PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Acheson heeft Westelijk plan voor ontwapening ingediend De Zeeuwse meisjes en het voortgezet onderwijs D£ BILT Kantlijn Engeland houdt de deur voor Egypte open MOSSADEe OP DOORREIS NAAR CAIRO OP SCHIPHOL Australië mengt zich niet in kwestie-Nieuw Guinea Boekhouder beroofd en neergeslagen Korea: uitstel tot Woensdag MINISTER VAN MAARSEVEEN PLOTSELING OVERLEDEN Nieuw Amerikaans emigratieplan VOORSPELT: 194e Jaargang-No. 274 Dagblad uitgave van de tinna Provinciale Zeeuwse Courant. Directie F van de Velde en F. B. den Boer. Adj. W. de Pagter. Hoofdred- G. Balllntijn. PI. verv.: W Leertouwer en H. A. Bosshardt, ABONNEMENTSPRIJS 37 ct. per week, f 4.55 p. kw., fr. p. p. f 4.80 per kw. Losse nummers 10 cent. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Dinsdag 20 N-,v. 1951 ADVERTENTIEPRIJS 20 ct per mm Minimum p advertentie 13.—. Ing. mededelingen driemaal tarlet. Kleine advertenties (max 8 regels) van 1-5 regels tl.- Iedere regel ra eer 20 cent -Brieven d adres Bureau van dit Blad' 25 cent meer. Giro nr 359300 P.Z.C. Middelburg. Bur. Vlissingen Walstr. 58—60. tel 2355 4 lijnen (b.g.g 2861 of 2160) M'burg Londense Kaal 29, i, tel. 2077 en 2924; Goes L. Vorststr 63, tel 2475 (b.g.g 2228). Oostburg Pr Mauritsstr. 12, tel 102: Terneuzcn Brouwerti«tr^2^Zlentoee^JSogerdst^^^ BEMIDDELING DOOR KLEINE STATEN Punten van overeenstemming met de Sowjet-voorstellen In Parjjs is er thans enige activiteit ontstaan rond de ontwapenings voorstellen, die door do Verenigde Naties behandeld moeten worden. Acheson heeft het Westelijke plan formeel bij de politieke commissie van de Algemene Vergadering ingediend en drong er daarbij op aan om de voorstellen „practisch en verstandig te behandelen en geen propagandisti sche leuzen te gebruiken". Inmiddels is bekend geworden; dat een groep kleinere staten de mogelijkheid bestudeert om het Russische en het Wes telijke ontwapeningsplan te combineren, teneinde een bruikbaar compromis te vinden. Tot dusver zouden India, Israël en Canada hierbjj betrokken zijn. By het indienen van de voorstel len zeide Acheson, dat naar zijn me ning een verdrag over de verminde ring van bewapening niet van kracht kon worden, zolang de strijd in Korea voortduurde. Hij hoopte echter, dat deze oorlog geëindigd zou zijn, voor dat de problemen ten aanzien van de ontwapening waren opgelost. Overi gens zou het uitwerken van een der gelijk systeem reeds op zichzelf de in ternationale spanning doen vermin deren, aldus Acheson. Hij stelde voor, een commissie in te stellen, die zich bezig zou moeten houden met dc volgende vier hoofd punten: Minister J. H. van Maarseveen is in de nacht van Zondag op Maandag plotseling in Utrecht, waar hij woonde, overleden. Hij was een der R.K. politici, die de laatste jaren een grote invloed hebben ge had op het regeringsbeleid en wiens rol met name in de botsing met In donesië van betekenis is geweest. Dit laatste heeft op zijn loopbaan het stempel der tragiek gedrukt. Opbouwers plegen geëerd te wor den. Zij, onder wier bewind de af braak geschiedt, staan bloot aan scherpe critiek en altijd blrjft er de twijfel, of als zij andere wegen had den bewandeld, andere middelen hadden toegepast, het resultaat niet anders zou zijn uitgevallen. Minister van Maarseveen was minister van overzeese gebiedsdelen in de periode, waarin Nederland eensklaps meer bood, dan het ge noodzaakt was om te geven. Kort voor de Ronde Tafel Conferentie wat dat. Het geschiedde in de hoop, dat op deze wijze althans de Unie een hechte levensbasis zou krijgen. Het offer is vergeefs geweest. Ne derland en Indonesië moeten