Grandioos spel van José Ferrer als
Cyrano de Bergerac
Waar eerst bos was, rijst nu een
woud van stalen masten omhoog
HALF MILLIARD MARK VOOR
ONTGINNING VAN EEMSLAND
00K DE SCHAKERS KUNNEN
MINIATUREN SCHEPPEN
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1951
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
Amerikaanse verfilming van
Rostands beroemde toneelspel
Wereldberoemd is de figuur geworden van Cyrano dc Bergerac,
dank zij het toneelstuk dat Edmond Rostand wijdde aan deze legenda
rische zeventiende eeuwse soldaat, poëet, toneelschrijver, novellist,
wijsgeer, balladendichter, idealist en weergaloos degenvechter. Dit to
neelstuk, dat In de 55 jaar van zijn bestaan over heel de wereld reeds
tienduizenden opvoeringen beleefde in Nederland enkele tientallen
jaren geleden bij de Kon. Ver. „Het Nederlandsch Toneel" met de be
faamde Hubert La Roche en later ook door Jan Musch werd vorig
jaar in Amerika verfilmd. Het is een bijna twéé uur lange rolprent ge
worden, waarin José Ferrer op. meesterlijke wijze de hoofdrol speelt
van de onvervaarde Gascogner, de romantische held en tragische min
naar, die zijn liefde niet durft uiten uit vrees zich nog belachelijker te
maken dan zijn onwezenlijk grote neus hem a! doet voorkomen.
Men hoort wel beweren, dat in
een Amerikaanse bewerking de
„Cyrano", die immers door en door
Frans is, nooit iets van de fonkeling
en het leven kan hebben, dat het
stuk in de originele taal heeft. Wie
echter een dergelijke bewering
ook al heeft ze misschien enige
grond als een axioma wil laten
gelden, waardoor een Amerikaanse
verfilming bij Voorbaat al veroor
deeld wordt, moet bedenken dat het
Nederlandse toneel toch ook een
Shakespeare, een Tsjechov, een
O'Neill of een Anouilh speelt, niet
in het oud-Engels, Russisch, Ame
rikaans of Frans maar in het Ne
derlands! (Waar we zo bitter wei
nig goede oorspronkelijk Neder
landse stukken hebben, zou het
zelfs de dood voor ons toneel be
tekenen, wanneer we het recht van
een vertaling categorisch zouden
ontkennen.) We aanvaarden dank
baar, dat ons toneel belangrijk bui
tenlands werk brengt en per con
sequentie moeten we dus ook het
recht erkennen voor een Ameri
kaanse productie van een Franse
„Cyrano" en mogen we niet bij
voorbaat aan de prestatie van Ame
rikanen, die in hun eigen taal een
Frans werk spelen, artistieke kwa
liteiten ontzeggen.
KNAPPE HOOFDROL.
José Ferrer speelde de rol van
Cyrano eerst lange tijd op het
Broadway-toneel en in de ver
filming welke hem in 1950 een
Academy Award opleverde voor de
beste acteursprestatie van dat jaar
is zijn Cyrano in ieder geval su
bliem: groteske kluchtfiguur, On
verschrokken najager van romanti
sche idealen, stoutmoedig, poëtisch
en tegelijk tragisch onder de ironie
van het lot, dat hem bij al zijn su
perieure kwaliteiten van romanti
sche held belachelijk maakte door
hem te begiftigen met die buiten
sporig grote neus. Bovendien gaf
José Ferrer aan die figuur in zijn
dictie zowel als in zijn acteren een
intense, meeslepende zwier mee,
welke zijn Cyrano ook al spreekt
hij dan Engels in een volkomen
Franse sfeer plaatst.
Hoe knap dit spel is blijkt wel
het sterkst wanneer men, na de
Amerikaanse verfilming gezien te
hebben ook kennis neemt van de
zelfde rolprent ih haar Franse ver
sie: onder leiding van de zoon en de
echtgenote van Edmond Rostand
werd ze in het Frans nagesynchro
niseerd met medewerking van ac
teurs van dé Comédie Frangaise.
