Bewonderenswaardige prestaties in het beloofde land Zeeland oud... ZEELAND NIEUW r SERETSE KHAMA'S ROL IS NOG NIET UITGESPEELD VRIJDAG 4 APRIL 1952 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ERVARINGEN IN PALESTINA (I) De moeilijkheden zijn echter bijzonder groot Vóór mijn vertrek nog zei een kennis tegen mjj: „lis ben benieuwd naar uw indrukken, want ik heb kort geleden nog twee mensen gesproken, die er geweest zijn; de éne was er enthousiast over, de ander had er geen goed woord voor". Nu ik zelf een hele tijd al In Israël ben, kun ik nog beter dan toen begrijpen, dat het mogelijk is als eerlijke observeerder tot beide uit eenlopende oordelen te komen. Er zijn en worden inderdaad hier bewonde renswaardige prestaties verricht. Wat te zeggen van een staat, die toen hy nog niet bestond, al door vijf gevestigde buurstaten overvallen werd en die deze aanval, hoewel er aan het begin niet eens een geregeld leger bestond, op een buitengewone wijze heeft afgeslagen? Ik schrijf deze regels b.v. in Tel Aviv, een moderne stad van bijna 400.000 inwoners, die in 1909 pas ge sticht werd en toen niets anders was dan een woeste zandstrook aan de zee. WU, die in ons oude gevestigde land nu met problemen van industrialisatie worstelen, kunnen het misschien beoordelen, wat het zeggen wil. dat deze staat van ca. 1,5 millioen inwoners al eeD moderne autofabriek heeft, die in de eerste 8 maanden van haar bestaan een 1600 automobielen heeft afgeleverd. W'y willen met deze enkele voorbeelden nu volstaan, om er iets van duideiyk te maken, wat hier bewondering afdwingt, hoewel het moge lijk zou zjjn om boekdelen met dergelijke feilen en cyfers te vullen. Daarnaast zgn er ook dingen, die iedere bezoeker uit de Westerse we reld tot een zeer afkeureno oordeel zouden bewegen: hele kampen vol met gezinnen, die niets anders dan wat schamele tenten tot woning heb ben, die nauwelyks één flinke regen bui kunnen doorstaan, laat staan een heel zwaar regenseizoen met over stromingen. Het kan je op een bank gebeuren, dat de employé zelf je naar een andere bank stuurt, omdat hij niet in staat is een transactie in vreemde munt uit te voeren, die door de ook daar vereiste stapel formulie ren wat ingewikkeld is. Je kimt in een levensmiddelenzaak een aardig poosje met je- (geldige) suikerbonne tje in de rg hebben gestaan, om dan te horen, dat het rantsoen nog niet is gearriveerd en dat je over twee da gen maar weer terug moet komen. Over twee dagen kan je dan best het zelfde weer gebeuren en ook drie da gen daarna nog eens. HUMOR. Niemand, die daar méér over kan kert dan de bevolking zelf. Maar toch ook met humor, wat het volgende mopie moge illustreren: er is een be- hoorlgke rg bij de kruidenier, die nau welijks opschiet. Na een half uur te hebben gewacht, holt een woedende man uit die rij met de uitroep: „Ik ga Dov Jozef vermoorden"! (Dov Jozef is de voedselminister en zo zeer mik- Eunt van dergelijke moppen, dat onze lief tin ck daar nog maar een klein jongetje bi; is). Na een kwartier al komt de nian terug en neemt nogal stilletjes zijn plaats in de wachtende rg weer in „En, heb je hem ver moord?" vragen de omstanders be langstellend. „Nee", zégt het manne tje bedroefd, „want voor dat doel (de vermoording van de minister) stond er zo een ongelooflijk grote rg, dat ik toch maar liever hier in deze rij ben terug gekomen!" Dergelijke verha len zouden er veel te vertellen zijn. De lezer denkt nu waarschijnlijk wel, dat de waarheid ergens in het mid den ligt. Toch is dat niet zo, want ze staat heel dicht bg die reeks van be wonderenswaardige feiten, waar we mee begonnen zijn. Waarom? Omdat de