Harry van Herk werd geen zeeman,
maar een artist in het verkeer
De Nederlandse Letteren in en
na de wereldoorlog
HOEVEEL KINDERBIJSUG WORDT
DOOR DE STAAT BETAALD?
DONDERDAG 11 OCTOBER 1951
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
Portret van een chauffeur
Hij rijdt zijn auto niet, hij
bespeelt zijn wagen
U bent zeker marine-officier?", informeerde belangstellend een Nor-
mandlsche buffetjuffrouw, toen Harry van Herk aan haar toonbank" een
glaasje calvados bestelde. „Ja", zei Harry, „maar zegt u maar gewoon
meneer tegen me hoor, ik ben maar een eenvoudig admiraal". De juf
frouw keek argwanend, maar het Frans van Herk is wel zo goed, dat
zy hem niet kon misverstaan en omdat ze beslist niet dom was, begreep
ze wel, dat ze in het ootje werd genomen. Haar vergissing was overigens
begrgpeiyk. Harry van Herk ziet er in zijn zwarte uniform met koperen
knopen indrukwekkend uit en in Frankryk dragen de chauffeurs meestal
een (groezelige) stofjas. Die juffrouw kon niet weten, dat in Nederland
Philips (en Philips niet alleen) zgn chauffeurs zo keurig uitmonstert.
Harry van Herk is chauffeur. Hij
doet bg Philips wat ze daar noemen
de „luxe dienst" en is bp vele Neder
landse journalisten bekend, omdat hg
de laatste jaren vaak „de pers" heeft
fereden, als Eindhoven in Bayeux
et bevrijdingsvuur ging ophalen.
Harry van Herk is een prima chauf
feur. Het merkwaardige is dat hij
als kleine jongen inderdaad naar
de zee wilde, maar hij is geboren in
Veldhoven en in Veldhoven weten ze
maar heel weinig van de zee af en
van zeelui nog minder en dus waren
vader en moeder er tegen. Als de
mensen op het dorp vroegen: „Har-
rieke wa worde gij as ge groot
bent?" dan kon de kleine Harry nog
zo dikwijls zeggen „Kapitein op 'n
froot schip", het ging niet door. Va-
er, die zelf machinist was, vond dat
Harry maar een vak moest leren en
dan liefst bankwerker, want dat was
het van het. Dus ging Harry van
Herk in Eindhoven naar de Philips-
bedrgfsschooL Al bleek hij wel iets
van een technische knobbel te heb
ben,- zijn zucht naar reizen en avon
tuur bleek groter en hij hield het op
die school dan ook niet uit. Hij ging
over naar het garagebedrijf, werd la
ter chauffeur, reea met bussen en
met vrachtauto's en kwam in 1946
by Philips.
OP ZIJN PLAATS.
Merkwaardig is het toch, dat in
het leven een heleboel mensen eigen
lijk tegen hun wil terecht komen op
een plaats waar ze thuis horen. Ik
twijfel er geen moment aan dat van
Herk wellicht een goed zeeman zou
zijn geworden, maar ik heb me er
tgdens de jongste Bayeux-reis van
1400 kilometer weer eens opnieuw
van kunnen overtuigen, dat hij als
chauffeur bijna niet te evenaren is.
Als je zelf al bgna twintig jaar je
rijbewijs hebt, dan mag je geacht
worden iets van autorijden af te we
ten en als ik-dus zeg, dat er tgdens
die hele 1400 kilometer geen moment
is geweest dat ik meestuurde of
meeremde, dan weet iedere automo
bilist dat Harry uitstekend moet heb
ben gereden. En inderdaad, zoals die
man die zware Amerikaanse zeven
personenauto hanteerde, dat was wat
je noemt af. Zonder te jakkeren
maakte hg een uitstekend gemiddel
de, zonder stuntjes uit te halen
„vloog" hij door de drukste steden
heen en zijn bochtenwerk was verba
zend soepel.
EEN ARTIST.
