PROVIHCIALE ZEEUWSE COURANT DE BILT Losgeslagen hulpeloos af Enterprise drijft naar Franse kust In Koorkerk te Middelburg komt wereldvermaard orgel Kantlijn Vandaag SINDS 27 DAGEN VERSCHEEN HIJ IN SENAAT NOCH KAMER 195e Jaargang - No. 8 Dagblad uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F. van de Velde en F. B. den Boer. Adj. W. de Pagter. Hoofdred. G. Ballintyn. PI. verv.: W. Leertouwer en H. A. Bosshardt. ABONNEMENTSPRIJS 44 ct. per week, f 5.45 p. kw., fr. p. p. f 5.70 per kw. Losse nummers 10 cent. WAARIN OPGENOMEN OE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Donderdag 10 Jan. '52 ADVERTENTIEPRIJS 22 ct per mm. Minimum p. advertentie t 3. Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine advertenties <max, 8 regels) van 15 regels f 1.—. Iedere regel meer 20 cent „Brieven of adres Bureau van dit Blad" 25 cent meer. Giro nr. 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bur. Vlissingen Walstr. 58—60, tel. 2355 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160). M'burg Londense Kaai 29. tel. 2077 en 2924; Goes L. Vorstatr. 63, tel. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg Pr. Maurltsstr 12, tel, 102; Terneuzen Brouwerljstr. 2; Zlertkzee N Bogerdstr C 160. iel. 26 VREUGDE VERKEERDE WEER IN SPANNING. In „geval van nood" zullen Carlsen en Dancy overboord springen Temidden van metershoge golven is de Enterprise thans, na het breken van de sleepkabel, in de volste zin des tvoords een speelhal der golven ge worden. De volkomen uitgeputte kapitein Carlsen moet de opperste wan hoop naby geweest zijn, toen bij een poging tot het opnieuw bevestigen van de sleepkabel, deze redding brengende stalen tros weer weggleed, waarmee zyn geliefde schip wederom aan de onstuimige elementen werd prijsgegeven. Om vijf uur werd Woensdagmiddag te Falmouth bericht ont vangen, dat de „Flying Enterprise" met grote snelheid hulpeloos wegdreef in de richting van Frankrijk. De „Turmoil" kon het schip slechts met grote moeite bijhouden. Pogingen om een nieuwe sleepkabel te bevestigen heb ben Carlsen en zijn stuurman Dancy opgegeven. Zy wachten rustiger weer af en de wereld wacht met hen. Woensdagavond bevond de Enter- £rise zich op dertig mijl afstand van andsend. De beide opvarenden had den hun toevlucht gezocht in een dek- hut en trachtten, gehuld in dekens, hun doorweekte kleren te drogen bij het vuur vaneen kaars! Voor het invallen van de duisternis zyn aan boord van de Amerikaanse torpedobootjager „Willard Keith" plannen besproken om de twee man nen in .geval van nood"(!) van de Enterprise te halen. Carlsen en Dan cy hebben opdracht gekregen om, zo dra zy njerlcen dat het schip gaat zinken, vuurpijlen af te schieten, hun zwemvesten aan te doen en van de achtersteven in het water te sprin gen. Het diclitsbjjzjjnde escorte-vaar tuig zal dan pogen hen bij het sterke licht van de schijnwerpers van de „Willard Keith" op te pikken. De Enterprise maakt slagzijden van zeventig tot tachtig graden en soms nog meer. Bergingsdeskundigen zijn van mening, dat er tenminste vier of vijf deskundigen op de Enterprise zouden moeten zijn om een lijn aan boord van het vaartuig te krygen. Volgens een mededeling van de „Willard Keith" zal men tot daglicht moeten wachten met het hervatten van de pogingen om de „Enterprise" Nederland is 1951 uitgegaan met het vage gevoel, dat het nog niet zo'n bar slecht jaar is ge weest, achteraf bekeken. De vrede bleef bewaard, de betalingsbalans kwam een paar zware beproevingen te boven, minister Lieftinck kwam uit Amerika terug met een behoorlij ke leningvan werkloosheid valt niets te bespeuren, het was nog niet zo'n bar slecht jaar. Maar niet iedereen heeft met dit gematigd optimisme