Actueel en moeilijk probleem in
„Men slaat geen dode honden"
J
C
C.
Artistiek organisator nummer
één: Carel Briels
TWEE BLIJSPEL-PREMIERES:
TWEE SUCCESSEN
LULLY WERD MÜZIEKDICTATOR
ONDER LODEWIJK XIV
ZATERDAG 17 MEI 1952
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
LETTERKUNDIGE KRONIEK
Opmerkelijk debuut van jong
Nederlands schrijver
PAUL DE CASPARIS HEEFT IN ZIJN NOVELLE „Men slaat geen
dode honden" een actueel onderwerp aangesneden; een*zeer moeilijk pro
bleem, waarvoor geen oplossing schijnt te bestaan en waarvoor ook de
schrijver ons geen oplossing geeft: de terugkeer in het dagelijkse leven van
al diegenen, die gedurende de oorlog aan de Duitse zijde stonden en die,
de een meer, de ander minder, de eigen landgenoten benadeelden en er
gerden.
Wie kent niet, ondanks alle vergevensgezindheid, ondanks de overwe
ging: ze hebben hun straf gehad, we moeten verder leven, er zijn dndere
dreigingen, wie kent niet, ondanks alles het alleronbehaaglijkste ge
voel, wanneer men plotseling een oude vijand uit de oorlogsjaren weer op
vrije voeten ziet, wat verouderd en vaal, maar zo keurig en zelfverzekerd
in een net pak en met een actetas, juist alsof er niets gebeurd is? Hy
geniet weer van de vrijheid en zon, hij werkt weer en we praten soms zelfs
weer met hem. Ons verstand zegt: hy moet terug in de maatschappij, la
ten we vergeven en „gewoon" doen. Maar dat gevoel van onbehagen is er.
Van beide zijden, en de verhouding is gewrongen. Het is een gevoel, dat
mogelijk nooit zal kunnen worden begrepen door iemand, die niet on
der een vijandelijke bezetting heeft geleefd en bewust geleden heeft on
der de houding van sommige van zjjn landgenoten. Het is een probleem,
waar we mogelijk liever niet meer aan denken, maar waar we telkens
weer mee worden geconfronteerd; een gevoel dat zich niet laat wegrede
neren, maar dat weg moet slijten, afsterven, bij de een vroeger, bij de
ander later.
„Men slaat geen dode honden" is
het ik-verhaal van een jongeman,
Theodoor, die het plan heeft de vrij
gelaten slappeling Kaps te doden.
Kaps is het symbool van -alle onbe
langrijke, maar schadelijke halfzacht
heid tijdens de oorlog. Hij was po
litiechef in Theodoors dorp en hij
werd min of meer direct de oor
zaak van de dood van Theodoors
vader. Theodoor was toen nog een
schooljongen. Kaps kreeg vijf jaar,
en nu is hij vrij. Een van haat ver
vulde jongeman volgt hem door Am
sterdam; hij heeft een revolver in
zijn koffertje om Kaps te doden.
Een vriend van Theodoor, een soort
personificatie van zijn tweede ik,
wijst hem er echter op hoe nutte
loos dat is: er blijven er duizenden
als Kaps, erger en minder erg, en
ze komen allemaal terug, ze zullen
allemaal leven en ademen en zich
reorganiseren.
Doordat Kaps een groot zwak
heeft voor Theodoor. is de moord al
te gemakkelijk. Op het laatste mo
ment laat ffhij, walgend, zijn wapen
zakken:
„Maar als ik Kaps niet doodde,
wat dan met mijn eigen leven? Met
mijn vrienden, die geen vrienden
waren, mijn liefde, die geen liefde
door HANS WARREN
was, mijn leven, dat geen. leven
was dat alles was de schuld van
Kaps. Niet alleen van Kaps.
Ook van anderen. En van me
zelf, omdat ik mij nimmer bewust
was geweest, dat ik niet alleen tegen
Kaps moest vechten maar ook en
vooral tegen de anderen, die mij
persoonlijk geen kwaad hadden ge
daan, maar die het mogelijk hadden
gemaakt, dat een man als Kaps kon
moorden, dat duizenden als Kaps
de mogelijkheid gegeven was, ons le
ven te verwoesten. Kaps was schul
dig natuurlijk maar hij was
niet de hoofdschuldige van de ge
beurtenissen, die mijn leven vernie
tigd hadden en die mij er toe ge
bracht hadden, dat ik hier als een
waanzinnige op deze donkere gracht
met een revolver in mijn hand stond.