Een heer. wat zeg ik, een artist
in het verkeer. Hij rijdt zijn auto niet,
hij bespeelt zijn wagen. Hij trekt alle
registers open als dat kan en nodig
is, maar hij heeft de machtige wagen
volkomen in zijn macht en kan haar
ook door een bocht laten glijden, als
was het een lenig sluipende reuzen
kat Hg heeft een aangeboren ge
voel voor richting en is/een gerouti
neerd kaartlezer. Daardoor rijdt hij
bijna nooit verkeerd en als het op de
slecht bewgzerde wegen in Frank
rijk al eens een keer gebeurde dat
hij een verkeerde weg inschoot, dan
werd hij door zijn duiveninstinct on
middellijk gewaarschuwd en wist
snel de fout te herstellen.
Meer kan men van een chauffeur
eigen1 ijl: niet verwachten, maar Har
ry v' n' :v- bovendien een prettig
mens. Hg is geen hoogvlieger, maar
hg' weet zgn weetje en hii kan daar
op een prettig beschaafde manier
over vertellen. Op zijn vele buiten
landse reizen heeft hij ogen en oren
goed de kost gegeven, hij kan over
een heleboel dingen mee praten en
met zgn Frans, Duits en Engels, kan
hij zich uitstekend redden. Hij is een
prettige causeur en daardoor prettig
gezelschap, maar in de eerste plaats
blijft hij chauffeur en dat vergeet hij
nooit.
ZIJN WAGEN.
Hg houdt van zijn wagen. De wa
gen waar hij nu sinds 1947 mee rgdt
is „zgn" wagen. Daar rgdt niemand
anders mee. Hij kent die wagen van
binóen en van buiten. Het geluid van
de motor is muziek voor hem. Hij
hoort het minste bijgeluid je en weet
de oorzaak er van onmiddellgk op te
sporen. Het is zijn trots om deze wa-
fen prima te onderhouden. Meer
an 300.000 km. heeft hij er al mee
gereden Die kilometers liggen in
Nederland, België, Frankrijk, Duits
land, Engeland, Zweden, Denemarken
en Zwitserland. Samen vormen zij
een afstand, die gelijk is aan 7%
keer de omtrek van de aarde Het
eerste jaar reed hg 100.000 km., dat
is zo ongeveer 2000 km. per week
Stel het totale -rrj-gemiddelde op 50
km. per uur en het aantal rg-uren
per dag op acht, dan heeft hij 250
volle dagen nodig gehad om die
100.000 km. bg elkaar te rijden. Dui-
delgk dat van Herk dat jaar niet
veel thuis is geweest. Duidelijk ook,
dat zijn vrouw en zijn drie kinderen
(twee jongens en een meisje) dat he
lemaal niet prettig hebben gevonden.
GRAAG THUIS.
Harry zelf trouwens ook niet, want
al zit het reizen hem in het bloed,
hij komt toch ook weer graag thuis
en hg vindt het heerlgk als hg wat
tgd over kan houden voor zijn hobby:
knutselen. Hij heeft een hele werk
kamer ingericht thuis en repareert
alles zelf, van stoelen tot en met de.
stofzuiger. Hij is een verwoed cine
ast. Hij heeft een 16 mm. sound-pro
jector en bg een 35 mm. stomme pro-
Hans Warren
De redactie van de Provinci
ale Zeeuwse Courant heeft de
jonge Zeeuwse dichter Hans
Warren uit Borssele bereid ge
vonden om een wekelijkse Let
terkundige kroniek te schrij
ven. Met genoegen en hoogge
spannen verwachtingen begroe
ten wij heden deze nieuwe me
dewerker. Moge het zo zijn, dat
onze lezers hem weldra even
node zouden missen als vele an
dere medewerkers van ons
blad!
Hans Warren publiceerde
twee opmerkelijke bundels ge
dichten, getiteld „Pastorale"
en „In memoriam Jac. P. Thys-
se".
Binnenkort verschijnt van
hem een derde bundel „Eiland
in de Stroom". Voorts ver
scheen van zijn hand een na
tuurhistorisch werk Nachtvo
gels.