er de tol voor betalen. Was het beleid der Nederlandse regering juist? De historie, met de tijdgenoot, zal op deze vraag het antwoord kunnen geven. Bij het plotseling verscheiden van mr. J. H. van Maarseveen zien wij hem als een bekwaam politicus, die zonder twijfel datgene heeft nage streefd, wat hij op de kritieke mo menten als het beste beschouwde, waarbij men zich terdege rekenschap moet geven van het feit, dat het Nederlandse parlement zich met zijn beleid in grote meerderheid verenig de. In de Friese Lusthof heeft een storm gewoed, een storm, die ook kalme mensen in Friesland hun even wicht, hun bezonken oordeel doet verliezen. De rustige Leeuwarder Courant brengt onder de titel „Getergd Volk", een hoofdartikel, dat als volgt aanvangt: „Zullen de heren rechtsprekers, zullen de Hollanders die hier in Friesland de lakens menen te kun nen uitdelen, dan nooit begrijpen wat hier gaande is? Zijn zy dan al len met blindheid geslagen en zien zy zelf niet dat dit uiterlijk zo goed moedige maar in wezen goddank nog trotse en vrije volk zich niet tot het uiterste laat tergen? Weten zii zo weinig van volkseer, gevoel van eigenwaarde, nationaal zelfbesef en mannelijke trouw, dat zij hooghar tig de lont in het kruitvat gooien en dan nog opschrikken als er een uitbarsting volgt? Er is thans van belediging sprake in Friesland. En inderdaad, 'niet maar een persoon, een zekere in stantie of een groep mensen wordt hier beledigd, maar een geheel volk. En het gebeurt niet eenmaal, maar dag aan dag en systematisch. Dit volk, dat zijn boerse taal reeds sprak voordat er van Hollanders en Hol lands sprake was, wordt door tal van hoge heren, die hier van buiten af als in koloniale wingewesten neergestre ken zijn, „officieel" niet verstaan als het spreekt zoals de Schepper van alle dingen het liet spreken. Het moet straf-exerceren als het op zijn eenvoudig natuurrecht staat. Het mag de eed niet in zijn eigen taal afleggen. Het moet in school en kerk en rechtszaal vernederingen on dergaan. Het moet leren buigen als lakeien en het moet de hand kussen waardoor het geslagen wordt. Het Friese volk mag alles zijn wat het wil, het zal voor zijn loyaliteit en moraliteit loftuitingen zonder einde ontvangen, als het maar niet Fries en vrij is." Het artikel besluit aldus: „Het Friese volk laat veel dingen heel lang over zich heengaan. Het kan drie jaar onder de Duitsers buk- ktö en dan plotseling tonen dat het vuur heftiger brandt dan waar ook 1. Een internationale wapentelling; 2. Het verminderen van het aantal wapens en de omvang van de bewa pening van de verschillende landen tot een vast te stellen peil; 3. Het verbod van de atoombom; 4. Het scheppen van waarborgen teneinde zeker te zijn, dat alle landen zich aan hun afspraken houden. Verificatie was naar het ooi-deel van Acheson belangrijker dan het verstrekken van inlichtingen over de bewapening door de betrokken lan den. Acheson verklaai-de, dat het nood zakelijk was, hierbij te beginnen met de gebieden, die „minder geheim wa ren". Daarna zou men kunnen over gaan tot atoom- en andere geheime wapens. OVEREENKOMSTEN Verscheidene diplomaten uit de kleine landen hebben er op gewezen, dat de standpunten van de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie in vergelij king met Vroeger aanzienlijk gevvy- zigd zijn en thans op de volgende pun ten overeenkomen: 1. Het verbod van atoomwapens; 2. Het instellen van een doeltreffen de internationale controle op de pro ductie van deze wapens; 3. Een alge hele telling van wapens en strijd krachten; 4. Het opstellen van een verdrag of conventie ten aanzien van bewapening en atoomwapens; 5. Het by eenroepen