De Centrale hengstenkeuring
trok grote belangstelling
Zeeuwse Almanak
Akkertje
L.J.G.-KADERDAGEN ZIJN OP
PRACHTIGE WIJZE GESTART
MIDDELBURG S MARKTPLEIN
VROEGER EEN KERKHOF
3
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1952
GROOT PAARDENFESTIJN TE GOES
REEKS KAMPIOENEN.
De vier kampioenshengsten van vo
rige nationale tentoonstellingen of
centrale keuringen. Karei van Cer
tain, Nico van Annie, Nico van de
Heibloem en Klaas van Wieringer-
meer stonden inmiddels ook in de
baan opgesteld, waarop met het spe
len van het Wilhelmus deze geslaag
de Centrale Hengstenkeuring 1952
werd besloten.
Volgens deskundigen was het een
mooie keuring met goede kopnum-
mers. De jong hengsten waren sedert
de verplichte keuring in goede con
ditie gebleven. Dé kampioen Wilfrïed;
kan een waardige plaats innemen tué-\
sen de vroegere kampioenen. j
UITSLAGEN:
Hengsten geboren in 1949: Grote maat:
ie pr. Patriete, fokk. en 'eig Stallen de
Dobbelaere, IJzendiJke; tweede prijzen:
Carlo van Hoek. eig. Abr. Haak Czn,,
Zaamslag en Karei van Keilen, fokk. en
eig. J. Q.' C. Lenshoek. Kloetlnge; derde
prijzen: Berliet van dé Jozianahoevé,
fokk. en eig. Cam. v. d. HauweBurm,
Eiland-IJ2endijke; Cesar van Alsteln, eig.
R. J. de Milliano. c.s.. Oostburg.
Klein maat: eerste prijs: Paul, eig. fa.
P. Dekker, Axel; tweede prijzen: Burus
van Aardenburg, eig. Mare. d'Hoore,
Kampioensprijs naar Hoofdplaat
Wie in deze tyd van mechanisatie mocht twijfelen aan do belangstelling
voor de Zeeuwse paardenfokkerij, heeft Donderdag op de centrale heng
stenkeuring van de afd. Zeeland van de Kon. Ver. „Het Nederlandsehe
Trekpaard", wel het duidelijke bewijs gekregen dat de interesse allerminst
aan het verminderen is, doch integendeel toeneemt. Honderden paardenlief
hebbers uit Zeeland en overig Nederland, ja zelfs uit het buitenland, heli-
ben zich verlustigd in het altijd weer imposante schouwspel dat de keurig
verzorgde en opgesierde hengsten bieden.
Als steeds vormde het uitverkiezen van de kampioenshengst 1952 het
hoogtepunt van dit festijn. De keuze was ditmaal niet zo moeilijk en viel
op de bijna 5-jarige bruinsclümmel Wilfrïed, een hengst met goede bewe
ging en zware benen, eigendom van de heer A. J. E. Temmerman te
Hoofdplaat.
Er woie een fris windje, dat ech
ter voor de enthousiaste paardenlief
hebbers geen bezwaar vormde om
zich enkele uren lang rond de banen
te scharen. Natuurlijk was er ook
weer de nodige officiële belangstel
ling. Behalve de algemeen voorzitter
en secretaris van het Ned. Trekpaard,
de heren Jhr. J. van Vredenburch en
L. A. Bom, merkten wij o.m. op de
vertegenwoordiger van het ministerie
van landbouw, belast met de behar
tiging der belangen van de paarden-,
fokkerij, dr. ir. B. J. B. Groeneveld, de
burgemeester van Goes, mr. W. C. ten
Kate, alsmede de voorzitter van het
Ardense Stamboek uit Frankrijk,
monsieur Massé en een bekende Fran
se fokker, monsieur Moreau. Ook van
handelszijde bleek goede belangstel
ling te bestaan.