Hans Warren schreef tgdens
de oorlog in illegale bladen en
publiceerde na de bevrijding
proza en poëzie in de tijdschrif
ten Parade der Profeten, De
rode Lantaarn, Ad Interim, De
Gids, Columbus en het Zeeuws
Tijdschrift.
jector heeft hg zelf geluid bijge
maakt
Gevraagd naar zgn plannen, lacht
van Herk zyn sterke tanden bloot
en zegt: „Een chauffeur heeft geen
plannen, die worden voor hem ge
maakt Ik hdop dat ik nog vele
mooie reizen mag maken, veel lan
den en volken mag leren kennen. Ik
hoop dat mijn passagiers altijd tevre
den over mg zullen zgn, dan is mijn
baas het vanzelf ook. Idealen? Ja,
als mens verschillende, maar daar
praat ik niet over, als chauffeur
heb ik voorlopig maar één ideaal: ik
wil millionnair worden, dat wil zeg
gen, ik wil met deze wagen een mil-
lioen kilometers volrgden. Feitelijk
is dan de wagen millionnair, maar
dat blijft hetzelfde, mijn wagen en
ik zijn één".
Overleg toezicht crediet-
wezen.
BEPERKING TOT 3 JAAR
OVERWOGEN.
„Het Parool" weet te berichten, dat
bij het overleg tussen de commissie
van de Tweede Kamer tot voorberei
ding van het wetsontwerp Toezicht
credietwezen met de minister van Fi
nanciën, prof. P. Lieftinck, de vraag
is opgeworpen, of het niet mogelijk
zal zijn het toezicht op het credietwe
zen te doen vervallen, wanneer de pe
riode van de ernstigste moeilijkheden
voornamelijk ten gevolge van de
zeer grote defensie-inspanning
voorbij zal zijn. Men zou er bij minis-
ten Lieftinck op hebben aangedron
gen de werkingsduur van deze wet
tot drie jaar te beperken.
In regeringskringen schijnt er wel
neiging te bestaan aan dit verlangen
tegemoet te komen, wanneer men dan
althans zou kunnen aannemen, dat
het ontwerp niet door verdere amen
dering zou worden verminkt.
Russische intellectuelen doen het
niet ai te best
De „Prawda" heeft in een artikel
ernstige critiek uitgeoefend op ver
scheidene verenigingen van Russische
intellectuelen wegens haar „ernstige
tekortkomingen op ideologisch ge
bied".
In dit verband noemt het blad in
het bijzonder de „vereniging van Rus
sische schrijvers", de „vereniging van
musici", de „vereniging van architec
ten" en verenigingen op het gebied
van schilder- en beeldhouwkunst in
verscheidene delen van het land.
Sommige van deze verenigingen
moedigden werken aan, die niets met
het werkelijke leven te maken had
den. Andere waren zelfvoldaan en
geneigd werken uit te zoeken, die wat
ideologische inhoud betrof, te kort
schoten, aldus de Prawda.
Cruys Voorbergh verloor zijn
costuums
De toneelspeler Cruys Voorbergh
verloor gisteravond op de rijksweg
tussen Den Haag en Wassenaar van
het dak van zgn auto een pak met
historische costuums, waarmee hg op
de damesbeurs in Den Haag een show
had gegeven. Het pak werd inmiddels
gevonden.
Chauffeur Harry van Herk.
Schacht brengt rapport uit
De Duitse financiële deskundige dr.
Schacht heeft Dinsdag een 15.000
woorden tellend rapport aan de Indo
nesische premier, dr. Soekiman, over
de Indonesische financiële en econo
mische vraagstukken overhandigd.
Dit rapport behandelt in vgf hoofd
stukken de algemene verhoudingen
de economische beginselen, het han-
Minder cokes beschikbaar.
De moeilijkheden in de cokesvoor
ziening, veroorzaakt door een sterk
toenemende vraag naar mgncokes en
een belangrgke uitval van gascokes,
hebben geleid tot een verdelmgsrege-
ling. Elke handelaar zal mogen reke
nen op ten hoogste 85 procent van de
hoeveelheden mgncokes welke hij in
het brandstoffenjaar 19'50/1951 heeft
ontvangen.
Het Rijkskolenbureau zal trachten
het dreigende brandstoffentekort in
de tuinbouw op te vangen door het
beschikbaar stellen van extra-hoe-
veelheden. Voor een deel zullen deze
moeten bestaan uit Amerikaanse ko
len.
Korea-vrijwilligers
emigreren naar Australië.
Vijf Nederlandse vrywilligers, die
deel hebben genomen aan de strijd op
Korea, zgn Woensdag in Sydney aan
gekomen. Het zijn gedemobiliseerde
militairen van het oorspronkelijke
Nederlandse detachement Verenigde
Naties, dat vorig iaar October naar
Korea vertrok. Vijftien andere Neder
landers, die ook deel uitmaakten van
het Koreadetachement, zullen volgen
de week als immigranten in Sydney
aankomen.
