KAPPIE maakt 'n zorgelijke reis
Vita
De vuurtorens en de vogels
KLANKEN
UIT DE AETHER
Vita diepvries producten zijn verkrijgbaar bij:
VRUDAG 15 FEBRUARI 1952
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DE GEVAARLIJKE LICHTBAKENS
Nieuwe wijze van afscherming
op Schouwen
De man, die een vliegenvanger doodt, schrift, dr. Jan Vérwejj in het
jaarboekje 1924/'28 van de Ned. Vereniging tot bescherming van vogels,
krygt 'n zware boete en zelf plaatst zü j.c. de regering toestellen,
die duizenden dezer vliegenvangers doden in de loop der jaren. Deze toe
stellen dan zQn vuurtorens en lichtschepen langs onze kust eü in zee.
Met het oog op bovenstaande hebben doeltreffende beschermingsmaat
regelen aan onze kustlichten dus. recht op krachtige steun van regerings
wege. 't Moet dadelijk gezegd worden, dat hét aan die steun niet heeft
ontbroken vanaf de dag, dat de eerste beschermingsmaatregelen getrof
fen werden.
De scharen trekvogels, die, komen
de uit het Noord-Oosten vooral in de
maanden October en November, de.
grote trekweg langs de Atlantische-
en de Noordzeekust volgen, deels
oversteken naar Groot-Brittannië,
worden door de lichten langs de
kusf aangetrokken, naderen met
grote snelheid, zien, voor zover ze
in hun lijn liggen, al te vaak niet
tijdig het onverlichte scheepswant
of de donkere torendelen en vliegen
zich te pletter.
Een kanoetstrandloper aan het
Westhoofd (Goeree) vloog door een
ruit van 35x9 cm. grootte, van dub-,
beldik glas (2,8 nun.) en kwam 4
meter achter de doorgevlogen ruit
terecht. Een wilde eend vloog door
een ruit van 9, mm en een meerkoet
door een van 10 mm. dik. Daar vele
vogels daarbij de hebbelijkheid ver
tonen, vaak urenlang om de licht
kooi te blijven heendraaien, vallen
niet weinige van vermoeidheid op de
grond, waar ze aan.de voet van de
toren door katten gegrepen worden,
of, zoals bij de lichtschepen en op
rotsen in zee staande torens, in het
De vuurtoren te Haamstede
water .vallen en verdrinken, wat
reeds bij zwakke wind plaats heeft.
Vooral de lichtschepen zijn gevaar
lijk, omdat vooralsnog geen maat
regelen te treffen zijn, om het
kwaad te keren of althans te be
perken. In 't volgende gaat het dus
om het vuurtorenprobleem. In jaar
gang 1908 van het tijdschrift „De
Levende Natuur" schrijft wijlen dr.
Thjjsse over de vuurtoren de Bran
daris, op Terschelling als vogelmoor-
dër.
HET RESULTAAT.
•- In de volgende jaargang van „De
Levende Natuur" geeft de heer A.
J. Goossen nog een korte beschrij
ving van wat in de nacht van 18
October 1909 op en om de Branda-
ris te beleven viel. Vele vogels vlo-
fen zich tegen de toren dood of
wamen bewusteloos van vermoeid
heid op de grond terecht aan de
voet van de toren, maar ook in de
tuinen en de straten van het dorp.
De straatjeugd was de hele nacht
in de weer en maakte jacht op de
vogels, die gedood, en geconsumeerd
werden.
Hoe groot het aantal vogels
is, dat jaarlijks zijn leven in het ver
derfelijke draailieht eindigt, is moei
lijk te schatten, maar nog steeds
loopt dit aantal in de honderddui
zenden.
Gaetke begroot het aantal leeuwe
riken, dat in één enkele nacht aan
de Helgolander vuurtoren buitge
maakt werd, op vijftienduizend. Dit
werd geschreven in 1928.
Voor onze zo vaak genoemde. Bran-
daris, schommelt aldus dr. Jan
Verweij in 1928 het aantal doden
jaarlijks tussen 200 en 500 (over elf
jaren gemiddeld 300).
WAAROM GEVAARLIJK.