Men ziet dan de Amerikaan Ferrer
de Cyrano spelen, terwijl in nauw
keurige aansluiting aan Ferrèr's
mondbewegingen iemand Cyrano's
verzen in het Frans spreekt, en de
illusie die dan opgeroepen wordt is
zo sterk, dat men zou geloven een
door en door Frans acteur van de
eerste rang op het doek te zien:
Ferrer's Cyrano is in elke vezel
Rostand's Cyrano.
Als film overigens is dèzé „Cy
rano" allerminst opmerkelijk. Bij
een werk echter als Rostand's „Cy
rano de Bergerac" komt alles aan
op de tekst, de meeslepende kunstu
ge verzen, de klankrijkdom van de
taal, die Rostand met een grenzen
loze virtuositeit hanteerde: parelen
de, fonkelende woordkunst, die
wat met emoties speelt zonder veel
echtheid, louter en alleen om het
pure genot van het woordenspel.
Dit woordenspel beheerst ook de
„Cyrano"-verfilming, maar al die
rhetoriek remt nu eenmaal de ver
telkracht van het filmbeeld, dat
daarbij eerder de functie krijgt van
een illustratie bij de weelderige
vloed van mono- en dialogen.
Dit tekort van de film wordt be
paald ernstig in de scènes, waarin
ook nog een valse sentimentaliteit
de boventoon gaat voeren, zoals b.v.
in de kitseh-achtig geënsceneerde
sterfscène met het zoetelijke beeld
van de zacht-zingende nonnetjes
op de achtergrond.
De geleverde filmprestatie steekt
De Westduitse regering heeft vise-
kanselier Bllicher op zijn verzoek ont
heven van zijn- taak als leider der West
duitse delegatie in het internationale ge
zagsorgaan voor het Ruhrgebied.
De erepromotie van Prins Bevnhard
aan de Technische Hogeschool te Delft
zal hedenavond in het televisie-program
ma van de A.V.R.Q. worden uitgezonden
Binnenkort zullen de staatsmijnen
een begin maken Wt een grote wer
vingsactie voor ondergrondse mijmver
kers ia Limburg
evenmin trouwens als het spel
der overige acteurs (yooral het ac
teren van de jonge Mala Powers
als Cyrano's onbereikbare geliefde
larmoyant van onbenulligheid)
over het algemeen bepaald niet
boven de middelmaat uit, ook al is
de sfeerbehandeling soms heel
knap. Afgezien daarvan zijn er ech
ter tal van kostelijke taferelen te
genieten in deze film. Zo b.v. 't du
el, waarbij Cyrano al aanvallend en
parerend nog eén ballade dicht om
bij het laatste rijmwoord zijn tegen
stander te treffen. En de scène,
waarin Cyrano onder het balcon
van de vrouw die hij bemint haar in
vurige, virtuoze rhetoriek van lief
de spreekt, maar het daarbij moet
doen voorkomen, dat niet hij doch
zijn weinig in woordkunst bedreven
strijdmakker, naar wie haar liefde
uitgaat, het woord voert, is een
hoogtepunt van deze rolprent: zo
wel door de hier heel gelukkige re
gie als door het acteren van José
Ferrer. Om hem trouwens is deze
rolprent zeker het zien waard.
Want aan zijn grandioze spel valt
zoveel te genieten, dat de vele,
soms heel teleurstellende, tekorten
van de film te verdragen blijken.
En dat wil hier heel wat zeggen..!
LONG-SHOT.
Een der scènes uit de Amerikaanse verfilming van Edmond Rostand's
„Cyrano de Bergerac" met José Ferrer (staand) in de titelrol.
Duitsers bevreesd voor Nederlandse eisen.
(Van onze correspondent).