Zoals bekend werd kortgeleden door
het ministerie van oorlog aan Korea-
vrijwilligers de mogelijkheid geboden,
na een diensttgd van elf maanden
Boer met paard en
goudgele kazen in de sloot.
Het oude stadje Woerden was
Woensdag ter gelegenheid van
de Najaarskaasmarkt in fees
telijke stemming. Op de markt
stonden vele honderden geelge-
verniste kaasbrikken, die met
hun opgezette disselbomen een
waar mastbos vormden. Het
enige ongeval van de dag werd
ter markt druk, doch lachend
besproken.
Een boer had blijkbaar zeer
veel haast om met zijn brik, vol
goudgele Goudse kazen naar
de najaarsmarkt te komen. Zijn
vurig paard echter hielp hem
in letterlijke zin vén de wal in
de sloot. Man en paard kwa
men er met een koud bad af.
Vele handen hielpen om de
kostelijke volvette lading op
het droge te brengen, maar
van markten kwam voor dit
slachtoffer van de drukte niets
meer.
y
Demonstratief Congres"
te Utrecht.
De Nationale Woningraad belegt, sa
men met het Instituut voor Volkshuis
vesting en Stedebouw, Woensdag 24
October as. te Utrecht een „demon
stratief congres" over het onderwerp.
„De vooruitzichten van de Woning
bouw". Als sprekers zullen optreden
de heren dr. ir. F. Bakker Schut, prof
dr. F. de Roos en ir. H. B. J. Witte
die resp. zullen behandelen: „De ver
deling van het bouwvolumen", „de fi
nanciering van de woningbouw" en
„Het vraagstuk van de woninghuur"
De bedoeling van dit congres is de
moeilijkheden, die thans voor de wo
ningbouw optreden, gezamenlijk te be
spreken en aan de hand van de te
houden inleidingen voorstellen en
denkbeelden te formuleren, die tot op
lossing van deze problemen kunnen
bijdragen.
ZEELAND STAAT ONDERAAN
En waarheen gaat dat geld?
(Van onze Haagse redactie).
DEN' HAAG, Oetober-KInderbyslag. Ken prettig woord, vindt U niet?
Of hebt u geen kinderen? Dan mist u heel wat. Oudervreugd in de eer
ste plaats, doch een drk-nuuuxleiyk» douceurtje bovendien. Het moge
dan waar zUn dat onze zorgzame overheden vaak met de andere hand
weer wegnemen (in de vorm van belasting), wat z(j met de ene hand
geven, in veie Nederlandse gezinnen wordt de driemaandelijkse uitkering
van de kinderbijslag als een zeer welkome aanvulling op het salaris be
schouwd. In heel veel gezinnen. In 1919 zijn er in ons land 706100 kln-
derbyslagboekjes uitgereikt en waren er dus evenzovele werknemers die
aanspraak maakten op wettelijke kinderbijslag, voor gezamenlijk ruim
anderhalf millioen kinderen.
Vooral in grotere gezinnen beloopt
de kinderbijslag een heel bedrag,
waarvoor veel aanschaffingen kunnen
worden gedaan. Wij vernamen van
verschillende grote winkelbedrijven,
dat zij het zeer goed kunnen bemer
ken als de driemaandelijkse kinder-
bjjslagpostwisseLs zijn binnen geko
men.
65 MILL. PER KWARTAAL.
Als men aan het berekenen gaat,
hoeveel geld er telkens onder de men
sen komt als deze postwissels ver
stuurd worden, dan komt men voor
enorme bedragen te staan. Heel pre
cies kunnen wij het niet uitrekenen
omdat de cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek waaraan
wij deze gegevens ontlenen, deels op
1949, deels op 1950 betrekking heb
ben, maar ieder kwartaal wordt er
ruim 65 millioen gulden aan kinder
bijslag uitgekeerd! Dat betekent in
deze dure tijd toch altijd nog zoiets
als een nieuw winterjasje voor een
millioen kinderen of een paar dege
lijke nieuwe schoenen voor ruim 4
millioen. En rekent u zelf maar eens
uit hoeveel huisvaders, die het geld
In de Arena van het Coliseum te Rome wordt een podium gereed gemaakt,
waarop een speciale serie concerten zal worden gegeven. Voor het leggen
van de basis, waarop de vloer zal rusten, schat men dat 24.000 kub. meter
vlechtwerk nodig is, terwijl ongeveer zes kubieke meter buis per toeschou
wer verwerkt wordt voor het amphitheater. Voor het eerst sedert de oor
log zal het Romeinse amphitheater deze maand voor concerten worden
gebruikt.
