Harry van Herk werd geen zeeman, maar een artist in het verkeer De Nederlandse Letteren in en na de wereldoorlog HOEVEEL KINDERBIJSUG WORDT DOOR DE STAAT BETAALD? DONDERDAG 11 OCTOBER 1951 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 7 Portret van een chauffeur Hij rijdt zijn auto niet, hij bespeelt zijn wagen U bent zeker marine-officier?", informeerde belangstellend een Nor- mandlsche buffetjuffrouw, toen Harry van Herk aan haar toonbank" een glaasje calvados bestelde. „Ja", zei Harry, „maar zegt u maar gewoon meneer tegen me hoor, ik ben maar een eenvoudig admiraal". De juf frouw keek argwanend, maar het Frans van Herk is wel zo goed, dat zy hem niet kon misverstaan en omdat ze beslist niet dom was, begreep ze wel, dat ze in het ootje werd genomen. Haar vergissing was overigens begrgpeiyk. Harry van Herk ziet er in zijn zwarte uniform met koperen knopen indrukwekkend uit en in Frankryk dragen de chauffeurs meestal een (groezelige) stofjas. Die juffrouw kon niet weten, dat in Nederland Philips (en Philips niet alleen) zgn chauffeurs zo keurig uitmonstert. Harry van Herk is chauffeur. Hij doet bg Philips wat ze daar noemen de „luxe dienst" en is bp vele Neder landse journalisten bekend, omdat hg de laatste jaren vaak „de pers" heeft fereden, als Eindhoven in Bayeux et bevrijdingsvuur ging ophalen. Harry van Herk is een prima chauf feur. Het merkwaardige is dat hij als kleine jongen inderdaad naar de zee wilde, maar hij is geboren in Veldhoven en in Veldhoven weten ze maar heel weinig van de zee af en van zeelui nog minder en dus waren vader en moeder er tegen. Als de mensen op het dorp vroegen: „Har- rieke wa worde gij as ge groot bent?" dan kon de kleine Harry nog zo dikwijls zeggen „Kapitein op 'n froot schip", het ging niet door. Va- er, die zelf machinist was, vond dat Harry maar een vak moest leren en dan liefst bankwerker, want dat was het van het. Dus ging Harry van Herk in Eindhoven naar de Philips- bedrgfsschooL Al bleek hij wel iets van een technische knobbel te heb ben,- zijn zucht naar reizen en avon tuur bleek groter en hij hield het op die school dan ook niet uit. Hij ging over naar het garagebedrijf, werd la ter chauffeur, reea met bussen en met vrachtauto's en kwam in 1946 by Philips. OP ZIJN PLAATS. Merkwaardig is het toch, dat in het leven een heleboel mensen eigen lijk tegen hun wil terecht komen op een plaats waar ze thuis horen. Ik twijfel er geen moment aan dat van Herk wellicht een goed zeeman zou zijn geworden, maar ik heb me er tgdens de jongste Bayeux-reis van 1400 kilometer weer eens opnieuw van kunnen overtuigen, dat hij als chauffeur bijna niet te evenaren is. Als je zelf al bgna twintig jaar je rijbewijs hebt, dan mag je geacht worden iets van autorijden af te we ten en als ik-dus zeg, dat er tgdens die hele 1400 kilometer geen moment is geweest dat ik meestuurde of meeremde, dan weet iedere automo bilist dat Harry uitstekend moet heb ben gereden. En inderdaad, zoals die man die zware Amerikaanse zeven personenauto hanteerde, dat was wat je noemt af. Zonder te jakkeren maakte hg een uitstekend gemiddel de, zonder stuntjes uit te halen „vloog" hij door de drukste steden heen en zijn bochtenwerk was verba zend soepel. EEN ARTIST. Een heer. wat zeg ik, een artist in het verkeer. Hij rijdt zijn auto niet, hij bespeelt zijn wagen. Hij trekt alle registers open als dat kan en nodig is, maar hij heeft de machtige wagen volkomen in zijn macht en kan haar ook door een bocht laten glijden, als was het een lenig