j
Een middeleeuwse liefdesidylle
met commentaar
C
HOLLYWOOD KENT OOK VOOR
DE BIJBEL GEEN PARDON
HUWELIJKSPROBLEEM OP EEN
COCKTAILPARTY
Van Vrouw tot Vrouw
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1952
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
LETTERKUNDIGE KRONIEK
H.W. J.M.Keuls vertaalde Dante's
„La Vita Nuova"
Dante Aligliieri, een van de grootst® dichters aller tijden, leefde van
1265 tot 1321. Toen hij ruim negen jaar oud was, zag hjj voor het eerst
de een jaar jongere Beatrice, wier naam voor altjjd aan de /zjjne ver
honden is gebleven, zoals die van onafscheidelijke legendarische liefdes
paren: Hero en Leander, Tristan en Isolde, Romeo en Julia, hoewel
Dante en Beatrice nooit iets meer gewisseld hebben dan een hoofse groet
en een paar even hoffelijke woorden. De kleine Beatrice in haar eenvou
dige warmrode jurk maakte zo'n indruk op de knaap Dante, dat hij
haar nooit vergat. Negen jaar later, toen hy dus achttien en zjj zeven
tien was, ontmoette hij haar opnieuw. Zij werd door twee oudere dames
begeleid, en voor het eei;st groette zy hem vriendelijk. Die groet en wat
hy in Dante wakker riep, was de aanleiding tot het boekje, waaraan de
letterkundige kroniek deze week is gewijd: „Het Nieuwe Leven" (La
Vita Nuova), voltooid in 1292, en thans in het Nederlands vertaald door
de dichter H. W J. M. Keuls.
Sinds deze ontmoeting is de lieflij
ke verschijning van Beatrice geen
ogenblik meer uit de gedachten van
de jonge dichter. Een droom inspi
reert hem tot het eerste sonnet, dat
hy, zoals gebruikelijk in die tijd, ter
beantwoording aan zijn vrienden
zendt Om een ons onbekende reden
wil hij echter niet kenbaar maken
naar wie al zijn verlangen uitgaat, en
hij laat voorkomen alsof hij een an
dere vrouw bemint, een vrouw die
hem jaren lang dient als scherm om
zijn ware genegenheid achter te ver
bergen. Om de waan nog te verster-
ken, schryft hy ook voor die vrouw
gedichten. Als zij eindelijk de stad
moet verlaten, weet Dante, volgens
zijn eigen woorden, weer een andere
vrouw „tot een zo voortreffelijke be
scherming te maken, dat hierover
door velen werd gesproken in termen,
die niet meer betamelijk waren, het
geen mij zeer pijnlijk bezwaarde". Als
Dante aldus in opspraak is gebracht,
weigert Beatrice hem voortaan haar
groet wanneer hij haar tegenkomt.
Daarmee is al zijn geluk vervlogen
en vanaf dat ogenblik stort hy zijn
hart uit in verzen, in sonnetten en
canzonen. Als Beatrices vader sterft,
stelt hy zich Beatrices droefenis
voor, en wanneer hij kort daarop zelf
ernstig ziek wordt, brengt een koorts-
visioen hem haar dood voor ogen.
Alsof de droom een voorspelling in
hield: kort daarop sterft de jonge
vrouw en Dante is in diepe rouw ge-
t
Toch is 't zo I
llll
De paloloworm bestaat uit een kop-
gedeelte en een staartgedeelte. Dit
staartgedeelte bevat de geslachtspro
ducten en wanneer deze rijp zijn,
maakt dit deel zich in zijn geheel los
van liet eigenlijke dier, dat dus in
twee stukken is uiteengevallen. Denk
nu niet, dat er van de paloloworm
op die manier maar een bitter klein
beetje overblijft, ivant na deze am-
putatiè is hij altijd nog 25 cm. lang.
Deze worm leeft voornamelijk tus
sen de koraalriffen van de Samoa-,
Gilbert- en Fidsji-eilanden en hy le
vert de bewoners dier eilanden een
geliefd voedsel. Niet de worm zelf
wordt door de inboorlingen bemind,
maar de geamputeerde staartstukken,
die de rijpe eieren of zaadproducten
bevatten en die in geweldige hoeveel
heden aan de oppervlakte van het wa
ter drijven. Honderden boten zwer
men op zee uit om de begeerde déli
catesse op te vissen en gedurende
enige dagen en nachten wordt er een
icaar vollcsfeest gevierd.
