KAPPIE op loeg naar Hollywood St. Tlicolaas- actie 9.Z.C. DU PERRONVRIEND OF VIJAND NIEUWE BOEKEN van de MINISTER VAN ZEELAND De Zeeuwse eilanden DEN BRINK ZAL BEZOEKEN s PROVINCIAL! ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 16 NOVEMBER 1961. LETTERKUNDIGE KRONIEK Markantste figuur in laatste halve eeuw? Men kan er de uitgeverij „Contact" te AmsterdamAntwerpen niet dankbaar genoeg voor zjjn, dat zij het heeft aangedurfd, liet „Verzameld Werkvan E. du Perron uit te geven. Hoewel du Perron van al zyn wer ken een gecorrigeerd exemplaar had weggelegd voor een herdruk, had hy zelf niet verwacht, dat het er ooit van komen zou „omdat hy dan als de cadent verguisd zou z\jn". Tot heden verschenen: deel I: Het Land van Herkomst, een grote roman die tot het beste behoort wat de Nederlandse literatuur opgeleverd heeft; deel II: Parlando, gedichten, deel Hl: De Man van Lebnk, studies over Multatuli, met zo'n doordringende liefde en diep gaande kennis geschreven, dat men ze geriist „het" boek over Multatuli mag noemen, en thans deel IVPoging tot Afstand, bevattend de korte ro man „Een Voorbereiding", du Petrons novellen en het verhaal E Poi Muori, dat voordien nooit gebundeld werd. EEN ONZER GROOTSTE MODERNE AUTEURS. ;,Dat hy het heeft aangedurfd", want du Perron (1899—1940) valt niet de al gemene waardering ten deel, die hij verdient als een van onze grootste mo derne schrijvers, zo niet dè markant ste figuur van de laatste 50 jaar, zo eerlijk, oprecht, vrij van conventie, bekrompenheid of aangeprate moraal; dat niemand onverschillig tegenover hem kan staan, en öf een geestver want en vriend, öf een ruiterlijk te- CHEMIE IN DIENST DER MENSHEID" door dr. A. E. I Schouten. Uitgave Van Hol- kema en Warendorf N.V., Amsterdam. Dit is nu eens een werkelijk ge slaagd boek over een onderwerp, dat zeer velen moet interesseren: het belang van de chemie voor de mensheid. Biologische en medische aspecten van de chemische weten schap, voedselleer, insecten- en onkruidbestrijding en nog veel meer zaken, die ons moderne le ven ten nauwste raken, worden door de schrijver op volkomen hel dere wijze behandeld. Zonder veel formules en zonder onnodig gebruik van duistere laboratoriumtaai, maar in een aantal prettig en vlot ge schreven hoofdstukken, die te za- men een boek vormen, dat nu eens werkelijk een aanwinst voor de overigens nog al overladen markt van de populair-wetenschappelijke lecteuur betekent. „RUSLAND" door Elisabeth Seegervertaling Ernst Koss- mann. Uitgave N.V. Em. QueridoAmsterdam. In een eenvoudig geschreven re laas, maar boeiend als een roman, geeft de Amerikaanse schrijfster Elisabeth Seeger een beeld van de historie van Rusland van de oudste tijden af tot het einde van de jong ste wereldoorlog. Het is natuurlijk niet het eerste populair-historische werk, dat over het land van Peter de 'Groote en Stalin het licht ziet, maar het is ongetwijfeld, wel één van de beste. Uitvoerig, maar ner gens langdradig of vervelend wordt de ontwikkelingsgang van het Tsa- rendom behandeld en daarop volgt dan in een honderdtal bladzijden de nog jonge historie van het com munisme, waarbij de schrijfster er in slaagde een treffend beeld te ge ven van de tegenwoordige toestan den en verhoudingen. De vertaling van Ernst Kossmann valt alleszins te waarderen, evenals de illustraties door K. van het Reve. ..HITLERS WEG NAAR DE MACHT" door dr. Z. R. Dit- trich. Uitgave N.V. A.. Oost hoek, Utrecht. Dr. Dittrich