Maar dat was verleden. Goed
ik zou Kaps doden. Maar niet met
'n revolver. Niet met 'n schot. Goed
ik zou vechten maar niet met wa
pens, tenminste zolang zjj er geen
gebruik van maakten. Ja ik moest
vechten, om mijn eigen bestaan te
rechtvaardigen en mij hoop te ge-
ullurele
avalcade
EEN AMERIKAANS verzamelaar
van op Voltaire betrekking hebbende
documenten, heeft zijn collectie aan
geboden aan het museum „Les Deli-
ces" te Genève, onder voorwaarde, dat
het tot een „Voltaire-instituuf" ge
maakt zal worden, met de gever als
onbezoldigd directeur voor het leven.
NICO VAN DER LINDEN, de Ne
derlandse dirigent, heeft te Nice veel
succes gepogst met onder zijn leiding
door het stedelijke philharmonisch or
kest gegeven concerten. Zijn compo
sitie „Roosevelt Elegie" werd in Nice
voor de eerste maal uitgevoerd.
DE NEDERLANDSE, 22-jarige pia
nist John Pennink is een van de can
didates die zijn toegelaten tot de
tweede proef van het internationaal
pianoconcours „Koningin Elizabeth" te
Brussel.
JOHAN DE MEESTER verzorgt de
opvoering van Vondels „Joseph in
Dothan", die op 29 Juli a.s. te Orange
zal wo'den gegeven. Deze voorstelling,
die gehouden zal worden in de groot
ste in Frankrijk overgebleven open-
luthtschouwburg uit de Romeinse tijd,
r&l door Koningin Juliana worden bij-
p'woond. De hoofdrollen zullen ver
wikt worden door leden van de Comé-
die Frangaise.
HET ROTTERDAMS TONEEL zal
begin Juni als laatste première van dit
seizoen brengen „Hel geheim van dr.
Spencer", geschreven door mr. H. M.
Planten. Jan Teulings zal de regie
voeren.
TE AMSTERDAM wordt een ten
toonstelling gehouden van de vijftig
best verzorgde boeken. De uitgeverij
„De Bezige Bij" verkreeg met 6 stuks
het hoogste aantal onderscheidingen.
WILLEM GEHRELS, directeur van
de Amsterdamse Volksmuziekschool,
zal op verzoek van het gouvernement
der Nederlandse Antillen naar Cura
sao komen om te adviseren bij de op
richting van een gouvernements-mu-
ziekschool.
ven. Maar niet alleen- tegen Kaps.
Ik moest met andere middelen vech
ten. Tegen Kaps en tegen de duizen
den als hij!"
Een oplossing, hoe te vechten,
weet Theodoor evenwel niet; hij
blijft alleen met zichzelf.
DE ANDERE VERHALEN.
Behalve deze sober geschreven
novelle bevat dit boek nog twee an
dere verhalen: „Het gevecht van
Frederilc Laarmans" en „Kermls-
straat." Zij vormen Paul de Caspa-
ris' debuut in de Nederlandse lette
ren. en het is jammer dat deze be
slist van talent getuigende verhalen
zo'n snorlcerige, byna weerzinwek
kende aanbeveling meekregen op de
omslag van het boek; een aanbeve
ling die bjj de lezer alleen maar de
lust opwekt het boek in een hoek te
gooien, en die dus een waarschu
wend voorbeeld is van averechtse
reclame.
„Het Gevecht" is veel minder ge
slaagd. Het vertelt van een 34-ja-
rige man die veertien jaar geleden
zijn moeder in de steek liet en die
nu het bericht ontvangt van haar
dood. Hij voelt zich verplicht, naar
zijn geboortedorp terug te keren,
maar hij kan niet besluiten. Dan
volgt een irreële, symbolische reis
naar huis, en om dat verhaal ten
einde toe te lezen heeft men dezelf
de onderworpen en geduldige moed
nodig, als voor het aanhoren van een
eindeloze droom die iemand met alle
feweld wil uitvertellen. Werkelijke
eklemming, zoals Kafka ons die
brengt, ontbreekt hier volkomen; het
is alleen vervelend.