het jaar 1951 in gelijfd bij de „goede oude tijd". „De Nederlandse Industrie" (Werk gevers) bij voorbeeld acht het vast stellen van een balans van 1951 en het trekken van perspectieven voor 1952 zeer moeilijk; er is een toe stand van labiliteit ontstaan, die een ontwikkeling langs enigermate vas te lijnen onmogelijk maakt: „Wij weten in Nederland niet, waar wij staan. Men kan de mate van inflatie niet precies meten, evenmin weet men nauwkeurig, welke invloed deze op verbruik en investeringen heeft gehad. Wij kennen noch het normale verbruik normaal in die zin, dat dit verbruik zou passen bij een evenwichtstoestand noch de daarbij behorende productiecapaci teit. Slechts incidenteel is in het af gelopen jaar tot uiting gekomen, dat in enkele bedrijfstakken deze capaci teit te groot is. Wil men de na-oor- logse economische ontwikkeling ka rakteriseren, dan ligt het kenmer kende daarin, dat afdoende sane ringsmaatregelen zijn uitgesteld en dat scheef getrokken verhoudingen daardoor nog schever zijn geworden. Ook het afgelopen jaar heeft geen sanering gebracht. Maar terwijl in vorige jaren het bedrijfsleven heeft kunnen profiteren van gunstige om standigheden zij het ook, dat dit vaak in schijnwinsten tot uiting kwam zijn thans de lasten van het heden wel zeer zwaar op de onderne mingen komen te rusten. Bij stijgen de prijzen zijn de marges gedaald, de spanningen in de bedrijven zelf zijn belangrijk toegenomen. Het opbou wen van een veilig en constructief beleid in een bedrijf is thans wel haast een onmogelijkheid". Met deze feiten voor ogen ziet het jaar 1951 er misschien toch minder rozig uit, dan men op 31 December meende. Er is in deze rubriek herhaaldelijk aandacht gevraagd voor de vei ligheid van het verkeer. En daarom is ook het volgende hier wel op zijn plaats. De statistiek heeft uitgewezen, dat anderhalf procent van de verkeers ongevallen een gevolg is van alcohol- misbruik. Dat percentage, hoewel te hoog, valt nog wel mee. Maar minder bekend is, dat het aantal verkeers ongevallen, dat veroorzaakt wordt door los lopende honden eveneens an derhalf procent bedraagt. Dat is natuurlijk veel te veel. Ieder jaar sneuvelen er zes a zevenduizend honden alleen al in Nederland in het verkeer. Hoeveel mensen er de dupe van werden In ieder geval kunnen deze cijfers voor eigenaars van honden een vin gerwijzing zijn, dat zij er goed aan .n viervoetige huisvrienden aao de riem te houden. Terwille van gebruik en ter wille van de we£" weer op sleeptouw te nemen. In het officiële weerbericht wordt gezegd, dat nieuwe Westerstormen het gebied, waar de „Enterprise" zich bevindt, bedreigen. In een radiogesprek tussen de Tur moil, de Willard Keith en de Enter prise is Woensdagavond voorgesteld, dat Carlsen bij het aanbreken van de dag zal trachten een van de ankers te vieren. De Turmoil en de Willard Kelth zullen dan pogen de ankerket ting op te vissen en te gebruiken als sleepkapel. Niettegenstaande zijn netelige po sitie zond Carlsen een opgewekte boodschap uit. Hij zeide verheugd te zijn te horen, dat de gehele wereld zijn pogingen om zyn schip in veilige haven te brengen volgt. Hij dankte voorts voor boodschappen van admi raal Robert Carney en van zijn ou ders, die in Falmouth op zijn aan komst wachten. De twee mannen aan boord van de „Enterprisse hadden juist een boodschap van de moeder van Dancy ontvangen, waarin gezegd werd: „Houdt vol en zet je tanden op elkaar". BAARD VOOR VIER MESJES.... Carlsen heeft medegedeeld, dat zijn baard ongeveer vier scheermesjes zal behoeven om verwijderd te worden. Hij verlangt naar een hete douche en weken slapen. In het Engelse havenstadje Fal mouth waren reeds uitgebreide voor bereidingen getroffen