heeft de moeilijke en gevaarlijke taak op zich genomen een stuk geschiedenis van onze ei gen tijd te beschrijven en hij is daarin, voor zover dit te beoordelen is door ons, die evenals de schrijver zelf deze periode nog hebben mee gemaakt en dus evenmin voldoende „afstand kunnen nemen", wonder wel geslaagd. In elk geval slaagde de schrijver er in een levendig beeld te geven van de laatste jaren in de republiek van Weimar en fi guren als Von Papen, Von Hinden burg, Von Schleicher enz. in een helder licht te stellen, vooral ten aanzien van de rol, die zij als weg bereiders van Hitier hebben ge speeld. Een uitstekende studie, die èn om zijn documentaire waarde, èn om de prettig leesbare stijl, waarin zij geschreven werd, alle lof ver dient. „KENTERING VAN HET WES TELIJK WERELDBEELD" door J. Gebser, vertaling dr. H. Groot. Uitgave H. Meulenhoff, A'dam. Dit is nu eens een boek over de ontwikkeling van het natuur-we- tenschappelijk en natuurphiloso- phisch denken, over welks verschij ning we niet zouden willen juichen. Natuurlijk geeft de schrijver wel een grote hoeveelheid interessant materiaal, maar hij is er o.L toch niet in geslaagd dit te verwerken tot een werkelijk helder overzicht vgn de merkwaardige ontwikke lingsgang welke de natuur-philoso- phie de laatste decennia heeft door gemaakt. In de inleiding zegt de vertaler, dat boeken als dat van Gebser een taak hebben in een tijd verwarring als de onze. Helaas moéten wij vaststellen, dat de schrijver er dan toch niet in is ge slaagd die taak te volbrengen. Voor hen, die in het onderwerp reeds goed thuis zijn, moge het wellicht in menig opzicht als naslag-werk bruikbaar zijn, voor hen, die zich willen oriënteren moet dit toch be slist op een teleurstelling uitlopen. genstander in hem herkennen moet. Van afkomst was hij bijna vol bloed Frans; zijn familie behoorde tot de rijke klasse op Java. Pas toen hij reeds in de twintig was, kwam hij voor het eerst naar Europa. Meestal woonde hij in België of in Parijs. La ter is hij. nog een paai- jaar naar Indo nesië, dat hij als „land. van herkomst" lief had, teruggeweest Van zichzelf schreef hij: „Ik ben atavistiesFrans man, qua opvoeding Indiese jongen, 'door taal en gewoonten Hollander". Vereuropeest Hollander, wel te ver staan. Het is moeilijk zich voor te stellen, welke indi it de Hollandse samenle ving en 'net..culturele leven in ons land in de twintiger jaren en daarna, ge maakt moeten hebben op iemand die daar kersvers geïmporteerd tegenover kwam te staan, half er bijhorend (taal en gewoonten), half er vreemd van (ruim van blik door geboorte c opvoeding). Bovendien had du Per ron het voordeel de eerste 33 jaar van zijn leven rijk te zijn, zodat hij doen kon wat hij wilde en werkelijk voor de „happy few" kon schrijven. Hij moet ondanks alles zeer aan ons land verknocht zijn geweest, anders had hij er niet zo tegen gefulmineerd, want wie geeft zich zoveel moeite om iémand wakker te schudden, als die persoon hem totaal onverschillig laat? Niet alleen krijgen slechte en middelmatige figuren uit onze-lette ren er van langs, du Perron is ook een van de weinigen geweest, die het nazi-gevaar van het begin af heeft onderkend ..en er fel tegen heeft ge ageerd, hoewel hij de politiek veraf schuwde. Als men nu zijn brieven, ca hiers, artikelen leest, lijkt dat glas heldere inzicht vanzelfsprekend, om dat men nu. ook door bittere onder vinding, wéét. maar wanneer er be ter naar stemmen als van du Perron en ter Braak geluisterd was, had ons kleine land zich veel innerlijke ver scheurdheid kunnen besparen. In plaats van het „we wisten het niet", dat la ter zovelen aanhieven, is een „we hebben geen acht geslagen op hun waarschuwing" op zijn plaats. „LITERAIR SCHAAKSPEL". Helaas is hier geen plaats, nader op de figuur.