PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Het kasteel Oostersteyn lag eens aan de Scheldestroom Wederopbouwgemeenten hebben vaak grote moeilijkheden Schouwen bereidt zich voor op het zomerseizoen SPORTPARK ZIERIKZEE WORDT UITGEBREID U.V.V. Zierikzee wil „Soos"stichten Waarom werd de Hoge Burgh gesticht? EDITIE SCHOUWEN 195e Jaargang - No. 85 Dagblad uitgave van de tinna Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F van de Velde en F. B. den Boer. Adj. W de Pagter. Hoofdred. G. Ballintijn. PL verv.: W. Leertouwer en H. A. Bosshardt. ABONNEMENTSPRIJS 44 ct per week, 5.45 p. kw., fr. p. p. t 5.70 per kw. Losse nummers 10 cent. SPECIALE EDITIE VOOR SCHOUWEN-DUIVELAND WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Woensdag 9 April 1952 ADVERTENTIEPRIJS 22 CL p«f mm. Minimum p. advertentie t 3.— Ing. mededelingen driemaal tarleL Kleine advertenties (max. 8 regels) van 1—5 regels f L—Iedere regel meer 20 cent. ..Brieven of adres Bureau van dit Blad" 25 cent meer. Giro nr. 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bur. Vlissingen Walstr. 58—60, teL 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160). M'burg Londense Kaai 29, teL 2077 en 2924; Goes L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg: Flnlandstraat 2, teleL 16, Terneuzen: Brouwerijstr. 2; Zierlkzee. N. Bogcrd-i.tr 160. te26. EEN DUIVELAND's KASTEEL Reeds in 1609 was het een ruïne De plaats waar het kasteel Oostersteyn b(j Oosterland eens stond kent men nog wel. Velen zullen op de vraag waar het oude slot eens stond een weide aanwijzen in de polder Oosterland, waarop een weinig verhoogd, door puntdraad afgezet terrein ligt, dat met enkele bosjes is begroeid en waar de grondvorm van het kasteel nog te vinden is. Toen Duiveland was bedijkt geworden en in 1353 was vergroot met de polder Oosternieuwland, thans Oosterland genoemd, verkocht de Graaf in 1357 een deel van deze polder nu het klein ambacht geheten omdat het ondergeschikt was aan het groot ambacht Oosterland aan Hendrik, Wil lemszoon van den Abeele. In de Zuidwesthoek, aan het toen nog brede water de MAIRVLIET of GEULE, werd door de Abeele ten genoege van zü'n vrouw, Heilwich van Weldamme, het slot Oostersteyn gesticht en een voornaam huis gebouwd met voorburg, nederhof en boomgaarden. zou mogen worden verkocht", want luidt het „van wat pennincwaerde dat sij sijn, groot ofte cleijn". Naar thans kan worden nagegaan is deze weekmarkt, zo zij ooit is gehou den, geen lang leven beschoren ge weest, hoewel het recht daartoe meer dan een eeuw op de plaats gevestigd bleef en later door Karei V is opge heven. NAMEN. Anderhalve eeuw bleef het geslacht van de Abeele's op Oostersteyn ge vestigd en hun naam zou thans door de bevolking dier streek reeds lang vergeten zijn, ware het niet dat de namen van kasteel en bewoners over gegaan zijn op de twee in de nabijheid gelegen hofsteden „Oostersteyn" en de „de Abeele". Geslachten komen en gaan en na de standaard der Abeele's een zilveren veld met drie azuren fazen dat van Van het kasteel had men uitzicht over de machtige Scheldestroom naar het Zuiden en in Noordwaartse rich ting over de Mairvliet. Een juist gekozen punt was het tot bescherming van de daar achter lig gende gronden, welke in het Oosten werden bespoeld door het brede Zijpe. Het klein ambacht of Oostersteyn was in zijn geheel slechts 570 gemeten groot, doch de Heren van den Abeele waren grondbezitters die ook elders grote eigendommen hadden. In het kasteel was een kapel welke bediend werd door