LETTERKUNDIGE KRONIEK.
De poëzie van 1940 in vogelvlucht (I)
Verzetsdichter» en „Hollands Binnenhuisje".
Van heden af zal de Provinciale Zeeuwse Courant elke week een nieu
we rubriek bevatten, waarin Ik de belangrykste boeken en figuren uit de
moderne Nederlandse (en Vlaamse) letteren behandel. Ook de toonaan
gevende schryvers uit het buitenland komn van tijd tot tgd hier onder
de aandacht, terwyi evenmin de voornaamste publicaties op het gebied
van de beeldende kunsten en het algemeen-culturele leven zullen worden
vergeten.
Alvorens evenwel met deze besprekingen te beginnen, leek het zowel
de redactie als my dienstig, eerst een zeer korte schets te geven van de
wegen, die de Nederlandse letterkunde sedert het uitbreken van de laat
ste wereldoorlog en na de bevrijding, heeft begaan. Ik zal daarbg, voor
zover mogelgk, poëzie en proza gescheiden houden, en met het eerste
beginnen, aangezien poëzie nu eenmaal de oudste rechten heeft, en, het
moge tegenstrijdig klinken in een tijd waarin het volk van zijn dichters
vervreemd heet, de mens nader aan 't hart ligt dan het proza.
delsbankwezen, de staatsfinanciën en naar Australië te emigreren. Een
de muntstandaard. Dr. Schacht is twintigtal Korea-vrijwilligers van 23
voornemens aan het eind van deze tot 28 jaar heeft van deze gelegen-
maand naar Duitsland terug te keren, heid gebruik gemaakt.
Dat blijkt niet alleen uit de fei
ten, dat de oudste letterkundige
voortbrengselen van de volken al dan
niet gezongen liederen zijn en dat
vrijwel elk jong schrgver begint met
gedichten schrijven, en pas later
overgaat naar het proza waarvoor
meer levenservaring vereist is, maar
ook uit het verschgnsel dat, toen de
sombere verschrikkingen van oorlog
en bezetting over ons land kwamen,
de poëzie allerwegen in de verdruk
king ontlook. Verzetsverzen, geu
zenliederen, strijdgedichten, ze wer
den in massa geschreven, vaak door
mensen die anders nooit een vers
gemaakt zouden hebben ze wer
den illegaal gedrukt, verspreid en
grif gekocht en gelezen.
Reeds spoedig bleek dat dit werk,
op een enkel vers na, de toets van
critiek en tijd niet kon doorstaan;
vrgwel alle verzetspoëzie is, nadat
ze haar functie had vervuld, prompt
in 't vergeetboek geraakt, en alleen
nog van belang als document voor
het heroïsch tgdsgewricht waarin ze
ontstond. Merkwaardig is ook, dat
in het genoemde tgdperk het Neder
landse volk, dat vroeger, en ook
thans weer, in 't algemeen ongevoe
lig voor het werk van zijn dichters
is, poëzie las, en de illegale uitgaven
voor vaak fantastische bedragen
kocht. Daarbg moeten we wel De-
denken dat velen kochten voor het
goede doel en, ook wel, uit snobis
me. Bovendien was veel verzetspoë
zie niet alleen vrij van de onze dich
ters vaak verweten „duisterheid",
maar meestal zelfs niet meer dan
min of meer vakkundig gergmel.
Deze illegale pers ontstond vrijwel
onmiddellgk na de instelling van de
op nazileest geschoeide Kultuurka
mer, in Mei 1942. Hoewel aanvanke-
l(jk veel letterkundigen, zelfs van
naam, zich bij .die instantie hadden
gemeld, moet gezegd dat de meesten
nooit van hun recht tot publicatie
hebben gebruik gemaakt, en ook is
tekenend dat het werk van hen, die
onder auspiciën van de Kultuurka
mer publiceerden, volkomen waarde
loos is.
