Middelburg in Zuid-Afrika doet moederstad in Zeeland eer aan NIEUWE CREDIETVOORZIENINGEN VOOR DE MIDDENSTAND DINSDAG 12 FEBRUARI 1952 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT S IN APRIL VIERING VAN HET EEUWFEEST Aantrekkelijke gemeente in bloeiende agrarische strook (Bijzondere correspondentie) Door een buitengewone samenloop van omstandigheden is het besluit tot stichting van het dorp Middelburg in Kaapland, Zuid-Afrika, genomen pre cies op de landingsdag van Jan van Rlebeeck 6 April, en precies ZOO jaar daarna in 1852. Dit jaar, wanneer Zuid-Afrika zijn driehonderdjarig bestaan herdenkt, gaat „Middelburg Kaap" zoals het dorp in de volksmond heet om het te onderscheiden van „Middelburg Transvaal" zijn honderdjarig bestaan vieren. „Middelburg Kaap" heeft twee grote tijdperken van bloei beleefd: het ene kort na de stichting van het dorp en het tweede juist nu. Als men het dorp thans ziet is het moeilijk om zich de toestanden gedurende de stich ting in te denken. In alle opzichten was het kleine Middelburg in zijn oorsprong een pio niersdorp. Het is vandaag gelegen in een streek die in de dagen van het Nederlands bewind en aan het begin van de Engelse bezetting bekend stond als de „oostgrens"; een streek die veel te verduren gehad heeft van de strooptochten van de zwarte Bantoes. Die zwarte, primitieve mensen zijn Kleinfontein, Grootfontein en Drie- juist na de landing van Van Rie- fontein. Het besluit viel op Driefon- beeck in 1652 de huidige noordgrens van de Unie van Zuid-Afrika over getrokken en zijn al moordende en vechtende verder Zuidwaarts döor- met de tein, zo genoemd naar drie heldere zoetwaterbronnen op die „plaats", eigendom van Jan Coetzee en aan gekocht door zijn vader van de oor spronkelijke eigenaar, met name Kru- gedrongen. Hun trefplaats ..«w.v~6im migratiestroom van Europese (Ne- ger. De koopprijs was (vooral voor derlandse) kolonisten lag juist in de die dagen!) bijzonder hoog: 40.000 buurt waar Middelburg nu In de oude Kaapkolonie ligt, de streek waaruit de Voortrekkers afkomstig waren. Zoals vele plaatsen in Zuid-Afri ka is Middelburg rondom een kerk ontstaan. Het was een kerkplaats. Voor de kolonisten, die woonden tus sen de bestaande dorpen (kerkplaat- sen) Colesberg en Graaf-Reinet, was de afstand te groot voor kerkbezoek, namelijk „24 uur te paard" (de af standsbepaling in pioniers-tijdperk eLw.z. ongeveer 200 km. Er moest dus nog een kerkplaats voor de aangroeiende bevolking ko men. Dit krachtens het ringbesluit van Graaf-Reinet. Voor de dorpsaan leg zijn drie grote hoeven (onge veer zo groot als een Nederlandse provincie!) in aanmerking gekomen: i Toch is 't zo I 197 Verschillende geleerden zijn er in de loop der tijden toe gekomen het aantal woorden te tellen dat grote schrijvers in hun werken hebben ge bruikt. Men vond hierbij o ade vol gende cijfers: Milton 11.000Sha kespeare 16.000 en Victor Hugo 80.000. Wanneer, zo redeneerde men, een erkend grootmeester in de behan deling van de Engelse taal, slechts 16.000 woorden gébruikt, dan moet de rest van de mensheid het wél met aanzienlijk minder stéllen. En zo kwam men er toe schattingen te ma ken over het aantal woorden dat de verschillende bevolkingsgroepen ter beschikking had om zich tegenover zijn medemens uit te spreken. Be eindconclusie was dat men slechts een paar honderd woorden behoefde te kennen om zich in een taal te kunnen uitdrukken Wanneer dit allemaal juist 'is, uit hoeveel woorden bestaat dan de woor denschat van een kind Welnu, enke le jaren geleden heeft een Ameri kaanse universiteit een onderzoek daarnaar in gestéld, waardoor werd onthuld dat de kennis en de woorden schat van het kind aanzienlek groter is dan volgens bovenstaande redene