Dr. Jan Verweij spreekt over „het
verderfelijke draailieht". Aan het
boekje, 'getiteld „Vogeltrek" door dr.
G. J. van .Qordt, ontleen ik het vol
gende: „Draailichten zijn voor de
vogels veel gevaarlijker dan vaste
lichten. Deze laatste verblinden na
tuurlijk even goed, doch de omgeving
en dus ook de bodem worden er door
verlicht: draaiende lichten verlich
ten de omgeving vrijwel niet en ver
blinden s#*chts."
De staande lichten te Hoek van
Holland en Noord wijk schijnen geen
vogels te trekken. Vooral bij donker
weer, bij afwezigheid van maanlicht
en bewolkte hemel, oefenen de kust
lichten de grootste aantrekkings-
I kracht op de vogels uit. 't Is bekend,
.dat vele vogelsoorten 's nachts trek
ken. In bovengenoemd boekje zegt
dr. Van Oordt, dat de vogels om de
toren verdwijnen, zodra het wolken
dek scheurt en de sterren zichtbaar
worden, zodat de oorzaak van het
naar de .toren toevliegen en hier blij
ven hangen, schijnt te zijn een gebrek
aan contact met de bodem. En dit
contact schijnen de vogels, hoe mi-
niein. ze bij het nachtlicht de 1
Spreeuw In herfstkleed.
of de zee onder zich ook zullen kun
nen onderscheiden, volgens bepaalde
waarnemingen niet te kunnen missen
Zien ze dus de bodem, de grond of
het water niet meer, dan richten ze
zich naar de plaats, waar licht is,
dus naar de toren. (Waarneming van
dr. Van Dobben 1932).
BESCHERMING.
De eerste pogingen, om de vuur
torenvogels te beschermen, dateren
reeds uit het jaar 3909 en werden
in ons eigen land uitgevoerd.
Men begon met (boven aan de
toren, onder de lantaarn) ijzeren
rekken aan te brengen, die de vo
gels tot rustplaats zouden dienen.
Ook in 't buitenland»meende men,
dat de rekken voldeden, zodat Hel
goland er over ging denken, het
voorbeeld van de Brandaris te vol
gen. Het aarzelde echter, waarschijn
lijk ook, omdat middelerwijl twijfel
omtrent de rekken als werkelijk -be
strijdingsmiddel gerezen was. Tegen
het eigenlijke vuurtorengevaar, het
doodvliegen der vogels, vermochten
ze niets. De vraag bleef dus, hoe de
vuurtoren zijn verderfelijke invloed
doet gelden.
Dr. Jan Verweij nu gaf zich de
moeite, te trachten daarin enig in
zicht te krijgen, door een groot aan
tal nachten in de trektrjd aan of op
lichtschepen en vuurtorens door te
brengen, van Helgoland tot Schou
wen toe.
Gezien zijn ervaringen, zou men
de oplossing kunnen zien in het
zichtbaar maken van dc torens.
REKKEN.
Het aanbrengen, in 1923 nog, van
rekken aan de vuurtoren van Wes-
tenschouwen, zou er op kunnen wij
zen dat men hiervan als bestrijdings
middel van het kwaad, nog enige
verwachting had. De rekken dan, die
in sommige nachten inderdaad
stampvol kunnen zitten worden
vrijwel uitsluitend gebruikt door één
vogelsoort, de spreeuw.
LAMTEN.
Op Schouwen zullen in 1952 de
rekken verdwijnen en vervangen wor
den door lampen, die de hele toren
zullen verlichten.
Men weet nu, dat het doodvliegen
komt. doordat de donkere torende
len niet gezien worden.
In navolging van Helgoland en op
aandrang van dr. Jan Verweij wer
den op initiatief van de Ned. Ver.
tot Bescherming van vogels in 1924
op de Brandaris lampen aangebracht,
in 1925 op Ameland, in 1927 aan de
Eierlandse toren, terwijl dan in 1952
Westenschouwen volgen zal. Ook het
wit verven van de torenkap is aan
te bevelen.
Intussen waarschuwt dr. Verweij
voor al te groot optimisme in deze.