Want, en nu komen we op het
'merkwaardige van deze worm, alle
staartstukken van de paloloworm
scheiden zich op dezelfde tijd van het
kopgedeelte, en wel in de herfst op
de dag dat de maan precies in het
laatste kwartier staat.'
Dat is natuurlijk bijzonder merk
waardig en om te kunnen constateren
of deze scheiding van kop- en staart
gedeelte in verband staat met de be
lichting of met eb en vloed, werden
enige palolowormen in een donker
aquarium gehouden. Desondanks hiel
den zij zich precies aan de vastge
stelde tijd.'
Nu werd dit verschijnsel aan een
wat stelselmatiger onderzoek onder
worpen en daarbij kwam men tot
de ontdekking, dat er andere zeewor
men zijn, die bij volle maan aan de
oppervlakte komen om eieren te leg
gen, en wèèr andere die dit by was
sende maan doen. Iedere soort blijkt
daarvoor een bepaalde tijd te hebben,
die van de maanphase afhankelijk is,
en iedere soort houdt zich ook nauw-
keuirg aan die tijd.
Maar niet alleen zeewormen, ook
tal van andere dieren blijken hun ver
richtingen overeenkomstig bepaalde
maanphasen te regelen. Een zee-
egel te Nice blijkt rijpe eieren te heb
ben precies op volle maan, een kreeft
bij de Samoa-eïlanden legt zijn eieren
precies acht dagen vór de palolo zijn
eieren deponeert, de karettschildpad
legt haar eieren altijd gedurende de-
zélfde maanphase, de klapperkreeft
begeeft zich bij een bepaalde maan
phase met dit doel naar de kust, mos
sels en slakken richten zich bij het
eierleggen eveneens naar de maan.
enz. enz.
Maar niet alleen bij vele zeedieren
bestaat er verband tussen de voort
plantingsprocessen en de maanpha
sen, doch ook bij andere dieren is dit
waargenomen, zoals bijv. de nacht
zwaluw, die zijn eieren steeds in het
laatste kioartier legt.
De aard van het verband tussen
de maan en sommige levensprocessen
weet men uiteraard niet, maar het
bestddt.
Weet U wat óók bestaat? Rode
sneeuwl H. Pètïïlon
dompeld. Terwijl hij zyn klachten uit,
bekijkt een jonge vrouw hem vol be
grijpend medelijden vanuit een na
burig venster. Even herleeft zijn hoop
en wil hij bij haar troost zoeken; dan
overstelpt hem weer de herinnering
aan Beatrice, die hij in hemelse heer
lijkheid ziet opgenomen in het laat
ste sonnet. En hij besluit „niets meer
over die gezegende te zeggen, tot de
tyd dat (hij) op waardiger wyze over
haar zou kunnen spreken". Wie de
aan 't eind van Dantes leven vol
tooide „Goddelijke Comedie" kent,
weet dat hjj in de delen „Louterings
berg" en „Paradijs" Beatrice verheer
lijkt heeft zoals misschien nooit een
dichter het zijn geliefde heeft gedaan.
WEE WAS BEATRICE?
Het is hier niet de plaats, ons te
gaan verdiepen in de oude strijdvraag
of deze Beatrice al dan niet werke
lijk heeft bestaan. Het sterk allego
rische en symbolische karakter van
door HAN8 WARREN
dit jeugdwerk van Dante heeft nl.
velen doen vermoeden dat „Beatrice"
(de naam betekent: Zaligmaakster)
slechts een personificatie is, een
ideale belichaming van de geliefde
vrouw in de middeleeuwen stond
de hoofse vrouwencultus immers in
het middelpunt van het geestelijk le
ven.
Wie echter dit werk grondig leest,
verwerpt tenslotte elk idee van alle
gorie: te veel trekjes wijzen er op,
dat Beatrice werkelijk heeft bestaan.
Er is dan ook geen reden, te twijfelen
aan de oude commentatoren, die ver
klaren dat zjj Bice Portinari was, een
dochter uit een aanzienlijk Floren
tijns geslacht, gehuwd in 1287 met
Simone dei Bardi en gestorven 8 Juni
1290. Was haar huwelijk mogelijk
„DAVID EN BATHSEBA"
Bombastisch verhaal in kleuren.