De keuringen verliepen vlot en om
streeks half twee kwam de kam
pioenskeuring. Nadat de eerst ge
plaatsten van de zes oudste catego
rieën waren opgeroepen, moesten Ni
co van der Klef, Wilfried, eh Moustic
van Urbain nogmaals in de baan ver
schijnen. De juryleden W. J. L, de
Gróof en H. Bobnen hielden de laat
ste samenspreking, waarop de heer
de Groof toestapte op de eigenaar
van Wilfried, de heer A. J. E. Tem
merman uit Hoofdplaat, om hem ge
luk te wensen en de bekende oranje
rozet aan te bieden. Vele handen wer
den gedrukt en de heer C. Philipse
bood de gelukkige eigenaar de zilve
ren plaquette aan.
Sluis en L. J. M. Blondeel. Aardenburg;
Nico van Kasteelshof. eig. Mare. d'Hoore,
Sluis; derde prijzen: Carlo van Zeedijk,
eig. A. J. v. d. Meulen—Becu, IJzendijke;
Nico van Eversdam, eig. C. A. Dekker
Czn., Axel; Infernal van Coegors, eig. W.
J. Dieleman, Sluiskil: Eglon van Bakkers-
dam. eig. a. J. v. d. Meulen—Becu,
IJzendijke en G. J. v. d. Vyfer. Water-
landkerkje; vierde prijzen: Willem van
't Schenge, fokk. en eig. N.V. Hofstede
„Schenge", Goes; Brillant van Zeedijk,
eig. A. J. v. d. MeulenBecu. IJzendij
ke; Veltigeur van Axel, eig. W. J. Diele
man, Sluiskil; Leon, eig. P. B. van Hoe
ve. Axel; Nervo van Kruisdorp, fokk. en
eig. A. L. Stallaert, Kloosterzande.
Hengsten geboren ln 1948: grote maat:
eerste prijs: Antoon van Strtjen, eig. H.
de Maat, Stoppeldijk; tweede prijs: Jaap
van 't Paviljoen, fokk. en eig. G. Modde,
Oostburg.
Kleine maat: eerste prijs: Nico van de
Klef. eig. Jac. de Putter Pz., Axel, Jac.
Dieleman Mzn.. Zaamslag, J. Kr. de
Wilfried, Zeeuwse kampioenshengst 1952
Eigenaar: A. J. E. Temmerman te Hoofdplaat
Putter. Axel en O. Kerckhaert, West-
dorpe; tweede prijs: Nico van het Zwar-
tewater, eig. Mare. d'Hoore. Sluis, R. J.
de Milhano, Oostburg en J. C. J. v. d.
Velde, Kamperland; derde prijzen: Dirk
van Aldengoor, eig. Al. Serrarens, Oos-
senisse; Nico van IJsselsteijn, eig. Mare.
d'Hoore, Sluis en J. C. J. v. d. Velde.
Kamperland.
Hengsten geboren in 1947 en 1946: gro
te maat: eerste prijzen: Wilfried. eig A.
J. E. Temmerman. Hoofdplaat; Nico van
Ella, eig. D. A. Timmerman, Kattendij-
ke; tweede prijzen: Nero van Ouden
polder, eig Alph. Mangnus, Bosclikapel-
le. en E. Verstraaten, Graauw; Lambiek
van St. Kruis, eig. J. der Weduwen,
Kerkwerve, C. Padmos. Elkerzee. L. P
Hanse, Noordwelle. J. R. P. Berman.
Dreischor en A. N. Steenwijk. Nieuwer-
kerk; derde prijs: Jaap van Beek. eig.
Joh. de Feijter Johz., Schoondijke.
Kleine maat; eerste prijs: Moustic van
Urbain, eig. C. N. den Hamer te Schoon
dijke en G. van Hal, St. Kruis; tweede
prijzen: David van de Louisa, eig. A. J
E. Temmerman, Hoofdplaat: Herseur van
Alstein. eig. P. J. Boenne, Graauw en
Hon. Buysse, Biervliet; derde prijzen-
Brutus van 't Hof Nieuw land, eig. E.