Vlak naast de Nederlandse grens in de trechter, die door de Vechte
en de Eems gevormd wordt, ligt een bijna 400-000 hectaren groot gebied,
dat vrijwel uitsluitend uit moeras bestaat. Het is het Eemsland, een der
meest verwaarloosde gebieden van gans Duitsland, waaraan de moderne
ontwikkeling onopgemerkt voorbij gegaan schijnt te zjjn. Door de Bour-
tanger veengronden loopt geen enkel spoor. De wegen, voor zover aan
wezig, zijn onbegaanbaar. Er ontbreken kanalen. Er is geen gas, geen
electricitêit; zelfs de spoorweg, die van Rheine langs de Oostelijke oever
van de Eems naar Emden loopt, heeft voor de ontsluiting van genoemd
gebied geen enkele betekenis. Het enige verbindingsspoor van Lathen
naar het aansluitende Oldenburg en Nedersaltsen is namelijk b(j bet
plaatsje Werlte onderbroken, zodat de bewoners van het Eemsland de
omweg over Rheine of Emden moeten kiezen om in Nedersaksen te
komen.
De bijna 300.000 inwoners van het
Eemsland bestonden voor Duitsland
niet, tot er in 1949 in Nedersaksen.
geruchten de ronde deden, dat Ne-
lerland bij een mogelijke vredescon
ferentie met Duitsland wel eens aan
spraken op dit gebied zou kunnen
doen gelden. In Osnabrück trok men
bedenkelijke gezichten. Want op wel
ke gronden zou men zich tegen der
gelijke eisen kunnen verzetten? Men
had voor dit gebied immers nooit
iets gedaan en het volslagen ver
waarloosd. Om op alle gebeurlijk
heden voorbereid te zijn, werd on
middellijk een commissie in het le
ven geroepen, die een grootscheeps
ontginningsplan voor het Eemsland
moest uitwerken. Met deze werk
zaamheden kwam zij in Mei van het
vorig j'aar gereed.
In de preambule van het tienjaren
plan, dat de commissie aan het
staatsministerium van Nedersaksen
voorlegde, staat letterlijk te iezen:
„Holland heeft in een memorandum
een groot gedeelte van het Eemsland
voor zich opgeëist met de motivering,
dat de Duitsers blijkbaar niet in staat
zijn het te ontsluiten. Door het ver
lies van Indonesië verarmd en door
zijn bevolkingsoverschot gedreven,
zal Holland de eisen van dit memo
randum bij de vredesonderhandelin
gen zeker herhalen. Alhoewel deze
aanspraken niet nieer dan morele be
tekenis bezitten, bestaat toch het
grote gevaar, dat dit oer-Duitse door
zijn olievoorraden bijzonder waarde
volle gebied verloren kan gaan". Dit
bewijst, met welke politieke oogmer
ken de overhaaste ontsluiting van het
eeuwenlang verwaarloosde Eemsland
ter hand Wórdt genomen.
Het tienjarenplan, dat voorziet in
de ontginning van ruim 100.000 hec
taren moeras- eh veeniand, zal in to
taal een half milliard mark kosten.
Dit kapitaal worclt gedeeltelijk bij-
eéngebracht door het land Nedersak
sen, gedeeltelijk door de West-Duitse
Bondsregering en verder nog door
enkele grote bedrijven in het Roer
gebied, die in de oliêindustrie en de
verveenderij van het Eemsland zijn
geïnteresseerd. De werken zelf wor
den uitgevoerd door de Eemsland-
maatschappij, die voor het tienjaren
plan verantwoordelijk is. By de ont
ginning en bewoonbaarmaking van
het Eemsland moet men practisch
van de allereerste levensbehoefte uit
gaan. Er is geen drinkwater. Bijge
volg moeten zeven watertorens ge
bouwd worden, die tezamen bijna 7 Vb
millioen mark kosten. Er zijn geen
afwateringskanalen. Daarom moeten
er onmiddellijk elf gegraven worden,
wat de Eemslandmaatschappö weer
vier millioen mark licht** maakt.
