Carambei, een merkwaardig stukje Nederland in Brazilië OOK DUITSE GENERAALS IN DE INTERNATIONALE DEFENSIE Nieuwe hoon in Pan Moen Dion MINISTER VAN MAARSEVEEN TEN GRAVE GEDRAGEN VRIJDAG 23 NOVEMBER 1951 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 HAVENARBEIDERS WERDEN BOEREN Oranjedag met ringsteken (Van een speciale medewerker) Duizend kilometer ten Zuiden van Rlo de Janeiro en tweehonderd kilo meter van de kust, in de prachtige staat Parana, ligt in Brazilië een klein stukje Nederland. Daar staan Nederlandse huisjes, daar lopen mensen met blond haar en blauwe ogen en daar klinkt op de eenzame landweg het dorp se „goeienavond". Dat is Carambei, een nederzetting van hoofdzakelijk Ge reformeerde Nederlanders, en die ligt er al veertig jaar. De emigratie van onze landgenoten naar die streek begon eigenlijk al in 1907. In Rotterdam was toen een havenstaking geweest en verschillende arbeiders waren uitgesloten. Een deel daarvan zocht een heenkomen naar het buitenland en onder hen waren er, die zich in Brazilië vestigden. Daar had een Amerikaanse spoorwegmaatschappij mensen nodig om de spoorlijn van Sao Paulo naar het Zuiden aan te leggen en al deze arbeiders zouden van die maatschappij een stuk grond krijgen. Die grond hebben ze ook ge kregen, maar havenarbeiders zijn nu eenmaal geen boeren, het verging de ze arbeiders rampzalig. Verscheidene vrouwen en kin deren stierven door ziekte en ge brek en vele arbeiders gingen terug naar het vaderland. Alleen de ster ken en vakkundigen bleven over. Die vestigden zich in Carambei, waar ze de beschikking kregen over 10.000 hectaren land, dat moest worden gesplitst in 50 boerderijen met 200 hectaren grond. Zo kwamen er in 1911 Jacob Voorsluys en De Geus met nog enkele anderen te zitten op een kaal, dor gebied, met als beginkapitaal een huis, wat landbouwgereedschappen, wat kunstmest, zes koeien en een tame lijk gunstig pachtcontract. Dag en nacht hebben ze gewerkt om dit ge bied bewoonbaar en rendabel te maken. Ze lieten uit Nederland vee komen, kruisten dit met de Brazi liaanse zebu-koeien en allengs kon worden gedacht aan de leverantie van melk aan de grote steden in de omgeving. Zo kreeg op de duur de Nederlandse kaas zelfs in Sao Paulo, op 500 km afstand, een zekere faam en met veel ups en downs werd het bedrijf in Carambei gestabili seerd. Carambei is nu een redelijk wel varende kolonie. Er zijn thans ca. 50 bedrijven met ongeveer 2000 stuks vee. DOOR EN DOOR NEDERLANDS. Carambei, zoals het er nu bij ligt, is door en door Nederlands. Als men van het kleine stationnetje naar de nederzetting gaat, dan valt direct de properheid op; keurige witte of grijze huizen en stallen, rode daken en frisse weiden, die golvend over de hoogvlakten van Parana liggen, afgewisseld met imposante bossen van eucalyptus en accacia en met snelstromende beken en water vallen. En de bebouwing ligt eigen lijk aan één grote weg. Daar ligt de kleine, maar smaakvolle kerk der Gereformeerde Gemeente. Er zijn veel kinderen op Caram bei, leuke Nederlandse peutei's, die meestal van geboorte Braziliaan zijn maar op school het Portugees nog moeten leren, omdat thuis niets an ders dan Nederlands, of de streek taal van de ouders wordt gesproken. Over de weg rijdt Arie zijn vrachtauto, om de melk op te halen en boodschappen te bezorgen, 's Zondags wordt dezelfde Arie bus chauffeur, nadat hij zijn auto heeft schoongeveegd en van banken heeft voorzien, om de kerkgangers op te halen en weer thuis te brengen. Dat is nodig omdat de kolonie een uitgestrektheid van 15 kilometer heeft. Dan zijn er nog twee winkels, waar sigaretten, toverballen en alle huishoudelijke artikelen kunnen worden gekocht, terwijl er op een boerderij nog een stoffenwinkel is ingericht. Hebben de inwoners gro tere of bijzondere