een eigen kape laan, waarvan er zelfs enige met name bekend zijn nl. Judocus Willemszoon (1477) en Cornells, Willem Johannis- zoon (1509), welke gebedsplaats was gewijd aan de maagd Maria, terwijl daar ook een vicarie was gevestigd gewijd aan de Heilige Drievuldigheid en de onbevlekte ontvangenis. DE ZOUTKETEN. Het was een omvahgrijk kasteel met ronde wachttorens en poortgebouw, omringd door een brede gracht, waar om dan ook de zoon van Hendrik van den Abeele, Floris, het ter bescher ming opdroeg aan Graaf Willem VI die het noemde „sijn huijs dat geheten is Oestersteyn gelegen ende gestaen up tie acht keten in onsen lande van Duvelant". De omschrijving „up tie acht keten", wijst naar de beoefende zei- of zout- nering ter plaatse en mogelijk ont leent ook aan het vaarwater „Keten" dat de afsluiting van dit grondgebied in het Zuidoosten vormt, aan da hier genoemde zoutketen zijn naam. VIANEN. Al spoedig moeten zich in de omge ving van het slot meer mensen hebben gevestigd, zodat de buurtschap Vianen ontstond, dat in wereldlijk opzicht on der de jurisdictie van Oosterland be hoorde en kerkelijk onder 's Heer van den Abeele's kapelaan, zodat zij hun godsdienstplichten moesten vervullen binnen het kasteel in de slotkapel. In de nog restende aantekeningen uit doop-, trouw- en begraafboeken van Oosterland, vindt men namen van sinds eeuwen bekende vissersfamilie's, die nu nog te Bruinisse dit vak be oefenen. Daaruit zou zijn af te leiden dat deze toen hun thuishaven te Via nen hadden. Het schijnt ook, dat Heer Hendrik van den Abeele een zeer commercieel mens is, hetgeen zou blij ken uit een privilege van Juni 1377. waarin hertog Aalbrecht hem de gunst verleent, tot het houden van een vrije weekmarkt. In dit privilege wordt toegestaan, dat men alle weken „op den Donderdach houden ende hante ren sal van alle goede en cooman- schappen binhen de ambachte van Beijeren en van Vianen voorscreven eenen vrijen wekemerct waar alles Racing Club Borgerhout I bezocht Zierikzee. Een goed partijtje voetbal Het bestuur van de v.v. „Zierikzee" is er in geslaagd een vriendschappelijke wedstrijd te organiseren tussen het eerste elftal van Zierikzee en de Ko ninklijke Racing Club Borgerhout uit Antwerpen, op 2e Paasdag a.s. Racing Club Borgerhout speelt in de z.g. „Bevordering" der Koninklijke Belgische Voetbalbond. Zierikzee zal dan ook van deze Bel gische ploeg, zowel technisch als tac tisch veel kunnen leren. Voor de voetballiefhebbers op Schouwen en Duiveland, die tenge volge van de geïsoleerde ligging, meestal van goed voetbal verstoken blijven, bestaat er nu een unieke ge legenheid om eens met het meer „ge schoolde" voetbal kennis te maken Bovendien heeft een internationaal treffen altijd nog een aparte bekoring. Het stedelijk muziekcorps „Kunst en Eer" zal zijn medewerking verle nen. Het elftal van Zierikzee is voor deze wedstrijd als volgt samengesteld: Doel: A. Hage. Achter: J. Rossen (aanvoerder), J. Schoonen. Midden: C. Krello, C. van Aken, H. Schaap. Voor: T. Simmers, I. Haverhoek, A. Koster, F. v. d. Westen en A. L. Kos ter. Zoals uit deze opstelling blijkt brengt Zierikzee voor deze wedstrijd zijn sterkste elftal in het veld. Hoewel de Belgische gasten de sterksten zullen zijn, mogen de zon der twijfel talrijke toeschouwers, toch op een goede wedstrijd rekenen. de slottinnen wapperde werd de banier van de Micaults gehesen, een azuren schild beladen met drie kat ten en een keper van goud, naast het teken van Oostersteyn, de zilveren zwaan op een azuren grond. Het