f 141,.
MODERNE
MEUBELEN
GebR
Lokker
Leningen en borgtochten in de
Middeleeuwen
"O
OVENGLAS
iioiiiioiiimiiioiiiioiiiioiiiiouiioii
MOTOR TERREIKWtOSTRIJDEN
iss. Mij. „Nieuw Rotterdam" N.V.
L. C. HOOGERHUIS
Fa I. LABZOWSK!
--f IHNINGIHtilOTIHt Mg V
nieuw costuum
Dooge-Priemus
Merite van 30 tot 60 procent!
Zeevarkens speelden
met zwemmers.
een sierlijk
chroom
damespolshorloge
Alleen 'n Falcon
is even chic als
'n Falcon!
B. HENDRIKSE
Zie grote etalage
0NINGINRICHTING
HTING
ZIERIKZEE
DERKS'
2
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 27 MEI 1952
DE LOMBAERDEN TE ZIERIKZEE.
„Een woekereer, een meuleneer, een wisseleer, een tolleneer,
„Zijn de vier Evangelisten van Lucifer."
„Het geld is weer duur", zegt men in onze dagen wanneer liet eigen
vermogen niet voldoende is, of zodanig is vastgelegd, dat dit op een mo
ment niet is vrjj te maken om aan de eisen te voldoen, die voortspruiten
uit een of andere transactie. Sinds de geldhandel is geregeld in het Wet
boek van Koophandel en de wet op de credletverlening deze handel in
zekere mate beperkt, lijkt wel eens of dergelijke regelingen altyd hebben
bestaan.
Dat is evenwel niet liet geval. Wel werden vanaf de vroegste middel
eeuwen de belangen der vermogenden eerder en nauwkeuriger geregeld
dan die van de minder met aardse goederen bedeelden, maar er werd wei
nig gedaan om de nood der armen op te heffen. Het heeft lang geduurd,
eer mert voor de in nood en zorgen verkerenden een wettelijke bepaling
heeft gemaakt, die voorzag in de bittere nobd, welke ontstond door ziekte
of ongewilde werkloosheid.
De baatzuchtige mens heeft al in
verre voortijden doorzien, dat hierin
voor hem een vvinstobject zou kunnen
liggen, namelijk wanneer zij zouden
benutten het ogenblik, waarin de ar
men in de noodzakelijkste behoeften
zouden moeten voorzien. Van dit
ogenblik werd gebruik gemaakt, ech
ter zonder enige mensenliefde aan
de dag te leggen. Men noemde deze
profiteurs leenbankhouders, lombaer-
den, ultramontanen, 's Pauzenknech-
ten, cauwerinen en coarcini, alle
benamingen, die door de bevol
king in afkeurenden zin werden ge
bruikt, Wanneer men van hun dien
sten gebruik moest maken,'werd dit
vaak betiteld als cauwerinenkost
eten, welke men niet dan door de
noodzakelijkheid gedwongen nuttigde.
Bij sommige regeerders dier dagen
waren deze lieden een doorn in het
oog,, waarom dan ook Hendrik van
Brabant gebood, dat men de Joden
en Cauwerinen zou uitroeien, zodat
er geen enkele zou overblijven. Ande
ren daarentegen als de Graven van
Vlaanderen, Holland en Zeeland za
gen voor zichzelf het nut van deze
mensen in en begonnen hen reeds in
het laatst van de 13e eeuw te be
schermen.
Eerst was dit zo in Henegouwen,
daarna in Vlaanderen en ook in Hol
land en Zeeland, Zo kennen we voor
hen de keure van 1292 van de stad
Antwerpen, van 1296 van de stad
Gent. Overal waar de handel leven
dig was of begon te worden, tracht
ten deze lieden zich een plaats te ver
werven. In alle steden van betekenis;
kwamen deze tafelhouders, leentafels
of pandnemers, zoals zij toen werden
genoemd, voor en de Grafelijkheid be
nutte deze instellingen voor zichzelf,
door daarvoor vaak een groot bedrag
te eisen. Zjj leenden vooral in dagen
van oorlog bij deze lieden wanneer de i
beden niet voldoende waren om de
onkosten van de strijd daaruit te kun
nen betalen.
Het rentebedrag werd wel door de
Graaf vastgesteld, zoals we weten
uit de Antwerpse keure van 1306. De
ze mocht hier bedragen twee groten
ten Ponde wekelijks, wat omgerekend
een rente maakt van 63 's jaars,
waarbij dan nog vermeld wordt, dat
het niet duurder mochtGeen
wonder, dat het zover kwam, dat de
namen Lombarden en woekeraar sy
noniem werden.