Vooral de jongeren hielden zich op
eerbiedige afstand van deze instel
ling. Clandestiene drukkerijen groei
den als paddestoelen in kelders, rgp
en vooal groen, kwam van de persen.
Opvallend i3, dat België, zowel 't
Vlaams- als het Franssprekende
deel. het vrgwel zonder verzetspoë
zie heeft moeten stellen. Wellicht is
dit toe te schrgven aan het feit dat
België voor een „Kultuur"kamer ge
spaard bleef.
ONHERSTELBAAR VERLIES.
Was het instellen van deze kui
tuurkamer een slag, een nóg gevoe
liger klap kreeg de Nederlandse let
terkunde reeds m 1940 te incasseren,
toen de oorlog onmiddellgk een die
pe bres sloeg in de gelederen van
onze voornaamste literatoren. Drie
figuren van ongewoon formaat: E.
du Pen-on, Menno ter Braak en H.
Marsman, ontvielen ons bijna gelH-
kertijd. Ter Braak, een wijsgerig cri
ticus, verkoos niet onder Duitse be
zetting verder te leven; du Perron,
essayist en schrijver van een van de
beste romans die ooit in 't Neder
lands verschenen, stierf toen hg,
doodziek en volkomen rust behoe
vend, de bommen nabg zijn woon
plaats Bergen bulderend hoorde ont
ploffen; Marsman, dichter en criti
cus, kwam in 't Kanaal om bg een
poging om van Frankrijk naar En-
feland te vluchten. Later stierf de
ichter Jan Campert in een concen
tratiekamp, en de in brede kringen
geliefde schrijver A. M. de Jong
werd het slachtoffer van een repre-
saillemoord. Hier zgn natuurlgk
slechts de allerbelangrijkste of -be
kendste figuren genoemd.
De illegaal verschenen poëzie valt
dus in twee groepen uiteen: verzets-
en niet-verzetspoëzie. De verzets
poëzie was, zoals reeds gezegd, gro
tendeels van tijdelijk belang; zij had
haar functie in de tijd waarin ze
ontstond, zij spoorde aan tot strijd,
volharden in verzet, sprak moed en
berusting in, getuigde van een on
blusbaar vrijheidsvuur en van een
liefde in alle schakeringen voor het
vaderland, van vurig patriotisme tot
weemoedig gemijmer-uit-de-verte. Zij
werd geschreven in kerkers, cellen
van concentratiekampen, in balling
schap zowel als in de huiskamer.
Toch valt het op dat betrekkelijk
weinig gedichten van vlammende
haat. laaiende woede, stormachtig,
vermetel verzet getuigen. De mees
te spreken van berusting, weemoed
om het aangevochten of vernielde
huiselijk geluk de Nederlandse
dichter behield ook toen zijn eigen
aard. Tenslotte moet nog worden
liever voor zichzelf besteden, er b.v.
vry van kunnen roken! Dat zijn er
heel wat.
Voor een groot aantal takken van
nijverheid (exclusief steenkolenmij
nen, gas- en electriciteitsfabrleken,
alsmede een belangrijk deel van de
metaalindustrie, is nagegaan, ln wel
ke verhouding de kinaerbijslag staat
tot het verdiende loon. Voor geheel
Nederland komt men zodoende tot
een gemiddeld weekloon van 55.07.
Voor gemiddeld 2.4 kind (dat klinkt
een beetje raar. maar statistieken
werken nu eenmaal altijd met deci
malen) werd er in 1650 gemiddeld per
week 7,14 kinderbijslag uitgekeerd
en voor het gehele land betekende dat
dus 13 van de gemiddelde weekver-
dlensten.
KINDERRIJKDOM.