derde en laatste geslacht, dat het slot bewoonde waren waarschijn lijk de Boulijns. Maar ook kastelen zijn niet blijvend. EEN RUÏNE In het jaar 1600 tekende A. de Haan, het slot nog als een imposant bouw werk en 9 jaar later wijst ons een conterfeitsel het reeds als een ruïne. Ook Boxhorn beschrijft het in 1644 als „tegenwoordigh vervallen". Het is na die tijd niet meer hersteld. Lang is de ruïne blijven staan. In het midden van de 19e eeuw, was voor vele bewoners van Duiveland ,,'t ouwe sloot" des winters het eindpunt van de lange tocht per schaats slede of krekel. Dan werd een ogenblik ver toefd achter de oude afbrokkelende muurgevaarten. Doch ook dat verdween en het voor de mens zichtbare overschot ontkwam niet aan de hand van de sloper. Toen de tegenwoordige eigenaar eni ge tientallen jaren geleden aan zijn nieuwsgierigheid wilde voldoen en een ontgraving begon, kwamen talrijke voorwerpen aan het licht zoals aarde werk uit verschillende perioden en van onderscheiden vorm. Maar ook deze met moeite verkre gen verzameling ging teloor, met de vernietiging van het Huis te Ooster land in de eerste dagen van 1945. Na deze herinnerde nog slechts in een dei- stallen op de hofstede Oostersteyn het plaveisel aan het oude slot aan de Geule. Doch na enkele jaren verdween deze schuur en het plaveisel, dat eens de burchtzaal van het kasteel bevloerd had, zodat niet anders is overgebleven deze Duivelandse BURCHT. OMSTREEKS MIDDEN—MEI GEREED Er komen twee nieuwe tennisbanen Er is in Zierikzee een groot gebrek aan goede tennisbanen en daarom is het verheugend, dat de raad van deze stad onlangs besloot tot de aanleg van twee banen bij het Sportpark. Als alles meeloopt zal hierop omstreeks het midden van Mei gespeeld kunnen worden en dan zal er een einde geko men zijn aan de misère van de tennisenthousiasten. Het gemeentebestuur van Zierikzee heeft met een en ander er opnieuw blijk van gegeven een open oog te hebben voor de sportbelangen, waar voor zovele van de gemeentenaren grote interesse hebben. Voor de clubs in Zierikzee is thans totaal geen mogelijkheid om eens be hoorlijk te spelen, want van de twee particuliere banen, die vroeger wer den gebruikt, is er één verdwenen en één totaal onbruikbaar. Het gemeente bestuur heeft dit ingezien en daarom van de gelegenheid gebruik gemaakt om het Sportpark uit te breiden. Te genover dit park lag namelijk een hoekje weiland, dat voor de aanleg van twee tennisbanen zeer geschikt was en dat het voordeel had in de onmiddellijke nabijheid van de ande re sportvelden te liggen. Met de R.T. M., die eigenaresse was, werd over eenstemming bereikt, zodat een ont werp gemaakt kon worden voor de aanleg van twee zeer noodzakelijke banen. Het ligt in de bedoeling om de ex ploitatie hiervan op te nemen in die van het Sportpark, zodat ook op deze wijze een eenheid wordt verkregen. Wanneer deze uitbreiding tot stand zal zijn gekomen, heeft Zierikzee de beschikking over een uitnemend Sport park, dat twee goede speelvelden, een oefenveld alsmede twee tennisbanen bevat. De drie tennisclubs hebben in middels besloten tot stichting van een federatie, zodat het gebruik van de banen centraal geregeld wordt. Professor Auguste Piccard, de be kende Belgische geleerde, die thans weer een poging uil ondernemen om in zyn duikersklok de zeebodem te bestuderen, heeft een plaats in de Middellandse zee opgezocht, waar de diepte 4000 meter bedraagt. Het diepte-record staat op naam van de Amerikaanse professor William Bee- be, die 1000 meter onder de