artikelen nodig, of willen ze er eens uit, dan liften ze met dominee Muller of met de melkauto naar de stad Ponta Grossa, die twintig kilometer van de kolonie verwijderd ligt. HARD WERKEN. Carambei is een merkwaardig stukje Nederland. Eerst krijgt de bezoeker in de pronkkamer een „bakkie koffie" met een enorm stuk koek gepresenteerd en dan gaan ze vertellen over de tijd toen ze het heel moeilijk hadden. Er zijn er bij, die 's nachts bij maanlicht hebben doorgewerkt; die de wilde zebu- koeien alleen konden melken als die met de poten vastgebonden op de grond lagen. Alles, zoals het daar ligt, is door hen zelf opgebouwd of geplant. Ze hebben in schuren ge leefd en honger geleden, maar nu is het land van hén. Ze zijn tevreden, de mensen in Carambei, ook al kon het soms beter. De grond is niet rijk (het heet er „Pilatus" wat in het Portugees kaal of dor betekent), maar de grond is dankbaar als er hard en vakkundig op gewerkt wordt. De dominee heeft het met deze Gemeente druk; elke Zondag tv/ee diensten, in de week trouwerijen, begrafenissen en dopen en op zijn tijd de organisatie van hoogtijdagen, onder andere van een Oranjedag. Op die dag is er op Carambei het echt Nederlandse ringsteken en zijn er andere volksspelen. De echtge note van de dominee, een Ameri kaanse die uitstekend Nederlands spreekt, leidt verschillende vereni gingen en bespeelt zelf het kerk orgel. Arie haalt melk op, brengt post rond, rydt de kerkgangers en doet nog zoveel meer karweitjes, waarvoor zijn vrachtauto kan dienen, hjj is „Ma nusje" van CarambeL TWEEDE KAMER Nederland betaalt 1500 millioen voor de inter nationale samenwerking op bewapeningsgebied Donderdagavond heeft minister Staf in de vergadering van de Tweede Kamer enkele aspecten van het defensiebeleid der regering besproken. Hierbij behandelde hy o.a. de internationale samenwerking op liet gebied van leger, vloot en luchtmacht, waarbij hy aandacht vroeg voor het Duitse probleem, voorts kwamen salaris-kwesties aan de orde en schonk hy aan dacht aan de opmerkingen van enkele kamerleden over de Zondagsrust bij de manoeuvres. Na de minister gingen de staatssecretarissen Moorman en Kranenburg op enkele detailkwesties in. len oefenen. Spr. zéide van oordeel te zyn, dat ook gewapende hedryfs- bescherming nodig is, daarover wor den besprekingen gevoerd. Het incident om Fedde Schurer VOLGENDE WEEK EEN UITEENZETTING VAN MINISTER TEUT ÏNGS IN DE TWEEDE KAMER. (Van onze parlementaire redacteur). Bij de aanvang van de Donderdag gehouden vergadering van de Tweede Kamer heeft de heer E. Vermeer van de P.v.d.A. aan de minister van Bin nenlandse'Zaken ad interim, mr, Teu- lings, de volgende mondelinge vragen gesteld: 1. Kan dc minister de toe dracht van zaken mededelen met be trekking tot de incidenten, welke hebben plaats gevonden nabij het ge rechtsgebouw te Leeuwarden na af loop van de rechtszaak tegen de he ren Schurer en De Jong? 2. Is de minister bereid zijn oordeel te geven over het optreden van de po litie bij deze gelegenheid 3. Is de mi nister, indien hij nog niet volledig van de omstandigheden op de hoogte Is en dientengevolge zijn oordeel nog niet gevormd heeft, bereid een uitvoerig onderzoek in te stellen en de resulta ten daarvan ter kennis van de Kamer te brengen Minister Teulings antwoordde, dat de incidenten, waarvan in de vragen sprake is, zich Vrijdag jl. hebben voorgedaan. Maandagmorgen heeft de Commissaris van de Koningin in de provincie Friesland, mr. H. P. Linthorst Homan, zich onmiddellijk met het departement van Binnenland se Zaken in Den Haag in verbinding gesteld. Daarbij is afgesproken, dat hij zo spoedig mogelijk een uitvoerig rapport over deze kwestie zal indie nen. Aangezien dit rapport nog niet ont vangen is, verzocht dc minister bij