Zeeland oud... Verdi's dodenmis, bewogen muziek van dramatisch componist ZEELAND NIEUW JIMMY BROWN, sportheld nol De beurs in Vlissingen ZATERDAG 8 DECEMBER 1951 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MUZIEKFEUILLETON Woensdag a.s. wordt dit werk in Middelburg uitgevoerd IX DE BEWOGEX ROMAN, DIE Franz Werf el reeds jaren geleden schreef over Verdi, wordt op meesterlijke wijze verhaald, hoe de Venetianen met passie de pro's en contra's rond deze componist uitvechten. Zo vertelt de schrijver over enkele critici, die voor modern willen doorgaan en daar om slechts Richard Wagner vereren, die ze de „menselyk.heroïsche verwe- zenlljker" van hun tyd noemen. Volgens hen is hij eerst met recht een com ponist, die waarlijk grootse werken heeft geschapen, wiens muziek verre is te verkiezen boven het „gestumper" van Verdi, „het stilistisch ongeluk der Italiaanse kunst". Met hem rekenen ze hardhandig af, want zijn opera's zjjn immers slechts „parodieën van opera'sAls de heren echter zover zijn gekomen met hun afbraak, klinkt plotseling de stem van de jonge zan geres Margherita Dezorzi. Hartstochtelijk verdedigt zij de kunst van Verdi, in wiens „La forza del destino" zjj optreedt: „Wanneer hij gespeeld wordt, gebeurt er iets in de zaal. Dan is er geen gehoest, gepraat of geschuif en zeifs de kinderen zijn stil. Soms lykt het alsof ze daar beneden elke melo die heimelijk meezingen Dit pleidooi van Margherita Dezor zi geeft tevens enigermate het karak ter van Verdi's kunst aan. Als een werk van hem wordt gespeeld, ge beurt er iets met de luisteraars, zo wag-haar ervaring en zij doelde daar- bjj op het Italiaanse publiek. Verdi <vas een zoon van dit volk en zijn muziek spreekt rechtstreeks tot het hart van deze temperamentvolle Zui derlingen, omdat zijn melodieën ge boren zijn uit en spreken van de menselijke emoties, die men rond de Middellandse Zee nu eenmaal met meer pathos tot uiting brengt dan de inwoners van Noordelijker gelegen streken. Dat is niet alleen het geval met Verdi's opera's, maar ook met zyn andere werken en met name met de Messa da Requiem (.doden mis), die volgende week Woensdag in de Middelburgse Concert- en Ge hoorzaal wordt uitgevoerd en die zo geheel anders is verklankt dan soort gelijke werken van niet-Italiaanse componisten. Zij benaderen de dood met grote ingetogenheid en alle uit bundigheid wordt zoveel mogelijk vermeden. Verdi is daarvoor even wel te veel Italiaan en zijn muziek Toch is 't zo De tijd moge dan voorbij zijn dat aan oude geslachten bijzondere waar de werd toegekend, we vinden het toch bijster interessant wanneer uit iemands familiepapieren blijkt hoe stap voor stap zijn geslacht is te vol gen tot in de duisterste tijden toe. Hadden al onze voorouders voldoende historisch besef bezeten, waren zij de schrijfkunst machtig geweest en wa ren de documenten tegen de tijd en tegen geweld en aantasting van bui tenaf bestand geweest, dan zou blij ken dat de naamloze zich op een even lange lijn van voorvaderen kan be roepen als de vorstelijkste adel of adellijkste vorst. De vraag is dan ook 'niet wiens geslacht ouder is, maar wiens naam ouder is en hoe lang deze door dezelfde familie wordt gedragen. De graven van Nassau stammen van de graaf van Laurenburg, die keizer Barbarossa (Frederik I) op zijn tocht naar het Heilige Land ver gezelde. We zitten dan reeds in de 12de eeuw en omtrent de vóórgeschie denis van het geslacht Laurenburg tasten we geheel in het duister. Wèl hebben sommige speculanten zich be roepen op de naam Nasua, wélke Ju lius Caesar in zijn werk heeft ver meld en inderdaad is het ook uiterst verleidelijk om de