Het voortdurend versterken van
onze vuurtorenlichten brengt in 't
algemeen vergroting van het slacht
offeraantal met zich, wat weer ef
fectiever beschermingsinstallaties
vraagt. Ook de draaisnelheid van het
licht en de duur der verduisteringen
spreken,een woordje mee. De laatste
zo kort mogelijk, meent men. We zijn
thans zo ver, dat we de experimen
tele uitwerking van de beste metho
de tot bestrijding van het kwaad
kunnen beginnen. Dit werd gepubli
ceerd in 1928. Sindsdien is op de in
zichten, boven beschreven, voortge
bouwd, en 't moet gezegd worden,
met succes.
Noordgouwe.
J. V.
NAGEKOMEN KALENDERS
De Nillmij-levensverzekering zond
ons een eenvoudige, maar duidelijke
en smaakvol uitgevoerde kantoorka
lender.
Van de Nutsspaarbank moenten wij
weer een spaarbank-kalender ontvan
gen, verlucht met vier kleurige, goe
de tekeningen, betrekking hc-bbende
op het bijenleven en met een prettig
leesbare tekst.
NIEUWE BOEKEN
„VOLK IN BEWEGING", doe
prof. dr. P. J. Bowman. Van
Gorcum en Comp. N.V., Asset:
Wat weten we van Amerika en wat
begrtjpen we er van? Dat zyn de vra-
fen, welke de bekende Groningse
oogleraar Boiunan, die vroeger le
raar in Middelburg was, zich heeft
gesteld toen hjj m 1950 een reis door
ae States had gemaakt en tot de con
clusie was gekomen, dat er in Euro
pa beslist geen juist begrip bestaat
voor het hedendaagse Amerika. En
dat het voor ons. Europeanen, blik
baar onmogelijk ia dc snelle ontwik
keling van net Amerikaanse leven te
volgen. Wy maken er ons maar al te
graag van af met een klakkeloos uit
gesproken oordeel over de „opper
vlakkigheid" van de moderne Ameri
kaan en een vervreemding tussen Eu
ropa en de Ver. Staten is daarvan het
onvermijdelijke gevolg. Dat de vooral
voor Europa en de Ver. Staten on
ontbeerlijke samenwerking daaronder
moet lijden, is zonder meer duidelijk.
Prof Bouman Heeft dit probleem
bestudeerd. Ernstig bestudeerd zelfs
en er een diepgaande sociaal-psy
chologische beschouwing aan gewijd,
die niet alleen bijzonder helder en
boeiend is geschreven, maar boven
dien mede door schrijvers critische
instelling naar twee kanten! een
belangrijke bijdrage kan vormen tot
de brood-nodige versterking van het
wederzrjdse begrip en respect.. Een
prachtig boekje, dat ons kan leren
een geheel andere kijk op de Ameri
kaan en het Amerikaanse leven te
krijgen dan tot dusver gebruikelijk
was en dat daarom waard is door zeer
velen gelezen te worden.
W.P. BOEK VAN HET JAAR
1951 N.V. Uityeversmy. El
sevier, Amsterdam.
Als aanvulling op de Winkler Prins-
encyclopaedieën verscheen een W. P.
Boek van het jaar, dat voor ons land
als een encyclopaedisch novum kan
worden beschouwd. En men kan zeg
gen, dat het alle kwaliteiten van een
novum vertoont: goede, maar ook
minder goede. Al wat zich in het jaar
1950 heeft voorgedaan, is in dit Doek
samengebracht en geordend op ccn
wijze. <lie het tot een zeer bruikbaar
naslag-werk heeft gemaakt, zoals de
titelpagina dan ook terecht vermeldt.
Maar dat het zoals daaraan dan
wordt toegevoegd ook een „docu-
.inent van levende geschiedenis" is
geworden, kunnen we toch niet zon
der enig voorbehoud onderschrijven.
Het bindende element, dat een derge
lijk werk Inderdaad tot een levend
document zou kunnen maken, ont
breekt vrijwel. Dat neemt echter niet
weg, dat dit „Boek van het Jaar"
een schat van gegevens bevat over
hetgeen zich in 1950 heeft afgespeeld
en aat deze door een weloverwogen
ordening voor ieder, die er in geïnte
resseerd is, gemakkelijk toegankelijk
zijn gemaakt.