sluipende reuzen kat Hg heeft een aangeboren ge voel voor richting en is/een gerouti neerd kaartlezer. Daardoor rijdt hij bijna nooit verkeerd en als het op de slecht bewgzerde wegen in Frank rijk al eens een keer gebeurde dat hij een verkeerde weg inschoot, dan werd hij door zijn duiveninstinct on middellijk gewaarschuwd en wist snel de fout te herstellen. Meer kan men van een chauffeur eigen1 ijl: niet verwachten, maar Har ry v' n' :v- bovendien een prettig mens. Hg is geen hoogvlieger, maar hg' weet zgn weetje en hii kan daar op een prettig beschaafde manier over vertellen. Op zijn vele buiten landse reizen heeft hij ogen en oren goed de kost gegeven, hij kan over een heleboel dingen mee praten en met zgn Frans, Duits en Engels, kan hij zich uitstekend redden. Hij is een prettige causeur en daardoor prettig gezelschap, maar in de eerste plaats blijft hij chauffeur en dat vergeet hij nooit. ZIJN WAGEN. Hg houdt van zijn wagen. De wa gen waar hij nu sinds 1947 mee rgdt is „zgn" wagen. Daar rgdt niemand anders mee. Hij kent die wagen van binóen en van buiten. Het geluid van de motor is muziek voor hem. Hij hoort het minste bijgeluid je en weet de oorzaak er van onmiddellgk op te sporen. Het is zijn trots om deze wa- fen prima te onderhouden. Meer an 300.000 km. heeft hij er al mee gereden Die kilometers liggen in Nederland, België, Frankrijk, Duits land, Engeland, Zweden, Denemarken en Zwitserland. Samen vormen zij een afstand, die gelijk is aan 7% keer de omtrek van de aarde Het eerste jaar reed hg 100.000 km., dat is zo ongeveer 2000 km. per week Stel het totale -rrj-gemiddelde op 50 km. per uur en het aantal rg-uren per dag op acht, dan heeft hij 250 volle dagen nodig gehad om die 100.000 km. bg elkaar te rijden. Dui- delgk dat van Herk dat jaar niet veel thuis is geweest. Duidelijk ook, dat zijn vrouw en zijn drie kinderen (twee jongens en een meisje) dat he lemaal niet prettig hebben gevonden. GRAAG THUIS. Harry zelf trouwens ook niet, want al zit het reizen hem in het bloed, hij komt toch ook weer graag thuis en hg vindt het heerlgk als hg wat tgd over kan houden voor zijn hobby: knutselen. Hij heeft een hele werk kamer ingericht thuis en repareert alles zelf, van stoelen tot en met de. stofzuiger. Hij is een verwoed cine ast. Hij heeft een 16 mm. sound-pro jector en bg een 35 mm. stomme pro- Hans Warren De redactie van de Provinci ale Zeeuwse Courant heeft de jonge Zeeuwse dichter Hans Warren uit Borssele bereid ge vonden om een wekelijkse Let terkundige kroniek te schrij ven. Met genoegen en hoogge spannen verwachtingen begroe ten wij heden deze nieuwe me dewerker. Moge het zo zijn, dat onze lezers hem weldra even node zouden missen als vele an dere medewerkers van ons blad! Hans Warren publiceerde twee opmerkelijke bundels ge dichten, getiteld „Pastorale" en „In memoriam Jac. P. Thys- se". Binnenkort verschijnt van hem een derde bundel „Eiland in de Stroom". Voorts ver scheen van zijn hand een na tuurhistorisch werk Nachtvo gels. Hans Warren schreef tgdens de oorlog in illegale bladen en publiceerde na de bevrijding proza en poëzie in de tijdschrif ten Parade der Profeten, De rode Lantaarn, Ad Interim, De Gids, Columbus en het Zeeuws Tijdschrift. jector heeft hg zelf geluid bijge maakt Gevraagd naar zgn plannen, lacht van Herk zyn sterke tanden bloot en zegt: „Een chauffeur heeft geen plannen, die worden voor hem ge maakt Ik hdop dat ik nog vele mooie reizen mag maken, veel lan den en volken mag leren kennen. Ik hoop dat mijn passagiers