Nederl. vorsten van die Germaanse legerbevelheb ber te doen afstammen, maar een der gelijke roekeloze sprong in het duis ter behoort niet meer tot de geschied- vorming, doch tot het kansspel met uitsluitend nietendat door de ?ninis- ter van Justitie als oplichting ver volgd wordt. Ook de Bourbons zijn niet verder dan tot Ï7i de middeleeuwen te vol gen, evenals de Hohenzollem. In dit opzicht staat de geslachtslijn van kei zer Hiroliito er gunstiger voor. Vol gens de kronieken veroverde Dzjim- moe Tenno het land Yamato (op het eiland Hondo gelegen) en hij beves tigde deze overwinning door het bou- wen van een paleis eJi het houden van ceremonieën ter ere van de Zon- negodin. Dit alles speelde zich af op 11 Februari 660 v. Chr. en deze dag wordt door de Japa7iners beschouwd als de officiële stichtingsdag van het Japanse keizerrijk. Ongelukkig even wel voor de keizer van Japan, was het schfift nog niet bekend, en dit werd eerst in gebruik ge7iomen Jiadat eeti Koreaanse schriftgeleerde, Wani, het in 405 n. Chr. naar Japan had gebracht. Het ontbreken van kronieken en registers sluit uiteraard niet uit, dat keizer Dzjimmoe het keizerrijk heeft gegrondvest, doch het jaar 606 v. Chr. is daardoor wat problematisch geworden. Westerse historici achten het waarschijtilijker dat het stich tingsjaar van Japan omstreeks hei begin van de Christelijke tijdrekening valt. Hoe dit ook zijde Japa7ise keizer Hirohito kan toch in ieder geval terug zien op een geslacht dat tot de Chris telijke jaartelling terug gaat en waar van hij de 124ste afstaymneling is. Vertegenwoordigt deze keizer dus het oudste geslacht op aarde? Neen, 7naar wel het best gedocumenteerde, zij het dan ook dat diens geslachts lijst van vóór 405 11. Chr. op overleve ring berust. Die veel gesmade overlevering, waarop tot voor kort door de histo rici zo miyiachtend werd neergezien, wijl zij wetenschappelijk niet verant woord werd geacht, heeft in vele ge vallen tot zulke verrassende resulta ten geleid, dat vele vakgeleerden er zich voor schamen het te moeten be kennen, H. Pétïüon. is daarom allerminst sober, doch dat wil niet zeggen, dat deze dodenmis met minder ernst geschreven is. De menselijke angst voor de verschrik kingen van de ,,Dies Irae", de dag des toorns, waarop de wereld door vuur en as zal vergaan en de veront rustende zorg voor de zielerust van de doden, worden door hem in alle hevigheid beleefd en aan het papier toevertrouwd. Het werk bestaat uit 7 delen: 1 Requiem. 2. Dies Irae, 3. Of- fertorio. 4. Sanctus, 5. Agnus Dei, 6. Lux aeterna en 7. Libera me. „Requiem aeternam dona eis, Do- mine", Geef hen eeuwige rust, Heer. Met deze bede, héél zacht gezongen, opent het werk. De gelo vigen bidden met grote overgave voor hen, die heengegaan zjjn. „Kyrie eleison, Christe eleison" Heer, erbarm U onzer, Christus, erbarm U onzer! Dan volgt het „Dies Irae", de schildering van de Oordeelsdag, waarin de dramatische gaven van Verdi ten volle aan het licht tre den en waarin met grote bewo genheid en met theatraal effect in de goede zin van het woord! de verschrikkingen van deze dag worden uitgebeeld. „Quid sum mi ser tunc dicturus", Wat zal ik, arme, zeggen, welke middelaar zal ik aanroepen, nu zelfs de recht vaardige siddert? Dezelfde gevoelens vindt men ook weer terug in het slot van het werk, het „Libera me Domine": ..Bevrijd mij, Heer, op die vreselyke dag van de eeuwige dood, wanneer hemel en aarde vergaan" Daarbij is het merk waardig, dat de componist voor deze passus het kerkelijk recitatief ge bruikt. Het teruggrijpen naar de muziek der Kerk op aangrijpende momenten in een compositie is door vele toondich ters