PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Het kasteel Oostersteyn lag eens
aan de Scheldestroom
Wederopbouwgemeenten hebben vaak
grote moeilijkheden
Schouwen bereidt zich voor
op het zomerseizoen
SPORTPARK ZIERIKZEE WORDT
UITGEBREID
U.V.V. Zierikzee
wil „Soos"stichten
Waarom werd de
Hoge Burgh gesticht?
EDITIE SCHOUWEN
195e Jaargang - No. 85
Dagblad uitgave van de tinna
Provinciale Zeeuwse Courant.
Directie F van de Velde en F. B.
den Boer. Adj. W de Pagter.
Hoofdred. G. Ballintijn. PL verv.:
W. Leertouwer en H. A. Bosshardt.
ABONNEMENTSPRIJS 44 ct per
week, 5.45 p. kw., fr. p. p. t 5.70
per kw. Losse nummers 10 cent.
SPECIALE EDITIE VOOR SCHOUWEN-DUIVELAND
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 9 April 1952
ADVERTENTIEPRIJS 22 CL p«f
mm. Minimum p. advertentie t 3.—
Ing. mededelingen driemaal tarleL
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels f L—Iedere regel
meer 20 cent. ..Brieven of adres
Bureau van dit Blad" 25 cent meer.
Giro nr. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bur. Vlissingen Walstr. 58—60, teL 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160). M'burg Londense Kaai 29, teL 2077 en 2924; Goes L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg: Flnlandstraat 2, teleL 16, Terneuzen: Brouwerijstr. 2; Zierlkzee. N. Bogcrd-i.tr 160. te26.
EEN DUIVELAND's KASTEEL
Reeds in 1609 was het een ruïne
De plaats waar het kasteel Oostersteyn b(j Oosterland eens stond kent
men nog wel. Velen zullen op de vraag waar het oude slot eens stond een
weide aanwijzen in de polder Oosterland, waarop een weinig verhoogd, door
puntdraad afgezet terrein ligt, dat met enkele bosjes is begroeid en waar
de grondvorm van het kasteel nog te vinden is.
Toen Duiveland was bedijkt geworden en in 1353 was vergroot met de
polder Oosternieuwland, thans Oosterland genoemd, verkocht de Graaf in
1357 een deel van deze polder nu het klein ambacht geheten omdat het
ondergeschikt was aan het groot ambacht Oosterland aan Hendrik, Wil
lemszoon van den Abeele.
In de Zuidwesthoek, aan het toen nog brede water de MAIRVLIET of
GEULE, werd door de Abeele ten genoege van zü'n vrouw, Heilwich van
Weldamme, het slot Oostersteyn gesticht en een voornaam huis gebouwd
met voorburg, nederhof en boomgaarden.
zou mogen worden verkocht", want
luidt het „van wat pennincwaerde dat
sij sijn, groot ofte cleijn".
Naar thans kan worden nagegaan is
deze weekmarkt, zo zij ooit is gehou
den, geen lang leven beschoren ge
weest, hoewel het recht daartoe meer
dan een eeuw op de plaats gevestigd
bleef en later door Karei V is opge
heven.
NAMEN.
Anderhalve eeuw bleef het geslacht
van de Abeele's op Oostersteyn ge
vestigd en hun naam zou thans door
de bevolking dier streek reeds lang
vergeten zijn, ware het niet dat de
namen van kasteel en bewoners over
gegaan zijn op de twee in de nabijheid
gelegen hofsteden „Oostersteyn" en de
„de Abeele".
Geslachten komen en gaan en na de
standaard der Abeele's een zilveren
veld met drie azuren fazen dat van
Van het kasteel had men uitzicht
over de machtige Scheldestroom naar
het Zuiden en in Noordwaartse rich
ting over de Mairvliet.
Een juist gekozen punt was het tot
bescherming van de daar achter lig
gende gronden, welke in het Oosten
werden bespoeld door het brede Zijpe.
Het klein ambacht of Oostersteyn
was in zijn geheel slechts 570 gemeten
groot, doch de Heren van den Abeele
waren grondbezitters die ook elders
grote eigendommen hadden.