Dan moeten duizenden tonnen zand
in dit moerasgebied getransporteerd
worden. Vóór men echter hieraan toe
is, moeten wegen wórden aangelegd,
Waarover auto's kunnen röden en de
reuzenploegen kunnen worden aange
voerd, die het veen moeten omleggen.
Deze ploegen wégen- maar even 47
ton.
Thans vyf man in arrest
FRAUDE LEEUWARDER
GEVANGENIS.
Het aantal arrestaties, verricht in
de malversatie-affaire van de Leeu
warder strafgevangenis, is gestegen
tot vijf. De Rijksrecherche heeft n.l.
ook een inwoner van Ambt-Delden.
De L. en een zekere W. in arrest ge
steld. Een en ander zou verband hou
den met een knoeierij met postwis
sels,
40.000 BOEREN
Ondanks de reusachtige sommen,
dié bij de uitvoering van al deze wer
ken noodzakelijk zijn, verwacht men
toch, dat de benodigde investeringen
niet onrendabel zullen blijven. Men
heeft uitgerekend, dat 40.000 boeren
in het ontgonnen gebied een nieuw
bestaan zullen vinden. Bovendien
wordt er een groot aantal nieuwe in
dustrieën gevestigd. Aan de Neder
landse grens tussen Rllhlertwist en
Schöningsdorp wil men een bedrijf
openen, dat cokes uit turf vervaar
digt. Verschillende electriciteitswer-
ken worden gebouwd, die uitsluitend
turf verwerken. Ook de olieindustrie
zal verder worden uitgebreid.
Met de uitvoering van deze plan
nen is reeds een begin gemaakt, maar
dit neemt niet weg dat de droom
van een bloeiende industrie in het
verwaarloosde Eemsland nog wel
enige jaren op zijn verwezenlijking
zal laten wachten. Intussen is echter
reeds een hoog lopende stryd ont
brand tussen de Eemslandmaatschap-
pij en de Bondsregering over de
vraag, aan wie de ontgonnen gron
den zullen worden toegewezen. Ge
noemde maatschappij wil hierop na
melijk uitsluitend Eemslanders vesti
gen, terwijl Bonn hier minstens 20.000
vluchtelingen een nieuw bestaan wil
verschaffen. De Bondsregering
zal in dit dispuut echter wel aan
het langste eind trekken, omdat zy
het meeste geld voor de ontginning
van het Eemsland ter beschikking
stelt. En hiertegen is ook het Eems-
landse streeknatlonalisme niet opge-
(Nadruk verboden)
ZEEUWSE SCHAAKRUBRIEK
Miniaturen hebben do mens altijd bekoord, hetzy op het gebied van de
schilderkunst, hetzU ln de letterkunde. Het kleine charmeert ons, terwijl
het grote ons Imponeert. Ook in de schaakkunst z|jn miniaturen vaak ju
welen, die door hun fonkeling treffen. Het drama Is kort, vaak met geesti
ge inslag, en overzichtelijk en gemakkelijk te begrijpen. De schaakminia
tuur berust echter altijd op een gebrek aan perfectie aan één kant.
Een speler moet door enkele ele
mentaire tekortkomingen zijn tegen
stander ln staat stellen tot een ele
gante coup, die fair, maar genadeloos
afstraft. In onderstaande party zien
wij wit zijn koningsdekking even ver
waarlozen en door een blunder wan
kelt zijn stelling in minimum van tijd
Zwart tast snel toe en reeds op de
20ste zet moet de zwarte koning
worden omgelegd.
De partij werd gespeeld tussen de
heer P. D. de Zeeuw uit Middelburg
met wit en de heer J. J. Huijmers
(Wilhelm Steinitz, Rotterdam) met
zwart in de hoofdklasse-wedstrijd tus
sen de twee verenigingen aan het zes
de bord.
Manhattan-verdediging.