De beste novelle van het drietal,
nog verre te verkiezen boven liet
titel-verhaal, staat echter aan het
eind. „Kermisstraat" is een voortref-,
felijk, pretentieloos, eenvoudig ver
haal over een samenleving in een
oud Amsterdams grachtenhuis in een
duistere buurt. De bewoners zijn al
lemaal licht, of zwaar zonderling en
temidden daarvan vestigt zich, door
woningnood gedwongen en ook door
toeval, een gezond, jong arbeiders-
paar. De reacties wederzijds zijn kos-
tejijk getekend en ook de niet na
drukkelijke, maar steeds merkbare,
diepere lcvensichtergrond is tot het
einde toe helder gehouden. In „Ker
misstraat" vooral betoont Paul de
Casparis zich een novellist van on
miskenbare kwaliteit.
Uitgave: Foreholte, Voorhout,
„Het Parelsnoer."
PLANKENPROMENADE
Haagse en Nederlandse Comedie uitstekend op dreef.
(Van een speciale correspondent).
Zowel de Nederlandse als de Haagse Comedie hebben de maand April
besloten met 'n première; beide gezelschappen brachten een nieuw blyspel,
respectievelijk van Belgisch en van Engels origine. De Haagse Comedie
had liet oog laten vallen op ,,'t Is maar betrekkelijk" van Noel Coward,
de Britse auteur wiens „Ik lach erom" enkele jaren terug zo'n groot suc
ces in ons land incasseerde. De Nederlandse Comedie koos „Een vrouw
met een ldein hart" van de Belgische schryver Fernand Crommelynck.
Belde premières trokken volle zalen en oogstten een langdurig en verdiend
applaus.
„Kon-Tiki" is de titel van een füm-
documentaire, die eerdaags in ons
land gaat rouleren en die een boei
end relaas geeft van de vermetele
tocht, welke de geleerde Thor Heyer-
dahl en enige vrienden op een pri
mitief houten vlot maakten. De ge
hele film is tijdens deze merkwaar
dige expeditie opgenomen en heeft
talryke prijzen gekregen, o.a. de Os.
car als de beste documentaire van
1951. Onze foto toont het vlot mid
den op de oceaan.
Koningin Elizabeth van België
naar concert in Gouda
Koningin Elisabeth van België zal
het concert bijwonen, dat de Neder
landse Bachvereniging zal geven in
het kader van het Holland-Festival
op Vrijdag 13 Juni a.s. in de Sint
Janskerk te Gouda. Voor deze uitvoe
ring heeft men een orgelwerk van
Dietrich Buxtehude gekozeneen van
de korte missen van Joh. Seb. Bach
en „The Dettingen te Deum" van
Handel. Er zal medewerking worden
verleend door Mea Naberman, so
praan; Annie Hermes, alt; David
Hollestelle, bas; door het koor van
de Ned. Bachvereniging en door Wil
lem Goedhart, orgel. Voorts door Al-
bert de Klerk, orgel continuo en door
leden van het Concertgebouworkest.
Op. Vrijdag 27 Juni a.s. zal de tra
ditionele uitvoering van Bach's „Ho-
he Messe" worden gegeven in de Gro
te Kerk te Naarden, met medewer
king van o.m. het Concertgebouw
orkest.
Onder régie van Cees Laseur ont
rolde zich in de Haagse Koninklijke
Schouwburg een vlotte opvoering van
,,'t Is maar betrekkelijk", waarin de
auteur Coward danig de spot drflft
met de heersende opvattingen over
standsverschillen met name in Enge
land. Hij laat een jonge graaf
wiens voornaamste „sport" het vrou-
wenjagen is zijn ganse aristocra
tische familie de stuipen op het lijf
jagen, wanneer deze jonge edelman
te kennen geeft dat hij wil trouwen
met een beroemde, doch zeer domme
cn bovendien niet-adellijke filmster.
In de algemene consternatie blijft
slechts de butler van de familie zijn
ijzige kalmte bewaren en het is voor
namelijk aan zijn adviezen en be
moeienissen te danken dat de huwe
lijksplannen niet doorgaan, en een
mésalliance in de boezem der adel
lijke familie voorkomen wordt.