In het kasteel was een kapel welke
bediend werd door een eigen kape
laan, waarvan er zelfs enige met name
bekend zijn nl. Judocus Willemszoon
(1477) en Cornells, Willem Johannis-
zoon (1509), welke gebedsplaats was
gewijd aan de maagd Maria, terwijl
daar ook een vicarie was gevestigd
gewijd aan de Heilige Drievuldigheid
en de onbevlekte ontvangenis.
DE ZOUTKETEN.
Het was een omvahgrijk kasteel met
ronde wachttorens en poortgebouw,
omringd door een brede gracht, waar
om dan ook de zoon van Hendrik van
den Abeele, Floris, het ter bescher
ming opdroeg aan Graaf Willem VI
die het noemde „sijn huijs dat geheten
is Oestersteyn gelegen ende gestaen
up tie acht keten in onsen lande van
Duvelant".
De omschrijving „up tie acht keten",
wijst naar de beoefende zei- of zout-
nering ter plaatse en mogelijk ont
leent ook aan het vaarwater „Keten"
dat de afsluiting van dit grondgebied
in het Zuidoosten vormt, aan da hier
genoemde zoutketen zijn naam.
VIANEN.
Al spoedig moeten zich in de omge
ving van het slot meer mensen hebben
gevestigd, zodat de buurtschap Vianen
ontstond, dat in wereldlijk opzicht on
der de jurisdictie van Oosterland be
hoorde en kerkelijk onder 's Heer van
den Abeele's kapelaan, zodat zij hun
godsdienstplichten moesten vervullen
binnen het kasteel in de slotkapel.
In de nog restende aantekeningen
uit doop-, trouw- en begraafboeken
van Oosterland, vindt men namen van
sinds eeuwen bekende vissersfamilie's,
die nu nog te Bruinisse dit vak be
oefenen. Daaruit zou zijn af te leiden
dat deze toen hun thuishaven te Via
nen hadden. Het schijnt ook, dat Heer
Hendrik van den Abeele een zeer
commercieel mens is, hetgeen zou blij
ken uit een privilege van Juni 1377.
waarin hertog Aalbrecht hem de gunst
verleent, tot het houden van een vrije
weekmarkt. In dit privilege wordt
toegestaan, dat men alle weken „op
den Donderdach houden ende hante
ren sal van alle goede en cooman-
schappen binhen de ambachte van
Beijeren en van Vianen voorscreven
eenen vrijen wekemerct waar alles
Racing Club Borgerhout I
bezocht Zierikzee.
Een goed partijtje voetbal
Het bestuur van de v.v. „Zierikzee"
is er in geslaagd een vriendschappelijke
wedstrijd te organiseren tussen het
eerste elftal van Zierikzee en de Ko
ninklijke Racing Club Borgerhout uit
Antwerpen, op 2e Paasdag a.s.
Racing Club Borgerhout speelt in
de z.g. „Bevordering" der Koninklijke
Belgische Voetbalbond.
Zierikzee zal dan ook van deze Bel
gische ploeg, zowel technisch als tac
tisch veel kunnen leren.
Voor de voetballiefhebbers op
Schouwen en Duiveland, die tenge
volge van de geïsoleerde ligging,
meestal van goed voetbal verstoken
blijven, bestaat er nu een unieke ge
legenheid om eens met het meer „ge
schoolde" voetbal kennis te maken
Bovendien heeft een internationaal
treffen altijd nog een aparte bekoring.
Het stedelijk muziekcorps „Kunst
en Eer" zal zijn medewerking verle
nen.
Het elftal van Zierikzee is voor deze
wedstrijd als volgt samengesteld:
Doel: A. Hage. Achter: J. Rossen
(aanvoerder), J. Schoonen. Midden:
C. Krello, C. van Aken, H. Schaap.
Voor: T. Simmers, I. Haverhoek, A.
Koster, F. v. d. Westen en A. L. Kos
ter.
Zoals uit deze opstelling blijkt
brengt Zierikzee voor deze wedstrijd
zijn sterkste elftal in het veld.
Hoewel de Belgische gasten de
sterksten zullen zijn, mogen de zon
der twijfel talrijke toeschouwers, toch
op een goede wedstrijd rekenen.
de slottinnen wapperde werd de
banier van de Micaults gehesen, een
azuren schild beladen met drie kat
ten en een keper van goud, naast het
teken van Oostersteyn, de zilveren
zwaan op een azuren grond.