Koppejan en P. Dingemanse, Zoutelan-
de en P. Wisse, Biggekerke; Nico van
Dorpbroek, eig. D. A. Timmerman, Kat-
tendijke.
Hengsten geboren in 1945 of vroeger:
eerste prijs: Max van de Geest. eig. M.
L. M. IJsebaertv. d. Linden, Axel; twee
de pryzenEglon van Echt. eig. R J. de
Milliano, Oostburg. A. J. E. Temmerman,
Hoofdplaat en A. J. v. d. Meulen, IJzen
dijke; Marus van de Koestraat, eig, J.
Maljaars Jzn., Oostkapelle en Iz. de
Buck. Grijpskerke; derde prijzen-: Nico
van Gratjes. eig. W. de Buck Zn., Me-
liskerke; Albert, eig. A. J Catseman,
Biervliet; Fernand van de Linge, eig. W.
de Buck Zn., Meliskerke en A. L
Schrier, Kapelle; vierde prijs: Clairon van
Othene, eig. J. der Weduwen, Kerkwer
ve, C. Padmos, Eikerzee, L, P. Haase;
Noordwelle, J. R. P. Berman, Dreischor
en A. N. Steendijk, Nïeuwerkerk; Bertus
van Sophiahoeve, eig. C. G. Polderman.
Tholen.
Kleine maat: eerste prijs: Marquis, eig.
A. J. SaloméVerhage en C. van Hoe
ve, Groede; tweede prijs: Carlo van Ter
hole, fokk. en eig. Rene Cornelissens,
Terhole; derde prijzen; Clairon van Ni
co, eig. J. van 't Westeinde, Nieuwdorp
en A. J. v. d. Meulen—Becu, IJzendijke;
Willy van de Maria Hoeve, fokk. en eig.
Gebr. van Campen, Graauw.
DE ZES EN VEERTIGSTE
Het is Februari, de tweede maand
van het jaar en om het heel precies
te zeggen: het is vandaag de zes en
veertigste dag. Zes en veertig dagen
alweer van de 366! Meer dan een tien
de van dat mooie, als een ronde maan
zo volle nieuwjaar, dat we 46 dagen
geleden begroetten, is al weer vom-
bij, verdwenen, om nooit weer terug
te komen.
Als ge op deze zes én veertigste dag
soms langs de wegen van Zeeland
mocht dwalen maar dat zult ge lia-
tuurlijk niet doen, want wie heeft I
daar tegenwoordig de tijd voor nu al-
les zo snel gaat? maar daarom zeg
ik dan ook als
Wellicht, als ge vandaag soms langs
de wegen van Zeeland mocht dwalen,
zult ge bromfietsen zien en echte fiet
sen en auto's en autobussen en vracht
auto's en motorrijwielen en als ge heel
veel geluk hebteen paard met
een boer er naast.
En als ge die twee dan ziét, die boer
en dat paard, dan moet gij er u een
seconde lang rekenschap van geven,
dat gij die twee niet zo heel vaak meer
langs de wegen zult zien gaan.
Want waar zijn de marskramrs en
de kooplieden, de reiskoetsen en de
postwagens met hun postillons, waar
zijn de voetgangers en de ruiters?
Zij hebben eeuwen en eeuwen ach
ter elkaar de wegen van Zeeland be
volkt en waar zijn ze gebleven
Ze zijn weg, als de eerste 46 dagen
van dit jaar.
En ge zoudt vreemd opkijken als er
plotseling een voor uw voeten kwam!
Een postillon! Een diligence! Een
reiskoets!