„Ziet, hoe Goliath, de reus, wordt geveld door een steen geslingerd
door David de knaap, terwijl duizenden Joden en Philistjjnen de omrin
gende heuvels bevolken!"
En erger u niet aan liet gebrek aan beschaving, waarvan deze snor-
kerige reclamezin getuigt. Dit is nog maar een klein voorbeeld van de
publiciteitscampagne, die het publiek moet interesseren voor een nieuwe
film op een Bybels thema: David en Bathseba". Het is een Ijjvlg Hol
lywood-product in kleuren, dat vorig jaar in Amerika uitkwam en tlians,
na de successen daar, ook in Nederland vertoond wordt.
Het is een grof verhaal, dat de
film „David en Bathseba" komt
vertellen, los van alle diepere zin
van het boek Samuel, dat hier eigen
lijk vervormd werd tot ordinair ver
maak. Het kijkspel, waarop deze
film u onthaalt, werd overigens in
elkaar gezet met alle technische kun
de en vaardigheid, waarover Holly
wood beschikt. En dat is stellig niet
tering. Regisseur Henry King stel-
e een kleurig prentenboek samen,
doorgaans knap gefotografeerd en
met dikwijls zeer boeiende tafrelen.
Het hele liefdesverhaal is larmoyant
van drakerigheid; in de gevechts
scènes en in de al dan niet gefan
taseerde scènes met te hoop gelopen
volksmassa's heeft de film echter
een grote levendigheid. Ronduit kit-
schig ls b.v. de hele enscènering van
de intocht van de Ark. Maar daar
tegenover staan ook weer enkele
momenten, dat de filmer even een
artistiek vakmanschap bewees.
Dergelijke gave passages telt de
film helaas maar weinig. Over het
algemeen heeft de regie zich toege
legd op een uitbundig, romantisch
en avontuurlijk kijkspel, waaraan
Ingetogenheid en sobere kracht door
gaans vreemd zijn. Datzelfde geldt
voor het spel der acteurs, Raymond
Massey, die de rol vertolkt van de
profeet Nathan, is een der zeer wei
nige acteurs in deze film, die
door een sober en krachtig spel kun
nen overtuigen. Het merendeel ech
ter werkt met grof pathetische ac
centen, die de vertolkingen vaak
naar het belachelijke drijven. In het
bijzonder geldt dat voor Susan Hav-
ward als Bathseba: een vertolking
van een ontstellende vlakheid en
..bedrogen krygsman..
Internationaal festival
hedendaagse muziek.
Vier Scandinavische composities.
Werken van vier Scandinavische
toondichters zullen worden uitge
voerd te Salzburg tydens het festival
van de Internationale vereniging
voor hedendaagse muziek, dat van
2129 Juni wordt gehouden.
Uitgevoerd zullen worden: het
blaaskwartet van Niels Erik Ring
bom (Finland); het tweede piano
concert voor piano en strykinstru-
menten van Claus Egge (Noorwe
gen) „Symphonia Serena" voor
stryk- .en slaginstrumenten van Knu-
daage Rlisager (Denemarken) en
„Hymnes de la Beauté" van Goete
Carlid (Zweden).
Het programma werd opgesteld
tussen 6 en 12 Januari in Wenen.
Werken van componisten uit 22
landen, die op de bijeenkomst te We
nen aanwezig waren, zullen worden
uitgevoerd.
kleurloosheid. Gregory Peck, die de
rol speelt van David, is als acteur
aanzienlijk meer waard, maar slaagt
er toch niet in zijn figuur tot een
levend wezen te maken.
Oppervlakkigheid en holheid vie
ren hier triomfen. Long-shot.
de aanleiding voor Dantes afleidings
manoeuvres met andere dames? Hij
vertelt 't ons niet hoewel de verzen
uit „Het Nieuwe Leven" van uitvoe
rig commentaar in proza voorzien
zyn. Stukjes analytisch en wysgerig
proza verbinden nl. de gedichten. De
verzen schreef hy tussen z'n 18de en
25ste jaar, vanaf de eerste groet tot
Beatrice's dood. Een paar jaar na
Beatrice's dood, mogelijk doordat
Dante als wysgerig en sterk religieus
voelend middeleeuwer in het geheel
van deze geschiedenis een goddelijke j
wilsbeschikking zag. voltooide hij
het begeleidende proza, waarin hij de
gebeurtenissen tracht te verklaren en I
zijn gevoelens ontleedt. Hierdoor is
„Het Nieuwe Leven" allereerst een j
belangrijk document geworden voor
de kennis van Dantes zieleleven en i
geestelijke ontwikkeling. Meer in het j
algemeen kan men er de gemoedsge-
steldheid van dé middeleeuwse mens j
uit leren kennen.