Het derde en laatste geslacht, dat
het slot bewoonde waren waarschijn
lijk de Boulijns.
Maar ook kastelen zijn niet blijvend.
EEN RUÏNE
In het jaar 1600 tekende A. de Haan,
het slot nog als een imposant bouw
werk en 9 jaar later wijst ons een
conterfeitsel het reeds als een ruïne.
Ook Boxhorn beschrijft het in 1644
als „tegenwoordigh vervallen". Het is
na die tijd niet meer hersteld.
Lang is de ruïne blijven staan. In
het midden van de 19e eeuw, was voor
vele bewoners van Duiveland ,,'t ouwe
sloot" des winters het eindpunt van
de lange tocht per schaats slede of
krekel. Dan werd een ogenblik ver
toefd achter de oude afbrokkelende
muurgevaarten.
Doch ook dat verdween en het voor
de mens zichtbare overschot ontkwam
niet aan de hand van de sloper.
Toen de tegenwoordige eigenaar eni
ge tientallen jaren geleden aan zijn
nieuwsgierigheid wilde voldoen en
een ontgraving begon, kwamen talrijke
voorwerpen aan het licht zoals aarde
werk uit verschillende perioden en
van onderscheiden vorm.
Maar ook deze met moeite verkre
gen verzameling ging teloor, met de
vernietiging van het Huis te Ooster
land in de eerste dagen van 1945. Na
deze herinnerde nog slechts in een dei-
stallen op de hofstede Oostersteyn het
plaveisel aan het oude slot aan de
Geule.
Doch na enkele jaren verdween deze
schuur en het plaveisel, dat eens de
burchtzaal van het kasteel bevloerd
had, zodat niet anders is overgebleven
deze Duivelandse BURCHT.
OMSTREEKS MIDDEN—MEI GEREED
Er komen twee nieuwe tennisbanen
Er is in Zierikzee een groot gebrek aan goede tennisbanen en daarom is
het verheugend, dat de raad van deze stad onlangs besloot tot de aanleg
van twee banen bij het Sportpark. Als alles meeloopt zal hierop omstreeks
het midden van Mei gespeeld kunnen worden en dan zal er een einde geko
men zijn aan de misère van de tennisenthousiasten.
Het gemeentebestuur van Zierikzee
heeft met een en ander er opnieuw
blijk van gegeven een open oog te
hebben voor de sportbelangen, waar
voor zovele van de gemeentenaren
grote interesse hebben.
Voor de clubs in Zierikzee is thans
totaal geen mogelijkheid om eens be
hoorlijk te spelen, want van de twee
particuliere banen, die vroeger wer
den gebruikt, is er één verdwenen en
één totaal onbruikbaar. Het gemeente
bestuur heeft dit ingezien en daarom
van de gelegenheid gebruik gemaakt
om het Sportpark uit te breiden. Te
genover dit park lag namelijk een
hoekje weiland, dat voor de aanleg
van twee tennisbanen zeer geschikt
was en dat het voordeel had in de
onmiddellijke nabijheid van de ande
re sportvelden te liggen. Met de R.T.
M., die eigenaresse was, werd over
eenstemming bereikt, zodat een ont
werp gemaakt kon worden voor de
aanleg van twee zeer noodzakelijke
banen.
Het ligt in de bedoeling om de ex
ploitatie hiervan op te nemen in die
van het Sportpark, zodat ook op deze
wijze een eenheid wordt verkregen.
Wanneer deze uitbreiding tot stand
zal zijn gekomen, heeft Zierikzee de
beschikking over een uitnemend Sport
park, dat twee goede speelvelden, een
oefenveld alsmede twee tennisbanen
bevat. De drie tennisclubs hebben in
middels besloten tot stichting van een
federatie, zodat het gebruik van de
banen centraal geregeld wordt.
Professor Auguste Piccard, de be
kende Belgische geleerde, die thans
weer een poging uil ondernemen om
in zyn duikersklok de zeebodem te
bestuderen, heeft een plaats in de
Middellandse zee opgezocht, waar de
diepte 4000 meter bedraagt. Het
diepte-record staat op naam van de
Amerikaanse professor William Bee-
be, die 1000 meter onder de zeespie
gel kwam.