door de Verenigde Na ties van een wereldconferentie voor ontwapening. Rede van Eden in Lagerhuis De Britse minister van buitenland se zaken, Anthony Eden, heeft Maan dag in het Lagerhuis het eerste debat over de buitenlandse politiek sedert het aan de macht komen van de Con servatieve regering geopend. Eden herhaalde zijn plan voor een viermogendheden of een meer landen omvattende conferentie, maar hij ge loofde niet dat de internationale span- nig door één of andere plotselinge en spectaculaire stap verminderd zou kunnen worden. Morrison, die na Eden het woord voerde, sprak over het gevaar van een bewapeningswedloop. „Wij moeten paraat zijn om op het juiste ogenblik te stoppen", aldus Morrison. Over Egypte zei hij, dat Engeland altijd bereid is besprekingen met dit land te voeren. Indien Egypte echter enige kans op succes wil hebben, moet de terroristische activiteit in de Suez- Kanaalzóne worden gestaakt, aldus Eden. VICE-PREMIER VOERDE HET WOORD Besprekingen in Amerika waren een volledig succes „Het is myn stellige verwachting dat mijn land ccn lening zal krijgen van de Verenigde Staten". Dit verklaarde vice-premier Fatam i van Iran Maandagmiddag, toen hij tezamen met zijn eerste minister, Mossadeq, op doorreis van de Verenigde Staten naar Cairo op Schiphol aankwam. Mossadeq en zijn gezelschap maakten de ovértocht in de DC 6 „Koningin Juliana", die voor deze reis was gecharterd. „Iran heeft", zo verklaarde vice-premier Fatami, die als zegsman voor Mossadeq optrad, „een lening gevraagd van tien millioen dollar per maand gedurende de tyd van een jaar. Deze lening zal terug betaald kunnen worden uit de opbrengsten van olieverkoop. Een definitieve toezegging hiervoor heeft Mossadeq in de Verenigde Staten echter nog niet gekregen. Fatami verklaarde, dat het verblijf van Mossadeq en de zijnen in de Ver enigde Staten een volledig succes is geweest. Tastbare bewijzen hiervoor kon hij niet geven, doch hij legde er in dit verband de nadruk op, dat de Perzische delegatie nu eenmaal niet naar de V.S. was gegaan om de olie kwestie te bespreken, doch om het standpunt van zijn regering uiteen te zetten. Hij meende, dat zijn regering in brede kring begrip voor dit stand punt heeft gevonden. KWESTIE DER SCHADELOOSSTELLING De Iraanse ambassadeur in Wash ington, de heer Entezan, die met pre mier Mossadeq meereist, legde ten slotte nog een belangrijke verklaring af. Hij vertelde, dat een van de pun ten, die Mossadeq met president Tru man heeft besproken, de schadeloos stelling van de Anglo-Iranian Oil Company is. Het Iraanse voorstel is. dat eerst het bedrag van de schade loosstelling zal worden vastgesteld. Daarna is de Iraanse regering bereid Engeland zo lang olie te leveren zon der een enkele vergoeding daarvoor te verlangen, tot dit bedrag in zijn geheel is voldaan. in Nederland. Het is bijna aan de belediging van zijn eigen eer gewend. Byna, tot er een druppel komt die de emmer doet overlopen. Plotse ling weet het: in Fedde Schurer en Tsjebbe de Jong sprak het geprangd gemoed des volks. Waar ter wereld worden de woorden op een goud schaaltje gewogen wanneer een ke rel voor zijn bedreigd volk in de bres springt? Hoe zou een ieder niet fel en hartstochtelijk reageren als de teerste kern van zijn nationaal ge voel ruw bezeei'd wordt? De maatregelen zyn genomen en Friesland lieeft zijn rel gehad. Maar er heeft zich gisteren meer dan een rel afgespeeld daar in en voor het Paleis van Justitie in Leeuwarden. Er is recht gesproken, maar het Friese volk zal het als onrecht aan vaarden zolang de kwestie waar het wezenlijk om gaat stelselmatig wordt verzwegen. Er zijn daar in dat hoge