moeïlgkhedeh, waar deze jonge honderdduizend, die er uit Indonesië zgn bijgekomen, onder te brengen in ons Nederlands gezin. Wat te zeggen van het inwonertal van Israël, dat op 15 Mei 1948 een 750.000 Joodse inge zetenen telde en nu na nog geen vier jaar, met ca. 1,5 millioen, precies ver dubbeld is. Ook zo zouden we nog een poosje door kunnen gaan. Wij zullen ook in de close-ups van de volgende artikelen daar nog op terug komen. Niet Moekario maar Wilopo. President Soekarno heeft medege deeld, dat het beheer van het Indone sische departement van buitenlandst zaken ad interim door de heer Wilopo (de nieuwe premier) voorlopig zal worden gecontineerd. Hij deelde dit mede naar aanleiding van berichten waarin gezegd werd dat de heer Moekarto, lid van de Indone sische delegatie bij de V.N., was be noemd tot minister van buitenlandse zaken. De regering Wilopo is Donderdag door Soekarno beëdigd. De kabinets crisis in Indonesië heeft 40 dagen ge duurd. K.L.M. gaat vliegen op Mexico. De K.L.M. gaat een vliegdienst ex ploiteren. Zij heeft hiervoor een mach tiging gekregen van de Mexicaanse regering. Anderzijds heeft Nederland machtiging verstrekt voor het openen van een luchtlijn Mexico StadAm sterdam. Het is de bedoeling van de K.L.M met de vluchten op Mexico City zo spoedig mogelijk, vermoedelijk eind van deze maand, te beginnen. Dit hangt echter af van een toestemming der Canadese regering om Montreal aan te doen. hetgeen in de bedoeling van de opzet ligt. De Middelburgse predikant, ds. M. Enker, vertoeft sedert enkele weken in Palestina. In ons blad vertelt hg in enkele artikelen over zijn wedervaren in deze jonge staat. Hiernaast vindt men zijn eerste boelende verslag, dat zonder twijfel de belangstelling voor zijn volgen de artikelen zal prikkelen. staat mee te kampen had en heeft zo ontzaglijk zgn, dat men zich er alleen maar over moet verbazen, dat er niet nog veel meer dingen zijn, die niet zo lopen, ais wij dat thuis gewend zijn en dat er desondanks al zo veel gepres teerd is. Het komt er zo zeer op aan, dat men de toestanden hier in het juiste licht ziet, dat ik u niet bespa ren kan om aan het - begin van deze. reeks wat van deze moeilijkheden te vertellen, die alleen die belichting ge ven, waarin men -alles ijl de juiste proporties kan zien. DE MOEILIJKHEDEN. Toen de staat werd geproclameerd, op 15 Mei 1948, was er niet alleen de inval van die vgf buurlanden, maar stond al een Arabisch guerilla-leger midden in het land en was het door Engelse officieren getrainde en aan gevoerde leger van Transjordanië strategisch al in het bezit van de oude kem van Jeruzalem. Tijdens de ze oorlog, die men hier de bevrijdings oorlog noemt, is er in vele delen van het land hevig en verbitterd gevoch ten en wij, die zelf met wederopbouw te maken hebben, weten wal voor een belasting dit voor een zo gevestigde staat als de onze betekent, laat staan voor een zo jonge als Israël. Het re sultaat van ae gevechten was die in gewikkelde grenslijn, die men slechts op het hiernaaststaande kaartje moet bekijken, om te begrijpen, wat voor i problemen alleen op transportgebied al ontstaan, als men ziet, dat de voornaamste wegen over nu vijandig i Arabisch gebied lopen en dus omge- i legd moeten worden. Er is nog steeds geen vrede met de Arabische landen, slechts een wapenstilstand. Waar in die buurlanden nog wel eens over „de tweede ronde" (in de oorlog tegen Israël) wordt gepraat, moet er een leger ver boven de kracht van de be volking öp debeen gehouden en be wapend worden. Wg weten nu wel wat voor eiser. een leger aan de staatsfinanciën stelt. Wg met onze tien nüllioen inwoners hebben het nogal moeilijk