleding moderne ribstof kleur naar keuze Moderne Overgordijnstoffen Exclusieve tinten en dessins. Kleurecht van de wevery de Ploeg. Zomerschoenen Gymnastiekschoenen Sandalen Tennisschoenen Al deze artikelen, zowel voor Dames- en Heren en Kinderen, zijn nergens goed koper, beter en voor deliger. U bespaart veel geld, wan neer U eerst even onze éta lage komt zien. ZIERIKZEE Denkt U er aan, alle kousen waar ladders in opgehaald worden, stoppen wij gratis. Toppers Swaggers Fraaie modellen pracht stoffen. Fietsjasjes alle maten en kleuren. Kinder korte en lange jassen alle kleuren. Dames- en kind er - japonnen Talrijke en enkele stuks Grote sortering Lage prijzen Hoeden Handschoenen en Shawls Havenpark 65, Zierikzee. Zeker, zelf schilderen gaat goed, mits men het met glansverf doet. L. C. HOOGERHUIS RENESSE. RENESSE. Uw huiskamer, salon slaapkamer kan.' door ons smaakvol worden ingericht. Wy nodigen U gaarne, geheel vrijblijvend, tot een bezoek uit Wilt U voor Pinksteren nog een Wij hebben een mooie collectie heren- en jongenscostumes tegen scherp concurre rende prijzen. Geheel vrijblijvend aan huis te ontbieden. TELEFOON 66, DREISCHOR.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 2