gebouw vaker veroordelingen uitge sproken die tientallen jaren later nog als rechtsaantasting gevoeld wor den en, wanneer zy ter sprake ko men, de diepste snaren in het Frie se gemoed doen trillen. Het recht kan hoog zetelen, maar het wankelt op de straten als het het contact met het levende en strijdende volk verliest en zich in byzantijns formalisme verhult." Men moet wel de neiging in zich voelen om de Friezen te vragen hun gezond verstand te gebrui ken als men een artikel als het bo venstaande leest. Wil Friesland Nederland tweetalig maken? Gaat daar de leuze opgeld doen „Friesland voor de Friezen" Wordt hier niet door een muis een olifant gebaard? Er wordt in ieder geval schromelijk overdreven. En daarmede bewijzen de Friese „nationalisten" zichzelf een slechte dienst. Zij maken, dat men hun actie niet meer ernstig kan nemen. De vernieuw ing van de sluizen te Vlissingen is een zeer omvangrijk werk, dat men in 1933 gereed hoopt te hebben. In de bouwput ziet men nog de resten van de oude sluis, die eerst opgeruimd moeten worden voor aan het bouwen van de nieuwe sluis begonnen kan worden. Casey spreekt bericht in New York Times tegen De Australische minister van bui tenlandse zaken, Richard Casey, heeft bij zijn vertrek uit ons land verklaard, dat de publicatie in de New York Times als zou Australië beslist gekant zijn tegen conces sies ten aanzien van de Indonesische eis in zake Westelijk Nieuw Guinea, absoluut onjuist is. „Men heeft nog nooit een zo slechte uitleg aan m|jn woorden gegeven", zei hij. Casey herhaalde, dat het stand punt van Australië ten opzichte van Westelijk Nieuw Guinea ongewijzigd is gebleven. De Nederlandse minis ters Drees. Stikker en Peters hebben hem niet gevraagd naar een nadere uiteenzetting van het Australische standpunt. ,,Het probleem is een probleem tussen Nederland en Indo nesië. waarbij Australië zeer ls ge ïnteresseerd, maar waarin Australië zich niet wil mengen", aldus Casey. Weizmann blijft president van Israël Dr. Chaim Weizmann is Maandag door het parlement herkozen als pre sident van Israël. Op de uiterst rechtse vrijheidsbe weging en de communisten na stem den alle politieke partijen voor Welz- manns herbenoeming. Daders gearresteerd Naar eerst thans bekend wordt, ls Vrijdagavond j.l. een boekhouder a een kolenhandel te Apeldoorn neergeslagen en beroofd van zijn por tefeuille, inhoudende 2000. De overval geschiedde toen de boekhouder het kantoor van de ko lenhandel verliet om zich naar huis te begeven. De daders sloten de boek houder op in een kamertje en open den vervolgens met de sleutels, die zij de boekhouder ook afhandig had den gemaakt, de safe, waar zij nog 700 uit weg haalden. De boekhou der slaagde er later in door het in trappen van een paneel, het kamer tje te verlaten en de politie te waar schuwen. De man, die een gebroken kaak had door de slag die hem was toegebracht, is in een ziekenhuis op genomen. Maandag heeft de recherche te Amsterdam de daders van deze over val het waren er drie in de hoofdstad gearresteerd. De wapenstilstandsonderhandelin- gen in Korea zijn op verzoek der com munisten tot Woensdag onderbroken, daar zy tijd willen hebben voor het bestuderen van het hun door de on derhandelaars der verbonden troepen voorgelegde plan tot beëindiging van de vijandelijkheden vóór Kerstmis. Radio-Peking heeft een verklaring van de Chinese minister van buiten landse zaken, Tsjoe en Lai, uitgezon den, waarin het heet, dat de wapen stilstandsbesprekingen tot een succes vol einde gebracht kunnen worden als de „Verenigde Naties hun schaamtelo ze taktiek van vertraging der bespre king opgeven". Nederlandse politieke leven