bewust of onbewust? toe gepast en ook Verdi kan of wil zich aan dit schone gebruik niet onttrek ken. Temidden van alle angst en rouw heft hij dit oude gezang aan, waar door hij zich. één weet met de Kerk der eeuwen. Opmei'kelijk hier is, dat dit gedeelte strikt genomen niet meer tot de Mis-liturgie behoort, maar als „Absolutiö pro defunctis" na de ab- soute wordt gezongen. Daarom zal men by andere componisten een der gelijk werk ook afgesloten zien met het Agnus Dei". In dit licht bezien is het gebruik van het kerkelijke re- pronsorium vol symboliek, waarin „Dure" huwelijken tegen lagere bedragen geboekt DE FRAUDE TE APELDOORN. De gearresteerde hoofdcommies ter secretarie van de gemeente Apel doorn, die er van wordt verdacht sinds de bevrijding in zijn functie van chef van de afdeling burgerlijke stand verduistering te hebben ge pleegd, zou dit op betrekkelijk een voudige wijze hebben kunnen doen, door gebruik te maken van de sterke differentie welke in de legesheffing op het sluiten van huwelijken staat. De „dure" huwelijken zijn door de hoofdcommies vermoedelijk tegen la gere bedragen geboekt. Contróle door de nog niet zo lang bestaande gemeentelijke accountantsdienst bracht de fraude aan het licht. Landbouwproductie heeft top nog niet bereikt. Mansholt antwoordt Tweede Kamer. Minister Mansholt is van oordeel, dat de hoogst mogelijke landbouw productie nog geenszins is bereikt. In het bijzonder kan de veevoederpro ductie op eigen bedrijf nog veel wor- dn uitgebreid. Aldus de minister in zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer. De bewindsman is voorts van me ning. dat de tuinbouw niet in een on gunstige positie verkeert. Een redelijke bestaansmogelijkheid voor de werkers in de landbouw zal ook in het komende begrotingsjaar voor het landbouwbeleid bepalend zijn. De werkers in de landbouw zul len echter slechts aanspraken hierop kunnen doen gelden voor zover zij hun economische functie op de juiste wijze vervullen, aldus de minister. In het algemeen staat de minister op het standpunt, dat gestreefd moet worden naar een redelijke stabiliteit in de prijsontwikkeling, evenwel zon der dat productie en afzet meer wor den gebonden dan strikt noodzakelijk is. De bewindsman verzekert nogmaals dat, indien onverhoopt door het ont breken van afzetsmogelijkheden een noodtoestand in de tuinbouw zou dreigen te ontstaan, het nemen van de alsdan geschikte maatregelen ze ker zal worden overwogen. men de gelovige Verdi herkent, voor wie de Kerk de weg der Verzoening aangeeft. GESCHIEDENIS Men zou deze slotzang, die met een gefluisterd „Libera me" eindigt, het voornaamste onderdeel van deze mis kunnen noemen en de geschiede nis van het werk wijst ook enigszins in deze richting. Op 13 November 1868 stierf de 76-jarige Rossini en op voorstel van Verdi werd besloten, dat de voornaamste Italiaanse componis ten zijn nagedachtenis zouden eren met een Dodenmis, waarvan ieder een deel voor zijn rekening zou ne men. Zover is het echter nooit geko men, maar Verdi had reeds het slot deel gereed. Aangespoord door de criticus Mazzucato begon hij enige tijd later aan het componeren van de andere delen, doch het werk bleef lig gen, omdat de ,,Aida" zijn aanklacht vroeg. Toen echter op 22 Mei 1873 de Italiaanse dichter Alessandro Man- zoni overleed, die in geheel Italië als een nationale held werd vereerd, be sloot de componist het werk te vol eindigen. Een jaar later 22 Mei 1874 werd de Mis in de San Marco van Milaan uitgevoerd en in 1877 werd 't voor de eerste maal buiten Italië gezongen nl. in Keulen. Het is een grote verdienste van de koninklij ke zangvereniging Tot oefening