1. PG 1-f 3, Pg 8-f 6; 2. d 2-d 4, d 7-
d 5; 3. c 2-c 4, e 7- e 6; 4. Pb 1-c 3,
Lf 8-b 4. Deze kenmerkt de Manhat
tan-verdediging, die een poging is om
de Cambridge-Sprlngs-verdediging
(1. d 4. d 5; 2. c 4, c 6; 3. Pc 3. Pfb;
4. Lg S, Pbd 7; 5. e 3, c 6; 6. Pf 3,
Da 5) te versterken. Zwart doet in
dit geval een versnelde tegenaanval
en wil later Da 5 l^fen volgen, echter
niet door middel van c 6, maar door
c 5 met aanval op het witte centrum.
In de onderhavige party verliest wit
zijn voordeel, omdat hy verzuimt Lg 5
te spelen waardoor zwart naar belie
ve bovenstaand of een onder goed
plan kan nastreven.
5. Dd 1-c 2, Pb 8-d 7; 6. e 2-e 3, c 7-
c 5. Zwart kent 't recept. 7. a 2-a 3,
Lb 4xc 3*; 8. Dc 2xc 3, 7-b 6; 9.
b 2-b 4, Lc 8-b 7. Zwart trekt zich
terecht niets aan van de voorbarige
aanval van zijn tegenstander en stelt
zijn stukken goed op. 10. Pf 3-d 2
0-0; 11. f 2-f 3? Wit's bedoelingen zijn
de laatste zetten duister geweest.
Thans maakt hij een principiële fout,
waarvan zwart direct party trekt.
Nodig was Le 2 om de konings-lijn te
beschermen en daarna te rócheren.
11c 5xc 4: 12. c 3x d 4. e 6-
e 5; 13. d 4xe 5, Pd 7xe 5; 14. Pd 2-
b 3? Leidt tot onmiddellijk materiaal
verlies. Hier moest Le 2 geprobeerd
worden met waarschynlyk een nog
houdbare stelling. 14d 5xc 4;
15. Pb 3-d 2. Op Lc 4 volgt hier Tc 8
De Indonesische regering heeft een
verzoek von do „Pioneer Civil Aviation
Company Ltd", om naast de Garoeda In
donesian Airways in Indonesië luchtlij
nen te mogen openen, van de band ge
wezen.
Vrijdagochtend om 9 uur zijn op het
station Eindhoven do laatste twee rij tui
gen ontspoord van de ItaliëHolland-
express, die op weg was naar Hoek van
Holland. Er zijn geen persoonlijke onge
vallen.
en b 6-b 5 met stukverlies; 15—
Tf 8-e 8; 1 b Ke 1- f 2. Er dreigde Pd
3 ft cn Pf 2. Op 16. Le 2 volgt Te 2:
en De 7t met snelle winst. 16Ta
8-c 8; 17. Lf 1-e 2. Zelfs deze zet is
nu slecht. Wit kan wel opgeven.
17pe 5-d 3t: 18. Kf 2-f 1. Of
18. LA 3:, cd 3; 19 Dh 2, Te 2t. Kf 1;
20 De 7 en wint. Speelt wit Db 3 l.p.
v. 19. Db 2 dan volgt Dd 4! 18
Dd 8-e 7; 19. Pd 2-e 4, Pf 6xe 4 en
wit geeft op.
Er kan nog volgcivJ20. fe 4:, De 4: en
er volgt mat op e 2, g 2, of na Lf
3 op e 1.
„Vergeten aarde"
(Van onze Haagse redacteur).
Den Haag, November In 1948
maakte onze medewerker Anthony
van Kampen op uitnodiging van de
Nederlandse Marine per schip en per
Catalina-vliegboot een tocht door
Nieuw Guinea. Een zynor metgezel
len was de luitenant ter zee F. Was-
senburg, een man, die vaardig met de
filmcamera weet om te gaan.