verliest een bekwame figuur De minister vnn Binnenlandse Zaken, mr. J. IL van Maarseveen, is in de nacht van Zondag op Maandag in z|jn woning te Utrecht aan een hartver lamming overleden. De minister bereikte de leeftijd van 57 jaar. De minister-president, dr. W. Drees, heeft Maandag namens de regering een bezoek van rouwbeklag gebracht aan de weduwe van de plotseling overleden minister. Met het verscheiden van minister Van Maarseveen verliest het Neder landse politieke leven een bekwame figuur, die bij vriend en tegenstander veel van zich deed spreken. Nadat hij als lid van de ministerraad reeds mede-verantwoordelijkheid had ge dragen voor het beleid in de Indone sische kwestie, werd h|j na het uit treden van minister Sassen geroepen tot de moeilijke taak, de onderhande lingen met Indonesië tot een einde te brengen. Op de departementen was hij een zeer gezien minister, altijd goed ge humeurd, steeds bereid tot nauw overleg met zijn ambtenaren. Toch deed mr. Van Maarseveen heel veel zelf. Hij bezat de gave, ook ingewik kelde zaken uiterst vlug te kunnen beoordelen en direct tot de kern daar van door te dringen. Hij vroeg niet eerst adviezen, maar vormde zichzelf eerst een ooi-deel om daarna advies te vragen. Deze adviezen legde hij echter niet naast zich neer. Een van zijn grote verdiensten was, dat hij, waar nodig, het juiste midden wist te kiezen voor 't geval de gevraag de adviezen afweken van zijn eigen oordeel. In het parlement trad mr. Van Maarseveen met groot gemak op. Hij formuleerde zowel schriftelijk als mondeling voorbeeldig. Dit maakte, gecombineerd met zijn slagvaardig heid, dat hij meestal op onverwachte vragen onmiddellijk een antwoord ZIJ KOMEN NIET AAN BOD! Laagste percentage van Nederland De minister van onderwijs heeft kort geleden Zeeland bezocht en hij heeft dus gelegenheid gehad de onderwijsproblemen regionaal te bekijken. Dat die problemen voor Zeeland niet gunstig liggen, tonen ons de onder- wys-c|jfers, welke zojuist gepubliceerd werden door het Centraal Bureau voor de Statistiek en die betrekking hebben op het schooljaar 19481949. Zoals men weet zijn er op dc onderwijsbegroting 1952 gelden uitgetrokken voor de stichting van een lagere technische school (ambachtsschool) te Sint Maartensdijk. Dat was wel hard nodig, want van alle jongemannen op Tholen tussen 12 en 20 jaar ontving slechts 2,8% lager dagnyverheids- onderwys b|j een provinciaal percentage van 8,7 voor Zeieand en een lan delijk percentage van 7,8. Het eiland Tholen stond daarmee in Zeeland onderaan wat nijverheidsonderwijs betreft. Het hoogst stond het gebied op Wal cheren, dat Middelburg, Oost- en W.- Souburg, Koudekerke en Vlissingen omvatte, daarna kwam Schouwen en Duiveland, en dan het gebied Terneu- zenAxelZaamslag (allen boven de 10 pet.) Deze cijfers hebben, zoals gezegd, betrekking op het jaar 1949. In dat jaar verlieten 2190 jongens en 2148 meisjes in Zeeland de lagere school of het v.g.l.o. voorgoed. Van deze kinderen kreeg 25 pet. der jongens en 48 pet. der meisjes geen verder onderwijs. EEN LELIJKE TOP. Met dit percentage van 48 staat Zee land aan de top van heel Nederland èn het is waarlijk geen top om trots op te zijn. Het best kwam Drenthe uit de bus, waar slechts 20 pet- van de meisjes geen verder onderwijs ont vangt!! Wat kregen nu de kinderen in Zee land voor verder onderwijs? Van de jongens ging 18 pet. naar het u.Lo (meisjes 17 pet.), 10 pet. naar het voor bereidend hoger en middelbaar onder wijs (meisjes 7 pet.) en 27 pet. naar het nijverheidsonderwijs (meisjes 26 pet.). Dat alles betrof het dag-onder wijs. Daarnaast was er nog een groep met avond-onderwijs en deze