en uitspanning", dat zij dit werk thans in Middelburg brengt. Het behoort tot het mooiste wat op dit terrein werd geschreven. de K. Honderd koeien voor Italië. Nederlandse regering helpt slachtoffers V3n watersnood. De Nederlandse regering heeft honderd eeretë-klasse melkkoeien aangeboden aan de Italiaanse rege ring als bijdrage in het herstel van de veestapel, welke is verloren ge gaan door de verschrikkelijke over stromingen in de Po-vlakte, aldus de Maasbode. Minister Mansholt, die in Rome de conferentie heeft bijgewoond van de wereldvoedselorganisatie F.A.O., bood vlak voor zijn thuisreis dit ge schenk aan de Italiaanse minister van landbouw, Fanfina, aan. 37. In de hall overtuigden de twee mannen zich bij het schijnsel van een zaklantaarn'of zij de goe de enveloppe hadden weggegrist. „Ja, dat is de tekening", zei Dorus Draadnagel heel beslist. „Wat een pak van m'n hart, dat we niet nog eens terug moeten". „Wij niet", zei Antonio Cardanolio met een vals lachje. ,,maar jij wel, want het lijkt mij het beste als jij die sleutel van die brandkast weer in de broekzak van Giebel stopt. Als hij die morgenochtend mist, krijgt hij dadelijk argwaan, terwijl er alle kans is dat hy voorlopig niets merkt als hij de sleutel gewoon in zijn broekzak aantreft". „Dat had je me ook wel wat eerder kunnen zeggen", gromde Dorus Draadnagel, die niet erg véél voor dat nieuwe baantje voelde. „Doe 't nou maar", commandeerde Cardanolio, „want als de diefstal te vroegtijdig uitlekt betaal ik je geen cent uit. Als je dkt maar beseft" Met deze woorden verliet hij het huis. Dorus Draadnagel tandenknersend van woede achterlatend. „Boef!" gromde hij, maar zuchtend sloop hij toch naar de slaapkamer van meneer Giebel. „Ik had me met dit duistere spelletje niet moeten inlaten", mom pelde hij. Blonde Führer verloor zijn aanhang Alfred Loritz, leider van de Beier se wederopbouw partij en bijgenaamd de „blonde Führer" wegens zijn op die van Hitier gelijkende stijl van spreken, is thans als enige vertegen woordiger der party in de West- Duitse Bondsdag overgebleven. De zeven andere leden der partij hebben zich bij de parlementaire meerder heid van bondskanselier Adenauer gevoegd en zich aangesloten bij de Duitse party, de meest rechtse vleu gel van de coalitieregering. Nederlandse uien in Noorse haven vastgehouden. De Noorse regering heeft, uit vrees voor overbrenging van mond- en klauwzeerbesmetting, de invoer van verse groenten verboden. Tengevolge daarvan ligt nu een grote partij Ne derlandse uien in de havenplaats Ber gen opgeslagen, zonder dat iemand nog kan zeggen wat ermee zal ge beuren. Rente van Rijkspostspaar bank wordt 2,4 De P.T.T, deelt ons mede, dat de Rijkspostspaarbank per 1 Januari a.s. de rentevergoeding zal verhogen tot 2,4 procent 's jaars. Tot 1 Januari a.s. is de rentever goeding nog 2,28 procent. Kinderen vonden klomp goud van één kilo Kinderen hebben bij het oude kas teel Taxenbach (50 km, ten Zuiden van Salzburg) een klomp goud ge vonden van bijna een küo. Men acht het mogelijk, dat het goud behoorde tot de schat van het kasteel, die in de zestiende eeuw werd verborgen. Tot nu toe had men aangenomen dat de schat in de Napoleontische oorlo gen gevonden en geroofd was. Duitse politie zoekt dader van bomaanslagen. De jacht op de jongeman, die ge zocht wordt in verband met de aan slagen in West-Duitsland met bom men in postpakketjes, is uitgebreid tot Oost-Duitsland en vele andere lan den. Tot dusver zijn uit geheel Duits land bijna 200 aanwijzingen binnen gekomen, dat men iemand op het spoor is. Donderdag heeft het Frankfortse blad „Abendpost" een door „vier wrekers" getekende