ring werd aangenomen. De proeven, die genomen werden met een groot aantal kinderen, die respresentatief geacht konden wor den voor verschillende standen, mi lieu's en geslacht, wezen uit dat een kind van k jaar gemiddeld 5600 ba siswoorden kent, wélk aantal in de volgende jaren oploopt: 9600, ili.700, 21.000, dus met ongeveer 5000 basis woorden per jaar, tot op de leeftijd van 10 jaar een woordenschat van SJj.300 woorden is verkregen. In de eerste klas van de lagere school keilt het gemiddelde kind on geveer 16.000 basiswoorden en aflei dingen. Bovendien beschikken kinde ren over een toenemend aantal af leidingen naar verhouding van hun leeftijd. Over de woordenrijkdom van volwassenen vertelt dit onderzoek dat de gemiddelde student van drie uni versiteiten een vocabulaire heeft van 61.000 basiswoorden en 96.000 aflei dingen. Óf deze gegevens ook voor de Ne derlander géiden, zou een uitgebreid onderzoek moeten uitwijzen. Het komt mij voor, dat het verschil niet groot zcïl zijn. Legertests hebben uit gewezen dat de Nederlandse recruut een hoger intelligentiequotiënt haalt dan zijn Amerikaanse collega. Boven dien is de ontwiklceling van de ge middelde Nederlander ongetwijfeld hoger, zodat alleen nog rest de vraag of de Nederlandse, taal een even gro te woordenschat bezit als het Engels. Het is hier niet de plaats daarop in te gaan. In ieder geval kunt U de suggestie dat U slechts over enkele duizenden woorden zou- beschikken, alleen op grond van het feit, dat Shakespeare er 16.000 gébruikte, ver ontwaardigd afwijzen. Want bij al dat getheoretiseer heeft men destijds ver geten de vraag hoeveel woorden de ze schryver lcènde. Dat waren er na tuurlijk aanzienlijk meer dan 16.000- Zo ook is uw woordenschat aanzien lijk groter dan het aantal dat U in uw gesprekken of brieven bezigt. Na deze geruststelling weer wat anders. Wist U dat de Indianen of ficieel tol mensen zijn verklaard 3. Pétïtlon. rijksdaarleders, in het huidige geld ongeveer 30.000 gulden. Om zijn bij zonder centrale ligging had men geen betere naam dan het oude Middel burg in Nederland kunnen denken Driefontein is omgedoopt in Middel burg. Merkwaardig is. dat het per ceel van de eerste kerk, een ,,nood- SPORTIEF VOLKJE. In deze eerste stichtingsjaren was de paardensport een van de meest geliefde tijdverdrijven en het best georganiseerd. Daarnaast de beoefe ning van de schietkunst. Oude straf fen en verordeningen duiden er voorts op, dat de Kaapse Middelburgers een groot zwak voor tennis hadden. Er was een verbod op het spelen van tennis op straat! En eenmaal ver oordeelde het Hof „Wentzel en Zo nen ten behoeven van den heer P. J. Jones tot betaling van de somma van f 20 voor schade geleden door het vallen over enen fennisnet op het Marktplein!" Zo geestdriftig waren de beoefe naars van (paarden)polo, dat er ook een verbod moest worden uitgevaar digd op wedstrijden in de naburige ij ij j|§ Épüdj. „vlei" (Iaagliggende drassige grom.. Van het begin af aan was in het nieuwe dorp een sterk ontwikkelde burgerzin te bespeuren. In deze pi oniersgemeenschap is wet en orde streng gehandhaafd: een aangeklaag de Colley is vier jaren na de stich ting beboet met ongeveer acht gul den voor overtreding ,,van de 42de artikel van die dorpsregulasies, door dat hij een geweer met kogel gela den binnen een mijl van het dorp heeft doen vuren." Een „skut" is ingericht, waar die ren, die zonder oppasser in het dorp rondgelopen hebben, bewaard kunnen worden totdat de eigenaar met be taling van boetes zijn dieren weer komt opeisen. Zelfs de eerste predi kant. ds. William Murray (één van de Schotse predikanten, die het ker kelijk leven in Zuid-Afrika moest ko- men verengelsen en zelf verholland- vandaag nog eigen- ste) moest