voor een groot se ontvangst, doch de feestelijke stemming blijkt helaas voorbarig te zijn geweest-De- aanvankelijke vreug de is weer in ondragelijke spanning verkeerd; een spanning, die tal van mooie (en misschien ook minder mooie) motieven ten grondslag heeft. Hoe groot deze spanning is blijkt overduidelijk uit de grote belangstel ling waarmee de pers- en radioberich- is het 100 jaar geleden, dat de Duitse muziekgeleerde prof. Friedrich Spitta, bekend als samensteller van protes tantse gezangboeken en door zijn verhandelingen over pro testantse kerkmuziek, te Wit tingen werd geboren. ten over de gehele wereld worden ge volgd- De BB.C. gaf Woensdagmid dag per vliegtuig een reportage, film-maatschappijen en uitgevers doen aanbiedingen aan Carlsen, Ne derlandse omroepverenigingen hebben reeds reportages en klankbeelden uit gezonden en zullen dit vandaag weer doen. Honderden journalisten bevin den zich in Falmouth en uiteraard eveneens zeer vele belanghebbenden uit scheepvaartkringen. GEEN BERGING, GEEN BETALING De sleepboot „Turmoil" verleent zijn diensten op basis van het begin sel .„geen berging, geen betaling". Dit betekent, dat de sleepbootmaat schappij geen geld ontvangt, wan neer de Turmoil er niet in slaagt de Enterprise weer op sleeptouw te ne men, of indien het Amerikaanse vrachtschip (in het zicht van de ha ven!) zou stranden. Korea blijft in V.N. onbesproken. Russische voorstellen verworpen. De politieke commissie van de V.N- heeft Woensdag het Sow jet-Russische voorstel om onmiddellijk een verga dering van de Veiligheidsraad bijeen te roepen, ter bespreking van het vraagstuk aangaande het verminderen van de internationale spanning en het beëindigen van de Koreaanse oorlog, verworpen. Verder heeft men beslo ten een bespreking van de politieke toekomst van Korea voor onbepaalde tyd uit te stellen, of totdat de bespre kingen te Panmoendjon zijn afgeslo ten. Daarentegen keurde de commissie een amendement van de Westelijke grote mogendheden en Brazilië goed. waarbij de Veiligheidsraad bijeen moet komen wanneer een dergelijke bijeen komst van nut zou zijn voor het op heffen van de huidige spanning in de internationale betrekkingen. Verder bevestigde de commissie haar verwer ping van een Russische eis tot afschaf fing van het stelsel van collectieve veiligheid, dat nauwelijks 24 uur te voren werd opgesteld. Grotewohl acht Nederland onbevoegd tol oordelen. „Wij hebben niets tegen Neder land. Wy houden van zijn groente en hebben waardering voor de kaas. die er vandaan komt: doch wij mogen niet vergeten, dat in het verleden Ne derlandse regeringen onder recht streekse druk van de Verenigde Sta ten gedwongen werden om af te tre den", aldus zeide de Oostduitse mi- nister-president, Grotewohl, toen hij in zijn Woensdag voor de Oostduitse Volkskamer gehouden rede bij de be handeling van het Oostduitse kies- wetsontwerp betoogde, dat Neder land evenmin als Brazilië, IJsland of Pakistan geschikt was om deel uit te maken van een onpartijdige com missie van onderzoek voor het hou den van verkiezingen in geheel Duitsland. Kapitein Carlsen en tweede stuurman Dancy wuiven aan boord van de hevig slagzü makende Enterprise naar de bemanning van het vliegtuig, waaruit deze opname is gemaakt. De Flying Enterprise heeft Dinsdag avond met zeer slecht weer te kampen gehad. Bovendien is de sleeptros ge broken en maakt liet schip water. Het bevindt zich op korte afstand van de Britse kust. Egyptische maatregelen tegen Engeiand Bevriezing Brits bezit overwogen. Volgens officiële Egyptische bron nen, die door het blad ..Al Ahram" worden aangehaald, bestaat de mo gelijkheid, dat de Egytische regering Brits bezit en aandelen in Egypte zal