de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken in de Tweede Kamer het debat daarover kan Woensdag a.s. verwacht worden op de zaak te mogen terugkomen. De heer Vermeer nam daar genoe gen mee. Amerika verhoogt productie van krantenpapier. Amerika gaat de productie van krantenpapier met bijna de helft vergroten. Dit betekent, dat de pro ductie, die thans ongeveer 1.100.000 ton per jaar bedraagt, met 490.000 ton per jaar zal worden verhoogd. De V.S. importeren jaarlijks circa 5 millioen tón krantenpapier uit Canada, Nauwere samenwerking tussen Egypte en Perzië Egypte en Perzië zullen spoedig on derhandelingen beginnen voor het verstevigen der betrekkingen tussen beide landen. Dit is Donderdagavond te Cairo verklaard. Het bestaande Egyptisch-Perzi- sche vriendsehaps- en handelsverdrag zal worden uitgebreid. In de verkla ring wordt niets gezegd 'over de ver dediging van het Midden-Oosten. Ook de K.A.B. is teleurgesteld. De mededeling, dat de K.A.B geen commentaar zou hebben op de beslissing van de regering ten aan zien van het verlenen van vergun ning tot een uitkering ineens, als compensatie voor de overschrijding van de 5 procent consumptiebeper king, zou tot misverstand kunnen leiden, aldus het bestuur. Ook de K.A.B. betreurt in hoge mate, dat de regering met betrekking tot de in uitzicht gestelde compensatie het vergunningsstelsel heeft gekozen. Een vergunning sluit honderddui zenden werknemers uit, dat zijn in het bijzonder hen, die door middel van hun organisatie nog niet over voldoende invloed beschikken. In de internationale samenwerking is op het ogenblik de Europese defen siegemeenschap wel het belangrijk ste. Het opnemen van Duitsland is van grote betekenis, aldus minister Staf. We doen thans mee in de conferen tie hierover, maar alles is nog onbe paald. Spreker kon niet zeggen of er 43 divisies komen, waarvan 5 voor de Benelux. Hij meende, dat men niet moet gaan theoretiseren, men moet 'vooral eerst tot een organisatie ko men. In de overgangsperiode tot 19-54 kunnen onze plannen worden bestu deerd. Spr. geloofde zeker, dat Duitse ge neraals in de defensiegemeenschap zullen worden opgenomen, z.i. zullen Duitsers ook in dé bevelvoering wor den betrokken, als ze gelijkberechtigd meedoen. Concrete plannen, die in Parjjs naar voren zouden gebracht kunnen worden, kon de minister hier niet bespreken. Samenwerking met, Engeland wordt zeer op prijs gesteld. Er is nog niet uitgemaakt, wat ieder land zal betalen, zo zei de de minister, maar wel wat ieder op zich zal ne men. Voor.ons land kwam het hierop neer, dat de lasten r 1500 millioen zouden bedragen, maar in Atlantisch verband wil men nog meer doen. Blijkt dat Nederland al een voldoefide last draagt, dan blijft het daarbij. De grens is 1500 millioen. Als het materiaal niet op tijd aan wezig is, dan zal men de mensen nieti vasthouden, maar liever voorlopig naar huis sturen. ZONDAGSRUST Al het mogelijke moet gedaan wor den om de Zondagsrust te handhaven, aldus minister Staf, maar men moet voor overdrijving waken. Wat het vertrek van Korea-vrijwilligers op Zondag betreft, bedenke men, dat er oorlog in Korea is. Van de opmerkin gen over de manoeuvres zal spr. ge bruik maken. De terugkeer van ver lof op Maandag zou te groot verlies aan tijd opleveren. Op die manier is de parate divisie drie dagen van de week afwezig. Tegen het vloeken wordt opgetreden, vexklaarde de mi nister verder. Wat de nationale reserve betreft, zeide spr., dat het begin is gemaakt. Dc 300 oefenuren vormen een mini mum, doch gehoopt wordt, dat er vrij willigers zullen zijn, die langer wil- Staatssecretaris Moorman, die na de minister sprak, zeide o.a., dat er nadere voorzieningen moeten worden getroffen voor de basis der marine in Nieuw-Guinea. Plannen daartoe zijn in overweging. Tenslotte sprak staatssecretaris