gehad, om die paar Pater Van der Vrande ontving Amerikaanse onderscheiding. De Amerikaanse militaire attaché in Nederland, kolonel Bidwell, heeft Donderdag op de binnenplaats van de Engelbert van Nassaukazerne te Roosendaal de „Bronze Medal" uit gereikt aan Pater L. Van der Vrande en kapt. Uyldert om him bijzondere verdiensten bg het Ned. Det. Ver. Naties in Korea. Kolonel Bidwell noemde de beide gedecoreerden de exponenten van het „eerste werkelijke internationale le ger" in de geschiedenis. De korte plechtigheid had plaats voor het front der commandotroepen, het aanvul- lings-detachement voor Korea en in tegenwoordigheid van verscheidene militaire autoriteiten. EEN BOEK VAN COUPERUS In de „Wereldboog"-reeks ver scheen in een ontzettend lelijk jasje een bundel meesterlijke novenen van een onzer grootste schrijvers van de vorige generatie Louis Couperus (18631923). Vijf en twintig korte verhalen, haast stuk voor stuk ju welen van vertelkunst, die de zo vaak gemaakte opmerking als zou ons kind geen goede novellenschrijvers hebben, logenstraffen. Van ganser harte aanbevolen. Het van Kasteel Haamstede Als oude vrouw Als hu-se joffer Er Liepen eens twee Russische professoren over de Newa-brug en ze praatten over een pro bleem, dat hun beiden zeer in teresseerde: wat het nu eigen lijk wérkelijk was? Ze passeer den het Fort, ééns de Staats- gevangenis, en even zwegen ze- beiden; blijkbaar hadden ze de zelfde gedachte het was nog hét Sint Petersburg van de Czaar, maar het vrije denken was er ook toen niet zonder risico. Daarna zei de éne: „vreemd, die schoorstenen zijn óók van steen", en hij wees op een fabriek in de verte. Op dit ogenblik, schrijft Ouspensky, zijn collega tegenwoordig een der vóórposten van het menselijk denken en veilig in Amerika zag ik, als bij een bliksemlicht zo scherp, het ver schil tussen de stenen van de gevangenis en die van de fa briek. Met deze anecdote leidt Ouspensky, in één zijner boe ken. zijn betoog in, dat de wer kelijkheid niet is uitgeput met onze wetenschappelijke kennis dienaangaande. Een steen van een kerk en een steen van een gevangenis, ook al zijn ze van dezelfde klei gebakken, zijn twee geheel verscheiden we zens. Het hout van een veld- kruis, het hout van een scheeps mast, het hout van een galg, al komt het van één en dezelfde boom en is er chemisch en phy- sisch niet het minste verschil, het is volkomen verschillend, zegt Ouspensky. En hij bedoelt dat geenszins als een dichter lijke symboliek, noch meent hij hiermee een uitstapje naar het bovenzinnelijke, neen, hij be doelt het keihard en concreet, reëel en materieel slaande op déze wereld. We moesten aan Ouspensky f denken bij bovenstaande plaat jes. Zelden zagen we, zó sterk als met één oogopslag beves tigd, dat de éne steen de ande re niet is. Het zijn twee volko men verschillende realiteiten, deze twee Kastelen van Haam stede, dat van Smallegange en dat van heden, en ze hebben even weinig gemeen als de vrouw van zeventig gemeen heeft met het meisje van zeven tien, dat ze ééns toch was. Hoe plezant en hoofs van me zen, is dat l&e-eeuwse prentje, hoe gesteld op de zwierige strijkage en de elegante manie ren. Hoe stijlvol zullen de bos- schagiën om het huis gearran geerd, geknipt, geschoren zijn geweest. Hoe vraagt dit hupse samenstel om de herdersidylle en de poederpruik, de rococo en de chinoiserie; dit is de sfeer van de beurs met goudstukken. Deze stenen spraken beter Frans dan Zeeuws en het hout werk interesseerde zich voor de hof-étiguette. IVat niet zeggen wil, dat er niet mede belang stelling was voor het Romeins recht, de jacht en de goede keu ken, de fijnschilderingen van