Deze butler was een pracht-crea-
tie van Cees Laseur die zich volko
men in zijn rol had ingeleefd en met
zijn voortreffelijk spel van het begin
tot het eind wist te boeien. In één
adem met hem moeten wij Diny
Sprock noemen, die als kamenier
uitstekend spel té genieten gaf. Fie
Carelsen speelde op geroutineerde en
overtuigende wijze de moeder, al had
zij enige ogenblikken nodig om op
dreef te komen; Annie van Duyn
bleek geknipt voor de rol van film
ster. Ook de kleinere rollen werden
met animo gespeeld.
Twintig jaar geleden schreef de
Belg Crommelynck zijn stuk „Een
vrouw met een klein hart", en thans
beleefde dit blijspel in de Utrechtse
Schouwburg zijn eerste opvoering in
Nederland. Originele complicaties
vindt men te over in deze luchtige
geschiedenis, geestige dialogen even
eens, al zullen sommige bezoekers
zich misschien wel eens ergeren aan
Pennestreek in testament
bracht kunstschatten op
de veiling
Schilderijen van Rembrandt en Van
Gogh, zestig etsen van Dürer, zes
beeldhouwwerken van de grote Fran
se meester Rodin en nog vele andere
kunstschatten zullen van Mei tot De
cember te Parijs verkocht worden. Ze
waren het eigendom van de Franse
millionnair en kunstverzamelaar Ga-
brial Cognacq, die voor de oorlog
voorzitter was van de Franse „Raad
der Musea".
Tengevolge van zijn houding tijdens
de oorlog werd hij van dit ambt ont
heven en uit verbittering schrapte
Cognacq het Louvre uit zijn testa
ment. Dit pennestreekje beduidde,
dat het Louvre niets van zijn kunst
schatten zou erven, want aanvanke
lijk had Cognacq bepaald, dat dit mu
seum alleen erfgenaam zou zijn! De
vertegenwoordigers van het Louvre
zullen willen zij nog iets „erven"
moeten opbieden tegen rijke kunst
verzamelaars, die uit alle delen van
de wereld naar Parijs zijn gekomen
om deze unieke verkoping bij te wo
nen.
een té gewaagde grap. Doch
spreekt een grote levensblijheid uit
is met een verregaande preutsheid,
waardoor ze onmiddellijk flauw valt
wanneer gesprekken of gebeurtenis
sen rondom haar daartoe ook maar
de geringste aanleiding geven (zelf
noemt zij dit euvel „een te klein
hart"). De frisse creatie van Kitty
Janssen als de moderne jeugdige
dochter, het gedegen spel van Henk
Rigters( die tevens de regie had) als
landheer, de goede vertolkingen van
dit stuk: iets dat men tegenwoordig i BÓesnach en Maxim "Hamel;
niet genoeg kan waarderen. Voorts (1Un auer spel wettigt de venvach-
is er een prima rolbezetting. Mary
Dresselhuys blonk uit in de hoofdrol
als de landgoedeigenaresse die behept
ting dat nog vele bezoekers een pret
tige avond aan deze „Vrouw met een
klein hart" zullen beleven.
MUZ1EKFEU1LLETON.
Werken van Lully en Corelli op het programma
van „De Symphonie" te Goes.
ANNEMAKIE VAN MONTPENSIER, het nichtje van Lodcwyk de
Veertiende van Frankrijk, wilde graag goed Italiaan» leren. Niet zo
maar uit een boekje, maar door geregelde conversatie met. Italianen.
Daarom toog Annemarle naar haar neef Gaston de Guise, die op het
punt stond naar het buurland te vertrekken en hem vroeg ze: „Gaston,
breng je een lief Italiaantje voor me mee?" Gaston wilde «Un bloedver
wante niets weigeren en haalde voor haar uit Florence een veertienjarige
knaap, en levenslustige molenaarszoon, die babbelen, zingen en guitaar-
spelen kon. Giovanni Battista Lully heette de jongen en hjj was al spoe
dig in de hofhouding van Annemarie Ingeburgerd. Daar bleek alras, dat
h\j uitstekend kon dansen, boordevol frisse ideeën zat en muzikaal zeer
begaafd was.
Dit bracht de hertogin van Mont-
pensier aan het denken en het ge
volg was, dat zij op advies van de
graaf de Nogent de jeugdige Bat
tista of Baptist zoals hij ln
Frankrijk werd genoemd in de ge
legenheid stelde zich op muzikaal
terrein te bekwamen. Lully maakte
van deze kans een goed gebruik,
studeerde bij de belangrijkste mu
sici, die Frankrijk in die dagen ken
de en trad in dienst van de koning.