In sommige provincies ligt dit ge
middelde lager, in andere hoger en
uit dat verschil zijn uiteraard conclu
sies te trekken ten aanzien van de
kinderrijkdom in verschillende stre
ken van ons land. Terwijl b.v. in
Noord-Brabant het gemiddelde week
loon lager Is dan het landsgemiddelde,
53,86 tegen 55,07, is het aantal
kinderen waar kinderbijslag voor ver
strekt wordt groter, gemiddeld 2.9 te
gen 2,4. zodat de kinderbijslag 16
van het weekloon uitmaakt. In Am
sterdam daarentegen ls het gemiddel
de loon 60,35, het aantal bijslag
kinderen gemiddeld 2 en de kinaerbrj-
slag maakt slechts 10 van het
weekloon uit. Dit percentage be
draagt voor Friesland, Drenthe en
Gelderland 14, voor uverijssel en
Utrecht 13 (het landsgemiddelde),
voor Zeeland 12. Groningen, Noord-
i Zuid-Holland 11
ZEELAND ONDERAAN.
Het maakt natuurlijk een groot ver
schil voor hoeveel kinderen men kin
derbijslag trekt Dat kan tientallen
guldens per week uiteenlopen. Bra
bant heeft het allerlaagste percenta
ge gezinnen met slechts één kind dat
aanspraak geeft op kinderbijslag,
nl. 28 In Limburg ls dat 30 in
Gelderland 33%. in Friesland 34%.
in Drenthe, Overijssel en Utrecht 35
(het lands-percentage), in Noord- en
Zuid-Holland 39 in Groningen
40 en in Zeeland 42
Gezinnen met twee bijslagkinderen
variëren van 24 in Brabant tot
31 in Groningen, drie kinderen
van 15 in Zeeland en Noord-Hol
land tot 18 in Friesland, Brabant
en Limburg, 4 kinderen van 7 in
Groningen tot 12 in Brabant, vijf
kinderen van 3 in Groningen tot
7 ln Brabant en Limburg, zes kin
deren tellen in alle provincies 2 of
3 van de in aanmerking komende
fezinnen, alleen in Brabant is dat
Dat wordt 1 of 2 voor alle
provincies voor zeven kinderen en in
Brabant 3 Acht kinderen per ge
zin nog 1 in alle provincies behalve
Groningen. Friesland, Zeeland, bij
negen kinderen doen alleen Gelder
land, Brabant en Limburg nog mee
met 1 en bij 10 of meer kinderen
blijft alleen Brabant nog over met
1
Het grootste deel van de driemaan
delijkse millioenen gaat dus naar de
Zuidelijke provincies van ons land en
dat is billijk, want daar hebben ze ook
de meeste kinderen te voeden en te
kleden.
opgemerkt dat het merendeel der
verzetsdichters uit protestants-chris
telijke kringen stamde.
TWEE NAMEN.
Namen noemen uit de overvloed
heeft in dit korte bestek weinig zin
ik maak slechts een uitzondering
voor het als rgmprent heel bekend
feworden „De Achttien Doden" van
an Campert, en het gedicht „De
Dood" van Theun de Vries. Dat laat
ste omvangrijke gedicht heeft een
bewogen geschiedenis gehad, symbo
lisch voor de tijd, waarin het is ont
staan. De Vries schreef het van Oc
tober 1944 tot Febr. 1945 in het con
centratiekamp Amersfoort. In ge
deelten werd het door anderen be
waard en zo raakte het verspreid.
Later herschreef hg uit het geheu
gen dit vers, maar ook de fragmen
ten kwamen alle terecht, en uit deze
twee versies ontstond tenslotte het
in 1947 gepubliceerde werk, waarin
de sehryver zgn levenslange haat en
vrees uitschrijft voor zgn aartsvy-
and, de dood. Éénmaal toen hg erg
ziek was, leek ook hem de dood een
uitkomst, maar nu, felievend opge
sloten in de greep van de bezetter,
omringd door gruwelen, biykt de
dood weer de oude, onverzoenlgke
vijand.
De achttien mensen die op 5 Maart
1941 gefusilleerd werden, inspireer
den tenslotte, behalve Jan Campert,
ook een onbekend gebleven dichter
tot dit korte, goede verzetsvers,
waarmee ik dit eerste overzicht be
sluit:
Zij gingen voor
En vielen zwflgend het leven uit;
De duinpan rook naar vers gedolven
[aarde
En later ook naar bloed en damp
[en kruit.
De steden sliepen en de zee
[bedaarde
De nacht werd glanzend op een
[vensterruit
En het oud maanlicht schreef
[daarop hun namen.
De dood werd ruim gelijk een
[sc'neepskajuït
En de achttien geuzen kwamen er
[tezamen.
HANS WARREN.