dreigbrief gepu bliceerd, die het op 3 December heeft ontvangen. De hoofdredacteur van het blad zou „onder de ogen van de idiote democratische politie sterven", en de regering van Bonn alsmede de Ami's Amerikanen) zouden volgen, aldus deze brief, waaronder de leuze stond ,,leve de Rijksregering van Dönltz-Schirach' x X -X- Vroeger iioise koopvaarders Thans een zielig autooiie Hoe zielig staat voor Vlissin- gens Beurs het autootje te glim men in de iiajaarszon. Hoe ar melijk doet het aan, hoe kil en levenloos, vergeleken bij de trotse koopvaarder met zijn waaiende vlaggen in top en het dmk bedrijf der mensen op de achtergrond. Wij zijn eeuwen te iaat geboren. Wij zouden willen leven in een tiid van Kruisvaar ders en wereldontdekkers en wij leven in de eeuw van de machine. Wij zouden grote da den willen verrichten in een eeuw zonder techniek, maar met veel romantiek. Want wat heeft de techniek ons gebracht? Een hogere levensstandaard in een gemechaniseerde, ontluisterde ivereld. En wat heeft zij ons ontnomen? De romantiek en duizend mogelijkheden en bo venal, althans naar ons gevoel: de vrijheid en de veiligheid. Hoeveel mooier moet het le ven van alledag geweest zijn in de tijd, waarin de Oostinjevaar- ders af- en aanvoeren op de re de van Vlissingen, toen de Beurs nog Beurs was, toen Michiél in de toren klom en verlangend naar de zee tuurde en later Hol lands grootste admiraal werd! Doe het hem na, klim in de Jacobstoren en probeer eens ad miraal te wordenDe kans is groter, dat ge chauffeur wordt op een vrachtauto. Vlissingen was al op zijn re tour toen de gravure gemaakt werd met de trotse koopvaarder erop. Maar het was nog rijk, het kon nog teren op de wel vaart, die een fier voorgeslacht bewerkte, op de kapitalen, die het bijeenbracht. Nu hangt de welvaart af van een collectieve arbeidsovereen komst en de meeste mensen brengen het niet eens meer tot een prullig autootje. De Beurs is een restaurant geworden. Zij is geen petier meer van Vlissin- gens welvaart, maar een be zienswaardigheid. En waar is de bedrijvigheid op het verlaten voorplein?- Romantiseer niet te veel! Een mens van veertig was toen oud en staat nu in de kracht van z(in leven. Het kon gebeuren, dat. een vlóót van trotse koop vaarders uitvoer en dat er één schip terug kwamOp die Beurs werden niet alleen winsten ge maakt, maar ook verliezen ge leden. En er was meer ellende in die goeie ouwe tijd, dan te genwoordig. Een wijsgeer heeft eens gezegd, dat de eeuwen door in een mensenleven de som van lief en leed altijd dezelfde blijft. En omdat een wijsgeer dat gezegd heeft, zal het wel zo zijn. En toch: die achttiende eeuw- se glorie van achttiende eeuws ZeelandWaar is zij geble ven? Hoe zielig staat voor Vlis- singens Beurs het autootje te glimmen in de najaarszon Het wereldgebeuren Conferenties H:t meest belangrijke feit van de afgelopen week was ongetwijfeld het mislukken van de bespre kingen tussen de Grote Vier over de ontwapeningsvoorstellen. Men kan natuurlijk aanvoeren, dat moeilijk iets anders had kunnen worden verwacht, gezien de grote verschillen in opvat ting, welke nu eenmaal bestaan. Maar dat neemt toch niet weg, dat nu ein delijk bereikt was. dat de Grote Vier weer eens aan één tafel gingen zitten om na te gaan of een van de meest dringende problemen van deze tijd tot een oplossing was te brengen, dit op een jammerlijke mislukking is uit gelopen. De opvattingen liepen tè ver uiteen dan dat zij tot overeenstemming te brengen waren en er rest ons wei nig hoop, dat er voorlopig van enige vermindering der bewapening iets zal kunnen komen. Churchill moge dan tijdens het militaire