bevriezen, wanneer Engeland mocht besluiten de betalingen van de sterlingsaldl. die Egypte te Londen heeft, te verminderen. Volgens deze bronnen zou Egypte zelf het bezit en de aandelen op internationale mark ten eventueel tegen harde valuta wil len verkopen. Communisten in Korea lieten enkele bezwaren vallen. Maar zij bielden vast aan hun vliegveld-eisen. De communisten hebben Woens dag hun bezwaren tegen aanvulling door de Ver. Naties van dé oorlogs uitrusting in Korea gedurende een bestand laten varen, doch zij blijven vasthouden aan hun eigen recht om vliegvelden te bouwen. Voorts staan zij er op, dat de wapenvoorraad niet mög worden aangevuld boven het peil dat bestaat op het ogenblik van ondertekening der wapenstilstands overeenkomst. Het nieuwe communistische voor stel is bijna gelijk aan de laatste voorstellen van de V.N. De voorstel len verschillen nog slechts op het punt van de vliegvelden. Mr. Soesanto Hoge Commissaris in Nederland Naar Aneta uit betrouwbare bron heeft vernomen, is het mogelijk dat de huidige gouverneur van de kleine Soenda-eilanden, mr. Soesanto Tirtop- prodjo, benoemd zal worden tot Hoge Commissaris voor Indonesië in Neder land. Truman en Churchill zijn het op alle punten eens. Woensdagavond is te Washington een officieel communiqué uitgegeven over de Brits-Amerikaanse bespre kingen. Hierin wordt bevestigd, dat Groot-Brittannië en de Ver. Staten vastbesloten zyn vrede en veiligheid in de wereld te handhaven, zulks in overeenstemming met liet handvest der Verenigde Naties. Er is overeengekomen dat indien de Ver. Staten in geval van nood ge bruik zouden willen maken van de hun in Groot-Brittannië toegekende lucht- bases dit slechts zal geschieden op basis van een gemeenschappelijke Brits-Amerikaanse beslissing. President Truman en minister-pre sident Churchill zeggen voorts bevon den te hebben, dat de Ver. Staten en Groot-Brittannië het geheel eens zijn over de In het Midden-Oosten na te streven politieke doeleinden. De vraagstukken van het opperbe vel in het Noordelijke gedeelte van de Atlantische oceaan en van de stand aardisatie der Britse en Amerikaanse wapens zijn nog in bespreking. De Britse en Amerikaanse rege ringen zullen de pogingen, om tot een gemeenschappelijke Europese verde diging te komen, ten volle blijven steunen. BEZIT, DAT UNIEK IS IN ONS LAND. Nicolaï-orgel (66 jaar in het Rijksmuseum) zal weer klinken Naar wü vernemen zal een wereldberoemd en historisch uitermate be langrijk orgel, dat dateert uit de vijftiende eeuw, door het Rijk in bruikleen worden afgestaan aan de kerkvoogdij van de Ned. Hervormde gemeente te Middelburg en waarschijnlijk vrij spoedig in de gerestaureerde Koorkerk aldaar worden geplaatst. Dit orgel, waaraan de beste orgelbouwers uit hun tijd hebben meegewerkt, is afkomstig uit de Nicolaïkerk te Utrecht en is reeds sinds 1886 opgesteld in het Rijkmuseum te Amsterdam. Waar bovendien in de aangrenzende, eveneens schitterend gerestaureerde Nieuwe Kerk de uit historisch oogpunt belangrijke kast met het zeer fraaie front, afkomstig van het voormalige orgel der Lutherse Oude Kerk te Am sterdam, is opgehangen, kan gezegd worden, dat Middelburg eerdaags kan bogen op een orgelbezit, dat in ons land zijn weerga niet heeft en stellig van heinde en ver organisten zal aantrekken. Geruime tijd is over de eventuele plaatsing van het 15e=eeuwse orgel in de Koorkerk onderhandeld en het spreekt vanzelf, dat de kerkvoogdij in het besef, dat de aanwezigheid van dit kostbaar erfstuk van het verleden niet alleen voor de Hervormde gemeente, maar zeer zeker ook voor de stad en voor geheel Zeeland van grote impor tantie is, al het mogelijk heeft gedaan om de bevoegde instanties daartoe te