TE ZIERIKZEE.
Ook te Zierikzee waren er Lom-
baerden.
Wanneer zy er gekomen zijn, is niet
te zeggen, alleen bestaat er een or
donnantie van 1308, waarin de Graaf
de Lombaerden van Zierikzee en
Emelisse in bescherming neemt en
hen zelfs voorrechten verleend, welke
door Graaf Willem in '1316 nog ver
lengd en verbeterd werden. Uiteraard
zijn uit die tijden de berichten zowel
over het een als over het ander zeer
schaars, dus ook over de Lombaer
den.
Alleen in het Poorterboek van Zie
rikzee zien we een weinig van hun
werk als een zekere Tonis Felidsaen
op 20 Juni 1333 tot poorter wordt in-
;eschreven is het „Lambrecht die
jombaerd" die borg voor hem is. De
Lombaerden waren vermogende men
sen, die in die tijden vorstelijk leef
den en te Zierikzee (ook te Delft)
stenen huizen bewoonden, die er toen
ter tijd nog zeer weinig werden ge
vonden.
Zo hield de Lombaerd te Zierikzee
er zelfs een kok op na, wat weer uit
het Poorterboek blijkt, als op 1 Juli
1406 als poorter wordt ingeschreven
Jan Willemszoon, genoemd „kok van
de Lombaerd".
Over het algemeen waren de Lom
baerden Italiaanse kooplieden, die in
de middeleeuwen geheel West-Euro
pa overstroomden, althans zich ves
tigden waar een levendige handel
was of waar zij meenden, dat die
handel zou ontstaan, waaruit is op
te maken dat Zierikzee toen een stad
van betekenis was, vooral wanneer
we zien dat b.v. in Amsterdam de
Lombaerden zich eerst in het midden
van de 15e eeuw vestigden. Dat hun
vestiging in een bepaalde stad niet
direct kan worden vastgesteld uit de
Poorterboeken ligt voor de hand,
daar zij meestal kwamen met Grafe
lijke concessie, dus zaken mochten
doen buiten het stadsbestuur om. Hoe
meer zij zich echter in zulk een stad
thuis begonnen te voelen, hoe ster
ker het verlangen werd om ook als
poorter te worden ingeschreven, en zo
vinden we dan vermeld, dat in De
cember 1477 als poorter wordt inge
schreven „Nychoel Jennijn, factoir
van de tafele der Lombarden".
Intussen was het in dit bedrijf,
niettegenstaande de bepalingen van
de Grafelijkheid, al menigmaal tot
uitwassen gekomen, waarom dan ook
bij ordonnantie van 16 December 1453
Philips de Goede aan alle tafelhou
ders verbood voorwerpen behorende
tot de godsdienst te belenen, terwyl
tevoren (27 September 145S) geor-
donneert was, dat beleende panden
niet voor jaar en dag mochten ver
kocht worden en dat op zilveren en
gouden voorwerpen der stede stem
pel moest worden gezet, zodat deze iri
zekere zin werden geregistreerd door
het stadsbestuur.
Aan de bepalingen van de Grafe
lijkheid en het stadsbestuur werd
evenwel niet te allen tijde de hand
gehouden. Zo bepaalde Filips II
die de leenbanken slechts duldde
in October 1578, dat de magistraten
een persoon moesten aanstellen die
de in- en verkoopregisters van de
Lombaerden op willekeurige tijden en
naar eigen verkiezing zou contro
leren.
In steden als Zierikzee en Dor
drecht lag dit alles al vroeg in de han
den van de magistraat en zo zien we
in Zierikzee reeds in 1537, dat zeke
re Louis Porquin aan de. Raad der
stad verzocht om hier tafel te mogen
houden. De stad-hief daartoe een be
drag dat wisselde van 100 tot 200
gulden per jaar en waarbij de rente
werd vastgesteld van een tot twee
groten wekelijks ten ponde, een rente
dus variërend varf 30 tot 60 procent
's jaars.
OPPOSITIE.
Dat» dergelijke hoge renten de wei
denkenden in de oppositie brachten,
laat zich begrijpen en het valt niet te
verwonderen dat de Raad op 1
Augustus 1658 een klacht te behan
delen kreeg van de hier dienstdoende
predikanten die daarin de bankiers
woekeraars noemden. Behalve de re
gelmatige controle, kon echter weinig
worden gedaan. Wel werd in de Raad
van 12 October van dat zelfde jaar
vastgesteld, dat de rente voortaan
niet meer mocht bedragen dan een
groot wekelijks ten ponde een
rente van 31 's jaars en waarbij
het bedrag, dat de leenbankhouders
aan de stad moesten betalen, werd
verhoogd van 100 tot 200 gulden
's jaars.