debat in het Engelse Lagerhuis hebben verzekerd, dat de kansen op oorlog geringer zijn dan enige jaren geleden, de bewa peningswedloop zal doorgaan met alle financiële en economische consequen ties vandien. Als tweede belangrijke punt uit de ze week noteerden we het be sluit van de ministers van bui tenlandse zaken van de landen, die be trokken zijn bij de organisatie van het Europese leger, om in Straatsburg bij een te komen. De Nederlander in dit gezelschap, minister Stikker, heeft er in de Tweede Kamer Donderdag op- gewezen, dat men zaken als deze op veel eenvoudiger wijze zal moeten aanpakken, wil men althans een rede lijke kans op succes hebben. Wij gelo ven, dat dit een verstandig woord was. De conferenties in Rome en Straats burg hebben ons immers geleerd, dat op de weg van de Europese samen werking nog heel wat voetangels en klemmen liggen, met name ook op het terrein van de opbouw van het Euro pese leger. Men wil nu in Straatsburg trachten door een samenspreking de ze obstakels uit de weg ruimen. Dat zal niet gemakkelijk zijn, maar het wil ons toch voorkomen, dat de door mi nister Stikker aangewezen weg van vereenvoudiging in de opzet der plan nen een kans voor succes inhoudt. Belangrijk is in dit verband natuur lijk de houding van Londen, ook al zal Engeland bij de komende besprekingen in Straatsburg niet ver tegenwoordigd zijn. Maar er is iets anders en daarop willen wy in dit verband toch nog even de aandacht vestigen. Churchill en Eden gaan, nog vóór zij over enkele weken de Grote Vijver, op uitnodiging van Truman, oversteken, naar Parijs om daar met Pleven en Schuman te spreken. Deze bespreking kan er zeker toe bijdra gen de verhoudingen in Europa op te helderen. Wellicht zal immers bereikt kunnen worden, dat de belangrijkste West-Europese mogendheden straks niet als concurrenten bij de rijke Oom in Amerika zullen behoeven te ver schijnen. Volgens berichten uit Parijs zou dit tenminste de belangrijkste re den voor de komende Frans-Engelse besprekingen zijn. Men wil in elk geval op het punt van de Amerikaanse hulpverlening en ten aanzien van het optreden in het Midden-Oosten één lijn kunnen trek ken en wat dit laatste betreft, geza menlijk trachten de Amerikanen te bewegen op meer directe wijze deel te nemen aan de verdediging van de Westerse belangen in dit gebied. Tot dusver beperkte Washington zich im mers in hoofdzaak tot de rol van ar biter. Maar het belangrijkst zal het con tact in Parijs toch ongetwijfeld zijn voor de verdere ontwikkeling van de Europese samenwerking zelf. waarvan Engeland zich tot dusver, als het op da den aankomt, zoveel mogelijk afzijdig houdt. Wanneer Churchill en Eden alsnog bewogen zouden kunnen wor den tot de een of andere vorm van medewerking aan de uitvoering van de Franse plannen (Pleven en Schu mann) voor Europese samenwerking, zou reeds heel veel gewonnen zijn. Het is dan ook vooral daarom, dat wij de resultaten van de besprekingen der beide leidende Engelse staatslieden met hun Franse collega's met grote belangstelling afwachten. Kisten met munitie in Haifa in beslag genomen. De Israëlische politie heeft Vrij dag aan boord van het Franse schin „Cnampollon" een groot aantal kis ten met munitie ontdekt. De kisten bevatten ongeveer 150.000 patronen van 20 m.m. De kisten met munitie werden uit het schip gehaald omdat men eerst opheldering wilde verkrijgen over de waag, of zij voor een „vijandelijk land" bestemd zyn. Israël is formeel nog steeds in oorlog met de Arabi sche landen. Het schip dat in Haifa lag, is later zonder de munitie naar Alexandrië doorgevaren.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 5