bewegen. Zij ondervond daarbij grote steun van de heer E. A Canneman, architect van Monumentenzorg. Het moet voor haar wel een grote voldoe ning zijn, dat nu definitief is besloten het orgel in bruikleen aan Middelburg af te staan. Het instrument, dat com pleet is, doch uiteraard moet worden .bijgewerkt, evenals.het fraaie front, wordt gehangen aan een zijmuur van de Koorkerk, echter niet op dezelfde plaats, waar zich vóór de brand van 1940 het kerkorgel bevond. De prachtige, rijzige, rijk bewerkte hoofdorgelkast en het hoofd- en bo venwerk werd in de jaren 1478 tot 1481 gebouwd door de befaamde mr. Peter uit Utrecht, de stamvader van de be roemde Utrechtse orgelbouwersfamilie, die tot in de 17e eeuw werkte. In dit Nicolaï-orgel bouwde hij boven het blokwerk het eerst bekende boven werk, waarin hij hoofdzakelijk wijde open fluitregisters toepaste, beide da den van orgelhistorische betekenis. Aan dit unieke orgel met blokwerk-, spring- en sleepladen werkten, behalve mr. Peter ook mede Corn. Geerts, De Swart, de familie Van Hagerbeer, Mül- ler en Batz, alle grote namen in de orgelbouwkunde. In zijn boekje „Orgels in Nederland" deelt mr. A. Bouman over het Nicolaï- orgel mede, dat om het instrument allerlei orgellegenden zijn geweven (het wordt in vrijwel elk werk over orgelbouw genoemd) en dat het ons .door het buitenland wordt benijd. Hy schrijft voorts, dat de opstelling in hel Rijksmuseum veel te wensen overliet. Volgens mr. Bouman bevond het zich daar „slordig in elkaar gehangen, ver- stoffend op één der zolders" en hi noemt dit een blamage voor de wyze, waarop in ons land oude, onbetaalbare orgels worden gerespecteerd. De gehele organistenwereld zal dan ook verheugd zijn, dat dit beroemde instrument eindelijk weer in een waar dige omgeving zal kunnen klinkeft. Inmiddels is het prachtige oude or gelfront uit de Lutherse Oude Kerk, in de Nieuwe Kerk op zijn plaats ge bracht en maakt daar een imposante indruk. Het is wel te verwachten, dat de belangstelling van de vreemdelin gen, die 's zomers Middelburg bezoe ken om de oude monumenten te be wonderen, zich in de toekomst ook op beide orgels zal richten. OUDE MANUSCRIPTEN. Mr. Bouman deelt in zijn boekje nog mede, dat in 1580 het blokwerk van het Nicolaï-orgel grotendeels werd vernieuwd. Vóór 1733 had het orgel drie manualen, voor rug-, blok- en bo venwerk. Nu worden de manualen ge koppeld door het bovenste te verschui ven. Het bovenwerk heeft registerlat- ten, die moeten worden ingeschoven, inplaats van uitgetrokken. Het rug werk heeft sleepladen en registers, in de kast daarvan aangebracht. De springladen zyn bij de kanaal- verbindingen nog dichtgeplakt met Gothlsche manuscripten. WANKELT MOSSADEQ'S POSITIE Verkiezingen blijven struikelblok. De Perzische premier, dr. Mohammed Mossadeq, was Dinsdag niet aan wezig op de vergadering van de Perzische Kamer, welke was belegd om maatregelen te bespreken voor het honden van vrye algemene verkiezingen. Zoals bekend, wil de oppositie de verkiezingen laten houden onder toezicht van de Kamer. In de provincie Khoezistan, waar de olievelden gelegen zijn, zullen geen verkiezingen worden gehouden. Men vreest, dat er een complot bestaat, dat de raffinaderij te Abadan in de lucht wil laten vliegen. Daar om heeft men er bezwaar tegen de uitzonderingstoestand te beëindigen, wat bij de verkiezingen nodig zou zyn. Mossadeq heeft schriftelijk aan de Kamer medegedeeld, zich in het par lementsgebouw niet veilig te voelen. De voorzitter merkte op, dat toen Mossadeq premier werd. het parle mentsgebouw als toevluchtsoord moest dienen: thans schijnt de pre- mier van oordeel te zijn, dat de toe stand omgekeerd is. Sinds 27 dagen is Mossadeq niet voor