Alleen de boer is gebleven. En hel
paard. En de boer zal er nog wel een
tijdje blijven. Want nog is het niet
zo ver, dat we chemisch geconcen
treerd voedsel tot ons nemen, pillen in
plaats van brood en aardappelen en
groenten*
Maar dat paard, ja, daar moogt ge
toch wel degelijk eens goed naar kij
ken. Want het verdwijnt. Straks
houdt iemand alleen nog maar een
paard, omdat hij van paarden houdt.
Want let op: voor het grote boeren
werk ts het paard al niet meer nodig
en onze grote uitvinders vinden er
heus wel wat op om het. ook voor het
kleine boerenwerk overbodig te ma-
hen.
Dat zijn zo van die sombere gedach
ten op de zes en veertigste dag van
dit jaar, maar ze zgn er niet minder
reëel om}
Op zoek naar oud metaal
in het Belgische Zwin
Smalspoorrails stuk gezaagd!
Wij hebben reeds meegedeeld, dat
de omgeving van het Belgische Zwin
is vrijgegeven voor wat betreft het
afbreken van Duitse bunkers en het
slopen van' andere oorlogsherinnerin
gen.
Dit heeft in deze omgeving van
stilte aanleiding gegeven tot aUerlei
verwikkelingen. Werklozen, en zij,
die er een aardige broodwinning in
zien, trekken er op uit om oud yzer
en andere metalen te verzamelen.
Deze materialen staan in België
hoog geprijsd. Snijbranders en zelfs
springstoffen komen er bij te pas.
Een aannemer had voor het eerste
vervoer van de materialen zelfs een
smalspoortje aangelegd. Hij is er
echter bij de jacht op oud roest „be
kaaid" afgekomen. Op zekere mor
gen waren de rails verdwenen. Mee
genomen door amateur-ijzerzoekers.
De politie stelde een onderzoek in.
Met succes! De rails waren echter al
in stukjes gezaagd.
Men vestigt er onze aandacht op, dat
de heer P. G. van der Weele te Colijns-
piaat niet het enige Zeeuwse hoofdbe
stuurslid van de Kon. Ned. Middenstands
bond is. Ook de heer C. A. Kammeraad
te Middelburg zit in dat hoofdbestuur.
Advertentie
Koortsig
Rijnvaartreglement ook
voor Zeeuwse stromen?
Wensen van schippersvereniging
De afdeling Stavenisso van de
Schippersvereniging „Schuttevaer"
heeft voor de te Harlingen in April
a.s. te houden algemene vergadering
van de schippersvereniging tien voor
stellen ingediend, die het volgende
behelzen: le de groene sector van het
vernieuwde licht te Gorishoek, wel
ke sector afwijkt van de vroegere
stand, weer in de oude stand brengen;
2e aandringen op verbetering van de
havenlichten te Yerseke: 3e de vaar
geul van St .Annaland, St. Maartens
dijk en Scherpenisse beter afbake
nen; 4e de kademuren aan de Nieu
we Haven te Vlissingen beter verlich
ten; 5e betere verlichting van de dag
en nachtdoorvaartseinen en de brug
gen te Haarlem, betere bediening van
de Gravensteenbrug en zo mogelijk,
plaatsing van een remmingswerk aan
ae Oostzijde van het Spaarne tegen
over het Havenkantoor te Haarlem;
6e verzoeken een aanlegsteiger bin
nen de kleine sluis te Veere vri) te
houden van pleziervaartuigen; 7e ver
zoeken om het Rijnvaartreglement
toe te passen voor de Zeeuwse stro
men en de Gelderse IJssel; 8e inhaal-
verbod invoeren tussen de Stroop-
Ëot en het einde van de Noord bij
'ordrecht, eveneens in het Mallegat
én tussen het Zwijndrechtse veer en
het eindè van de Noord; 9e verzoek
om de bevrachtingscommissie te Tho
len op te heffen en het eiland Tholen
onder Schouwen en Duiveland te la
ten ressorteren; 10e vrijstelling van
betaling havengeld, bij reparaties in
de haven van Bruinisse.