Men verlieze nimmer uit het oog
dat „Het Nieuwe Leven" niet alleen
een jeugdwerk, maar ook een der
„opere minori" van Dante is; een
werk dat stellig nooit veel bekender
geworden zou zijn als het werk in de
„zoete nieuwe stijl" van Dantes be
gaafde tijdgenoten, wanneer Dante in
zijn latere leven de „Divina Comme
dia" niet had geschreven en daarmee
voor alle eeuwen roem vestigde. Wan
neer we van deze poëzie willen genie
ten, dienen we ons geheel anders in
te stellen dan bij het lezen van eigen
tijdse poëzie we moeten trachten
het werk te zien in de tijd waarin het
ontstond. Het overvloedige geween,
het eindeloze gezucht en geweeklaag,
het telkens dreigende flauwvallen
op zijn voorzichtigst gezegd: het ligt
ons niet meer zo; en veel van de son
netten en vooral van het verbindende
proza zijn thans werkelijk alleen nog
van belang voor de kennis van Dan
tes ontwikkeling en tijd.
Keuls' vertaling is met buitenge
wone zorg en liefde gemaakt; Dan
tes werk heeft een werkelijk volko
men waardige vertolking in onze taal
gevonden. Het aantal stoplappen is
minimaal; het grote aantal wat ar
chaïstische woordomschikkingen was
in de metrische, rijmende vertaling
wel onvermijdelijk. Minder prettig is
de onnodige verwarring, ontstaan
doordat Keuls „Amor", de nu een
maal mannelyke en in Dantes poëzie
vaak optredende liefdesgod, wanneer
mogelijk, door een vrouwelijke perso
nificatie, „Liefde" heeft vervangen.
Typografisch is het boekje zeer
goed verzorgd en het steekt in een
mooi wit-met-goud handje.
Dante Alighieri: Het Nieuwe Le
ven, vertaald door H. W. J. Keuls.
„De Onsterfelijken". Uitgeverij Con
tact, Amsterdam-Antwerpen.
„SONATE 1943".
De Haagse componiste Joh. Borde-
wrjk-Roepman heeft uit New-York
bericht ontvangen dat op 7 Februari
aldaar de eerste uitvoering gegeven
zal worden van haar „Sonate 1943"
door de New Yorkse pianiste Marga
ret Bonds,
PLANKEN-PROMENADE.
Nederlandse Comedie bracht Eliot's laatste schepping.
(Van een speciale correspondent).
Het was de Nederlandse Comedie, die met de in Den Haag uitgebrach
te première van T. S. Eliot's .,The Cocktail Party", verleden week voor
lé gebeurtenis op toneelgebied zorgde.
De dichter-toneelschryver van Amerikaans-Engelse origine Eliot deed
eerder van zich spreken met .Murder in the Cathedral" en de meeste
:>:>zoekers van dc Koninklijke Scouwhurg konden wel bevroeden, in wel
ke vorm ook The Cocktail Party gegoten zou /.yn: In dichtvorm name-
jjk. Temeer daar het stuk reeds anderhalf jaur geleden op het Edin
burgh-festival vrij veel stof deed opwaaien, genoeg althans om er ook
aan deze zjjde van de Noordzee enkele deeltjes van te doen belanden.
Men wist dus en niettemin of juist daardoor, wie zal het uitmaken
trok men on naar dc Schouwburg, waar tydens en na een cocktailparty
een huwelijksprobleem uiteengerafeld zou worden
Want in wezen behelst dit stuk toch
eigenlijk niet meer, hoezeer de schrij
ver ook gepoogd mag hebben zijn
schepping meer diepte en inhoud te
geven. Pogingen, die zo ver gaan, dat
menigeen zich wel vertwijfeld heeft
Eens een reclame-model en nu een
vooraanstaand Amerikaans Televi-
sle-omroepster, zien wij Jinx Fal-
kenburg hier in feestkledjj te Londen-
Over haar fraaie avondjurk draagt
Jinx een witte bontstola en haar
avondtas, waarin een prachtig klok
je en verdere vrouwelijk attributen
te zien zyn, is van plastic. Jinx
Falkenburg woonde de première voor
Londen bij van de Amerikaanse mu
zikale show „South Pacific", waar
voor zy speciaal uit New York was
gekomen.