Daarmee begon de merkwaardige
carrière van de Florentijnse page,
die zich wist op te werken tot de
muziek-dictator van Frankrijk en
tot stichter van de Franse opera.
Zodra de geniale Lully aan het
hof kwam, kreeg hij wijwei alles
fedaan wat hij wenste: hij werd ln
e adelstand verheven, wist na vele
intriges van de koning het monopo
lie af te dwingen om opera's op te
voeren, ondanks hevige protesten van
vele zijden, werd dirigent van de
koninklijke kapel, hofcomponist
hy schreef even gemakkelijk een
opera als een requiemmis en werd
tenslotte zelfs lid van de Raad van
State!
Voor Lodewijk XIV was Lully's
muziek onweerstaanbaar en boven
dien zorgde deze Italiaanse Frans
man steeds voor nieuwe „stunts",
waarmede hij het soms eentonige
leven in Versailles opvrolijkte. Eens
sprong hy tydens een ballet-opvoe
ring van het toneel ln de orkestbak,
boven op bet clavecymbel, zodat hy
pardoes door het dunne hout en de
fyne snaren zakte. Daverend succes
Boston Symphonie-orkest
speelde in Amsterdam.
Vorige week heeft het Boston Sym
phony Orchestra te Amsterdam
zijn tweede en laatste concert in Ne
derland van zijn Europese tournee
gegeven. Na te 's-Gravenhage te zijn
opgetreden onder Charles Munch
concerteerde het Amerikaanse orkest
in het Amsterdamse Concertgebouw
voor een bijna geheel bezette zaal on
der leiding van Pierre Monteux. Het
programma luidde: Berlioz, ouver
ture Benvenuto Cellini; Brahms, der
de Symphonie; Schuman, derde Sym
phony; Ravel, Alborada del Gracioso
en Richard Strauss, Till Eulenspiegel.
De zaal bracht de dirigent aan net
eind van het concert een langdurige
ovatie, waarin deze de orkestleden
ruimschoots liet delen. De dirigent
werd een bloemstuk aangeboden. Het
concert was geopend met het spelen
van het Nederlandse en het Ameri
kaanse volkslied.
SPECTACULAIR EN GROOTS
Hij was een slecht leerling op
de toneelschool
(Van onze speciale verslaggever).
AMSTERDAM, Mei. Heel Nederland kent zo langzamerhand Carel
Briels. Is het dan niet van aangezicht tot aangezicht, dan toch van naam.
Onverbrekeiyk is die naam verbonden aan zeer spectaculaire en zeer
kostbare vertoningen, waarmee enige stad of streek meende by een bij
zondere gelegenheid het gemene volk te moeten vermakn.
Deze Carel Briels Is vyf en dertig jaar, gehuwd en vader van vier zo
nen, die al even gemakkelijk te temmen zijn als vader'het geweest moet
zijn ln zyn schooljaren, toen menigeen in het rustieke Tilburg waarschyn.
lijk wel eens hoofdschuddend gezegd zal hebben, dat die aap van een
jongen opgroeide voor galg en rad. Leren? O, neen, dat was er niet by.
Altyd had-ie wat te knutselen of te organiseren en het vervelende voor
meester of juf was, dat-ie telkens weer kans zag, de hele klas achter
zich aan te krijgen, zyn woord was by de jongens weinig minder dan wet.
En omdat 't ruwe typisch mannelyke bedryf z'n voorkeur had, gaf
dat nogal ecu» moeilijkheden.
Wijze lieden hebben er hun hoofd
wel eens over geschud, en de wijs
ten voorzagen dan ook heel gauw,
dat die knaap met zijn overigens
rijke fantasie, hoogstens alleen nog
zou kunnen deugen voor het toneel.
Wanneer hij zich in deze richting
zou gaan bewegen, zou het hun ten
minste niets verwonderen, zeiden ze.
Daarmede bedoelden zy uiting te ge
ven aan hun meest vernederende
gevoelens voor dat toneel.