Kranenburg, waarnó. na de replieken de beraadslagingen werden gesloten. De eindstemming werd tot vanmid dag aangehouden. De subcommissie voor het bepalen van de wapenstilstandslijn heeft be sloten. dat stafofficieren vandaag zul len beginnen met het bepalen van de huidige frontlijn. De geallieerde de legatie heeft een kleine wijziging op het laatste communistische voorstel ingediend, die onder meer inhoudt, dat de troepen zich eerst uit de buf ferzone zullen terugtrekken, wanneer men het over alle punten van de agen da eens is geworden. De wijze van vaststellen van de bestandslijn, wan neer er niet binnen 30 dagen overeen stemming over de andere punten wordt bereikt, vormt thans nog het enige geschilpunt. De Britse ambas sadeur in de V. S.. Sir Oliver Franks, heeft gisteren met de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Freeman, een onderhoud gehad over de waoenstilstand. De Nbord-Koreaansê minister van Buitenlandse Zaken heeft in een brief aan de Algemene Vergadering van de V. N. de beschuldiging, dat geallieerde krijgsgevangenen in Noord-Korea zou den zijn vermoord, ontkend. Hij ver klaarde voorts, dat een onmiddellijk staken van de vijandelijkheden de eerste stap moet zijn naar de wapen stilstand. Donderdagmiddag is de Amerikaan' se vice-president. Alben Barkley, voor een kort bezoek in Korea aangekomen. Hij werd vergezeld door generaal Ridgway. OVERWELDIGENDE BELANGSTELLING Dr. W. Drees herdacht zijn overleden ambtgenoot Onder overweldigende belangstelling is Donderdag te Utrecht het stof felijk overschot ter ruste gelegd van de minister van Binnenlandse Zaken, mr. J. van Maarseveen. De plechtigheden van de uitvaart geschiedden in de parochiekerk van de overleden minister, de kerk van St. Aloyshis aan de Adriaan van Ostadelaan. Te half elf werd een requiemmis opgedragen door de pastoor der parochie, pater A. W. M. Mulders. Deze uitvaartdienst werd bijgewoond door jhr. mr. J, T. M. Smits van Oyen, kamerheer in bui tengewone dienst van HAL de Koningin, door de leden van het Kabinet, met uitzondering van minister Mansholt, die in Rome vertoeft, en door de leden van het Corps Diplomatique en talloze andere autoriteiten. Vóór de uitvaartmis heeft de vertegenwoordiger van de Koningin zich naar het sterfhuis aan de Koningslaan begeven en daar een krans namens Koningin Juliana aan de voet van de baar gelegd. Na afloop van de plechtigheden in de kerk, trok de begrafenisstoet naar het kerkhof St. Barbara aan de Prin- sesselaan door het Wilhelminapark. Velen sloten zich aan bij de stoet, waarin 200 auto's meereden. Het vaandel van Veritas, waarvan de mi nister ere-lid is geweest, ging voor aan met een speciale vaandelwacht en daarop volgde een student, die op een roodfluwelen kussen de ereteke nen van de overledene droeg. De rouwauto werd gevolgd door een wa gen, opgetast met eert enorme bloe- menschai. Omstreeks half een kwam de stoet Juist in de donkere dagen voor Kerstmis en wy zijn alweer bijna zover heeft men aan fleur"-Igheid behoefte. En juist in deze tijd van het jaar zijn bloemen schaars. En is het daarom geen goed idee Uw hoed, die U zeker wel dragen zult op de vele feestdagen die de maand December rrjk is, met een roos of andere bloem op te luisteren? De hoedenontwerpers die in het Savoy-hotel in Londen hun ontwerpen toon den, vonden van wel en versierden hun creaties met bloemen. Bij een zwart jurkje of mantelpak bent U met zulk een licht fleurig gevalletje op Uw hoofd, feestelijk gekleed voor allle diners, ontvangsten, visites en theaterbezoeken die de maand December brengen mag. Het vorig seizoen werden veren of shawls gebruikt om de afhangende lijn te illustreren Deze blijft gehandhaafd, alleen gebruikt men nu bloemen om een a-sy- metrische omlijsting van het gelaat te vinden. Het