zeespie gel kwam. Oosterland bereidde aan zijn nieuwe burgemeester een hartelijk weiKom. Voor de ouden van dagen De Unie van Vrouwelijke Vrijwilli gers (U.V.V.), afdeling Zierikzee, heeft het plan opgevat een sociëteit voor ouden van dagen te stichten, zoals dat in tal van plaatsen in ons land reeds het geval is. Immers hoe aardig zou het niet zijn, wanneer de oudjes op een vaste middag of avond per week in een prettig zaaltje elkaar konden ontmoeten, teneinde samen te babbelen of gezelschapsspelen te beoefenen. De dames van de U.V.V. zouden dan voor een lekker kopje thee met een versnape ring kunnen zorgen. De U.V.V. te Zutfen heeft op dit gebied prachtig werk verricht en daar is de sociëteit voor ouden van dagen een groot succes geworden. Waarom zou dit nu In Zierikzee niet mogelijk zijn? Dat moet toch kun nenals de inwoners van deze stad daartoe willen medewerken. Om iets" te gaan ondernemen is ei- vanzelfsprekend geld nodig, doch de dames twijfelen er niet aan of zij zullen niet tevergeefs een beroep doen op de gemeenschapszin van de stadgenoten. Het lijdt geen twijfel, dat iedereen voor de ouden van dagen uit Zierik zee (ongeveer 200) wel iets over zal hebben, hetzij in natura (schaak- en damspelen, sjoelbak enz.), hetzij in geld. Binnenkort zullen er nadere bijzonderheden over deze actie be kend gemaakt worden, aldus vertelde ons de enthousiaste voorzitster van de afdeling, mevrouw J. Q. Lugt-van Heioma. Goede verwachtingen In Burgh en Haamstede is de activiteit reeds groot Nu de Maartse buien naar we hopen afgedaan hebben, kan liet dienstig zjjn een en ander mee te delen over de voorbereidingen, die in de gemeen ten Burgh en Haamstede worden getroffen om over enkele weken de eer ste gasten op waardige wyze te kunnen ontvangen. Over enkele weken reeds zullen de eerste gasten verschijnen, de voorhoede van de grote stroom die gedurende de maanden Juli en Augustus wordt verwacht. Het aantal aanvragen voor zomer huisjes, kamers mèt gebruik van keuken en pension, is, volgens de administrateur van de plaatselijke V.V.V., ongekend groot. Al hebben zich een aantal inwoners aangemeld om dit jaar ook gasten te ontvangen, zal het toch nog niet mogelijk zijn alle aandragen te honoreren. Verwacht wordt dat gedurende de Paasdagen, evenals voorgaande jaren verschillende „candidaten" de omgeving zullen bezoeken, teneinde „het terrein te verkennen" en zo mo gelijk nog een plaatsje voor de zo- mervacantie te bespreken. In dit verband wijzen wij er op, dat er nu reeds toegangskaarten voor de dui nen verkrijgbaar zijn bij verschillende adressen. WINKELWEEK Teneinde gedurende het hoogsei zoen „wat leven in de brouwerij" te brengen, organiseert de Middenstand van 19 tot 26 Juli weer een winkel week, waarvoor de voorbereidingen al in een gevorderd stadium verke ren, dank zij de activiteit van het ,,Niet bij de pakken neerzitten" Openbare werken kwamen op de achtergrond Toen na de oorlog de Zeeuwse gemeenten zo ongeveer met het „puin ruimen" gereed waren gekomen en met de eigenlijke wederopbouw begon nen, werd vrjjwel overal gestart met de woningbouw. Geen enkel probleem immers vroeg zó dringend de aandacht als het gebrek aan woonruimte en daarom was het zaak om zo spoedig mogelijk hierin te voorzien. Dat ging aanvankelijk vrij gemakkelijk, vooral ten opzichte van de financiering, zo. dat in tal van plaatsen de zo noodzakelijke huizenblokken verrezen. De keerzijde van deze intensieve woningbouw was echter, dat in sommige ge meenten minder aandacht kon worden besteed