JULIANA REGINA.
De heer D. Wynbeek heeft na de
oorlog ieder jaar een fotoboek sa
mengesteld van de beste foto's van
ons koninklijk gezin en als nieuwste
deel van deze reeks verscheen bij
de Uitgeverij Hollandia te Baarn
„Juliana Regina 1951". Het boek,
dat tegen een voor iedereen betaal
bare prijs in de handel is, bevat een
keurcollectie foto's uit de periode
September 19501951. Het is een
waardevol bezit niet alleen voor de
genen, die ook de twee vorige jaar
boeken bezitten, maar evenzeer
voor degenen, die het afzonderlijk
nemen. Van de beide vorige deel
tjes over Koningin Juliana is nog
een beperkt aantal verkrijgbaar.
G. O. WILD EN J. M. VISSER.
Edelstenen en hoe ze te herken
nen. N.V. W. J. Thieme en Cie,
Zutphen.
Van dit boekje verscheen een twee
de druk, voor Nederland bewerkt en
uitgebreid. Voor de liefhebbers een
prachtwerkje met zeer fraaie illu
straties en een boeiende instructieve
tekst. Z.
ZON EN MAAN
16 Februari
Zon: Op 7.55 Onder 17.;
Maan: Op Onder 9.
16 Februari.
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
Zierikzee
Wemeldinge
HOOG WATER,
U.+NAP u+NAP
4.57 1.77 17.20 380
LAAG WATER.
5.26
5-56
6.21
6.41
1.95
2.07
1.25
1.50
17.47
18.24
18.43
19.00
199
2.13
1.40
1.63
u.- NAP
11.19 2.04
11.50 2.24
12.30 2.40
11.56 1.76
12.24 1.98
NAP
23.18 1.60
23.47 1.80
4. Kappie had geen keus.
Hier was een kans! Hij
liep met het vreemde
mannetje mee naar diens
kantoor, dat er heel on
ooglijk en armoedig uit
zag.
Tim Teller zette zijn
hoed af en nam achter
een wankel bureau
plaats. Hij wees Kappie
een stoel, die op instor
ten stond.
„Neemt u plaats!"- zet
hy. „We kunnen hier nu
eens even rustig de zaak
bespreken, want mijn
compagnons Teller en
Teller zijn met vaean-
tie. In de eerste plaats:
Waarvoor hebt u het
geld nodig?"
„Om kolen voor te ko
pen!" legde Kappie uit. „Ik wil met m'n
boot weer terug naar Lutjewier. Er ls hier
geen geld te verdienen, want ik kan geen
sleep of lading krijgen. Als we hier langer
blijven liggen, raakt het eten ook nog op, en
dan zou het ja helemaal vreselijk zijn!"
„Juist ja!" zei Tim Teller, die de benige top
pen van zijn vingers tegen elkaar drukte.
„Het is niet eenvoudig, wat u vraagt! Wat
zoudt u er van zeggen, wanneer ik u een
pond leende, dat u mij over een week met
twintig procent rente weer terug betaalt? U
zoudt dan voorlopig wat grauwe erwten kun
nen kopen!"
„Een pond!" riep Kappie. „Met twintig pro
cent rente terug betalen! Wat denkt u! Ben
ik daarom met u meegelopen? Verknoei ik
daarvoor m'n tijd? Man, hoe durf je!"
To koop b\j inscm yving
een perceeltje
bouwgrond
groot 3 are 22 ca., sectie
H 1605 aan de Lange Ach-
terweg te 's Heer Arends-
kerke. Aanvaarding bij de
betaling. Briefes in te le
veren tot 22 Februari 1952
bij de eigenaar D. v. d
MAALE, E 143, 's Heer
Arendskerke. die desge
wenst nadere aanwijzing
doet.
LEEST DE P.Z.C.
Gevraagd pér 15 April te
Zand voort, een flinke zelf
standige
dienstbode
voor d. en n. Goede kost en
loon. Uitvoerige brieven
met verlangd salaris aan
Fa. BROKMEIER, Halte
straat 50, Zandvo'ort.
Coöp. Land bouwvereniging
„EILAND WALCHEREN"
Middelburg,
vraagt
erwtenlezers sters)
om aan huis te lezen. Erw
ten worden" bezorgd en af
gehaald.