De namen van de bankiers die hier
voorkwamen duiden er op, dat dit
geen mensen waren, die in Zierikzee
thuis hoorden; Francoys Mussis, Sun
Luz, Balbiaan en du Corne. Het wa
ren altijd personen, die in goeden
doen waren, wat het mooie poortje
uit het midden van de 17e eeuw, dat
eens de toegang was tot de lombaerd
en nu gevonden wordt in het Mossel
straatje, wel bewijst. Door nieuwere
wetgeving verdwenen ook de leen
banken hier ter plaatse. De tijden zijn
veranderd.
Het rijmnje dat vroeger een weer
gave was van de werkelijkheid heeft
in onze dagen hopelijk zijn kracht ge
heel verloren.
In onze hedendaagse samenleving
zal er wel niemand meer zijn, die een
bankier, een molenaar, een houder
van een wisselkantoor of een beamb
te van de belastingen zal betitelen
met de-naam, „helper of dienstknecht
van de duivel".
EELDE DANKTE CANADEZEN
De Nederlandse ambassadeur in
Canada, mr Lovink, heeft Zondag uit
naam van het Drentse plaatsje Eelde
t Canadese regiment huzaren „Prin
cess Louise" een gouden eremedaille
overhandigd,, ter herinnering aan het
schitterende aandeel van het regi
ment in de bevrijding van Nederland
en als blijk van waardering en
vriendschap van de bevolking van het
Nederlandse plaatsje, waar het regi
ment na het einde der vijandelijkhe
den ongeveer zeven maanden ge
legerd is geweest".
Motorwedstrijden
te Haamstede.
Te Haamstede worden op tweede
Pinksterdag a.s. op het fraai gele
gen duinterrein „Het groene woud"
aldaar motorwedstrijden verreden in
de 125 cc en in de zware klasse. Voor
deze wedstrijden is ook ingeschreven
door deelnemers van buiten Schou-
wen-Duiveland zodat een spannen
de strijd venvacht kan worden. On
getwijfeld zal het bezoek daardoor
zeker worden gestimuleerd.
Op eerste Pinksterdag wordt een
z.g. Kaartleesrit over het mooiste
gedeelte van Schouwen-Duiveland
gehouden. De route, die ca. 60 km.
bedraagt, is uitgestippeld langs goe
de wegen. Aan deze gezelligheidsrit
kan door iedere motor- en autobe
zitter deelgenomen worden. De start
is om half drie bij het Huis van
Nassau te Zierikzee.
Tot groot vermaak van de bad
gasten aan het srand van Durban
kwamen er een dezer dagen plotse
ling drie zeevarkens tussen de zwem
mers opduiken. De beesten (die het
uiterlijk van gewone varkens heb
ben, met zwemvliezen in plaats van
poten) vonden het spelen en stoeien
van de baders blijkbaar zó amusant,
dat zij gingen meedoen. Zij doken en
dreven en zwommen en stoeiden vlak
bij hun menselijke kameraden en ze
fingen zó geheel en al in het spel op,
lat ze stuk voor stuk te dicht bij de
kust en op het zand terecht kwa
men. Tien, twintig keer moesten de
mensen hun vreemde speelmakkers
optillen en in het water terug dragen.
De beesten gilden als jonge varkens,
maar zodra ze in het water waren
hervatten ze hun spel en zwommen
rond de baders of doken onder hen
door.
Eerst na ruim een uur kregen ze
er genoeg van. Toen zwommen ze
door de branding terug naar de diep
ten van de Indische Oceaan. Zelfs
de oudste Afrikaners herinneren zich
niet, dat ooit iets dergelijks heeft
plaats gevonden.
Op veler verzoek brengen wij vanaf heden
in onze serie speciale aanbiedingen
prima 15 steens Zwitsers Anker
met 1 jaar garantie
voor de lage prijs van
f 37.50
De aanbiedingen van 15 steens
heren polshorloges
voor f 29.75
Een echt zilveren wapenlepeltje van
Zierikzee en Zeeland
voor f 2.95
hebben wij op algemeen verzoek,
tot Pinksteren verlengd.