een boete van 2.50 gulden Jf -~n een Iïie n^am betalen, omdat zijn varken in een van de eigenaar-bij-aankoop, de heer dorpsioot met stromend water ge- I vonden werd. Boetes voor geiten op CENTRUM AN BLOEI, straat waren vrjf gulden. Iemand Uit de prijzen, die voor de oor- die wilde voorkomen dat zijn loslo- spronkelijke percelen betaald zgn. I pende dieren naar het „skut" geno- kan afgeleid worden dat dit destijds men werden, werd beboet met 20 een bijzonder welvarend district was, 1 gulden. Dit was nog in de dagen Er werd namelijk tot ongeveer 5000 toen grote troepen wilde dieren in gulden per kwart hectare betaald de omgeving liepen. Er moesten zelfs en ondanks deze hoge prijzen waren maatregelen getroffen worden om er toch volop liefhebbers. struisvogels uit de dorpsstraten te Ook de couranten duidden op een houden, welvarend district: het dorp had de l „Middelburg Gazette" (1876), „De Middelburg Getuige" (1882), „De! Middelburg.is thans een aantrek- 1 Middelburg Opmerker" (1884) en „De 1 kelijk dorp m een bloeiende agrari- Nieuwe Middelburger" (1885). I sche streek. Een dorp, dat ook we- ^P£kensPel,„geschiedkundige voor- In zijn oorsprong was deze streek gens de levering van electrische een streek van veeboeren; bij een I stroom aan omliggende dorpen een eerste opname waren er meer dan een j rooskleurige toekomst heeft. Aan- kwart millioen schapen voor wol en j vankelijk was de voertaal in het slachtdoeleinden en niet te vergeten, stadsbestuur Engels, daarna Ne,der- voor de dagen dat het vervoer an- lands. De eerste notulen in het Zuid- ders was, 6400 paarden. Afrikaans verschenen ln 1922. Thans Het wereldgebeuren De weg uit het moeras is moeilijk irdiging de steun te vinden,-die hij toch niet kan ontberen bij .■vrueiders van het landgoed Sandringham houden de dodenwacht bij liet stoffelijk overschot van koning George VI, dat is opgebaard in de kleine parochiekerk van St. Maria Magdalena. Op de kist. welke bedekt is met een Koninklijke Standaard, ligt een krans van de Koningin Moeder. De krans aan de voet is van de nieuwe Koningin Elizabeth. ia de voertaal meestal Afrikaans, maar ook Engels. Aan de Van Riebeeck-feesten wordt ook door Middelburg deelgenomen. Dan volgt er een eigen dorpsviering. ROOSKLEURIGE TOEKOMST Het programma, dat op 30 April be- gint, houdt in: tenniswedstrijden in lezing, vertellingen door oude Inwo ners, mededinging in ouderwetse kle derdracht; een Afrikaanse en Engel se toneelvoorstelling en een sport- bjjeenkomst; uitvoering van een can tate en een avondmaalviering in bei de kerken. Luchtfoto van het Zuidafrikaanse dorp Middelburg, dat op 6 April honderd jaar bestaat. MINISTER SPRAK IN DEN BOSCH. Cadeaustelsel, uitverkopen en vestigingsvoorschriften worden onder de loupe genomen. Een ontwerp voor een nieuwe vestigingswet zal waarschijnlijk nog dit zit tingsjaar de Staten-Generaal bereiken, zo deelde de minister zonder porte feuille, prof. dr. A. H, M. Albregts, Maandag mede in een vergadering ter viering van het 50-jarig bestaan van de Bossche Diocesane Middenstands bond. De excessen, die zich de laatste tijd bij de toepassing van het cadeau stelsel weer voordoen, hebben de minister voorts de overtuiging gegeven, dat het niet raadzaam is met bet treffen van maatregelen te wachten tot het tot stand komen van publiekrechtelijke lichamen; hij heeft opdracht ge geven het in de departementale archieven rustend ontwerp van wet op het cadeaustelsel aan de bestaande toestand aan te passen. Minister Albregts overweegt ook der wordt het verlenen van credit een herziening van de wet op de I ten aan jonge middenstanders, die uitverkopen en opruimingen. Spre-zich zelfstandig willen vestigen, kend over de door het bedrijfsleven