aan de openbare werken. Sindsdien is de Wet financiering Wederopbouw publiekrechtelijke licha men, welke'deze materie regelt, van kracht geworden en dit betekent, dat gemeenten met een wederopbouwplan zich dikwijls voor ernstige moeilijk heden zien geplaatst. Wat ls namelijk het geval? Het rijk vergoedt volgens artikel tien van deze wet uitsluitend de kosten van het wederopbouwplan, voor zover deze een rechtstreeks gevolg zijn van. de oorlogsschade. En juist deze be paling stelt menige wederopbouwge- meente voor problemen, omdat zij door de bevoegde instanties zodanig wordt geïnterpreteerd, dat het bij voorbeeld moeilijk wordt om tegelij kertijd met de uitvoering van het we deropbouwplan belangrijke verbete ringen in de bebouwing aan te bren gen. Men kan het wel doen, maar... dan 'zonder financiële medewerking van het rijk! En dat terwijl in de me morie van toelichting op deze wet wordt gezegd: „Het zou onverant woordelijk zijn, de vaak zeer onhy giënische, onaesthetische en onge zonde toestanden (lintbebouwing, nauwe straten zonder licht en lucht e.d.) van vroeger zonder meer te laten herleven". Een arme gemeente, die niet bankroet wil gaan, zal toch ech ter deze „onverantwoordelijkheid" op zich dienen te nemen Bruinisse is een van die gemeen ten die met deze problemen heeft te maken. Na de bevrijding werd hier flink aangepakt met het gelukkige gevolg, dat dc woningnood in dit dorp uiterst gering is, doch andere zaken bleven noodgedwongen nisten. Zo is het thans dringend nodig om in het kader van het wederopbouw plan te beginnen met de aanleg van de riolering, van een bijbehorende zuiveringsinstallatie, bestrating enz. Met de bouw van de rioolwaterzuive ring is een bedrag van om en bij 200.000 gemoeid en met de aanleg van de riolering 70.000. Daarnaast echter vragen ook andere zaken, die niet onder het wederopbouwplan val len, de aandacht: b.v. de verbetering van de haven, maar aan deze herstel ling is voorlopig niet te denken, om dat de kosten van het wederopbouw plan, welke uiteindelijk ten laste van de gemeente komen, bijzonder hoog zjjn opgelopen. „Daarom is het allereerst nodig dat ons wederopbouwplan tot redelijke proporties wordt teruggebracht, zo dat het uitvoerbaar wordt binnen een redelijke termijn" aldus deelde ons de energieke burgemeester van Bruinisse, de heer H. K. Miehaelis mede. .Aanvankelijk was dit plan zo ruim opgezet, dat zowel de tegen woordige nieuwbouw als het Vervan- gïngsgebied in het dorp en achter de Noorddijk er in waren opgenomen. Toen deze plannen echter destijds niet goedgekeurd werden, ls een ge deelte uit het plan gelicht, waarop evenwel reeds woningen waren ge bouwd. Dit betekende dus, dat van 't rijk voor de kosten van straten, rioleringen enz. in dit deel géén enkele vergoeding viel te verwachten, terwijl bovendien de gemeente gedwongen werd aan zienlijke bedragen te reserveren voor een ander gebied, waar de eerstko mende tientallen jaren toch niet zal worden gebouwd. Burgemeester Mi ehaelis vertelde ons. dat nu het stre ven van het gemeentebestuur er op gericht is om dit nadeel voor de ge meente weg te nemen door een wij ziging van het wederopbouwplan, waarbij het huidige nieuwbouwgebied wel en het thans als zodanig aange wezen ongebruikte vervangingsgebied niet in het plan wordt opgenomen. „En ondertussen trachten we zo veel mogelijk af te werken om spoe dig wat ruimte- te krijgen" aldus de burgemeester. ,,We gaan niet bij de pakken neerzitten en ik moet zeg gen dat én Middelburg én Den Haag begrip hebben