-van du Perron in..-te. gaan. De bundel „Poging tot Afstand" be vat dus allereerst „Eén" Voorberei ding1'. een sterk autobiografisch getint, boeiend relaas van een tot niets lei* dende liefde, met heerlijke bladzijdèn over het leven van namaak-bohémien, dat du Perron enige tijd in Parijs óp 52. Maar Kappie dacht er anders over. Hij greep de Maat bij de mouw van zjjn jas en sleurde hem mee. „Hou op met jamme ren, klont! Daarmee krijgen we de steen niet terug! Kom mee!" Zo hard ze konden, ren den ze achter de voort razende brandweerauto aan. Kappie zo boos, als hij nog nooit geweest was en de Maat strom pelend en hijgend. „Kappie, schei toch uit! We krijgen hem ja toch niet meer te pakken, oh, ik kan niet meer, oh wat een steek in mijn zij!" zuchtte de Maat buiten adem. Doch Kappie was niet van plan de strijd op te geven en hoewel de brandweerauto met Trol al lang uit het gezicht verdwenen was, bleef hij rennen, alsof de duivel hem op zijn hielen zat. Zo waren ze al een heel eind buiten het dorp en eindelijk begonnen ook Kappie's krachten hem te begeven. Opeens hoorde hij achter zich een kermende kreet, en toen hij omkeek, zag hij de Maat onmachtig in elkaar gezegen op de grond liggen, net voor de deur van het enige huisje, dat er in de omgeving te zien was. Vastberaden klopte Kappie op de deur. Montmartre leidde. De twee bundels „Bij Gebrek aan Ernst" en „Nutteloos Verzet" bevatten samen 15 verhalen, waarvan vele ook sterk autobiografi sche elementen bevatten. Het deel sluit af met „E Poi Muori" (En Ver volgens Sterven). De meesterlijke, speelse verhalen van du Perron zijn een unicum in on ze letteren, en ook buitenlandse in vloeden zijn er nauwelijks in aan te wijzen, hoogstens is er sprake van een gelijk geestelijk klimaat. Er zijn men sen, die zich er aan ergeren. Zelfs zijn vrienden ter Braak en Marsman kon den ze matig r-of helemaal niet waarde ren, ter Braak vond de figuren uit „Bij Gebrek aan Ernst" bij eerste kennismaking zelfs ronduit antipa thiek. De opzet van deze verhalen heeft vaak iets weg van een literair schaakspel met eigen vernuft: het scheppen van een hachelijke situatie om zich er dan weer uit te redden met superieure scherpzinnigheid of met een grap. In „Nutteloos Verzet"- zijn het zelfs twee „sprekers". Oskar, de Verteller, en Justus, de critische toe hoorder, die als stem en tegenstem fungeren. Humor, ironie, meedogenloze zelf ontleding in een „poging tot afstand"- nemen van zichzelf en eigen gevoelig heid, maken dat deze verhalen spring levend zullen blijven en dus óf blij ven verrukken, öf blijven ergeren, hetgeen allebei voor hun kwaliteit pleit. Men oordele zelf. HANS WARREN. E. du Perron, Verzameld Werk; deel IV: Poging tot Afstand. Contact, Amsterdam. Er komen weer voorstellingen in Middelburg, VUsslngen, Goes, Zlerikzee en Oostburg. Maar wèt er vertoond wordt, dat blijft nog even een verrassing. De v.ooratellingen 2jjn als volgt samengesteld: GOES: Zaterdag 1 December in „De Prins van Oranje". web MIDDELBURG: Zaterdag 8 December in het Schuttershof. VL1SSINGEN: Woensdag 5 December in het Concertgebouw. Van Zierlkzee en Oostburg worden datum en gebouw nog nader bekend gemaakt. De toegangsbewijzen voor de voorstellingen zijn te verkrij gen door inlevering van bonnen, welke worden uitgegeven door winkeliers, die in de P.Z.C. adverteren en aan deze actie meedoen. Bij aankoop van een bedrag van minstens i.krijgt men een bon en voor 10.