Een krant is toch een mooi
ding. Ik bedoel dat niet zozeer
vanwege liet uiterlijk schoon
al komt er dagelijks een flinke
portie opmaak aan te pas, die
minstens zo nauw luistert als
bij een filmster vlak voor de
grote scène als wel om de
wille van de leerzaamheid.
De leerzaamheid omtrent het
leren, publiek en verborgen,
van de medemens.
Ik kan mij niet voorstellen
dat er één acteur is, die niet
geregeld de krant leest en er
bij tijden een berichtje uit
knipt. Want het nieuws van
elke dag zit vol romans, en
men krijgt de gegevens voor
een hele cyclus soms cadeau
met, de geruststellende bijge
dachte, dat het alles nog wer
kelijk gebeurd is ook. En de
objectieve nuchterheid van het
nieuws dat de ijselijkste moor
den en wildst uitslaande bran
den met dezelfde koele ge-
meenplaatsn annonceert is vaak
wél zo indrukwekkend als de
sterk persoonlijk gekleurde
weergave door een literaire
pen.
Maar het beste van de krant
is misschien: men behoudt er
zijn gemoedsrust bij omtrent
het lot van deze wereld. Want
vlak op de dramatische lotge
vallen van dat prachtexem
plaar van een zeeman, kapi
tein Carlsen, waarbij het opti
misme van de lezer als een
koorts-thermometer oploopt
volgt het rechtbankverslag van
een heer die zijn vrouw, moe
der van drie kinderen, lang
zaam vergiftigde ter wille van
een vriendin. Een beest had
meer consideratie, peinst de
pessimistische lezer, en roets
daalt de fiducie op zijn me
demens.
En dan .steekt weer z'on
klein kleurloos berichtje het
kopje op, onderaan een kolom,
en fluistert: Wacht even. De
slinger slaat al weer door naar
de 'andere kant
Ik weet niet, of die paar
regeltjes u zijn opgevallen. Zo
niet, dan mag ik het misschien
voor u uit de potpourri van
het nieuws lichten. Het is maar
een heel eenvoudige medede
ling van amper negen regels,
lang niet zo spectaculair als van
the daring old man on the
Flying Enterprise."
Ex-koningin Farida van Egyp
te heeft haar voormalige echt
genoot, koning Faroek, geluk
gewenst bij de geboorte van
zijn zoon en troonopvolger
waarmede uw sinds lang ge
koesterde wens in vervulling is
gegaan."
Kijk, dit is de uiting van een
zo groot en moedig hart, dat
het een waardig pendant vormt
van de historie van Kurt Carl
sen. Maar, terwijl de hele we
reld zich en terecht! da
genlang mt die ene man op dat
zinkend en slingerend wrak
heeft bezig gehouden leest
vrijwel iedereen over die stille
felicitatie heen. Niet doen,
vrouwen. Uitknippen en in het
doosje leggen. Het komt niet
alle dag voor dat men een
vrouw een zo nobel en onbaat
zuchtig gebaar ziet maken.
e
Weet u nog dat zij trouwde?
Dat is al weer aardig lang ge
leden, nog voor de oorlog. Een
mooi, fijnbesneden, intelligent
gezichtje zag ons aan onder de
diadeem en de sluier, en wij
glimlachten om het Oosters
sprookje, dat zelfs in deze me
chanische wereld af en toe ro
mantisch opbloeit. Bloemen en
juwelen, saluutschoten enstren-
elukwens
koningin
ge oude riten: het Oosten en hei
Westen voerden samen een fan
tastisch bruiloftsstuk op, en wij,
als publiek, genoten naar beho
ren met misschien wel een tik
keltje jaloezie op de héldinne-
rol
Totdat de bladzijde, enige ja
ren later, werd afgeknipt bij: En
zij leefden lang en gelukkig.