ZATERDAG
HILVERSUM 1 402 m. 7.00 VARA. 10.00
VPRO. 10.20 VARA, 19.30 VPRO. 20.00—
24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.18 Gramofoon-
muziek. 7.50 Idem. 8.00 Nieuws- en
weerberichten. 18.18 Gramofoon muziek.
8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Gramofoon--,
muziek. (9.30—9.35 Waterstanden). VPR
O: 10.00 „Tijdelijk uitgeschakeld", cause
rie. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Voor de arbeiders in de continubedrij
ven. 11.35 Viool en piano. 12 Accordeon--
orkest en solist. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Lichte muziek. 13.00
Nieuws. 13.15 .Kleine zonden", hoorspel.
13.30 Dansmuziek. 14.10 Filmprogramma
14.25 Fries programma. 15.00 Amateurs
uitzending. 15.30 „Van de wieg tot het
graf", causerie. 15.45 Gramofoonmuziek
16.15 Olympische Winterspelen. 16.30 Ka
merorkest en soliste, 17.15 Voor de jeugd.
18.00 Nieuws. 18.15 VARA-Varia. 18.20
Lichte muziek. 18.40 Regeringsuitzending
Zoeklicht op de Westerse Defensie. 19.00
Artistieke Staalkaart, VPRO: 19.30 .Pas
separtout", causerie. 19.40 „Het Oude
Testament in deze tijd", causerie. 19.55
„Deze week", causerie. VARA: 20.00"
Nieuws. 20.05 Actualiteiten. 20.15 Geva
rieerd programma. 21.15 Weense muziek
21.45 Socialistisch commentaar. 22.00 Me
tropole orkest 22.25 „Onder de pannen"
hoorspel. 22.45 Orgelspel, 23.00 Nieuws
23.1524.00 Gramofoonmuziek..
HILVERSUM H 298 m. 7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgym
nastiek. 7.30 Motetten. 7.45 Morgengebed
en liturgische kalender. 8.00 Nieuws- en
weerberichten. 8.15 Gramofoonmuziek.
9.00 Voor de huisvrouw. 9.35 Gramofoon
muziek. 10.00 Voor de kleuters. 10.15 Gra
mofoonmuziek. 11.00 Voor de zieken.
11.43 Gramofoonmuziek. 11.50 „Als de
ziele. luistert".-12.00 Angelus. 12.03 Gra
mofoonmuziek. (12.30—12,33 Land- en
iuinbouwmededelingen). 12.55 Zonnewij-
zér. 13.00 Nieuws- en katholiek nieuws
13.20- Lunchconcert. 14.00 Boekbespreking
14.10 Gramofoonmuziek. 14.20 Engelse
les. 14.40 Amateursuitzending. 15.15 Kro
niek van letteren en kunsten. 15.53 Zang
en orgel. 16.15 De schoonheid van het
Gregoriaans. 16.45 Voor de jeugd. 17.45
Olympische Winterspelen 1952 of gramó
foonmuziek. 18.00 Nieuws. 18.15 Journa
listiek weekoverzicht. 18.25 Gramofoon
muziek. 18.45 Buitenlandse corresponden
ties. 19.00 Filmprogramma. 19.15 Parle-
mentsoverzicht. 19.25 Metropole orkest
19.45 Olympische Winterspelen 1952 of
gramofoonmuziek. 20.00 Nieuws- en weer
berichten. 22.08 De gewone man zegt er
"t zijne van. 20.15 .Lichtbaken", causerie.
20.35 Gramofoonmuziek. 21.00 Gevari
eerd programma. 21.53 Actualiteiten
22.00 Gramofoonmuziek. 22.30 Wij luiden
de Zondag in 1 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws
in Esperanto: 23.22—24.00 Maastrichts
Stedelijk orkest en soliste.
Amsterdamse Beurs
13 Febr. 14 Febr.
Nederland 1948 (3%)
86%
86%
dito 1947 (3%) 3
84%
84
dito 1937 3
85
85%
Dollar-lening 1947 3%
95%
96
Investeringscert, 3
- 89%
89%
Nederland 196264 z.b.