Oosterland bereidde aan zijn nieuwe burgemeester een hartelijk weiKom.
Voor de ouden van
dagen
De Unie van Vrouwelijke Vrijwilli
gers (U.V.V.), afdeling Zierikzee,
heeft het plan opgevat een sociëteit
voor ouden van dagen te stichten,
zoals dat in tal van plaatsen in ons
land reeds het geval is. Immers hoe
aardig zou het niet zijn, wanneer de
oudjes op een vaste middag of avond
per week in een prettig zaaltje elkaar
konden ontmoeten, teneinde samen
te babbelen of gezelschapsspelen te
beoefenen. De dames van de
U.V.V. zouden dan voor een
lekker kopje thee met een versnape
ring kunnen zorgen.
De U.V.V. te Zutfen heeft op dit
gebied prachtig werk verricht en
daar is de sociëteit voor ouden van
dagen een groot succes geworden.
Waarom zou dit nu In Zierikzee niet
mogelijk zijn? Dat moet toch kun
nenals de inwoners van deze
stad daartoe willen medewerken.
Om iets" te gaan ondernemen is ei-
vanzelfsprekend geld nodig, doch de
dames twijfelen er niet aan of zij
zullen niet tevergeefs een beroep
doen op de gemeenschapszin van de
stadgenoten.
Het lijdt geen twijfel, dat iedereen
voor de ouden van dagen uit Zierik
zee (ongeveer 200) wel iets over zal
hebben, hetzij in natura (schaak- en
damspelen, sjoelbak enz.), hetzij in
geld. Binnenkort zullen er nadere
bijzonderheden over deze actie be
kend gemaakt worden, aldus vertelde
ons de enthousiaste voorzitster van de
afdeling, mevrouw J. Q. Lugt-van
Heioma.
Goede verwachtingen
In Burgh en Haamstede is de activiteit
reeds groot
Nu de Maartse buien naar we hopen afgedaan hebben, kan liet dienstig
zjjn een en ander mee te delen over de voorbereidingen, die in de gemeen
ten Burgh en Haamstede worden getroffen om over enkele weken de eer
ste gasten op waardige wyze te kunnen ontvangen. Over enkele weken
reeds zullen de eerste gasten verschijnen, de voorhoede van de grote stroom
die gedurende de maanden Juli en Augustus wordt verwacht.
Het aantal aanvragen voor zomer
huisjes, kamers mèt gebruik van
keuken en pension, is, volgens de
administrateur van de plaatselijke
V.V.V., ongekend groot. Al hebben
zich een aantal inwoners aangemeld
om dit jaar ook gasten te ontvangen,
zal het toch nog niet mogelijk zijn
alle aandragen te honoreren.
Verwacht wordt dat gedurende
de Paasdagen, evenals voorgaande
jaren verschillende „candidaten" de
omgeving zullen bezoeken, teneinde
„het terrein te verkennen" en zo mo
gelijk nog een plaatsje voor de zo-
mervacantie te bespreken. In dit
verband wijzen wij er op, dat er nu
reeds toegangskaarten voor de dui
nen verkrijgbaar zijn bij verschillende
adressen.
WINKELWEEK
Teneinde gedurende het hoogsei
zoen „wat leven in de brouwerij" te
brengen, organiseert de Middenstand
van 19 tot 26 Juli weer een winkel
week, waarvoor de voorbereidingen
al in een gevorderd stadium verke
ren, dank zij de activiteit van het
,,Niet bij de pakken neerzitten"
Openbare werken kwamen op de
achtergrond
Toen na de oorlog de Zeeuwse gemeenten zo ongeveer met het „puin
ruimen" gereed waren gekomen en met de eigenlijke wederopbouw begon
nen, werd vrjjwel overal gestart met de woningbouw. Geen enkel probleem
immers vroeg zó dringend de aandacht als het gebrek aan woonruimte en
daarom was het zaak om zo spoedig mogelijk hierin te voorzien. Dat ging
aanvankelijk vrij gemakkelijk, vooral ten opzichte van de financiering, zo.
dat in tal van plaatsen de zo noodzakelijke huizenblokken verrezen. De
keerzijde van deze intensieve woningbouw was echter, dat in sommige ge
meenten minder aandacht kon worden besteed aan de openbare werken.