Hoe zeer is deze goe-gemeente in
het gelyk gesteld geworden. Carel
Briels ging naar de hoofdstedelijke
toneelschool. Maarook op die
school mocht hij zich niet tot de
uitblinkers gaan rekenen. Met de
hakken over de sloot kwam hij door
zijn eind-examen. Wie hem nu naar
die scholin? vraagt, krijgt steevast
te horen, dat hy ook daar een slech
te leerling geweest is. En zo heeft
Nederland hem na dat examen ei
genlijk niet op de planken kunnen
vinden. Want deze afgestudeerde to
neelspeler gaf er de voorkeur aan
van meet af aan de touwtjes zelf
in handen te nemen. Dus ging hij
regisseeren en bleef achter de scher
men.
TONEELLEIDER.
Met een amateur-groep uit Oos
tenrijk maakte hy in 1939 zyn en
tree als toneelleider. Niet minder
dan „Don Quichotte" zette hij op de
planken en deze opvoering gaf hem
zoveel zelfvertrouwen, dat bij meen
de steek genoeg te staan om een
eigen toneelgroep te kunnen forme
ren met het Nederlands Toneel Ly
ceum.
Dr. Goedewagen de beruchte
uit de bezettingstijd van de Duitse
„Kultur"-kamer heeft die groep
in 1941 verboden. PromDt antwoord
de Carel Briels de brutale, voor
niets terug deinzende Carel Briels
met 'n dagvaarding aan de „Kultur"-
vriend. Het enige effect ervan was,
dat de Duitsers de levenslustige jon
geling Carel een poosje gastvrijheid
gingen verlenen.
En toen kwam de bevryding. En
met die bevryding ook de kans voor
de zoekende geest van Carel Briels
om tot ontplooiing te komen. „Dank
zy wylen Herman van Eerenbeent,
die myn geestelijke vader werd",
zegt de Briels van dit ogenblik met
een mymering in zyn stem.
CAREL BRIELS.
duizenden en duizenden
bij Hunne Majesteiten en de hofhou
ding!
Lully was een brillant en geestig
causeur, maar hij had één fout:
vaak werd hij spoedig driftig en
verloor dan alle zelfbeheersing. Eens
timmerde h(j een viool in stukken
op de rug van een der orkestmusici
en zelfs werd zyn temperamentvol
karakter de oorzaak van zijn dood.
By de uitvoering onder zijn leiding
van een Te Deum, stampte hij met
zijn stok heftig op de grond en
kwetste daarby zyn voet. Hij kreeg
infectie in de wonde en overleed als
gevolg daarvan, 55 jaar oud.
Kennis van Lully's levensgeschie
denis is niet beslist noodzakelijk
om zijn muziek te begrypen en te
waarderen, maar toch kan het ver
helderend werken, wanneer men
weet voor wie en onder welke om
standigheden zijn aristocratische,
composities werden geschreven.
Dinsdag geeft de Goese Orkestvere
niging „De Symphonie" onder lei
ding van Jan Kuiler een uitvoering
van een van z(jn suites. Waarschijn
lijk is dit werk voor het eerst ge
speeld ais verstrooiingsmuziek voor
de verwende Zonnekoning en zyn ge
volg. Ook de moderne mens wordt
nog door deze klanken geboeid, al
zal het hof van Versailles er meer
door geïmponeerd geweest zyn als
de luisteraar van 1952.
CORELLI.
De eveneens Italiaanse componist
Arcangelo Corelli, van wie Dinsdag
ook een werk op het programma
staat, was een generatie jonger dan
Lully. Als zovele van zyn collega's-
landgenoten zwierf hy door Europa,
voornamelijk in Duitsland, waar hy
werkte in MUnchen, Heidelberg en
Hannover. Zyn beste composities
werden in Amsterdam uitgegeven.
Corelli is de schepper van het
Concerto Grosse, waarvan het prin
cipe op deze plaats reeds eerder is
uiteengezet: een groepje solisten,
het „concertino", speelt beurtelings
samen met bet „grote" orkest. De
kracht van Corelli ligt vooral in de
wijze, waarop hij zijn vioolpartyen
heeft geschreven. De grote vocale
eigenschappen van het Italiaanse
volk schijnt hy op het instrument
overgedragen te hebben. Dat is niet
helemaal verwonderlijk, want de da-
fen van Corelli zyn immers ook de
agen van de grote vioolbouwers,
zodat toondichter en ambachtsman
hier hand ln hand gaan.