— aan bonnen wordt op nader bekend te maken dagen aan onze kantoren een toegangsbewijs uitgereikt. Het bestede bedrag wordt naar beneden afgerond op hele guldens en per aankoop worden maximhal bonnen verstrekt voor 20.Iedere winkelier, die aan deze St. Nicolaas-actie meedoet, maakt dit bekend door middel van een raambiljet In GOES worden de bonnen door de winkeliers uitgereikt van 14 tot en met 28 November. In VLISSINGEN van 20 November tot en met 3 December. In MIDDELBURG van 21 November tot en met 5 December. LET IN DEZE PERIODE DUS VOORAL OP ONZE ADVERTENTIEPAGINA'S (Slot van pag. 7) Alleen op Tliolen en wellicht op Walcheren, ofschoon geen zandge bieden, is er enigszins sprake van zo'n overbezetting van de land bouw. Op Tholen, waar haast geen industrie is en waar honderden 's winters geen werk kunnen vinden; waar de teelt van zilveruien gedu rende slechts enkele maanden vele handen werk geeft. Dan op Walche ren. waar na de ruilverkaveling mis schien zal blyken, dat er voor velen geen werk meer is. Het kan niet de bedoeling zijn van een krantenar tikel om dit alles met cijfers te on derstrepen. Maar dat een nader on derzoek op zijn plaats is, dat is wel duidelijk. Om dit alles nog eens te illustre ren met practische voorbeelden zul len wij tot slot van ons overzicht in gedachten een reisje door Zeeland maken. De Minister zal al deze ge bieden wel niet kunnen bezoeken, wat voor ons een reden te meer is om er even aan te SCHOUWEN EN DUIVEL AND. Schouwen-Duiveland heeft er wel recht op het eerst genoemd te wor den. Het ligt van alle Zeeuwse „ei landen" ongetwijfeld het moeilijkst. Door zijn ligging en de aard van zijn verbindingen is het vooral ge richt op Rotterdam en Roosendaal. Vraagt mén de "bewoners wat zij willen dan zullen 99 van de 100 U antwoorden: een boot met kopla- ding bij Zijpe. Dat is het hele eieren eten. Zonder een snelle en comfor tabele verbinding met Noord-Bra bant zal een ondernemer er zich niet gauw vestigen. Misschien ten onrechte, want het is een prachtige en rustige streek. Het meest voor de hand ligt wel de ontwikkeling van de plaatselijke nijverheid, waarvan wij de vlas-industrie en de grote fabriek voor bakkerij-grondstoffen in Zierikzee als voorbeelden noe men. De laatste 70 jaar is het eiland practisch niet in zielental 24000) toegenomen. De overtollige mensen zijn vertrokken. Er is dus geen gro te werkloosheid. Maar de Schouwe- naren en Duivelanders willen voor uitook voordat er eens 'n brug naar Goeree-Overflakkee zal wor den gebouwd. THOLEN EN ST. PHILIPSLAND. Tholen en St. Philipsland liggen veel gunstiger. Eigenlijk wel het gunstigst van heel Zeeland, wat af standen betreft. Maar de vreemde, die niet weet, dat er over de Een dracht sedert 1928 een vaste brug ligt, meent nog dat men voor Smer- diek enkele keren moet overvaren. Zoals wij zagen heeft men er wel werkloosheidsproblemen en ook daar is de bevolking in aantal nau welijks gestegen (18000). Ook hier wil men wel industrie en de ge meentebesturen willen gaarne me dewerking verlenen aan gegadig den. Men zou er al erg gebaat zijn met een eigen ambachtsschool, die in