Gerard de Lairesse, de ontdek kingen van Anthonie van Leeu wenhoek. We groeten het, zeker niet zonder waardering stijl is altijd een kostelijk ding maar met een wat geamuseerde glimlach. Deze glimlach verdwijnt bij het tweede plaatje. „En alle deze dingen, worden zo moede, dat het niemand zou kunnen uitsprekenmas de eerste re flex bij een precieze beschou wing. Dit Huis heeft afgerekend met alle ijdelheid. Het heeft allé overbodigheid, alle tierlantijnen afgelegd en vraagt nu alleen nog maar om zuiverheid en rust. Het is zwak en moe gewor den, grauw en winters, maar vooral eindeloos moe. Maar hoeveel edeler, voornamer, „hoger" is het nu geworden dan zijn vroegereeuws pendant! Het heeft nu alles gezien, wat er te zien is hier, en het is totaal van wezen veranderd. Het is nu zo, dat het. louter ijdelheid zou zijn, hier nog met woorden aan te komen. We zwijgen dus en groe ten eerbiedig. Overigens kan men hieruit leren, hoe bedrieglijk prentjes soms zijn. Het eerste toch be doelt te vertonen het Kasteel van vóór de grote brand van 1523het moet toen ongeveer even oud zijn geweest, als het huidige thans is, en, wie weet, even moe. Helemaal geen 18e- eeuwse situatie dus. Maar het conterfeitsel ademt een andere en jongere geesten het moet eerst heel veel later zijn ge maakt. Waarschijnlijk verschil len alléén de ogen: het hoffelijk flatterend oog van de graveur en het onbarmhartig oog van onze camera. J. C. v. S. Het wereldgebeuren a********************** GEVAARLIJKE BESLISSING. De geest van Malan op de achtergrond (Van onze correspondent) Londen, April. Door Seretse Kfaama voor goed het recht te ontzeggen als hoofd van de Bamangwato-stam op te treden, heelt de Engelse rege ring ccn belangryke cn gevaarlgke beslissing genomen. Het gewicht van deze maatregel kwam direct al tot uiting, toen het Lagerhuis, op Instiga tie van socialisten en liberalen, het debat over de Nationale Gezondheids dienst. onderbrak om de nieuwe situatie in détail te bespreken. En de im perialistische „Daily Express", dio de Tories tot nu toe krachtig ln haar kolommen gesteund heeft, zorgde wel voor de grootste verrassing door het aftreden van Lord Salisbury, de pas benoemde minister van het Geme nebest, te eisen. Het is niet moeilgk te zien, waar om de conservatieven tot deze dras tische stap zgn overgegaan. In 1950 heeft Labour het niet zo ver strek kende. doch even heftig bëcritiseerde besluit genomen Seretse gedurende een periode van vijf jaar uit zgn ge boorteland te bannen. Zy stelde dit als noodzakelijke voorwaarde om de rust in Beetsjoeanaland te kunnen hei-stellen, die door het huwelijk van Seretse met eeD Engelse typiste ver stoord was. Ook de oom van Seretse, Tsjekedi Kharna, die een niet al te fraaie rol in het stam-conflict had gespeeld, moest het land van de Ba- mangwato's ter wille van de vrede verlaten. Na de ballingschapsperiode in 1955 dus zouden de proble men in het Britse Protectoraat op nieuw onder ogen worden gezien. De Tories nu, zijn de laatste maan den meer en meer tot de conclusie fekomen, dat de tgdelijke afwezig- eid van Seretse Khama niet het ef fect sorteert, dat hun voorgangers voor ogen hadden. Ze beweren, dat onzekerheid over de erfopvolging niet bevorderlgk is voor het weerkeren ran de vrede, en dat de Bamangwa- to's alleen tot rust kunnen komen als ze weer een stamhoofd hebben E)n aangezien Seretse in hun oger niet acceptabel Is, hebben ze hem voor zgn leven zgn geboorterechten ontnomen, opdat de „kgotla". de raad der oudsten, onmiddellijk tot de ver kiezing van een nieuw stamhoofd kan overgaan. Hoe aannemelijk deze Tory-rede- nering ook mag klinken, voor inge wijden wekt