Zijn bekendste werk is het „Con
certo Grosso fatto per la notte di
natale", dat door de „Symphonie"
wordt uitgevoerd, een combositie ge
schreven voor de Kerstnacht.
Het „wedyver-principe" is hier
niet zo goed merkbaar, omdat het
concertino twee Wol en en cello
zelden buiten de orkestbegeleiding
optreedt. De kerstsfeer wordt gevon
den in het laatste deel. een „Pas
torale", waarin de prachtige lyri
sche melodie-bouw van de componist
duidelyk blijkt.
Het programma van „De Sympho
nie" vermeldt voorts twee trio'6
(Mozart en Beethoven) en enkele
delen uit de „Haffner-serenade" van
Mozart. de K.
„A. den Doolaard schreef bet ,,Dra.
ma der Bezetting" en dat werd myn
eerste grote stadionspel." Daar zijn
vele andere grote spelen op gevolgd,
spelen, die een volkomen eigen
plaats krep-en in de hedendaagse
Nederlandse cultuur. Spelen, die door
de fantasie, die Carel Briels er in
wist te leggen inderdaad konden
spreken tot de verbeeldingskracht
van duizenden en nog eens duizen
den.
Met dit beeld voor ogen hebben
we dezer dagen Carel Briels' jongste
werk in het Amsterdamse R_A.I.-ge-
bouw bekeken, waar 21 Mei niet
minder dan twee miUioen liter water
op de badtemperatuur van 24 gra
den doorheen zal stromen, waar dan
in de nok van het gebouw een imi
tatie-vliegtuig van de KX<.M.-lijn-
dienst AmsterdamZürich zal vlie
gen, waar een nabootsing te zien zal
zijn van de spiegel van het uit Hol
lands glorietijd daterende vlagge-
schip „De Zeven Provinciën", waar
moderne sluiswerken, bergen en ste
den geïmiteerd zullen worden, en
dan tenslotte waternimfen zullen dar
telen in het stromende water.
Het is andermaal een fantasie
en uitvoering van deze Carel Briels,
die niet deugen wilde. En wie enig
begrip heeft van organisatorisch
werk, vervult het andermaal met
bewondering.
Albert Basseman overleden.
De Duitse toneelspeler Albert Bas-
sermann Is Donderdagavond te Zü
rich in de ouderdom van 85 jaar over
leden, kort nadat by per vliegtuig uit
New York was aangekomen.
Bassermann werd op 7 September
1867 te Mannheim geboren. Nadat hij
aanvankelijk scheikunde studeerde,
ging hy al spoedig naar het toneel.
Dank zij zyn doorzettingsvermogen
wist hij een grote handicap voor een
toneelloopbaan, zijn zwakke, hese
stem, te overwinnen. Na o.m. verbon
den te zijn geweest aan het hofthea
ter van Meiningen, trad hij van 1899
tot 1915 op in het „Deutsche theater"
en het „Lessing-theater" te Berlijn,
waar hy, in de school van Otto
Brahms en Max Rheinhardt, naam
maakte door zijn sterk persoonlijke
vertolking van verscheidene rollen
uit stukken van Ibsen.
Na 1915 was Bassermann niet ver
bonden aan een gezelschap, doch
vervulde, meestal met zijn vrouw El-
se Schiff, gastrollen aan Duitse thea
ters. Hieraan kwam een einde, toen in
1934 te Leipzig een engagement aan
zijn vrouw werd geweigerd. Basser
mann bedankte voor het lidmaat
schap van de „Vereniging van Duit
se tonelisten" en trok zich terug in
Arosa (Zwitserland). Later vertrok
hij naar de Verenigde Staten, waar
hij bleef tot 1946. Na enige tournees
in West-Europa, waarbij o.m. Neder
land werd bezocht, keerde het echt
paar Bassermann in 1949 naar Duits
land terug.
Elizabeth H. Korevaar-Hesseling
65 j'aar.
Donderdag 22 Mei wordt Elisabeth
H. Korevaar-Hesseling te Delft 65
jaar. Ter gelegenheid daarvan zal zij
op Zaterdag 24 Mei in het museum
„Paul Tetar van Elven" worden ge
huldigd voor haar verdiensten op het
terrein van de kunstgeschiedenis. Er
heeft zich een huldigingscomité ge
vormd waarin verscheidene vooraan
staande figuren op het gebied van
kunst en wetenschap zitting hebben.