altijd tevre den over mg zullen zgn, dan is mijn baas het vanzelf ook. Idealen? Ja, als mens verschillende, maar daar praat ik niet over, als chauffeur heb ik voorlopig maar één ideaal: ik wil millionnair worden, dat wil zeg gen, ik wil met deze wagen een mil- lioen kilometers volrgden. Feitelijk is dan de wagen millionnair, maar dat blijft hetzelfde, mijn wagen en ik zijn één". Overleg toezicht crediet- wezen. BEPERKING TOT 3 JAAR OVERWOGEN. „Het Parool" weet te berichten, dat bij het overleg tussen de commissie van de Tweede Kamer tot voorberei ding van het wetsontwerp Toezicht credietwezen met de minister van Fi nanciën, prof. P. Lieftinck, de vraag is opgeworpen, of het niet mogelijk zal zijn het toezicht op het credietwe zen te doen vervallen, wanneer de pe riode van de ernstigste moeilijkheden voornamelijk ten gevolge van de zeer grote defensie-inspanning voorbij zal zijn. Men zou er bij minis- ten Lieftinck op hebben aangedron gen de werkingsduur van deze wet tot drie jaar te beperken. In regeringskringen schijnt er wel neiging te bestaan aan dit verlangen tegemoet te komen, wanneer men dan althans zou kunnen aannemen, dat het ontwerp niet door verdere amen dering zou worden verminkt. Russische intellectuelen doen het niet ai te best De „Prawda" heeft in een artikel ernstige critiek uitgeoefend op ver scheidene verenigingen van Russische intellectuelen wegens haar „ernstige tekortkomingen op ideologisch ge bied". In dit verband noemt het blad in het bijzonder de „vereniging van Rus sische schrijvers", de „vereniging van musici", de „vereniging van architec ten" en verenigingen op het gebied van schilder- en beeldhouwkunst in verscheidene delen van het land. Sommige van deze verenigingen moedigden werken aan, die niets met het werkelijke leven te maken had den. Andere waren zelfvoldaan en geneigd werken uit te zoeken, die wat ideologische inhoud betrof, te kort schoten, aldus de Prawda. Cruys Voorbergh verloor zijn costuums De toneelspeler Cruys Voorbergh verloor gisteravond op de rijksweg tussen Den Haag en Wassenaar van het dak van zgn auto een pak met historische costuums, waarmee hg op de damesbeurs in Den Haag een show had gegeven. Het pak werd inmiddels gevonden. Chauffeur Harry van Herk. Schacht brengt rapport uit De Duitse financiële deskundige dr. Schacht heeft Dinsdag een 15.000 woorden tellend rapport aan de Indo nesische premier, dr. Soekiman, over de Indonesische financiële en econo mische vraagstukken overhandigd. Dit rapport behandelt in vgf hoofd stukken de algemene verhoudingen de economische beginselen, het han- Minder cokes beschikbaar. De moeilijkheden in de cokesvoor ziening, veroorzaakt door een sterk toenemende vraag naar mgncokes en een belangrgke uitval van gascokes, hebben geleid tot een verdelmgsrege- ling. Elke handelaar zal mogen reke nen op ten hoogste 85 procent van de hoeveelheden mgncokes welke hij in het brandstoffenjaar 19'50/1951 heeft ontvangen. Het Rijkskolenbureau zal trachten het dreigende brandstoffentekort in de tuinbouw op te vangen door het beschikbaar stellen van extra-hoe- veelheden. Voor een deel zullen deze moeten bestaan uit Amerikaanse ko len. Korea-vrijwilligers emigreren naar Australië. Vijf Nederlandse vrywilligers, die deel hebben genomen aan de strijd op Korea, zgn Woensdag in Sydney aan gekomen. Het zijn gedemobiliseerde militairen van het oorspronkelijke Nederlandse detachement Verenigde Naties, dat vorig iaar October naar Korea vertrok. Vijftien andere Neder landers, die