voor onze moeilijkhe den". Inderdaad, men zit niet bij de pak. ken neer in Bruinisse. Thans staan er drie zaken op het programma, waarvan uitvoering zo gosd als ze ker is: de rioolwaterzuivering, aan leg van een gedeelte riolering en een klok op de dakruiter van de nieuwe Hervormde kerk. Daarnaast is men zich er evenwel van bewust, dat sommige andere projecten niet kunnen worden uitge voerd, zoals bijvoorbeeld een nieuw gemeentehuis („Géén sprake van" zegt de burgemeester), maar dat is minder erg. Hoofdzaak is thans, dat men de financiële moeilijkheden enigszins te boven komt. En als dat niet lukt, zal het aan het gemeente bestuur werkelijk niet liggen! daarvoor samengestelde comité. Ook de Harmonie zal, evenals vorig jaar, een tweetal zomerfeestjes organise ren, terwijl V.V.V. ook enkele festi viteiten op haar programma heeft staan. Ook vernamen wij, dat de Sportvereniging „Zeemeeuwen" plan nen heeft tot het houden van een veldloop en turndemonstraties gedu rende de zomermaanden. Al met al diverse attracties om de gasten de nodige afwisseling te bieden. Opgravingen te Burgh Door het ryksoudheidkundig bodem, onderzoek uit Amersfoort wordt thans een terrein te Burgh, het z.g. Hoge Burgh, ontgraven. Men is ech ter met de werkzaamheden nog niet ver gevorderd, zodat nog steeds geen antwoord Is gevonden op de vraag, wat het doel van de stichting van dit terrein was. Er is een brede sleuf gegraven van West naar Oost over de halve breedte van het terrein met een diepte van ongeveer twee meter, zonder dat men grote resultaten heeft bereikt. Er werd een enkel heel stuk aardewerk aangetroffen, alsmede talrijke scher ven, die echter nog geen juiste indruk geven waarom dit in burcht-vorm aangelegde terrein werd gesticht. Volgens de kaart van Scheffer. gete kend voor de dissertatie van mej. A. W. Vlam, zou deze voor ons denk beeldige burcht toch wel wat ver van de als „Hamer" geprojecteerde strook hebben gelegen orn deze te kunnen beheersen en nog verder van de ver lengde haven van Wester Schouwen, die daar als een vertakking van de Hamer kan worden beschouwd. Wij len de heer Hubrechtse, die destijds elke ontgraving in een gedeelte van dit terrein op de voet volgde, sprak met stelligheid van een in de zeven de eeuw opgerichte burcht. Tot hier toe is het nog niet mogelijk geweest, deze mening" met zekerheid over te nemen, nog minder om het doel van de stichting met juistheid vast te stellen. ZANDLAAG Gebleken is tot nu toe, dat het ge- gehele terrein bestaat uit aangevulde grond op een zandlaag, welke onge veer twee meter onder het oppervlak van het burcht-terrein ligt, met daar omheen lagere grondcirkels. Deze schijnen te wijzen op grachten, waar van waarschijnlijk de vrijgekomen grond gebruikt is tot ophoging van het burchtvlak. De hier gevonden ce ramiek is vrijwel geheel negende eeuws, al werd nog een enkele scherf terra siggilata (romeins) gevonden. Het onderzoek wordt verricht onder de duskundige leiding van dr. W. Braat te Leiden, conservator van het Oudheidkundig Museum aldaar. Australië ziet Nieuw-Guinea liever onder Nederlandse invloed. De Australische minister van bui tenlandse zaken, R. Casey, heeft pre sident Soekarno meegede'eld, dat eni ge verandering in de souvereiniteit van Nederlands-Nieuw Guinea een „ruïneuze invloed op de Australische openbare mening" zou hebben. Casey zei dit. toen hij na de con ferentie over het plan-Colombo te Karatsji op de terugweg naar Sydney te Djakarta vertoefde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 1