nauwsluitende fijnstrooien hoedje op de eerste foto is versierd met rode rozen. De blaadjes zijn groen met glinstertjes bedekt en geven een Kerst-idee. De aangebrachte regen van seringen verandert 'leze, van gedrapeerd satijn vervaardigde tulband in een creatie. De laatste hoed van de serie fs van een ander genre. Het is een uit het gezicht gedragen model van grijsgroen vilt met rijk bloeiende rode rozen. Aan de para sol zijn dezelfde rozen als op de hoed aangebracht. op de begraafplaats aan. De kapel was slechts voor een be perkt aantal genodigden toegankelijk. REDE Dr. DREES Nadat de liturgische handelingen geëindigd waren, trad minister-presi dent dr. Drees naar voren om met een kort woord zijn overleden ambtgenoot te herdenken. Namens de regering vertolkte hij de gevoelens van verslagenheid, die haar vervulden toen zij het overlij densbericht vernamen. Met dank baarheid getuigen wij van het vele, wat hg voor zijn volle heeft gedaan. Hij heeft het land gediend onder bui tengewoon moeilijke omstandigheden. Mr. van Maarseveen is meer dan vijf jaar minister geweest in een periode, waarin Nederland zich moest oprich ten en het tragische conflict met In donesië aan de orde kwam. Steeds was hij scherpzinnig met een welover wogen oordeel. Mr. van Maarseveen heeft een groot aandeel gehad in het herstel van de rechtsorde. Voor zijn gezin was hij een lieve, zorgzame man en vader. Wij zullen hem in dankbaarheid blijven herinneren. Nadat mr. W. J. Visser namens de ambtenaren van Binnenlandse Zaken had gesproken, werd nog het woord gevoerd door de voorzitter van de K.V.P., de heer Andriessen. Het wereldgebeuren Straatsburgnog even ver In Straatsburg wordt het eerste Amerikaans-Europese „parlemen taire debat" gehouden, een primeur derhalve. Volksvertegenwoordigers uit de Verenigde Staten en uit dc landen van de Raad van Europa be spreken daar in het openbaar zaken van algemeen en van specifiek, en merendeels ook van wederzijds. be lang. Veertien Amerikanen en twin tig Europeanen pogen hier hun in zicht in brandende problemen te vel diepen door van eikaars standpunten kennis te nemen. Wat het Ameri kaanse standpunt betreft, dit ls na tuurlijk in eerste aanleg de vraag aan Europa waarom geen statenbond zoals in Amerika En de Europan en kunnen dan hun best doen (dat heb ben ze al gedaan) om uit leggen wat er zoal voor struikelblokken zijn. Wat de eerste „debatten" hebben aangetoónd is vooral, dat „Straats burg" als begrip levend is. maar als practisch bereikbare doelstelling nog net zo ver weg ligt als drie jaar ge leden. Men is het er allemaal over eens. dat Europa zich. zowel uit een oogpunt van politiek en staatkundig zelfbehoud als uit dat van economi sche zelfhandhaving, diende te ver enigen, maar met die erkenning houdt het dan ook op. Van Britse zijde is opnieuw duidelijk verklaard, dat Engeland met het oog op zijn be trekkingen met de gemenebest-sta- ten en zijn met het sterlinggebied verbonden economie niet tot een Europese federatie kan toetreden, al werd daaraan dan ter verzachting toegevoegd, dat de handhaving van het gemenebest nooit in botsing zal komen met het streven naar eenma king van Europa. Maar van afstand doen van een stukje sóuvereiniteit aan een figuur, waarvan men niet eens weet wat ze waard zal zijn, is geen sprake. En de Scandinaviërs denken er niet over zich te binden wanneer Engeland er buiten blijft. Dat allés maakt een Europese fe deratie wel zeer illusoir. Een beperkte federatie zpu boven dien het gevaar in zich sluiten van een zekere verwijdering tussen de continentale groep enerzijds en Enge land en de Scandinavische landen an derzijds en mischien ook Spaak wees daarop tussen de Ver. Staten en de Engels-Scandinavische groep. De federalisten hadden dus reden genoeg om zich gedesillusioneerd