ook deel uitmaakten van het Koreadetachement, zullen volgen de week als immigranten in Sydney aankomen. Zoals bekend werd kortgeleden door het ministerie van oorlog aan Korea- vrijwilligers de mogelijkheid geboden, na een diensttgd van elf maanden Boer met paard en goudgele kazen in de sloot. Het oude stadje Woerden was Woensdag ter gelegenheid van de Najaarskaasmarkt in fees telijke stemming. Op de markt stonden vele honderden geelge- verniste kaasbrikken, die met hun opgezette disselbomen een waar mastbos vormden. Het enige ongeval van de dag werd ter markt druk, doch lachend besproken. Een boer had blijkbaar zeer veel haast om met zijn brik, vol goudgele Goudse kazen naar de najaarsmarkt te komen. Zijn vurig paard echter hielp hem in letterlijke zin vén de wal in de sloot. Man en paard kwa men er met een koud bad af. Vele handen hielpen om de kostelijke volvette lading op het droge te brengen, maar van markten kwam voor dit slachtoffer van de drukte niets meer. y Demonstratief Congres" te Utrecht. De Nationale Woningraad belegt, sa men met het Instituut voor Volkshuis vesting en Stedebouw, Woensdag 24 October as. te Utrecht een „demon stratief congres" over het onderwerp. „De vooruitzichten van de Woning bouw". Als sprekers zullen optreden de heren dr. ir. F. Bakker Schut, prof dr. F. de Roos en ir. H. B. J. Witte die resp. zullen behandelen: „De ver deling van het bouwvolumen", „de fi nanciering van de woningbouw" en „Het vraagstuk van de woninghuur" De bedoeling van dit congres is de moeilijkheden, die thans voor de wo ningbouw optreden, gezamenlijk te be spreken en aan de hand van de te houden inleidingen voorstellen en denkbeelden te formuleren, die tot op lossing van deze problemen kunnen bijdragen. ZEELAND STAAT ONDERAAN En waarheen gaat dat geld? (Van onze Haagse redactie). DEN' HAAG, Oetober-KInderbyslag. Ken prettig woord, vindt U niet? Of hebt u geen kinderen? Dan mist u heel wat. Oudervreugd in de eer ste plaats, doch een drk-nuuuxleiyk» douceurtje bovendien. Het moge dan waar zUn dat onze zorgzame overheden vaak met de andere hand weer wegnemen (in de vorm van belasting), wat z(j met de ene hand geven, in veie Nederlandse gezinnen wordt de driemaandelijkse uitkering van de kinderbijslag als een zeer welkome aanvulling op het salaris be schouwd. In heel veel gezinnen. In 1919 zijn er in ons land 706100 kln- derbyslagboekjes uitgereikt en waren er dus evenzovele werknemers die aanspraak maakten op wettelijke kinderbijslag, voor gezamenlijk ruim anderhalf millioen kinderen. Vooral in grotere gezinnen beloopt de kinderbijslag een heel bedrag, waarvoor veel aanschaffingen kunnen worden gedaan. Wij vernamen van verschillende grote winkelbedrijven, dat zij het zeer goed kunnen bemer ken als de driemaandelijkse kinder- bjjslagpostwisseLs zijn binnen geko men. 65 MILL. PER KWARTAAL. Als men aan het berekenen gaat, hoeveel geld er telkens onder de men sen komt als deze postwissels ver stuurd worden, dan komt men voor enorme bedragen te staan. Heel pre cies kunnen wij het niet uitrekenen omdat de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek waaraan wij deze gegevens ontlenen, deels op 1949, deels op 1950 betrekking heb ben, maar ieder kwartaal wordt er ruim 65 millioen gulden aan kinder bijslag uitgekeerd! Dat betekent in deze dure tijd toch altijd nog zoiets als een nieuw winterjasje voor een millioen kinderen of een paar dege lijke nieuwe schoenen voor ruim 4 millioen. En rekent u zelf maar eens uit hoeveel huisvaders, die het