Sindsdien is de Wet financiering Wederopbouw publiekrechtelijke licha
men, welke'deze materie regelt, van kracht geworden en dit betekent, dat
gemeenten met een wederopbouwplan zich dikwijls voor ernstige moeilijk
heden zien geplaatst.
Wat ls namelijk het geval? Het
rijk vergoedt volgens artikel tien van
deze wet uitsluitend de kosten van
het wederopbouwplan, voor zover
deze een rechtstreeks gevolg zijn van.
de oorlogsschade. En juist deze be
paling stelt menige wederopbouwge-
meente voor problemen, omdat zij
door de bevoegde instanties zodanig
wordt geïnterpreteerd, dat het bij
voorbeeld moeilijk wordt om tegelij
kertijd met de uitvoering van het we
deropbouwplan belangrijke verbete
ringen in de bebouwing aan te bren
gen. Men kan het wel doen, maar...
dan 'zonder financiële medewerking
van het rijk! En dat terwijl in de me
morie van toelichting op deze wet
wordt gezegd: „Het zou onverant
woordelijk zijn, de vaak zeer onhy
giënische, onaesthetische en onge
zonde toestanden (lintbebouwing,
nauwe straten zonder licht en lucht
e.d.) van vroeger zonder meer te laten
herleven". Een arme gemeente, die
niet bankroet wil gaan, zal toch ech
ter deze „onverantwoordelijkheid" op
zich dienen te nemen
Bruinisse is een van die gemeen
ten die met deze problemen heeft te
maken. Na de bevrijding werd hier
flink aangepakt met het gelukkige
gevolg, dat dc woningnood in dit
dorp uiterst gering is, doch andere
zaken bleven noodgedwongen nisten.
Zo is het thans dringend nodig om
in het kader van het wederopbouw
plan te beginnen met de aanleg van
de riolering, van een bijbehorende
zuiveringsinstallatie, bestrating enz.
Met de bouw van de rioolwaterzuive
ring is een bedrag van om en bij
200.000 gemoeid en met de aanleg
van de riolering 70.000. Daarnaast
echter vragen ook andere zaken, die
niet onder het wederopbouwplan val
len, de aandacht: b.v. de verbetering
van de haven, maar aan deze herstel
ling is voorlopig niet te denken, om
dat de kosten van het wederopbouw
plan, welke uiteindelijk ten laste van
de gemeente komen, bijzonder hoog
zjjn opgelopen.
„Daarom is het allereerst nodig
dat ons wederopbouwplan tot redelijke
proporties wordt teruggebracht, zo
dat het uitvoerbaar wordt binnen
een redelijke termijn" aldus deelde
ons de energieke burgemeester van
Bruinisse, de heer H. K. Miehaelis
mede. .Aanvankelijk was dit plan zo
ruim opgezet, dat zowel de tegen
woordige nieuwbouw als het Vervan-
gïngsgebied in het dorp en achter de
Noorddijk er in waren opgenomen.
Toen deze plannen echter destijds
niet goedgekeurd werden, ls een ge
deelte uit het plan gelicht, waarop
evenwel reeds woningen waren ge
bouwd.
Dit betekende dus, dat van 't rijk voor
de kosten van straten, rioleringen enz.
in dit deel géén enkele vergoeding
viel te verwachten, terwijl bovendien
de gemeente gedwongen werd aan
zienlijke bedragen te reserveren voor
een ander gebied, waar de eerstko
mende tientallen jaren toch niet zal
worden gebouwd. Burgemeester Mi
ehaelis vertelde ons. dat nu het stre
ven van het gemeentebestuur er op
gericht is om dit nadeel voor de ge
meente weg te nemen door een wij
ziging van het wederopbouwplan,
waarbij het huidige nieuwbouwgebied
wel en het thans als zodanig aange
wezen ongebruikte vervangingsgebied
niet in het plan wordt opgenomen.
„En ondertussen trachten we zo
veel mogelijk af te werken om spoe
dig wat ruimte- te krijgen" aldus de
burgemeester. ,,We gaan niet bij de
pakken neerzitten en ik moet zeg
gen dat én Middelburg én Den Haag
begrip hebben voor onze moeilijkhe
den".