zg de indruk van drog redenen samen te hangen. Tegen ae achtergrond van het geval-Seretse moet namelijk de apartheid-politiek van Malan worden gezien. Malan, wiens ogen begerig op net aan Zuid- Afrika grenzende Beetsjoeanaland zijn gericht en die, naar aanleiding van het huwelijk van Seretse, alle gemengde huwelijken in zijn land bg door L. VAN BRUGGEN de wet strafbaar heeft gesteld. De Engelse regering, die ogen- schijnlgk weinig sympathie voor de rassen-theorie van Malan koestert, wil hem ten koste van alles te vriend houden. Zij is doodsbenauwd, dat Zuid-Afrika uit het Gemenebest zal treden iets waarmee Malan al herhaaldelijk heeft gedreigd en daarmee de grondslag van het Brit se wereldrijk zal ondermgnen. Enge land stelt dan ook alles in het werk om het Malan zo aangenaam moge lijk te maken. BEZORGDHEID. Malan nu, heeft de ontwikkeling in Beetsjoeanaland met grote bezorgd heid gadegeslagen. Hij heeft de En- felse regering duidelgk gemaakt, dat ij niemand als stamhoofd aan de pe ripheric van Zuid-Afrika kan tolere ren, die zgn apartheid-politiek tot een aanfluiting maakt. Dit, gekop peld aan de omstandigheid, dat Se retse door het dragen van ae marte laarskroon veer van zijn populariteit bij de Bamangwato's heeft terugge wonnen, zou de Britse regering neb ben doen besluiten voor goed een punt achter Seretse's aanspraken op de „troon" te zetten. Nog afgezien van de vraag, of het moreel verantwoord is iemand om politieke redenen van zijn geboorte rechten te beroven, kan men zich af vragen of deze Engelse regeringsbe- slissing verstandig is. De verkiezing van een stamhoofd is niet hetzelfde als de benoeming van een willekeu rig persoon in een .hoge regerir functie, daar sentiment en trad bepalend zgn. Daarom, wat zullen de Engelsen doen als de Bamangwato's weigeren een nieuw stamhoofd te kiezen? En wat zullen de consequen ties zijn als Seretse. evenals Elsenho wer in Minnesota, gekozen wordt, zonder officieel candidaat te zgn? De zaak-Seretse is, ondanks de aankondiging der regering dat er niet aan naar beslissing getornd kan worden, niet gesloten. Binnenkort zullen een zestal vertegenwoordigers der Bamangwato's in Londen aanko men om Seretse's onmiddellijke te rugkeer te bepleiten. Ook zal dit, op een slecht tijdstip genomen rege ringsbesluit, wijde repercussies in Centraal Afrika hebben. De kansen op een federatie lgken daar kleiner dan ooit tevoren. (Nadruk verboden) 6 In Amsterdam is een 72-jarige vrouw die aan de voorzijde van haar woning in de Willemsstraat een wasrek'e wilde vastzetten, uit het raam gevallen en ge dood. Duitse zorgen De mislukte aanslagen op leiden de Duitse functionarissen eerst op dr. Adenauer zelf en daarna op de onderhandelaars voor de conferentie met Joodse vertegen woordigers in Den Haag hebben er de laatste dagen weer eenH nadruk- kelgk de aandacht op gevestigd, dat het extremisme in Duitsland nog lang niet dood is, ja dat het er zelfs niel voor terugschrikt met extreme mid delen ln te grijpen in de huidige gang van zaken, welke haar natuurlijk niet bevredigt. Het Ts tot dusver niet helemaal duidelijk geworden, wie voor deze mislukte geweldpogingen de verant woordelijkheid draagt. De Neo-Na zi's? Men is van nature wellicht ge neigd dit te geloven en ook de West- Duitse politie heeft zich gisteren voorzichtig in deze richting uitgela ten, maar de mogelijkheid dat fana- tiek-onverzoenlgke Joodse organisa ties de hand in het spel hebben gehad, schgnt toch niet bg voorbaat ver worpen te kunnen worden. Ook al hebben tal van bonafide Joodse or ganisaties zich onmiddellgk van het gebeurde gedistancieerd. Aanslagen van de zijde van uiterst links