LEVENDIGE DEBATTEN
Zijn de plattelandsorga nisaties teveel met
materiële zaken bezig?
Op eminente wyze zijn in het Jeugdcentrum „Nieuw Walcheren" de ka-
derdagen gestart, die de Landbouw Jongeren Gemeenschap deze week te
Domburg organiseert. Dit goede begin van deze bijeenkomsten, waaraan
een veertigtal jonge mensen deelneemt, was vooral te danken aan de sa
menwerking tussen de leider dezer kaderdagen, de heer G. H. L. Schouten
met de eerste spreker, de heer A. van Uxem, welke samenwerking resul
teerde in een levendig en op hoog peil staand debat, waarby door de jon
gelui snel en bewonderenswaardig vlot werd gepareerd. Het bleek, dat de
Zeeuwse plattelandsjongeren zich ernstig afvragen of de plattelands-
organisaties in het huidige tijdsbestek zich niet te veel met materiële
zaken bezig houden, zodat het geestelijk element in het gedrang komt.
„Een kwestie, die onrustig maakt",, aldus karakteriseerde de heer Schou
ten dit probleem.
De heer Van Uxem wees er in zijn
inleiding op, dat de leiding van het
plattelandsleven langzaam maar ze
ker uit de handen van de boerenstand
is verdwenen. De organisaties zijn
niet bij machte gebleken om hieiïn
te voorzien en om de vroegere platte
landscultuur te vervangen. „Wij heb
ben onze instellingen zodanig ver
engd", aldus spreker, „dat we alleen
het eigenbelang zien". Met grote na
druk betoogde de heer Van Uxem,
dat de organisaties in het algemeen
aan materiële zaken de voorrang
hebben gegeven, zodat van een wer
kelijke herleving van een eigen plat
telandscultuur niets terecht kwam.
In dit opzicht staat Nederland verre
ten achter bij het buitenland, meen
de spreker, hetgeen hij illustreerde
met enkele voorbeelden. Zo hebben
de plattelandsorganisaties in ons
land nog weinig gedaan voor het bi
bliotheekwezen, terwijl in Engeland
een organisatie op dit terrein reeds
haar eeuwfeest vierde..?,... „Er wordt
bij ons diepgaand gesproken over de
bletenprijs, maar de geestelijke waar
den blijven daardoor ten achter",
meende de heer Van Uxem. ..Het
gaat niet alleen om de dubbeltjes,
maar ook om het geven van leiding
aan de cultuur ten plattelande. Daar
voor is een geestelijke elite nodig en
deze elite zal uit de boerenstand die
nen voort te komen". De heer Van
Uxem, die zijn denkbeelden terwille
van de discussie scherp formuleerde,
bepleitte tenslotte een coördinerende
arbeid van alle plattelandsorganisa
ties op dit terrein. „Niet Amsterdam
of Den Haag moeten uitmaken wat
wij in cultureel opzicht nodig heb
ben, maar het platteland zelf moet
hier leiding geven".
Bij de discussie kwam vast te staan,
dat deze dingen by de plattelands-
jeugd in het middelpunt van de be
langstelling staan en dat er bereid
heid is om de hand aan de ploeg te
slaan!
DE OPENING
De kaderdagen waren 's middags
geopend door de voorzitter van de L.
J. G., de heer Js. Cevaal uit Seroos-
kerke (W.), die in het kort enkele
problemen schetste, waarmede de
jeugd van het platteland thans te
maken heeft. De heer G. H. L. Schou
ten, verbonden aan de landelijke lei
ding van het Volkshogeschoolwerk in
Nederland, behandelde hierna enkele
zaken, betreffende de verenigings
techniek. De kern van zijn betoog
was: „Betrek de levende mens in je
organisatie. Wanneer dat niet lukt,
gaat het bergafwaarts".