Hij' maakte een groot aantal opna
men van dit onmetelijke eiland, waar
ongeveer een millioen Papoea's leven,
gedeeltelijk nog in het stenen tydperk.
p zijn zwerftocht filmde hij het
landschap, de onherbergzame hoog
vlakten en de vruchtbare vlakten, de
brede wateren en de ooelen, waarin
de krokodillen leven. Hy filmde voor
al de mensen, lenige zwarte kerels en
vrouwen, die op sommige plaatsen In
paalwoningen huizen, Papoea's in hun
spel en hun dans, jongens, die dank
zy de zending en de missie een vak
leren en aan geregelde arbeid ge
wend worden, die het land bewerken,
of een auto leren monteren.
Uit al deze opnamen is een film van
ongeveer twintig minuten lengte sa
mengesteld, geen documentaire, maar
meer een prentenboek, dat niettemin
een aardig beeld van Nieuw Guinea
geeft. Met medewerking van de Re
geringsvoorlichtingsdienst is deze
Marinefilm thans onder de titel „Ver
geten aarde" in vertoning gebracht.
Anthony van Kampen schreef de
tekst, die erbij gesproken wordt. Hij
leidde de film ook in tydens de voor
stelling, die er in Den Haag voor éen
groot aantal genodigden van gege
ven is, daarbij wyzend op de banden,
die tussen Nieuw Guinea en ons land
bestaan en opwekkend ten bate van
de Papoea's pioniersarbeid op het ver
geten stukje aarde te verrichten.
Van de zwerftocht door Nieuw
Guinea geeft de film een aardige re
portage in beelden. Het is de moeite
waard haar te gaan zien. wanneer
men daartoe de gelegenheid krijgt.
HET NEDERLANDSE LEGER BOUWT.
Tussen kazernebouwers en
natuurvrienden is slechts een
compromis mogelijk
(Van onze speciale verslaggever,)
Drie lappen Veluwe, elk 20 a 25 hectaren groot, zijn ten ol'fer ge
vallen aan het bouwende Nederlandse leger. Waar eerst bos was, rijst
nu een woud van stalen masten omhoog en (voorlopig) zeer lelijke
betonnén en stalen gevaarten contrasteren akelig met het natuurschoon
dat rondom is overgebleven. Dat zal wel beter worden als de kazernes hun
uiteindelijke vorm gekregen hebben, maar met de rust op deze stukken
Veluwe zal het wel gedaan zijn als ieder dezer kazernes de verblijfplaats
geworden zal zijn voor 3000 soldaten. Het moet voor de natuurlief
hebber een naargeestig gezicht zijn, als Hij midden in de bossen plotse
ling op een open plek stuit waar enorme kegelvormige gaten gegraven
zijn, waar houten staketséls staan opgericht en betonmolens draalen,
alles toebereidselen voor de bouw van een rioolwater-zuiveringsin
stallatie. Het zal hem nauwelijks troosten als hij ziet, dat het graafwerk
iu een der putten gestaakt is, toen er tussen het gele zand een harde
donkere knoest te voorschijn kwam. Men staakte het graven om eerst
een bekend geoloog en Veluwe-kenner in de gelegenheid te stellen de
knoest te bestuderen.
De natuurliefhebber krijgt daar
zijn ongerepte natuur niet mee
terug, maar het bewijst toch wel dat
onze militaire bouwers oog en ge
voel hebben voor wat hem zo na
aan het hart ligt. En daar raken we
meteen de keim van het conflict
natuurliefhebber-kazernebouw.
Het kost weinig moeite en het
is dan ook reeds met succes gebeurd
om een requisitoir neer te schrij
ven tegen de kazernebouwers, die
het weinige natuurschoon dat Ne
derland nog heeft, vernielen en de
rust in de zo broodnodige recreatie
gebieden op gruwelijke wijze ver
storen.