geld In de Arena van het Coliseum te Rome wordt een podium gereed gemaakt, waarop een speciale serie concerten zal worden gegeven. Voor het leggen van de basis, waarop de vloer zal rusten, schat men dat 24.000 kub. meter vlechtwerk nodig is, terwijl ongeveer zes kubieke meter buis per toeschou wer verwerkt wordt voor het amphitheater. Voor het eerst sedert de oor log zal het Romeinse amphitheater deze maand voor concerten worden gebruikt. LETTERKUNDIGE KRONIEK. De poëzie van 1940 in vogelvlucht (I) Verzetsdichter» en „Hollands Binnenhuisje". Van heden af zal de Provinciale Zeeuwse Courant elke week een nieu we rubriek bevatten, waarin Ik de belangrykste boeken en figuren uit de moderne Nederlandse (en Vlaamse) letteren behandel. Ook de toonaan gevende schryvers uit het buitenland komn van tijd tot tgd hier onder de aandacht, terwyi evenmin de voornaamste publicaties op het gebied van de beeldende kunsten en het algemeen-culturele leven zullen worden vergeten. Alvorens evenwel met deze besprekingen te beginnen, leek het zowel de redactie als my dienstig, eerst een zeer korte schets te geven van de wegen, die de Nederlandse letterkunde sedert het uitbreken van de laat ste wereldoorlog en na de bevrijding, heeft begaan. Ik zal daarbg, voor zover mogelgk, poëzie en proza gescheiden houden, en met het eerste beginnen, aangezien poëzie nu eenmaal de oudste rechten heeft, en, het moge tegenstrijdig klinken in een tijd waarin het volk van zijn dichters vervreemd heet, de mens nader aan 't hart ligt dan het proza. delsbankwezen, de staatsfinanciën en naar Australië te emigreren. Een de muntstandaard. Dr. Schacht is twintigtal Korea-vrijwilligers van 23 voornemens aan het eind van deze tot 28 jaar heeft van deze gelegen- maand naar Duitsland terug te keren, heid gebruik gemaakt. Dat blijkt niet alleen uit de fei ten, dat de oudste letterkundige voortbrengselen van de volken al dan niet gezongen liederen zijn en dat vrijwel elk jong schrgver begint met gedichten schrijven, en pas later overgaat naar het proza waarvoor meer levenservaring vereist is, maar ook uit het verschgnsel dat, toen de sombere verschrikkingen van oorlog en bezetting over ons land kwamen, de poëzie allerwegen in de verdruk king ontlook. Verzetsverzen, geu zenliederen, strijdgedichten, ze wer den in massa geschreven, vaak door mensen die anders nooit een vers gemaakt zouden hebben ze wer den illegaal gedrukt, verspreid en grif gekocht en gelezen. Reeds spoedig bleek dat dit werk, op een enkel vers na, de toets van critiek en tijd niet kon doorstaan; vrgwel alle verzetspoëzie is, nadat ze haar functie had vervuld, prompt in 't vergeetboek geraakt, en alleen nog van belang als document voor het heroïsch tgdsgewricht waarin ze ontstond. Merkwaardig is ook, dat in het genoemde tgdperk het Neder landse volk, dat vroeger, en ook thans weer, in 't algemeen ongevoe lig voor het werk van zijn dichters is, poëzie las, en de illegale uitgaven voor vaak fantastische bedragen kocht. Daarbg moeten we wel De- denken dat velen kochten voor het goede doel en, ook wel, uit snobis me. Bovendien was veel verzetspoë zie niet alleen vrij van de onze dich ters vaak verweten „duisterheid", maar meestal zelfs niet meer dan min of meer vakkundig gergmel. Deze illegale pers ontstond vrijwel onmiddellgk na de instelling van de op nazileest geschoeide Kultuurka mer, in Mei 1942. Hoewel aanvanke- l(jk veel letterkundigen, zelfs van naam, zich bij .die instantie hadden gemeld, moet gezegd dat de meesten nooit van