Voorts werd enthousiast de samen
zang beoefend. Medegedeeld werd
nog, dat de provinciaal secretaris der
L.J.G., ir. J. Bos, door ziekte verhin
derd was de kaderdagen bij te wonen.
Hoofdcommissie voor de
industnalisatie
De minister van economische za-
kèn heeft aan de heer J. M. van
Bommel van Vloten, te Goes, op
diens verzoek eervol ontslag ver
leend als lid van de hoofdcommissie
voor de industrialisatie.
Mond- en klauwzeer
Zeeland neemt toe
n
Onder het vee van de landbouwers
Chr. M. Bevelander, M. van As, Joh.
P .Niemantsverdriet, Joh. Hejjboer,
P. J. van der Male en A. Lindhoud te
Poortvliet en omstreken werd mond
en klauwzeer geconstateerd.
Bij de landbouwer H. Stouten te Bru-i
nisse is onder het vee mond- en klauw
zeer geconstateerd.
Advertentie
SP/Tin de RUG'7™^'
Uw lenden. Flink wrijven met
Akker's Kloosterbalscm, waar
van de warmceopwekkende be
standdelen de pijn snel verjagen:
KLOOSTERBALSEM
nfrw.'g-w-Ffjrw-w
Schrale vangst van zeestarren
Van de Waddenzee komen berich
ten, dat op de daar door de Zeeuwen
geëxploiteerde mosselpercelen veel
zeesterren voor komen, die uiteraard
nogal wat schade aanrichten.
In tegenstelling daarmede blijkt de
vangst der daar vertoevende vissers,
die speciaal vertrokken om zeesterren
te vissen voor de vismeelfabrieken,
aan de lage kant te blijven. Niet om
dat daar geen zeesterren zouden voor
komen, maar meer omdat het vistuig,
waarmee gevist wordt, niet beant
woordt aan het doel.
Er waren ook twee waterputten
Wellicht weten vele Middelburgers en andere bewoners van Walcheren
niet, dat het grootste deel van de markt vroeger een kerkhof was. By het
graafwerk voor een brandput zjjn dezer dagen resten van menselijke ge
raamten gevonden, een bewys dus dat daar vroeger is begraven. Ook op
andere delen van de markt zijn bij opgraving na 1940 doodsbeenderen ge
vonden.
Het kerkhof dateert uit de "tijd,
dat op de Markt een grote kerk heeft
gestaan, nJ. de Westminster- of Sint
Maartenskerk, die waarschijnlijk in
het begin der 13de eeuw is gebouwd-
Zij stond niet midden op de markt,
maar meer in de Nóordwesthoek.
Niet alleen in de kerk werd be
graven, maar nog meer o m de kerk,
daarom met recht kerkhof genoemd.
Zowel op het vrije deel van de markt
als op het kerkhof werd eerst elke
dag markt gehouden. Er waren vroe
ger niet zoveel winkels als thans.
Er was dan ook van alles op die
markt te koop, zelfs vlees. Later wa
ren Maandag, Donderdag en Zater
dag de marktdagen.
Om het kerkhof beter van vuilnis
gezuiverd te houden en vooral om de
vele loslopende honden en varkens te
weren,-werd in 1295 om het kerkhof
een muur gebouwd met ijzeren hek
ken als toegang. Alleen op-marktda
gen werden deze hekken geopend.
KERK AF GEBROKEN
Na de overgang van Middelburg
op 22 Febr. 1574 aan Willem van
Oi'anje, werd de Rooms-Katholieke
eredienst niet meer in' de stad toege
laten en werd dadelijk ook de West-
minsterkerk voor de Hervormde
godsdienst gebruikt.
Dit was echter niaar voor korte
t|jd. Daar er genoeg andere kerkge
bouwen waren en men een ruim, vrij
marktplein wenste, werd door het
stadsbestuur de oude kerk op 10
Maart 1575 voor afbraak verkocht.