Want koningin Farida kreeg een
villa in Cairo toegewezen, als
gescheiden echtgenote des ko-
nings. Wij lazen het bericht, van
alle commentaar verstoken. En
gisten de reden, zo ongeloof
waardig in Westerse oren: Fari
da had de koning en haar land
enkel maar drie dochters ge
schonken
Enkel maar dochters: wat een
bittere miskenning van de men
selijke waarde ligt in die drie
woorden. Men betracht de dis
cretie bij zulke mededelingen
De krant zet een punt, er ko
men saluutschoten noch filmca
mera's aan te pas. Een jonge
vrouw, nog even mooi, even in
telligent, rijdt zwijgend naar
haar nieuwe residentie. Men
moet teruggaan tot Anna van
Cleef, die na haar scheiding van
Hendrik VIII als „Zuster des
Konings" in Engeland bleef, om
een dergelijke waardigheid in
het terugtrekken te vinden.
De koning hertrouwt, met een
jonge stralende schoonheid.
Denkt u dat wij alleen de foto's
in de kranten hebben bekeken?
Dat de saluutschoten, het geju
bel, de knallen van het vuur
werk niet hoorbaar zijn geweest
in die villa van haar, die een
maal even prachtlievend, even
uitbundig werd ingehaald?
Er is waardigheid voor nodig
cm zich terug te trekken. Er is
adel des harten voor nodig om
niet jaloers te zijn op een riva
le. Maar er is een buitengewone
grootheid van ziel voor nodig
om een gewezen echtgenoot ge
luk te wensen met de zoon van
die rivale.
Zo'n gebaar, in een wereld
van afgunst en wantrouwen,
maakt even stiL Hier toont de
Oosterse vrouw een vorstelijk
heid van gemoed, die de Wes
terse beschaamd maakt. De man
heeft zijn hartewens vervuld ge
kregen, die ik hem niet geven
kon. Buiten mijn schuld, welis
waar, en tot mijn eigen smarte
lijke teleurstelling, maar daar
over heb ik geleerd te zwijgen.
Het land viert feest, de dynas
tie is bestendigd. Ik wens Uwe
Majesteit van harte geluk.
Waarom hebben alle mouwen
ter wereld geen bloemen gezon
den aan deze koninklijke
mouw? Zij had er op dit mo
ment zeker meer behoefte aan
dan op de dag van haar trou
wen. Zij heeft weliswaar geen
nieuws voor de frontpagina ge
leverd maar zij heeft een daad
van zélfverlochening gesteld, die
de menselijke geest meer eert
dan de vernuftigste uitvinding.
Laten wij, zij het niet met
bloemen, dan toch haar groot
heid eren met een stilzwijgend
bewaren van dit bericht. Al
wordt voor ons de waardering
vergald door de bittere gedach
te, dat deze grootheid verspild
is aan een fictie. De fictie
stammend uit een verleden van
wapengekletter en louter phy-
sieke overmacht dat de
kroonprins belangrijker zou zijn
dan de kroonprinses.
De geschiedenis heeft het óns
wel beter geleerd: met vrouwe
lijke ironie houdt Historic ons
de portretten voor van Elisa
beth van Engeland, Christina
ran Zweden, Maria Theresia van
Oostenrijk om van de eigen
geschiedenis nog te zwijgen.
Wordt het geen tijd dat wij die
ongerijmdheid opzij schuiven,
ook in het doodgewone leven
van alledag? Of wenst u soms
de jonge vader niet extra har
telijk geluk met de „stamhou
der?"
SASK1A.
moeten afvragen waar dan toch wel
de kern van deze historie mocht lig
gen. Eliot immers verstaat uitnemend
de kunst zijn toehoorders in wankel
moedige onzekerheid te laten omtrent
de bedoelingen van zyn spitse analyti
sche vondsten, gelanceerd in een veel
heid van dichterlijke klanken.
XXX
Eliot verplaatst ons met zijn cock
tailparty in de Engelse Society, waar
enkele dames en heren de gast fijn
van het echtoaar Edward en Lavina
Chamberlaine- Zij veronderstellen dit
althans; ae gastvrouw heeft evenwel
de echtelijke woning voor goed verla
ten, hetgeen Edward tevergeefs tracht
te verhullen. Een psychiater, Sir Hen
ry Harcourt. doorziet de situatie en
dan volgt een lawine van onthullin-
gen. -
Edward Chamberlaine is met in
staat zijn vrouw liefde te schenken. Hij
doet dit aan een jongedame, genaamd
Celia. Mevrouw Lavina Chamberlaine
is niet in staat liefde van haar man te
aanvaarden. Zij doet dit van de acteur
Peter QuilpeEen poging tot her
eniging van het echtpaar faalt aanvan
kelijk.