I noodzakelijk geacht. Hiervoor zullen gemaakte minimumprrjsregeiingen overheid en georganiseerd bedrnfsle- zeide hij, dat het de bedoeling is in ven de handen ineen moeten slaan, te grgpen, wanneer blijkt, dat deze teneinde gezamenlijk waarborgsom- het aan efficient werkende bedrij- men in het leven te roepen, ven onmogelijk maken hun omzet door prijsverlaging te vergroten. Het laat zich aanzien, dat met de De minister sprak tevens over de behandeling van de credietaanvra- voorgestelde nieuwe credietvoorzie- I gen begonnen kan worden, zodra de nmgen ter overbruggmg van fman- r clële moeilijkheden, die het gevolg begroting van Economische Zaken zijn van de in 't algemeen sterk stegen kapitaalsbehoefte en van het febrek aan liquide middelen. Het is e bedoeling in de eerste plaats cre- dietverlening mogelijk te maken in fevallen, waarin het werlstuigencre- iet geen hulp kan bieden. De twee de ontworpen credietvoorzlening heeft bevordering van de economi sche samenwerking op het terrein van de middenstand ten doel. Ver kracht van wet heeft gekregen. In een toelichting op de nieuwe fi- nancieel-economische maatregelen, heeft de Indonesische minister van Financiën, mr. Wibisono, meegedeeld dat de thans afgeschafte deviezencertificaten in 1951 bruto 4 milliard rupiah hebben opge bracht. Amsterdamse journalist wegens smaadschrift veroordeeld De Amsterdamse politierechter veroordeelde Maandag de Amster damse journalist E. M. wegens smaadschrift tot een boete van 300 subs. 10 dagen. Hij schreef in ,Het Vrije Volk" een artikel over Maria Sorela del Correl, de Spaanse echt genote van jhr. Bosch van Draken- stein te Lage Vuurse. Zij was ver oordeeld tot een maand voorwaar delijk en 1000 boete, omdat zij dwars over de slotlaan van het kas teel, waarin zij met haar echtgenoot woont een greppel had laten gra ven als protest tegen de opheffing van een tol ter plaatse. In het gewraakte artikel werd ver meld, dat de kasteelvrouwe „een jaar geïnterneerd was geweest in ver band met door haar aan Duitse of ficieren bewezen attenties." In wer kelijkheid werd zjj destijds echter onvoorwaardelijk in vrijheid gesteld en werd de drievoudige beschuldiging vervallen verklaard. Mevrouw Bosch van Drakenstein had aanvankelijk een schadevergoeding van 100.000 geëist, doch liet deze eis later val len. Bureau Prot. Chr. Arbeiders Internationale in Amerika. Het bestuur van de Prot. Chr. Ar beiders Internationale is op haar in Kander steg (Zwitserland) gehouden vergadering tot de conclusie geko men, dat de samenwerking tussen de Protestanten en Rooms-Katholieken op het gebied der internationale vak- verenlgingsarbeid gehandhaafd dient te blflven. Op het Amerikaans conti nent zal een bureau van de P.C.A.I. worden gevestigd, waarvoor de heer F. P. Fuykschot met zijn gezin naar Canada zal vertrekken, om zich al daar met de opbouw en voorlopige leiding van dit bureau te belasten, Tweede Kamer voor gewichtige beslissingen Ingrijpende herziening var de grondwet (Van onze parlementaire redacteur). De veranderingen in onze Grond wet zijn elkaar na de tweede wereld oorlog in een vrij snel tempo opge volgd. In 1946 is zij gewijzigd, daarna in 1948 en thans staan wij opnieuw voor een herziening. Hedenavond zal d§ Tweede Kamer na een degelijke schriftelijke voorbereiding de des betreffende ontwerpen van wet tot wijziging van een aantal bepalingen van onze Grondwet in openbare ver gadering bespreken. Naar kan wor den voorzien, zal het debat wel een gehele week in beslag nemen. De herziening van 1946 betrof een wijziging van artikel 192. waardoor het mogelijk werd in het vervolg dienstplichtigen van de landmacht bij een afzonderlijke wet te verplichten ook dienst te verrichten, in Neder- 