Alles werd met de grond gelijkge
maakt. De opgegraven doodsbeende
ren werden van stadswege opge
ruimd, waarvoor vólgens de rekenin
gen 4 dagen werkloon werd betaald.
Nadat ook het kerkhof was ge
ëgaliseerd, was de markt zodanig
vex-groot, dat zy een der grootste van
ons land werd.
Het in de vijftiende eeuw gebouw
de stadhuis (de toren kwam echter
eerst in 1511 gereed en de beelden
werden in 1514 aangebracht), kwam
nu beter tot zijn recht.
BESTRATING
Spoedig werd begonnen met het
marktplein te bestraten. Twee straat-
makers uit Gent, Lieven Bal en Mi-
chiel Schepens, hebben het werk in
1578 uitgevoerd met „calseydeste-
nen". Het is dus 377 jaar geleden, dat
het kerkhof op de markt werd geslo
ten. Het is dus te begrijpen, dat bij
opgravingen geregeld nog doodsbeen
deren worden gevonden.
PUTTEN
De betonnen brandput, die men
thans op de markt maakt, is niet de
eerste put op de markt. Vroeger wa
ren er twee putten. Op een schilderij
van het marktplein uit het jaar 1605
in 1940 is dit schilderij bij de
brand van het stadhuis vernield
stonden twee putten of „fonteinen"
afgebeeld. De ene, de zg. oude St,
Maartensput, lag in de richting van
de vroegere Gortstraat en de andere
aan de tegenovergestelde zijde, niet
ver van de Noordstraat, dus onge
veer waar de nieuwe brandput wordt
gemaakt. Wij menen van die oude
put nog overblijfselen te hebben ge
zien. Men sprak vroeger van „barne-
puyt" in plaats van brandput.
De twee putten hadden een borst
wering van natuursteen, waarover
een gesmeed ijzex-en hek. Later werd
dit bovenstuk weggenomen. Op de
put, die meer op het midden van de
markt lag, werd in 1770 een blauwe
stenen pomp geplaatst, die in Sept.
1860 moest plaats maken voor een
arduinstenen kolom, waarop des zo
mers een stenen burg, het wapen der
stad, en des winters een grote lan
taarn prijkte. Deze heeft weer plaats
moeten maken voor een lantaarnpaal
met electiische verlichting, die later
ook is opgeruimd.
B. J. d. M.
KUNST
„De wereld
heeft geen wachtkamer"
NED. VOLKSTONEEL VOOR DE
arbeiderskunstkring
vlissingen.
Visserij op Zeeuwse stromen
thans weinig rooskleurig
Mosselséizoen 19521953
wordt schraal.
Hoewel de'mosselparasiet, die in
1950-1951 aan de Zeeuwse mossel
kwekers zoveel schade berokkende,
dit jaar niets van zich liet merken
en de mossélkwekers thans gewoon
door gaat, verwacht men toch, dat
Zeeland in het seizoen 1952-1953 be
trekkelijk weinig mosselen zal kun
nen leveren. Er is in 1950-1951 veel
mosselzaad verloren gegaan.
Hoewel het zwaartepunt van de
mosselenuitvoer in, het najaar ligt,
hebben de mosselexporteurs door de
Franse invoerbeperkingen toch nog
flinke tegenvallers moeten boeken.
Zij leveren naar dat land raösselen
van de Waddenzee, omdat Frankrijk
de aanvoer van mosseleb uit Zeeland
verbood, vanwege de: parasitaire in
fectie. De mosselcultiires in de Wad
denzee worden thans geplaagd door
zeesterren, die vr(j veel sohade aan
richten.
De visserij op de Zeeuwse stromen
is op het ogénblik allerminst roos
kleurig. Bliek wordt haast niet ge
vangen en de zogenaamde Breskens-
haring liet verstek gaan. Deze bleef
in het Kanaal hangen; Thans vist
men zeesterren in de Waddenzee voor
de vismeelfabrieken, doch door ont
breken van het juiste vistuig blnkt
deze visserij niet lonend. Aangezien
de export van garnalen naar Frank
rijk ook belémmerd wordt, zien velen
de nabije toekomst van de visserij op
de Zeeuwse stromen donker in.