Met even veel kracht van rede
lijke argumenten kan aangetoond
worden, dat Nederland moet vol
doen aan zijn internationale mili
taire verplichtingen, dat er dus
kazerneruimte moet komen, dat die
niet kan worden gebouwd in dicht
bevolkte gebieden of te midden
van in 'cultuur gebrachte gronden
en dat die dus noodwendig terecht
moet komen in de kleine stukjes
Nederland, waar nog heide en
bossen zijn.
COMPROMIS.
Het is vrij vruchteloos deze tegen
stelling in een uitputtend debat
verder uit te spinnen. De enige op
lossing is het gezonde compromis.
Het leger kah niet vermijden dat er
schade aan natuurschoon en aan de
recreatiemogelijkheden wordt toe
gebracht. het kan er alleen naar
streven deze schade zo klein moge
lijk te houden. Met dit streven is
bij het ontwerpen der plannen ter
dege rekening gehouden. Er werd
tot verdiepingbouw besloten om de
benodigde oppervlakte zoveel moge
lijk te beperken. Waar mogelijk,
werden de gebouwen zodanig over
het terrein verdeeld, dat de mooiste
stukken van het bos gespaard kon
den blijven. Wegen werden zoveel
mogelijk geprojecteerd langs be
staande brandpaden en alle kazerne-
ziet de Veluwe by Nunspeet er uit nu het leger daar aan het bouwen
is. Een woud van stalen masten inylaats van wuivende denneiv
complexen liggen zoveel mogelijk
in de bossèn verscholen. Waar
enigszins mogelijk zullen later
nieuwe beplantingen worden aan
gebracht. Met alle officiële en parti
culiere instanties, die zich bézig
houden met de bescherming van na
tuurschoon, archeologische objecten
en wat dies meer zij, is overleg ge
pleegd en wordt nog voortdurend
contact onderhouden.
Het is dus zeker niet zo, dat het
leger alleen maar acht zou slaan
op zijn eigen problemen en de be
langen van anderen zou veronacht
zamen.
Problemen zijn er overigens nog
genoeg.
Wordt enerzijds de recreatie
mogelijkheid van het publiek be
dreigd, de ontspanningsmogelijk-
heden voor de duizenden militairen,
die in dit gebied van grote gemeen
ten, doch kleine plaatsen, gelegerd
worden, vormen weer een ander
Vraagstuk. In de kazernes worden
natuurlijk voorzieningen getroffen
in de vorm van cantines, bioscoop
zalen en dergelijke, maar de mili
tair moet ook eens de kazerne uit
kunnen. Er zullen militaire tehuizen
moeten komen. Daar kan echter de
overheid niet voor zorgen; dat is
een aangelegenheid van het parti
culier initiatief. Toch is ons bekend,
dat de minister van Oorlog op het
standpunt staat, dat hier voor de
recreatie der militairen speciale
maatregelen zullen moeten worden
getroffen. Men overweegt o.a. om
in de nabijheid der kazernes zwem
baden aan te leggen.
HUISVESTING.
Een ander probleem is de huis
vesting der gezinnen van beroeps
militairen, die aan de nieuwe ka-
zernementen worden verbonden.
Wil men voorkomen, dat die steeds
heen en weer moeten reizen (met
alle morele nadelen voor het gezin
en financiële gevolgen voor het
Rijk) dan zal er een aantal dienst
woningen gebouwd moeten worden.
Overwogen wordt daarom meer
woningen te bouwen dan het nor
maal aantal dienstwoningen, dat bij
eén kazerne wordt gebouwd. Er zijn
al particuliere bouwmaatschappijen
die hebben aangeboden om in korte
tijd woningen van verschillend type
te bouwen.
Door de gemeenten is de vraag op
geworpen of het rijk niet kan bij
dragen ln de onderhoudskosten van
de wegen, die door het leger zeer
frequent gebruikt zullen worden.
De overheid is daartoe niet onge
negen, doch kan zulks uiteraard
niet doen zo lang de wegen gebruikt
worden door wettelijk toelaatbare
voertuigen.
(Nadruk verboden).
