VLISSINGEN IN DE ZEEUWSE
SAMENLEVING
Vlissingse winkeliers bouwden
zelf hun „Vlisto" op
DE VLISSINGSE MIDDENSTAND
TOONT ZIJN ACTIVITEIT
een werkstad en daar mag het trots op zijn
VLISSINGEN - WERKSTAD
JTOWDAO^OCTOBEI^M
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
-Over zijn deugden en gebreken-
- Over zijn glorie en zijn verval -
-En over zijn opstanding -
Het vergaat VRsslngen natuurlyk precies als iedere andere stad In
Nederland: er wordt over geroddeld. Zy heeft nu eenmaal haar benijders
en wie benijdt, spreekt zeklen goeds! Er zyn er die zeggen: Vlissingen?
Ach, dat Ls het eind van de wereld! Daar houdt het land op en begint het
eindeloze water en wie is er ooit ln Vlissingen geweest, zonder dat het er
woei? En Vlissingen, ach, dat is een lelijke stad en Vlissingen, ach, dat is
een arbeidersstad en, zoals naar men beweert, in Arnemuiden alles naar
vto ruikt, zo ruikt in Vlissingen alles naar de zilte zee
Er zit natuurlijk in dit alles, zoals in het meeste geroddel, wel een kern
van waarheid. Men grijpt een mens nu eenmaal in zyn zwakke zijden en
een stad eveneens en wie heeft er geen zwakke kanten?
Maar geef een Vlissinger de ruimte, wanneer hij de deugden van zijn
stad bezingt. Als het waar is, dat niemand goed is en niemand slecht en
dat het goede in de éne en het kwade in de andere schaal van de balans
geworpen pleegt te worden, en dat het oordeel er van afhangt, welke
schaal te licht bevonden wordt, ach, dan moet Vlissingen wel een zeer
goede stad zijn. Want haar deugden zyn vele en onvergelijkelijk!
Vlissingen, dat is inderdaad het eind
van de wereld. Het land houdt er op
en het eindeloze water begint. In
ecuwig wisselende tinten strekt zich
de Hoorn der Schelde naar de horizon
en d Zeeuws en door en door Ne
derland. Het was voor de Prins vóór
enige andere Zeeuwse stad voor de
Prins was. Het hees de geuzenvlag
vlak na Den Briel! Het heeft zijn
rol gespeeld in de Zeeuwse historie
en het speelt zijn rol nog, een hoofd
rol, zoals weleer.
GUN HET ZE MAAR
En gun ze dan het genoegen, als
er zyn, die graag roddelen. Vkssingen
heeft zjjn benijders en die zullen er
blijven tot in lengte van dagen.
Zij zullen him schouders ophalen en
zeggen: Vlissingen. ach
Maar tot dezulken zal het nimmer
doordringen, dat wat zij minachten
tevens de glorie van Vlissingen is.
Vlissingen is Zeelands bolwerk van
de industriële arbeid, Missingen is 1
een der centra, waar deviezen worden
gewonnen voor een berooide staat,
vlissingen heeft een naam. die overal
ter wereld klank heeft. Vlissingen is
een werkstad met vlijtige, nij
vere mensen.
Daar mag het trots op zyn.
uit, de schepen varen af en aan, al is
het dan helaas niet meer in hoofd
zaak naar de Missingse haven en wie
er komt, wordt gegrepen door de
aanblik van het water en het gaan en
komen van de schepen en wie voor
dit altyd boeiend spel ontvankelijk is,
die kan er staan dromen, bij mooi
weer en by slecht weer. Over het
raadsel van het menselijk zijn, over
de onvermoeide bedrijvigheid van het
mensengeslacht en over zijn honger
naar de verre einders.
Noem één stad in West-Europa,
waar de heirbaan der Oceaanreuzen
zó dicht langs de kust gaat, noem
één stad ter wereld, die drie majestei-
telyke boulevards heeft, zoals Vlis
singen die heeft, brede wandelwegen,
met een vergezicht om nimmer te
vergeten!
VAN ZON EN VLAGEN
Het waait er meestal, daar aan de
zeekant bij Vlissingen. Maar het kan
er Zuidelijk zonnig zyn en die twee
dingen zijn beslissend voor het ka
rakter van Vlissingen als stad in
Zeeland. Want de zeewind schept
mensen, die koele hoofden hebben en
als het moet, hard en onverzettelyk
zijn, die het geweld der elementen
kunnen trotseren, die nimmer by de
pakken neerzitten, maar als het riet
zich weer opheffen na een storm
vlaag. En diezelfde zeewind schept
mensen, die als het buiten bar is en
nauwelijks om uit te houden, naar
gezelligheid hunkeren en bij elkaar
zoeken naar warme genegenheid. En
zy kunnen die schenken, want de zo
merzon kan hier branden en de men
sen loom doen worden en het besef
in hen wekken, dat zon en warmte
belangryk zijn op dit ondermaanse en
tevreden maken. Aan die zon danken
ae Vlissingers de zonnige elementen
in hun karakter, aan de stormen dan
ken zy hun hunkering naar gezellig
heid, aan de frisse zeewind hun hel
dere koppen en de dadendrang in hun
sterke lichaam.