uitzicht is gesteld. Maar men kijkt er tevens naar het dichtbijge legen Oudenbosch, dat een ontwik kelingsgebied is. En men vraagt zich af: is het de bedoeling, dat on ze mensen naar deze zo geheel an ders geaarde streek vertrekken? DE BEVELANDEN. Van Zuid- en Noord-Beveland schakelen wij het kleinste eiland uit. Niet omdat het onbelangrijk zou zijn, integendeel, wij zouden willen voorstellen dit eiland in de aandacht van de Minister van Landbouw aan te bevelen om zijn vooruitstrevende bedrijfsvoering. Zuid-Beveland moet voor Minister van den Brink wél interessant zijn. Het is sterk gegroeid en telt thans bijna 60.000 bewoners. De tuinbouw en de visserij hebben velen vastge houden. Maar toch is deze streek er op bedacht zijn bestaansbasis te verbreden. Goes en Kruiningen hebben de grote industrie-terreinen, de eerste plaats voor aan het spoor gelegen bedrijven, de tweede voor ondernemingen die meer belang hebben bü diep vaarwater. Men mag hier een geleidelijke ontwikke ling verwachten, vooral waar het gemeentebestuur als in Goes zo ac tief is om zelf industriehallen te plaatsen en in nuurkoop te geven een belangwekkende primeur voor onze provincie. Het is waarschijn lijk, dat op Zuid-Beveland de be volkingsaanwas vrij groot is. Wan neer wij weten, dat de ontwikke lingsgebieden Noordoostelijk Over- ijsel enNoordoostelijk Noord-Bra bant ongeveer even groot zijn, dan durven wij de Minister te vragen: „is dit gebied niet alle aandacht waard?" WALCHEREN. Walcheren ia met zyn ruim 72.000 bewoners het meest bevolkings- rijke „eiland" van ons gewest. Wist U, dat het meer geïndustriali seerd is dan ons gehele land, naar verhouding dan natuurlijk. Natuur lijk vooral door de scheepswerf en machinefabriek De Schelde met zijn ruim 4200 werknemers. Zolang de ruilverkaveling niet voorbij is, is er een vrij krappe arbeidsmarkt, daar weet vooral De Schelde van mee te praten en eigenlijk ook het in dustrie-terrein te Middelburg, waar van de bezetting veel hoofdbrekens kost. Is het wonder dat men op Walcheren de vraag hoort: geef ons woningen voor onze industrieën, ontsloten behoeven wij niet te wor den. Woningen vooral voor De Schelde, wanneer deze zijn repara tie-afdeling gaat uitbreiden, nadat de sluizen zyn hersteld! WEST Z.-VLAANDEREN. West Zeeuwsch-Vlaanderen is ein delijk bekomen van de slagen die de oorlog toebracht. En het consta teert dat zijn bevolking de laatste halve eeuw nauwelijks gegroeid is. Dat de vele bloeiende en charmante stadjes en dorpen hun mensen in groten getale hebben zien vertrekken. En hebben niet vele gemeenten hun industrieën, die weliswaar niet groot zijn, maar toch meetellen en wel vaart toevoegen: Breskens, Groede, Sluis, Aardenburg, IJzendijke, Bier vliet, Oostburg. Grensgebieden worden nog al eens verwaarloosd. Een ambtenaar uit Retranchement schynt eens op een verzoek aan „Den Haag" als antwoord te hebben gekregen: U moet zich hiervoor tot uw eigen regering wenden! Maar Minister Van den Brink is een hof felijker manwie weet wat hij zal antwoorden!? Oost Zeeuwsch-Vlaanderen is in vele opzichten wel het aantrekke lijkste industriegebied van Zee land, vooral door zijn gunstige lig ging ten opzichte van België. Vele Belgen en veel Belgisch en ander buitenlands kapitaal vinden er em plooi. De bevolking is er dan ook sterk gestegen (62.000); men behoeft zyn geluk niet elders te zoeken, de welvaart is dicht bij huis. Maar de grote industrie, vooral in Sas van Gent