hun recht tot publicatie hebben gebruik gemaakt, en ook is tekenend dat het werk van hen, die onder auspiciën van de Kultuurka mer publiceerden, volkomen waarde loos is. Vooral de jongeren hielden zich op eerbiedige afstand van deze instel ling. Clandestiene drukkerijen groei den als paddestoelen in kelders, rgp en vooal groen, kwam van de persen. Opvallend i3, dat België, zowel 't Vlaams- als het Franssprekende deel. het vrgwel zonder verzetspoë zie heeft moeten stellen. Wellicht is dit toe te schrgven aan het feit dat België voor een „Kultuur"kamer ge spaard bleef. ONHERSTELBAAR VERLIES. Was het instellen van deze kui tuurkamer een slag, een nóg gevoe liger klap kreeg de Nederlandse let terkunde reeds m 1940 te incasseren, toen de oorlog onmiddellgk een die pe bres sloeg in de gelederen van onze voornaamste literatoren. Drie figuren van ongewoon formaat: E. du Pen-on, Menno ter Braak en H. Marsman, ontvielen ons bijna gelH- kertijd. Ter Braak, een wijsgerig cri ticus, verkoos niet onder Duitse be zetting verder te leven; du Perron, essayist en schrijver van een van de beste romans die ooit in 't Neder lands verschenen, stierf toen hg, doodziek en volkomen rust behoe vend, de bommen nabg zijn woon plaats Bergen bulderend hoorde ont ploffen; Marsman, dichter en criti cus, kwam in 't Kanaal om bg een poging om van Frankrijk naar En- feland te vluchten. Later stierf de ichter Jan Campert in een concen tratiekamp, en de in brede kringen geliefde schrijver A. M. de Jong werd het slachtoffer van een repre- saillemoord. Hier zgn natuurlgk slechts de allerbelangrijkste of -be kendste figuren genoemd. De illegaal verschenen poëzie valt dus in twee groepen uiteen: verzets- en niet-verzetspoëzie. De verzets poëzie was, zoals reeds gezegd, gro tendeels van tijdelijk belang; zij had haar functie in de tijd waarin ze ontstond, zij spoorde aan tot strijd, volharden in verzet, sprak moed en berusting in, getuigde van een on blusbaar vrijheidsvuur en van een liefde in alle schakeringen voor het vaderland, van vurig patriotisme tot weemoedig gemijmer-uit-de-verte. Zij werd geschreven in kerkers, cellen van concentratiekampen, in balling schap zowel als in de huiskamer. Toch valt het op dat betrekkelijk weinig gedichten van vlammende haat. laaiende woede, stormachtig, vermetel verzet getuigen. De mees te spreken van berusting, weemoed om het aangevochten of vernielde huiselijk geluk de Nederlandse dichter behield ook toen zijn eigen aard. Tenslotte moet nog worden liever voor zichzelf besteden, er b.v. vry van kunnen roken! Dat zijn er heel wat. Voor een groot aantal takken van nijverheid (exclusief steenkolenmij nen, gas- en electriciteitsfabrleken, alsmede een belangrijk deel van de metaalindustrie, is nagegaan, ln wel ke verhouding de kinaerbijslag staat tot het verdiende loon. Voor geheel Nederland komt men zodoende tot een gemiddeld weekloon van 55.07. Voor gemiddeld 2.4 kind (dat klinkt een beetje raar. maar statistieken werken nu eenmaal altijd met deci malen) werd er in 1650 gemiddeld per week 7,14 kinderbijslag uitgekeerd en voor het gehele land betekende dat dus 13 van de gemiddelde weekver- dlensten. KINDERRIJKDOM. In sommige provincies ligt dit ge middelde lager, in andere hoger en uit dat verschil zijn uiteraard conclu sies te trekken ten aanzien van de kinderrijkdom in verschillende stre ken van ons land. Terwijl b.v. in Noord-Brabant het gemiddelde week loon lager Is dan het landsgemiddelde, 53,86 tegen 55,07, is het aantal kinderen waar