Van de cocktailparty voert Eliot ons
mee naar de spreekkamer van de psy
chiater, waar oorzaken en gevolgen,
kwesties van schuldbesef en andere
zielsproblemen, onder de loupe wor
den genomen en waar de betrokkenen
tenslotte min of meer gelouterd uit te
voorschijn komen.
Edward en Lavina Chamberlaine be
ginnen opnieuw; Celia begeeft zich
als liefdezuster onder de inboorlin
gen, waar dit jonge meisje een hoogst
droevig lot wacht (zij wordt ter dood
gebracht) en Peter Quilpe trekt zien
in stille contemplatie terug.
XXX
De Hagenaars hebben het toneel
technisch voortreffelijk stuk, in een
uitmuntende vertaling van mr. M. Nij-
hoff, met grote belangstelling gevolgd,
hetgeen niet in de laatste plaats te
danken was aan de goede opvoering,
waarvoor de leden van de Nederlandse
Comedie zorg droegen. Onder regie
van Johan de Meester gaven Ank van
der Moer en Hans Bentz van den Berg
een gave vertolking van het echtpaar-
in-moeilijkheden, was Ton Lutz een
spitse psychiater en zetten ook Ellen
Vogel, Mien Duymaer van Twist, Fons
Rademakers en Allard van der Scheer
waarlijk levende karakters op de plan
ken. Het publiek toonde zich voor
deze première uiterst dankbaar, een
dank waarin ook vertaler Nijhoff
mocht delen.
Culiurele
Cavalcade
HET UTRECHTS STED. ORKEST
bracht dezer dagen in het Concertge
bouw te Amsterdam een programma
van opéra-fragmenten, met Gré Brou-
wenstijn en Frans Vroon-s als solis
ten. De uitvoering stond onder lei
ding van Ignace Neumark en oogstte
ojidanks het gespletenkarakter
van zulk eene programma goed
succes.
DE WBEN8E STAATSOPEBA
gaat met haar ballet op tournee door
West-Duitsland, waar in negen ste
den voorstellingen gegeven zulleti
worden.
,X>ER BLAUE ENGELopende ja
ren geleden voor Mariene Dietrich de
weg naar het succes: thans verdrin
gen zich te Amsterdam honderden
mensen voor het theaterwaar van
deze vooroorlogse rolprent een reprise
gaat met Emil Jannings, Marlène
Dietrich en Hans Albers in de hoofd
rollen.
KEES VAN DONGEN, de beken
de Nederlandse Fransmanen schil
der, vierde dezer dagen met zijn nog
jonge vrouw aan de Rivièra zijn vijf
en zeventigste verjaardag.
PIET TE NUYL SR wordt op 9
Februari as. zestig jaar. De oor
spronkelijk voor opera-zanger opge
leide radio- en toneelspeler hoopt in
September zijn 40-jarig jubileum te
vieren.
HARRY KÜYTEN, de kunstschil
der, is op 68-jarige leeftijd te Groet
(bij Schoorl) overleden. Zijn werken
vonden hun weg naar bekende ver
zamelingen in binnen- en buitenland.
ETTA MOTEN, een negerzangeres,
komt in Februari voor het eerst naar
Nederland. Zy zal optreden in dc
Kleine Zaal van het Concertgebouw
te Amsterdam, met liederen va» o.a.
Handel, Rachmaninoff en Gluck.
Verder zingt zy negrospirituals.
HET HALLE-ORKEST te Man
chester, een van de oudste symphonie-
orkesten ter wereld, verkeert in ern
stige financiële moeilijkheden. Het or
kest werd in 1857 opgericht door de
in Duitsland geboren Str Charles Hal
le en stond de laatste tyd onder lei
ding van John Barbirolli.
LOU BANDY gaat zyn strooien
hoed voorlopig aan de kapstok han
gen. Np 85 jaar revue-artist te zyn
geweest, gaat Lou toneelspelen en
teel samen met Max Tailleur in een
stuk van 25 jaar geledengetiteld
„Elias weet h*t beter"»