en Sluiskil, zou liever de dure Belgische arbeidskrachten wat snél ler vervangen door Nederlanders. Zy vraagt dan ook woningen en nog eens woningen. Langs het kanaal Terneuzen—Gent liggen veie goede kansen, waarvoor by Belgische be drijven interesse is, omdat België voor Europa een duurte-eiland is. Veel geld vraagt men niet van het ryk, maar de woningpolitiek wekt hier wel eens wrevel. De textiel industrie van Hulst, Clinge en Sin^ Jansteen geeft ook duizenden meq sen werk. Zij maakt thans een moei lijke tyd door. De minister zal hé^ weten, want hij komt zelf uit een geslacht van textiel-ondernemers. In Koewacht en Sint Jansteen is de vlasindustrie geconcentreerd, die grote welvaart verspreidt Het is het eerste vlassersgebied van Neder land, waar plm. 45 van het Ne derlandse vlas tot lint wordt ver werkt. Wilt u het verlanglijstje van de vlassers: modernisering van het bedrijf door zwingelturbines, root- putten en wellicht een vlasdrogerij, een spinnerij en vooral.... een gunstige regeling van het afval waterprobleem. De klompen-indu strie zit vooral in Clinge en St Jansteen, één van de belangrijkste productie gebieden voor dit product. Tehslotte mogen wy Walsoorden niet vergeten in de gemeente Hoh- tenisse, waar zich enige industrie aan het ontwikkelen is. „Van d'Ee tot Hontenisse.daar werkt de ondernemingslustige Zeeuwsch-Vla- ming in een van de bekoorlijkste streken van ons land. Wij hebben de reis door Zeeland volbracht, na eerst een blik op de ontwikkelingsgebieden van Neder land te hebben geworpen. En wij zijn aan het eind van onze beschou wing nog wat verzekerder dan we in de aanvang waren. De minister opent de mogelijkheid van nieuwe ontwikkelingsgebieden. Welnu, lig gen in het bovenstaande geen grote mogelijkheden besloten? Moge Zijne Excellentie na zijn tweedaags be zoek hiervan doordrongen zijn. Aan de Zeeuwen zal het niet liggen! Nederland telt 157.000 personenauto's. Volgens het C.B.S. bedroeg het aan tal personenauto's in ons land op 1 Augustus jL 157.002 (op 1 Augustus van het vorige jaar 138.625). Van het huidige personenautopark werd 72 gefabriceerd in een naoorlogs jaar. Per 1000 inwoners bedraagt het aantal personenauto's thans 15,3 te gen 11,4 in 1939. In vergelijking met de vooroorlogse situatie is er een sterke verschuiving waar te nemen van zware naar lichte personenwagens. Zeeland telde op 1 Augustus 4624 personenauto's. In de Siciliaanse provincie Catania hebben zich 603 gevallen van typhus voorgedaan. Vier zieken zijn overleden Men schrijft het uitbreken van de epide mie toe aan het gebruik van besme1 drinkwater, na de Jongste overstromin «en. Zoon poogde zijn moeder te wurgen EIS: 2 JAAR GEVANGENIS. De officier van Justitie by de Haag se arondissementsrechtbank elstè Dinsdag tegen de 25-jarige W. H. du Ch. uit Rotterdam, die zyn moeder op 2 April varr dit jaar trachtte te wur gen, een gevangenisstraf van twee jaar met aftrek en ter beschikking stelling van de regering. Aan dit drama was, zo bleek ter zitting, heel wat voorafgegaan. De moeder, die voor de tweede keer was gehuwd, had jaren geleden haar drie jeugdige kinderen naar een gesticht gebracht. Nadat zy op eigen benen waren komen te staan had de be klaagde, die oudste zoon was, weer willen trachten de familieband te her stellen. Bjj één van de bezoeken aan zyn moeder was het tot een hooglo pende twist gekomen met bovenver meld gevolg.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 8