ZIET ONZE ETALAGES
den
„EEN KLEINTJE" KOST SLECHTS 1.-
I NIEUW I
Amerikaans
Fire-King (oven-koning) kristal
helder met twee jaar garantie
PUDDINGVORMPJES 0.65
LOSSE OVENSCHALEN
0.90, 1.15,2.25,2.70,3.15, 3.60
DEKSCHALEN MET DEKSEL
1.35, 2.25,4.50, 5.40
RECHTHOEKIGE SCHOTEL
3.60,5.85
VIERKANTE SCHOTEL 4.50
DIEPE BROODVORM 3.60
RONDE CAKEPAN 3.15
Verkrijgbaar in
Verhage's geschenkenhuis
DAM
Verhage's galanterie- en
speelgoedhuls.
ST. DOMUSSTRAAT
VRAAGT GRATIS PRIJSBOEKJE
op tweede Pinksterdag a.s. te
HAAMSTEDE
in 't Groenewoud.
Aanvang 3 uur. Grote en kleine motoren aan de start.
Met deelnemers van buiten het eiland. Entrée volwasse
nen f 1.kinderen, tot 14 jaar 50 cent, bel. inbegrepen.
Muziek, Constimptie en parkeer-gelegenheid op het ter
rein aanwezig.
Eerste Pinksterdag kaartleesrit voor motors en auto's.
Start 14.30 vanaf „Huis van Nassau" te Zierikzee.
Route circa 60 k.m.
Voor al uw schadeverzekeringen
Gevestigd te Rotterdam.
Bijkantoor „SCHOUWEN-DUIVELAND"
Oude Haven A 362 Zierikzee
Directie: C. v. d. Vliet A. Czn.
Lage premiën. Coulante schaderegeling.
Agent voor Bruinisse en omstreken
de Heer J. A. KIK.
Burgemeester Hagelaan.
KLEDING-MAGAZIJN
NIEUWE BOOGERDSTRAAT 198, ZIERIKZEE
Het adres voor de betere kwaliteiten
én voor minder geld
Mooie sortering in:
HEREN COLBERT COSTUUMS
alle kwaliteiten.
Heren sportcostuums.
Jongens costuums met lange broek
Plusfour pakjes, zeer voordelig
Kinderpakjes in de nieuwstè modellen
Jongens enkele plusfours.
Heren pantalons in kamgaren en cheviot,
Sportcolberts.
enz. enz.
Voordelige prijzen. Profiteert hiervan.
Voor Pinksteren
-'iiiidt ,U bij ons een pracht collectie in
COLLIERS
ARMBANDEN
BROCHES
OORBELLEN
RENESSE
VISITEKAARTJES
GEBOORTEKAARTJES
VERLOVINGSKAARTJES
HUWELIJKSKAARTEN
en verder alle voorkomend
familie-, handels- en ver
enigingsdrukwerk wordt
door ons in de kortst moge
lijke tijd geleverd.
L. C. HOOGERHUIS
RENESSE.
Moderne huiskamer
blank eiken gespoten
bestaande uit:
Dressoir, uittrektafel,
2 fauteuils, 4 stoelen
Bekleding moderne ribstof kleur naar keuze
Moderne
Overgordijnstoffen
Exclusieve tinten en dessins.
Kleurecht van de wevery de Ploeg.
Zomerschoenen
Gymnastiekschoenen
Sandalen
Tennisschoenen
Al deze artikelen, zowel
voor Dames- en Heren en
Kinderen,
zijn nergens goed
koper, beter en voor
deliger.
U bespaart veel geld, wan
neer U eerst even onze éta
lage komt zien.
ZIERIKZEE
Denkt U er aan, alle kousen
waar ladders in opgehaald
worden, stoppen wij gratis.
Toppers
Swaggers
Fraaie modellen
pracht stoffen.
Fietsjasjes
alle maten en kleuren.
Kinder korte en
lange jassen
alle kleuren.
Dames- en kind er -
japonnen
Talrijke en enkele stuks
Grote sortering
Lage prijzen
Hoeden
Handschoenen
en Shawls
Havenpark 65,
Zierikzee.
Zeker, zelf
schilderen gaat goed,
mits men het met
glansverf doet.
L. C. HOOGERHUIS
RENESSE.
RENESSE.
Uw huiskamer,
salon
slaapkamer
kan.' door ons
smaakvol
worden ingericht.
Wy nodigen U gaarne, geheel
vrijblijvend, tot een bezoek uit
Wilt U voor Pinksteren nog een
Wij hebben een mooie collectie heren- en
jongenscostumes tegen scherp concurre
rende prijzen. Geheel vrijblijvend aan huis
te ontbieden.
TELEFOON 66, DREISCHOR.