En Missingen, dat is een lelyke
stad. Dat is natuurlijk maar ten dele
waar. Missingen immers heeft zijn
ScheldemondJuister is het, als
men constateert, dat Vlissingen veel
van zyn oude schoonheid heeft ver
loren. Daar zyn de krijgsbedryven
schuld aan. Werd er een enkele stad
in Zeeland zo zwaar door Mars ge
slagen, als de stad aan het wijde wa
ter, waar Hollands grootste zeehel
den het levenslicht aanschouwden
En kunnen de Vlissingers het helpen,
dat hun haven dichtslibde? Is dat
niet gebeurd met alle Zeeuwse ha
vens? En is nietoveral de glorie van
weleer teloor gegaan?
Kyk naar de nieuwe woonwyken:
er bloeit weer nieuwe schoonheid op!
DE ARBEID
Maar Missingen is een arbeiders
stad! En dat is waar. Vlissingen heeft
zich tenslotte uit zijn ondergang weer
omhoog weten te werken en het is
de stad, die het belangrijkste bedrijf
in Zeeland het hare mag noemen en
weet, dat de naam Vlissingen alom
ter wereld een klank van metaal
heeft, omdat Vlissingen schepen
bouwt, dié de beste der besten mogen
heten. Vlissingen heeft het in zijn
verleden niet gemakkelijk gehad. Het
heeft in de gouden jaren moeten
strijden tegen de overheersende in
vloed van Middelburg, dat rijker Was
en machtiger en meer koopvaarders
uitzond over de wereldzeeën. Het
werd de gelijke vanMiddelburg.
Maar toen later alles voorbij scheen
en Vlissingen een dode stad was ge
worden, waar de eens zo bloeiende
weryen de trieste..taal spraken van
vergané grootheid, toen kwam de om
mekeer en men werkte zich er in
Vlissingen. met de noeste vlyt van
zijn arbeidersbevolking, weer boven
op op een manier, die niet anders dan
de grootst mogelyke eerbied af kan
dwingen.
En dan tenslotte: Vlissingen is door
Iedere Nederlander zal, als hij van Vlissingen als werkstad
hoort, zijn gedachten laten gaan naar de scheepswerf van de
Kon. Maatschappij J)e Schelde". Hij heeft gelijk, want hij be
grijpt, dat in een scheepsbouwbedrijf, dat schepen als de „Wil
lem Rugs" aflevert, zeer velen hun dagelijks brood verdienen.
Minder scherp staat hem voor de geest, dat dtt bedrijf reeds
vóór de oorlog, en in niet mindere mate daarna, zich meer en
meer is gaan bewegen op het gebied van machinebouw en con
structiewerk en daardoor, zowel in als buiten Vlissingen, rich
tot een zeer veelzijdig bedrijf ontwikkeld heeft.
Een beschouwing van Vlissingen als werkstad biedt intussen
een goede gelegenheid er eens de aandacht op te vestigen,
dat velen hun bestaan vinden in een grote verscheidenheid van
andere bedrijven en instellingen. Ik noem de in belangrijkheid
groeiende Koninklijke Marine, het Nederlandse en het Belgi
sche loodswezen, dat steeds voor het nodige vertier aan het
waterfront der stad zorgt, de visserij, de Provinciale veerdien
sten, het stuwadoorsbedrijf van de Haven van Vlissingen, het
bunkerbedrijf van de Steenkolen Handelsvereniging, de werk
plaatsen der Maatschappij „Zeeland", de hotelbedrijven en de
pensions, die in de zomer nog met een aantal tijdelijke derge
lijke bedrijven vermeerderd plegen te worden, de Provinciale
bedrijven, die belangrijke gedeelten van Zeeland, van Vlissingen
uit, van gas en electriciteit voorzien, de aannemersbedrijven, die
een groeiende stad als Vlissingen niet missen kan, de ambtelijke
instanties, die voor leiding van en toezicht op dit alles nodig
zijn, degenen, die in de talrijke Vlissingse onderwijsinstellingen
werkzaam zijn, en last but not least het grote aantal (wat
men dan met een gewichtig woord noemt) verzorgende bedrij
ven of, huiselijker gezegd, de middenstand, die de moeilijke
taak heeft zich naar de hem bekende eisen van het publiek te
richten en tegelijk reeds bij voorbaat nog niet geuite verlangens
van het publiek te raden.
Moge een ieder, die werkzaam is in de Vlissingse gemeenschap,
of hij inwoner van de stad is of niet, zijn arbeid steeds zo ver
richten. dat hij daardoor bijdraagt tot een sterk en bloeiend
Vlissingen. De Vlissingers verdienen hetde stad is het waard.
B. KOLFF.
Vlissingen was reeds in het verleden een echte werkstad en op de plaats,
waar nu de Zeehondenwerf ligt, zyn van oudsher schepen gebouwd.
De man met het krijtje..