liggen tenslotte op het ogenblik helemaal niet ln de lgn van het optreden van de vrienden van Moskou, maar dat is natuurlijk geen bewys voor het tegendeel. Dr. Adenauer heelt intussen ge waarschuwd voor het gevaar, dat meer aanslagen zullen volgen. Op welke gronden hg deze waarschuwing meende te moeten uitspreken, ont hulde Adenauer niet, maar hg liet toch wel doorschemeren, dat hij over enkele concrete aanwijzingen be schikte. Hoe het ook zg. het plotseling ge welddadig optreden van onbekende elementen heeft de Duitse regering voor een nieuw probleem gesteld en het heeft haar er bovendien nog eens aan herinnerd, dat jié&st het helaas nog niet volledig uitgedoofde anti semietisme in Duitsland, mogelgk bij het Jodendom een principieel anti- Duitse stemming is ontstaan, welke weliswaar zeer begrijpelijk, maar daarom toch niet minder betreurens waardig is. Want met negatieve hou dingen komt men er nu eenmaal nooit. De aanslagen van de laatste dagen vormen overigens niet de enige zorgen, waarvoor de regering te Bonn zich op het ogenblik gesteld ziet. Gisteren wezen wg reeds op de j betekenis van het grote debat over I de buitenlandse politiek, dat inmid- - dels in Bonn begonnen is en waarin Adenauer het ongetwgfeld hard te verduren zal krijgen. Hèt probleem is daarbg natuurlijk dat van de her eniging van Duitsland, maar daar naast komt ongetwgfeld toch ook de Saarkwestie weer aan de orde en dat zal beslist een moeilijke, zo niet on verteerbare kluif voor het parlement van Bonn worden. De socialisten hebben reeds aange kondigd, dat zg Adenauer ter ver antwoording willen roepen voor zijn afspraken met Schuman over het om streden gebied en zij zijn met name van plan opheldering te vragen over de plannen tot „Luropeiserir.g'•an het Saarland, welke de basis moeten hebben gevormd voor het accoord van Parijs. Voor Adenauer is het natuurlijk buitengewoon pijnlgk, dat zgn eigen partij aarzelt om zich on voorwaardelijk achter hem te stellen, terwijl de andere coalitiepartgen zelfs zover gingen, dat zg een Europees statuut zelfs reeds hebben afgewezen nog vóór de onderhandelingen zijn begonnen. Ongetwgfeld zgn het toch de so cialisten, die de meest verbeten tegenstand willen bieden. Zg ver wijten Adenauer, dat hij door zijn toe zeggingen aan Frankrijk het stand- ount heeft prgsgegeven, dat tevoren door de Bondsdag was vastgesteld, n.1., dat er van moest worden uitge gaan. dat de Saar Duits gebied is. Men wenst nu eenmaal niet accoord te gaan met een politieke afscheiding van West-Duitsland. Zelfs een nieuwe volksstemming om hierover te be slissen wordt door de Duitse opposi tie beslist afgewezen onder aanvoe ging van het argument, dat het plebesciet van 1935 voor eens en voor altijd de politieke wil van de Saar- 1 anders zou hebben vastgc ga. Een voorlopig Europees statuut voor het Saargebied zou wellicht vinnige debatten over een eventuele terugkeer tot Duitsland kunnen voor komen. Maar het ls de Duitsers er juist om te doen de mogelijkheid voor zulk een debat te scheppen, ook in het Saargebied zelf, om de Duitsge zinde elementen daar de kans te ge ven een rol te spelen in het officiële politieke leven. Maar wanneer de zaken op het ogenblik zo staan, dat men in het West-Duitse parlement dr. Adenauer al kwalijk neemt, dat hij in Parijs met de Saarlandse premier Hoffmann aan de conferentie tafel is gaan zit ten, ziet het er niet naar uit, dat men daar ook maar enige geneigd heid zal tonen om mede te werken aan een oplossing, welke ook voor de Fransen aanvaardbaar zou kunnen zgn. JOHANNES HOFFMANN, minister-president van Saarland

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 5