'ands-Indië, Suriname en Curacao. Vóór deze herziening mochten deze dienstplichtigen onder geen enkele omstandigheid zonder hun toestem ming naar de overzeese Rijksdelen ge stuurd worden. In 1948 betrof de Grondwetswijzi ging de veranderde bestuursvorm van Indonesië, het toekennen van een inkomen aan een afgetreden staats hoofd. de instelling van het ambt van staats-secretaris en de overdracht van grondwettelijke bevoegdheden van or ganen van openbaar gezag aan andere dergelijke organen. GEWICHTIGE WIJZIGINGEN De herziening, waarover de Twéé de Kamer Dinsdag en de volgende dagen in het publiek te oordelen heeft, is een zeer ingrijpende. Aan de orde komen de procedure van wijziging van de Grondwet; de overgang naar de nieuwe rechtsorde voor Nederland. Suriname en de Nederlandse Antillen en de regeling van de rechtstoestand van Nederlands Nieuw Guinea; de uitbreiding van het aantal leden der Tweede Kamer tot 150 en van de Eer ste Kamer tot 75: de verlaging van de minimum-leeftijd voor het lid maatschap van de Tweede Kamer en de Provinciale Staten tot 23 jaar voor verkiesbaarheid tot lid van de Eerste Kamer wü de regering de mi nimum-leeftijd van 30 jaar handhaven. Hoewel daaromtrent een wetsont werp is ingediend, vermeldt de agen da van de Tweede Kamer nog niet de behandeling van de wijziging van de bepalingen inzake de buitenlandse be trekkingen. Flinke woning voor f 4600 De laatste weken is in Friesland een complete revolutie in de v.-omng- ontstaan, zo meldt net Alé. Dgbl. Twee weken geleden kwam een aannemer uit Haulerwnk met een op zienbarend plan een flinke burger woning voor vijf zes mensen voor I 5o00 te bouwen en vorige week deelde een bouwbedrijf te Wolvpga mede, kans te zien een zelf je soort woning te plaatsen voor een bediag van vijfduizend gulden. Zij zou een inhoud hebben van 179 m3. Het blijkt echter nog goedkoper te Kun nen. Een bouwbedrijf te Grouw ver schijnt ten tonele met een aanbieding van 4600. Een architect uit Leeu warden ontwierp het inmiddels reeds goedgekeurde plan voor dubbele wo ningen, die slechts f 9200 kosten: flinke huizen voor zes perso ien. met een grote woonkamer, ruime keuken, bijkeuken, kelder, w.c., hal. d'ie twee persoons-slaapkamers en een douche cel Het schgnt de nieuwe premier Faure niet gemakkelijk te val len in d« Franse volksvertegen woordiging de 1 ook Hm zijn pogingen om een regering in stand te houden, die werkelijk de naam „regering" waard is. Een rege ring, die met vaste hand het land leidt op de weg die het uit het moeras van de financiële en econo mische onmacht zou kunnen voeren. Het arme Frankrijk heeft eigenlijk niets méér nodig dan juiet dit, niet alleen om in eigen huis orde op za ken te stellen, maar ook om een buitenlandse politiek te kunnen voe ren, die het Marianne mogelijk zou maken haar plaats tussen de andere grote Europese mogendheden te blij ven innemen. Wat overigens nog iets anders is dan grote mogendheid zonder de toevoeging Europese. Dat zijn immers alleen nog maar de Ver. Staten en Sovjet-Rusland. In dit opzicht valt overigens nog een merkwaardige overeenkomst te signaleren tussen Frankrijk en Enge land. Een overeenkomst, die hoe paradoxaal het ook moge klinken tegelijkertijd ook een typisch ver schil aangeeft. Frankrijk strijdt een haast wanhopige strijd om het be houd van zijn positie als grote mo- fendheid en Engeland doet hetzelfde, laar de strijd wordt op verschillend nivau gevoerd: Engeland vecht im mers om niet af te zakken tot het peil van een Europese mogendheid zonder meer en Frankrjjk zal al heel blij zijn, wanneer het deze positie zou kunnen blijven innemen. Al kon Faure twee weken geleden, toen hij zijn kabinet juist ge vormd had, dan bogen op een vrij solide aandoende