de Kamer of de Senaat verschenen. De oppositie ageert fel tegen de grijze premier, die op 22 Januari de gelegenheid zal krijgen van repliek te dienen op de vele tegen hem aangevoerde beschul digingen. In hofkringen wordt verldaard, dat de Sjah onlangs tweemaal heeft geweigerd Mossadeq te ontvangen. In de omgeving van zyn woning raak. ten Dinsdagavond communisten en anti-communisten slaags. Regering-Pholien afgetreden Belgische koning houdt ontslagaanvrage in beraad. In België is de regering-Pholien afgetreden. Woensdagochtend kwam het kabinet voor het laatst in buiten gewone vergadering bijeen. Onmid dellijk na afloop reed Pholien naar het koninklyk paleis om het ontslag van zijn kabinet aan te bieden. De regering-Pholien is 17 maanden in functie geweest. De laatste tijd werd door de eigen partij van Pholien critiek geleverd op de regering wegens het niet be teugelen van de sterk gestegen kos ten van het levensonderhoud. De Belgische koning heeft Woens dagmiddag een onderhoud gehad met Frans van Cauwelaert, de voorzitter van de Kamer van volksvertegen woordigers, en met Paul Struye, voorzitter van de senaat. Men verwacht, dat de kabinetsfor mateur eerst Donderdag zal worden aangewezen, nadat de koning het ontslag der regering Pholien defini tief geaccepteerd zal hebben. Als mogelijk kabinetsformateur worden thans genoemd Paul van Zeeland mi nister van buitenlandse zaken in het demissionaire kabinet, Pierre Har mei, minister van onderwijs, Jean van Houtte, minister van financiën, P. W. Segers, minister van verkeerswe zen, Duvieusart, oud-premier en Gas ton Eyskens, eveneens gewezen eer ste minister. De commissies voor buitenlandse en voor economische aangelegenheden van de Belgische Senaat hebben het ontwerp voor de ratificatie van het plan-Schuman aangenomen. Enkele nationalistische bladen zijn een campagne begonnen tegen het Koninklijk Huis. Het hof wordt Britse agenten" het ge- Bidault uitgenodigd nieuwe Franse regering te vormen. De voormalige R.K. Franse pre mier George Bidault (M.RP.) heeft een informatieve opdracht tot het vormen van een nieuwe regering aan vaard. Vandaag zal hij president Auriol mededelen of hij ook een defi nitieve opdracht kan aannemen. Gis teravond en vannacht voerde hij be sprekingen met partyleiders. Tevoren hadden Rineau (sec,, de voorzitter van de Gaullistische parle- mentsfractie Soustelle en de conser vatief Reynaud uitnodigingen om zich met het vormen van een nieuwe re gering te belasten van de hand gewe zen. Reis van „Cumulus" uitgesteld. KAPITEIN MEKT VERJAARDAG THUIS. Kapitein J. P. Groen, gezagvoer der van het weerschip „Cumulus", wordt op 4 Februari zeventig jaar. Voor deze gelegenheid wordt de af vaart van de Cumulus" op 3 Fe bruari uitgesteld, zodat deze oudste actieve zeekapitein ter wereld de grote dag thuis zal kunnen vieren. Hiervoor moest internationaal over leg gepleegd worden, omdat de „Cu mulus" en de „Cirrus" in het inter nationale systeem van weerschepen op de Atlantische Oceaan zijn inge schakeld. Het hoofd van de Neder landse weerschependienst, kapitein A. S. Debats stelde zich in verbin ding met vice-admiraal A. C. Rich mond te Washington, ondercomman dant van de Amerikaanse kustwacht en deze stak een zeemansvuist vol gelukwensen over de oceaan met de mededeling, dat de zaak dik in orde kwam. En dus kan kapitein Groen, tot grote vreugd van zyn vrouw, de zeventigste geboortedag thuis vie- VOORSPCLTs BUIIG WEER Wisselende bewolking met nu en dan buien, sommige met onweer ha gel of natte sneeuw. Matige tot krachtige en vooral langs de kust nu en dan harde Westelijke tot Noord westelijke wind. Iets kouder.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1952 | | pagina 1