te tonen over het feit, dat er nog niet de minste voortgang in de evolutie naar het Straatsburg-begrip was te bespeuren. Overigens dient het ver melding, dat van Britse (liberale) zijde wel neiging bestaat om op een of andere wijze deel te nemen in het Schuman-plan en het Europese leger. Vooral de integratie van de staal- en steenkoolindustrie zit de Britten dwars, omdat hier grote zakelijke be langen mee zijn gemoeid. Maar bij het beheer van die staal- en steen kool-,.pool" zouden de Engelsen dan toch (hoe ze zichzelf ook zouden wil len inschakelen) óók een deel van hun sóuvereiniteit moeten prijsgeven. Ze hebben w-el de stille hoop, dat ze een afzonderlijke overeenkomst met de pool kunnen sluiten, maar het zou natuurlijk te g'ek zijn wanneer ze profiteerden van de éne Europese markt zonder in de onderlinge lasten (die er óók zijn:) te delen. Maar hoe dit zij degenen, die ge loven. dat de politieke co ördinatie blijkbaar slechts kan groeien uit de economische, komen gesterkt uit deze gedachtenwisseling te voorschijn, al was het alleen maar omdat er blijkbaar geen andere weg meer over is. En dat er een poten tiële sterkmaking steekt in de eco nomische integratie, blijkt ook wel duidelijk uit het krachtige Russische verzet tegen het Schuman-plan en soortgelijke ontwerpen. Russische nota over Midden-Oosten aan Syrië Een woordvoerder van het Syri sche ministerie van buitenlandse za ken heeft Donderdag verklaard, dat de Sowjet-Unie Syrië heeft medege deeld hefc instellen van een verenigd opperbevel voor de verdediging van het Midden-Oosten ie zullen beschou- wen als een vijandige daad jegens haar. Dit standpunt van het Kremlin kwam tot uiting in de nota. die in de nacht van Woensdag op Donderdag aan de Syrische gezant ie Moskou is overhandigd. Nederlander te Djakarta gearresteerd Woensdagavond is de Nederlander, mr. H. D. Buurman, te Djakarta in hechtenis genomen. Hij was werkzaam op net ministerie van verbindingen als adviseur bij de afdeling luchtvaart. De redenen van zijn arrestatie zijn niet bekend. De „Koning'' kwam op bezoek Een R. K. onderwijsinstelling te Heverlee in België kreeg Woensdagmiddag een telefoon tje van het ..Kabinet des Ko- nings" te Brussel, waarin werd gezegd dat het Zijne Koninklij ke Hoogheid behaagde op door reis een bezoek te brengen aan dit instituut. Klokslag half drie reden vier prachtige limousi nes tot voor de grote poort en de met spanning verbeide gasr, gekleed in burger, stapte uit De „hoge" gast en zijn achttien volgelingen werden verwel komd door de moeder-overste, waarna zij door het gebouw werden rondgeleid. Ook ver toefde de „koning" een ogenblik in de kapel, waar hij in bid houding door de fotografen werd „geknipt", waarna in de aula 1500 leerlingen hem toe juichten en de Brabanponne werd gezongen. Een der zusters had inmiddels argwaan gekre gen en waarschuwde de moe der-overste, die zich in verbin ding stelde met de politie. Zon der veel voorkomendheid gaf zij de pseudo-koning te kennen, dat de pret uit was. Spoedig zaten de Leuvense studenten, die deze grap in elkaar hadden gezet, op het politiebureau, waaruit zij later op de dag wer den ontslagen. Engeland gaat het staal rantsoeneren Het Britse ministerie voor de be voorrading heeft aangekondigd, dat in Februari in Engeland weer een staalrantsoenering zal worden inge voerd. Het vroegere rantsoenerings stelsel, dat bij het begin van de twee de wereldoorlog werd ingevoerd, ein digde in Mei 1950 behalve voor sta len platen en blik. In Augustus j.L kondigde de La- bourregering aan, dat zij voornemens was weer een toewijzingenstelsel in te voeren, hetgeen het ministerie voor de bevoorrading het beheer zou geven over koolstofstaai voor de defensie en de industrie,

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 5