meerderheid in het Franse parlement, bij de maat regelen, welke hij sindsdien heeft aangekondigd heeft móeten aan kondigen is die meerderheid toch van stond af aan gaan afbrokkelen. De stemmen-verhoudlng bij het laat ste vertrouwensvotum 292275 heeft in elk geval wel duidelijk ge maakt, dat ook de positie van het huidige Franse kabinet heel wankel is. Een deel van de radicalen en ook van de rechterzijde heeft de premier reeds in de steek gelatenZodra het er om gaat onaangename maat regelen te moeten goedkeuren, vre zen vele afgevaardigden al spoedig de volksgunst te zullen verliezen. En dat schijnt in het Frankrijk van na 1945 voor sommigen onder hen zwaarder te wegen dan de zorg voor de financiële en economische positie van het land. Btj alle moeilijkheden, waarvoor de verschillende Franse regerin gen van de laatste jaren zich hebben geplaatst gezien, lag de kern der zwarigheden altijd weer in één kwestie: het ontbreken van het ver trouwen en het ontbreken van een hechte meerderheid, waarop een re gering kan steunen, wanneer zij tot herstel van de patiënt het operatie mes moet hanteren. Het is tot ze kere hoogte een geluk geweest voor Engeland en ook voor ons eigen land, dat daar een dergelijke betrouwbare meerderheid ais het er op aan kwam. wel aanwezig bleek te zijn. In Frankrijk heeft men het ech ter steeds weer willen proberen met lapmiddeltjes, die wel eens tijdelijk uitkomst brachten, maar toch ncöit tot een werkelijke oplossing konden leiden. De Parijse correspondent van de N. R. Ct. wees er dezer dagen nog terecht op. dat het deze vertrou wenscrisis is, dit werken met lap middelen, die het van nature toch zo rijke Frankrijk „drooglegt." En toch is het zo, dat alleen een werkelijk drastisch ingrijpen, waaronder men dan een volledige hei-vorming, mo dernisering en rationalisering van het economische leven zal hebben te verstaan, Frankrijk van de onder gang zou kunnen redden. Bende perste borrels af in Haagse café's De Haagse recherche heeft twee mannen gearresteerd, die deel uitma ken van een bende van vijf of zes man, die sinds enige maanden in een aantal Haagse en Scheveningse café's een ware terreur heeft uitgeoefend, aldus „Het Parool". Zij gingen café's binnen en wisten van de eigenaars on der bedreiging gratis drank te krij gen. Weigerden zij, dan probeerden zij hun doel te bereiken met geweld pleging. Geen van de bedreigde kasteleins had aangifte durven doen uit vrees voor represailles- Het is de politie echter bekend, dat zij tenminste 27 maal in diverse café's zo zijn opgetre den. P.R.I. eist aftreden van minister Soebardjo De Partai Persatoean Indonesia Raja heeft het aftreden van de mi nister van buitenlandse zaken, Soe bardjo (Masjoemi) geëist, omdat de ze in een briefwisseling met de Ame rikaanse ambassadeur Merle Cochran de hulpverlening onder het verarag van wederzijdse veiligheid, zij het met enige amendementen. he*ft goed gekeurd. Ten eerste zou hij naar de mening van de partij hierdoor heb ben gehandeld in strijd met de onaf- hankelijkheidspositie van Indonesië en ten tweede zou hij zijn boekje te buiten zijn gegaan door niet eerst her. kabinet op de hoogte te stellen In' regeringskringen werd verklaard, dat deze situatie zich ernstig n.u kun nen ontwikkelen Politieke waarne mers achten de kans op een kabinets crisis echter gering. Onderhandelingen over de Unie verlopen vlot. Bij de onderhandelingen over de Nederlands-Indonesische Unie zijn geen moeilijkheden ondervonden. Binnenkort kan verwezenlijking van de overeenkomsten op Internatio nale basis tegemoet worden gezien. Over de financieel-economisehe be trekkingen is men tot dusver niet tot een oplossing gekomen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 5