Er is een tijd geweest, dat het. wat
de Duitsers noemden, „Zeit-theater"
hoogtij vierde. Een tijd, waarin elk
toneelstuk om succes te hebben een
„groot" probleem moest behandelen,
een probleem van algemeen maat
schappelijke aard, waarop de schrijver
dan zijn visie in felle contrasten kon
geven en waarin de personen bijna
nooit gewone mensen van alle dag
waren, maar dragers van ideeën, goede
en slechte, in wie de schrijver zelf
méér leefde dan wie of wat ook- Dat
was de tijd van Hauptmann en Heyer-
mans, mischien van Shaw (maar die
was dan altijd toch warm-menselijk
en geestig bovendien) en dat is blijk
baar ook nog de tijd van Maurits
Dekker, die ons in zijn „De wereld
heeft geen wachtkamer" confronteert
met hèt probleem van onze lijd: de
onmacht of onwil? van de mo
derne mens om in zijn geestesontwik
keling en beschaving gelijke tred te
houden met de materiële ontwikke
ling van wetenschaap en techniek.
Van de wereld, die alles heeft behal
ve een wachtkamer, waarin men zich,
al was het maar voor een ogenblik
zou kunnen onttrekken aan de nim
mer aflatende loop der dingen.
Dekker heeft op dit thema een stuk
geschreven, dat de grote-massa tel
kens weer pakt, wanneer het over het
voetlicht wordt gebracht. Dat is zijn
grote verdienste en de oorzaak van
het succes, dat „De wereld heeft geen
wachtkamer" van de première af
heeft gehad. Ondanks de gebreken,
die voornamelijk schuilen in de vrij
zwakke tekening van de bijfiguren
tegenover die éne centrale rol, waar
in de schrijver blijkbaar al zijn lief
de en overtuigingskracht heeft ge
legd. Vooral in het tweede bedrijf
treedt dit duidelijk aan het licht.
Jan Bundling speelde de moeilijke
rol van de jonge geleerde, die terug
schrikt voor de consequenties van zijn
researchwerk, maar de moed vindt
om zijn leven te offeren, wanneer in
de atoomfabriek een catastrophe
dreigt. Hij deed dit knap en overtui
gend en het succes van de voorstel
ling, welke gisteravond in Vlissingen
werd gegeven (vanavond herhaling
voor de Goese Bestuiu-dex'sbond), was
dan ook voor een zeer belangrijk deel
zijn werk. De tweede belangrijke rol.
die van de vader, die samen met ziin
zoon de atoomwetenschap een grote
stap vooruit wist te brengen, maar
pas door het offer van die zoon tot
nadenken wordt gebracht, is veel
zwakker getekend. Men mag het een
goed acteur als Ben Groeneveld on
getwijfeld is, dan ook niet euvel dui
den, dat hij de bloedarmoede van de
ze figuur niet geheel kon wegspelen.
Hans van Meerten, die ook de so
bere, maar sterk op de expressie ge
richte regie voerde was als militair
vertegenwoordiger van de staatsmacht
voldoende koud en onberoerd om te
suggereren wat atoomenergie in han
den van gewetenloze leiders kan wor
den en Fred Sterneberg gaf van de
figuur van de cynische medewerker
van de beide atoomgeleerden een uit
stekende vertolking. De beide dames-
Bé Schenk als een jong vrouwelijk
geleerde en Annie Verhulst als een
bejaarde en bezorgde huishoudster
sloten zich bij de overigen naar be
horen aan. Maar zoals reeds gezegd:
het grote succes dankte de voorstel
ling vooral aan Jan Hundling, aan wie
zijn medespelers dan ook de eer van
het laatste applaus lieten.