88%
88%
Nederland 1962—64 m.b.
88%
88%
Nederland N.W.S. 2%
69%
69%
Ned. Indlë 1937 A 3
89
89%
Grootboek 1946 3
87
86%
Nat Hand. B
87%
87
Néd. Handelmij.
142%
143%
AKU
149
149%
Bergh's Jurgens 227 327
Calvé-Delft 115',115%
Centrale Suiker 167% 168 ft
Kon. Ned. Hoogovens 145 144
Unilever 180% 180%
Ned. Kabelfabiiek 188 193%
Philips 152% 153%
Wilton Feyenoorcl 147% 147%
Biliton 172 177
Kon. Petrol. Mij. 287 287%
Amsterdam Rubber 86% 88%
H.A. Lijn 177 178
Kon. Paketvaart 1213; 122.
Ned. Scheepv. Unie 140% 141
Rotterdamse Lloyd 137% 137%
Stv. Mij. Nederland 159 158%
Handelsver. A'dam 94% 95%
Deli Batavia Mij. 98%
Deli Mij. 73% 74%
Mid. Continental 79% 80%
Tide Water 49% 49%
Anaconda 54% 54%
Bethlehem Steel 54% 54
General Motors 55% 5
Kennecott 92% 91%
Shell Union 70% 73
Baltimore Spw. 18
Miss K.T. Spw. S
New York Centr. Spw. 20%
Pennsylvania 20% 20%
North American 21% 21%
Rep. Steel -44% 44%
U.S. Steel 42% 42
Intern. Nickel 50% 50
De verkoopdruk der laatste dagen kwam
vandaag tot staan. Contramine dekkingen
brachten het koerspeil iets omboog. Er
scheen enige grond in de markt te zajn
gekomen, nadat gisteren de koersen over
de gehele linie tot een zodanig peil wa
ren afgezakt, dat het algemeen ANP—
CBS gemiddelde beneden de 140 was ge
komen, op 139,33, hetgeen het gehele
vorige jaar niet het gevai ls geweest. Het
vorige laagste niveau was 139,25 medio
Juli 1950. Het hoogste niveau van 1951
was 262,82.
Eet nu verse somergroenten
ANDIJVIEpar 700 gram I 0.87
SPINAZIEpar 750 gram 0.96
DOPERWTENpar 500 gram f 0.86
SPERCIEBONENpar 500 gram f 0.87
AARDBEIEN met sulkar par 225 gram i 0.85
VERKRIJGBAAR IN MÉÉR DAN 3000 VOORAANSTAAND*
WINKELS IN NEDERLAND
Aardenbarg: A. de Zutter, Weststraat
St. Annaland: C. M. Stoutjesdyk, levensmidd. bedr.
S. Westdorpe. groentehandel
Axel: D. M. Jansen Zn-, Noordstraat 53
Lu NL Herrebout, Pr. Maurilsslraat 29
Breskens: Wed. Notebaart, Kon. Emmastraat 1
Goes: M. Adriaanse, Witte Paardstraat 3
-J. Siebenga, Lange Vorststraat 63
M. Walrave, Ganzepoortstraat 20
J. v. d. Weele, Voorstad 12
Middelburg: G, Arendse, Segeerstraat 29
J. Goedhart, Karei Doormanplein
J. Janse, Nieuwe Burg 20
JacobseLeijnse, Spanjaardstraat 18
J. Leijnse, Vlissiiigsestraat 11
A. Ingelse, Koorkerkstraat 10
A. Poppe en Zn., Segeerstraat 8
A, J. Sanderse, Bree 42
C. Stroo, Karei Doormanplein II
Nieuwdorp: P. v. d. Kreeke, Groentehandel
n W. Souburg: A. Bosschaart, Braamstraat
Terneuzen: Fa. D. T. v. d. Heyden, Noordstraat
P. v. d. Meer, Axelsestraat
Lu Herrebout, Dijkstraat
Vlissingen: G, Maas, Oude Markt 18
P. Maas, Walstraat 40
J. Meyer, Kleine Markt 3
G. Polderman, Glacisstraat 40
L. de Rijke, v. d. Manderestraat 10
ïerseke: L. M, C. Manneke, Vierstraat 4