Inderdaad, men zit niet bij de pak.
ken neer in Bruinisse. Thans staan
er drie zaken op het programma,
waarvan uitvoering zo gosd als ze
ker is: de rioolwaterzuivering, aan
leg van een gedeelte riolering en een
klok op de dakruiter van de nieuwe
Hervormde kerk.
Daarnaast is men zich er evenwel
van bewust, dat sommige andere
projecten niet kunnen worden uitge
voerd, zoals bijvoorbeeld een nieuw
gemeentehuis („Géén sprake van"
zegt de burgemeester), maar dat is
minder erg. Hoofdzaak is thans, dat
men de financiële moeilijkheden
enigszins te boven komt. En als dat
niet lukt, zal het aan het gemeente
bestuur werkelijk niet liggen!
daarvoor samengestelde comité. Ook
de Harmonie zal, evenals vorig jaar,
een tweetal zomerfeestjes organise
ren, terwijl V.V.V. ook enkele festi
viteiten op haar programma heeft
staan. Ook vernamen wij, dat de
Sportvereniging „Zeemeeuwen" plan
nen heeft tot het houden van een
veldloop en turndemonstraties gedu
rende de zomermaanden. Al met al
diverse attracties om de gasten de
nodige afwisseling te bieden.
Opgravingen te Burgh
Door het ryksoudheidkundig bodem,
onderzoek uit Amersfoort wordt
thans een terrein te Burgh, het z.g.
Hoge Burgh, ontgraven. Men is ech
ter met de werkzaamheden nog niet
ver gevorderd, zodat nog steeds geen
antwoord Is gevonden op de vraag,
wat het doel van de stichting van dit
terrein was.
Er is een brede sleuf gegraven van
West naar Oost over de halve breedte
van het terrein met een diepte van
ongeveer twee meter, zonder dat men
grote resultaten heeft bereikt. Er
werd een enkel heel stuk aardewerk
aangetroffen, alsmede talrijke scher
ven, die echter nog geen juiste indruk
geven waarom dit in burcht-vorm
aangelegde terrein werd gesticht.
Volgens de kaart van Scheffer. gete
kend voor de dissertatie van mej. A.
W. Vlam, zou deze voor ons denk
beeldige burcht toch wel wat ver van
de als „Hamer" geprojecteerde strook
hebben gelegen orn deze te kunnen
beheersen en nog verder van de ver
lengde haven van Wester Schouwen,
die daar als een vertakking van de
Hamer kan worden beschouwd. Wij
len de heer Hubrechtse, die destijds
elke ontgraving in een gedeelte van
dit terrein op de voet volgde, sprak
met stelligheid van een in de zeven
de eeuw opgerichte burcht. Tot hier
toe is het nog niet mogelijk geweest,
deze mening" met zekerheid over te
nemen, nog minder om het doel van
de stichting met juistheid vast te
stellen.
ZANDLAAG
Gebleken is tot nu toe, dat het ge-
gehele terrein bestaat uit aangevulde
grond op een zandlaag, welke onge
veer twee meter onder het oppervlak
van het burcht-terrein ligt, met daar
omheen lagere grondcirkels. Deze
schijnen te wijzen op grachten, waar
van waarschijnlijk de vrijgekomen
grond gebruikt is tot ophoging van
het burchtvlak. De hier gevonden ce
ramiek is vrijwel geheel negende
eeuws, al werd nog een enkele scherf
terra siggilata (romeins) gevonden.
Het onderzoek wordt verricht onder
de duskundige leiding van dr. W.
Braat te Leiden, conservator van het
Oudheidkundig Museum aldaar.
Australië ziet Nieuw-Guinea
liever onder Nederlandse invloed.
De Australische minister van bui
tenlandse zaken, R. Casey, heeft pre
sident Soekarno meegede'eld, dat eni
ge verandering in de souvereiniteit
van Nederlands-Nieuw Guinea een
„ruïneuze invloed op de Australische
openbare mening" zou hebben.
Casey zei dit. toen hij na de con
ferentie over het plan-Colombo te
Karatsji op de terugweg naar Sydney
te Djakarta vertoefde.