groep omvatte 20 pet. van de jongens (han delsavondschool 1 pet, avondnijver heidsschool 15 pet. en land- en tuin bouwschool 8 pet.). Van de meisjes bezocht ook 1 pet. i de handelsavondschool, voorts 8 pet. de nijverheidsavondschool en 4 pet. een school, die onder de rubriek land en tuinbouw viel. Om nog even het gemiddelde cijfer voor de gehele Zeeuwse jeugd te noe men (dus jongens en meisjes te za- men): 37 pet. der kinderen, die het L o. of v.g.l.o. verlieten kreeg geen verder onderwijs (in Noord Holland 18 pet.) en 13 pet. kreeg uitsluitend a vondonderwij s. REGIONALE VERSCHILLEN. Van de 2684 u.l.o.-leerlingen in Zee land kwam ongeveer een vijfde deel van Zuid-Beveland bewesten het Zuid- Bevelands Kanaal en dit gebied lever de ook het grootste kwantum van de kweekschoolleerlingen (47 van de 167 in Zeeland); overigens was wat de kweekschoolopleiding betreft het ge tal van 21 leerlingen uit W-Zeeuwsch- Vlaanderen wel opmerkelijk en St Philipsland noteerde een 0. Van de 1944 leerlingen bij het mid delbaar en voorbereidend hoger on derwijs, herbergde Zeeuwsch-Vlaan deren er niet minder dan 658. Het staat daarmee aan de top wat Zeeland be treft en slaat ook een opmerkelijk goed figuur voor het gehele land. De 291 leerlingen van handelsavondscho len waren uiteraard geconcentreerd op Walcheren en Zuid-Beveland. Er wa ren in Zeeland 1321 jongens bij bet dag-nijverheidsonderwijs, 977 bij het avond-nijverheidsonderwijs en 490 bij ander nijverheidsonderwijs. Overdag of des avonds ontvingen 1640 meisjes nijverheidsonderwijs. Lager land- en tuinbouwonderwijs ontvingen 555 leer lingen, waarbij het hoge cijfer voor Schouwen en Duiveland (106) opvalt Middelbaar land- en tuinbouwonder wijs ontvingen 293 leerlingen met 135 in Zeeuwsch-Vlaanderen als een voor beeld voor de rest van Zeeland. MINISTER MR. J. IL VAN MAARSEVEEN f wist te geven. Daarbij kende hij de zaken, welke hij verdedigde, terdege. Het is de regering op dit ogenblik nog niet mogelijk nadere mededelin gen te doen over het tijdelijk beheer van het departement van Binnenland se Zaken. Het bestaande Koninklijk Besluit voor de vervanging van mi nisters by afwezigheid of verhinde ring is uiteraard niet uitgevaardigd met het oog op de omstandigheid als zich die thans voordoet. De minister raad zal zich nog beraden over het intenmaat, teneinde aan H.M. de Ko ningin een voordracht te kunnen doen. In overleg met de voorzitter van de Tweede Kamer is besloten de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken, welke reeds op de agenda voor deze week stond, tot nader order uit te stellen. De begrafenis van het stoffelijk overschot van de plotseling overle den minister zal vermoedelijk plaats hebben Donderdag a.s. half 11 op het R.K. kerkhof te Utrecht. (Voor levensloop van de minister verwijzen wij naar pag. 3). Nog 10 a 15 000 Nederlanders De Amerikaanse regering zal de vol gende week op de conferentie over emigratie te Brussel een plan indienen voor het binnen één jaar doen emi greren van 115.000 a 120.000 Euro peanen, van wie 10.000 a 15.000 Neder landers. naar Canada, de V. S.. Austra lië, Nieuw-Zeeland. Venezuela, Bra zilië en andere landen buiten het reeds vastgestelde emigratietal, aldus maakt het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken bekend. De V. S. zullen tien millioen dollar bijdragen aan dit emigratieplan, waar van de kosten op dertig millioen dol lar worden geschat. VRIJ ZACHT. Geldig tot Dinsdagavond. Wisselend bewolkt met enkele ver spreid optredende buien en ook flin ke opklaringen. Overwegend matige Zuid-Westelijke wind. Vrij zacht.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 1