kinderbijslag voor ver strekt wordt groter, gemiddeld 2.9 te gen 2,4. zodat de kinderbijslag 16 van het weekloon uitmaakt. In Am sterdam daarentegen ls het gemiddel de loon 60,35, het aantal bijslag kinderen gemiddeld 2 en de kinaerbrj- slag maakt slechts 10 van het weekloon uit. Dit percentage be draagt voor Friesland, Drenthe en Gelderland 14, voor uverijssel en Utrecht 13 (het landsgemiddelde), voor Zeeland 12. Groningen, Noord- i Zuid-Holland 11 ZEELAND ONDERAAN. Het maakt natuurlijk een groot ver schil voor hoeveel kinderen men kin derbijslag trekt Dat kan tientallen guldens per week uiteenlopen. Bra bant heeft het allerlaagste percenta ge gezinnen met slechts één kind dat aanspraak geeft op kinderbijslag, nl. 28 In Limburg ls dat 30 in Gelderland 33%. in Friesland 34%. in Drenthe, Overijssel en Utrecht 35 (het lands-percentage), in Noord- en Zuid-Holland 39 in Groningen 40 en in Zeeland 42 Gezinnen met twee bijslagkinderen variëren van 24 in Brabant tot 31 in Groningen, drie kinderen van 15 in Zeeland en Noord-Hol land tot 18 in Friesland, Brabant en Limburg, 4 kinderen van 7 in Groningen tot 12 in Brabant, vijf kinderen van 3 in Groningen tot 7 ln Brabant en Limburg, zes kin deren tellen in alle provincies 2 of 3 van de in aanmerking komende fezinnen, alleen in Brabant is dat Dat wordt 1 of 2 voor alle provincies voor zeven kinderen en in Brabant 3 Acht kinderen per ge zin nog 1 in alle provincies behalve Groningen. Friesland, Zeeland, bij negen kinderen doen alleen Gelder land, Brabant en Limburg nog mee met 1 en bij 10 of meer kinderen blijft alleen Brabant nog over met 1 Het grootste deel van de driemaan delijkse millioenen gaat dus naar de Zuidelijke provincies van ons land en dat is billijk, want daar hebben ze ook de meeste kinderen te voeden en te kleden. opgemerkt dat het merendeel der verzetsdichters uit protestants-chris telijke kringen stamde. TWEE NAMEN. Namen noemen uit de overvloed heeft in dit korte bestek weinig zin ik maak slechts een uitzondering voor het als rgmprent heel bekend feworden „De Achttien Doden" van an Campert, en het gedicht „De Dood" van Theun de Vries. Dat laat ste omvangrijke gedicht heeft een bewogen geschiedenis gehad, symbo lisch voor de tijd, waarin het is ont staan. De Vries schreef het van Oc tober 1944 tot Febr. 1945 in het con centratiekamp Amersfoort. In ge deelten werd het door anderen be waard en zo raakte het verspreid. Later herschreef hg uit het geheu gen dit vers, maar ook de fragmen ten kwamen alle terecht, en uit deze twee versies ontstond tenslotte het in 1947 gepubliceerde werk, waarin de sehryver zgn levenslange haat en vrees uitschrijft voor zgn aartsvy- and, de dood. Éénmaal toen hg erg ziek was, leek ook hem de dood een uitkomst, maar nu, felievend opge sloten in de greep van de bezetter, omringd door gruwelen, biykt de dood weer de oude, onverzoenlgke vijand. De achttien mensen die op 5 Maart 1941 gefusilleerd werden, inspireer den tenslotte, behalve Jan Campert, ook een onbekend gebleven dichter tot dit korte, goede verzetsvers, waarmee ik dit eerste overzicht be sluit: Zij gingen voor En vielen zwflgend het leven uit; De duinpan rook naar vers gedolven [aarde En later ook naar bloed en damp [en kruit. De steden sliepen en de zee [bedaarde De nacht werd glanzend op een [vensterruit En het oud maanlicht schreef [daarop hun namen. De dood werd ruim gelijk een [sc'neepskajuït En de achttien geuzen kwamen er [tezamen. HANS WARREN.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 7