Na dagen van hard werken
een fraai resultaat
Wie Maandagmorgen zo om een uur of negen het Vlissingse Concertge
bouw zou zijn binnengestapt, had daar een volkomen ongewoon schouw
spel waargenomen. Midden op de vloer van de grote zaal, by de meeste
Vlissingers alleen maar bekend van een gezellige feestavond, kroop een
man rond. Een kleine, gezette man met een dik stuk kryt, waarmede hy
ijverig lynen op de" vloer trok.
Dat was het begin van de Vlisto" de Vlissingse middenstandstentoon
stelling, die morgenmiddag haar poorten zal openen om de bevolking van
Missingen èn van buiten althans iets te tonen van hetgeen de Missingse
zakenman hét publiek te bieden heeft. En die kleine, ijverige man was de
heer J. G. Smits, aan wiens hardnekkig volhouden het ongetwyfeld voor
een belangryk deel te danken is, dat deze „Vlisto" er gekomen ls. Want
hy is het toch, die er voor gezorgd heeft, dat de beschikbare ruimte ten
slotte toch „uitverkocht" geraakte.
Dat eerste werk voor de opbouw
van een tèntoonstelling is altyd heel
belangrijk en vaak moeilijk ook. De
beschikbare ruimte moet verdeeld
worden en daarbij komt heel wat kij
ken. Iedere deelnemer heeft zyn wen
sen. en het is een kwestie van zorg
vuldig passen en meten om elkeen
naar behoefte en billykheid een
plaats toe te wijzen. Dat gebeurt na
tuurlyk eerst op papier en daarna,
aan de hand van een plattegrond,
met het witte kryt in dikke strepen
op de vloer. In de grote zaal en in de
drie kleine. Een heel karwei
„Oefdat is vast gebeurd", zegt
de heer Smits en hij veegt zich een
vaart Vlissingen» haven binnen: op het ogenblik een zomerse
wTereofoynmg maar voor alle Vlissingers een vurig gewenste vaste gast.
zweetdruppel van het voorhoofd, ter
wijl hy weer overeind komt. Op dat
moment stapt juist de tweede „gro
te man" van deze tentoonstelling
binnen: de heer J. van Looy uit Til
burg, de eigenlyke technische orga
nisator. En hy glundert, want de
tentoonstelling belooft een succes te
worden. Daarop rekent hy tenmin
ste vast. En hij glundert nog méér
als hij ziet, dat het eerste werk al
verricht is. „Da's mooi Smitik
had juist gedacht, dat dit het eerste
karweitje zou zyn, waarmee ik moest
beginnen".
Maar het eerste karwei mocht dan
reeds gedaan zijn, er komt voor de
opbouw van een tentoonstelling na
tuurlijk nog heel wat meer kijken en
men kon er zeker van zyn, dat de
heer van Looy de eerste dagen zyn
tenten wel zo ongeveer in net Con
certgebouw kan opslaan. Want al
bouwen de deelnemers zelf hun
stands op, er blyft toch zo ontzettend
veel te regelen en te organiseren,
dat er bijna geen minuut meer af kan.
Een paar uur later is het beeld
van het Concertgebouw dan ook al
helemaal veranderd. Van alle kanten
komen de deelnemers opzetten .en
door alle deuren wordt het materiaal
voor de opbouw van de tentoonstel
ling binnengedragen. Planken, latten,
carton, board, meters en meters stof
voor bekledingEn nog voor het
middag is kan men weer een won
derlijk schouwspel gadeslaan.
TIMMERENDE W INKELIERS
Wist U dat een Missingse winke
lier zo handig met hamer en zaag
kan omgaan Dat hij met veel vaar
digheid de verfkwast weet te hante
ren? En dat hy hele series spykers
achtereen kan inhameren voor hy
eindelijk ook eens een keertje op zyn
duim slaat, zoals U en ik misschien
al bij de tweede zouden hebben ge
daan?
Daar staat een manufacturier bo
ven op een trap lustig de hamer te
zwaaien alsof het zyn dagelyks werk
is en even verder zien we een bé^
kend Missingse accountant al even
ijverig in de weer met planken en
latten. De stands schieten letteriyk
omhoog en voor de middag om is, be
gint er zowaar al tekening in te ko-
De man, die een verf winkel
heeft, komt een stukje board lenen
by zyn buurman, die in potten en
pannen doet, en ergens achter in het
gebouw zien we een reclameschilder
bezig in ongeloofiyk snel tempo de
wanden te decoreren van een kale
ruimte, dié moet worden omgetoverd
in een gezellige bierkelder.
Er wordt gesjouwd en gedraafd, ge
mopperd en gelachen, kortom het is
een bedrijvige drukte, waarin de
buitenstaander zich gevoelt als de
bekende poes in het vreemde pakhuis,
maar die toch zo echt kenmerkend
is voor de opbouw van een expositie.
En het leuke daarbij is deze keer
vooral U zult het al begrepen heb-
nier z<
ben
dat de mensen
zoveel
zelf doen. Ieder pakt aan wat hij kan,
helpt zijn buurman als dat nodig is,
en zo bouwen ruim dertig Missingse
winkeliers samen de tentoonstelling,
waarmede ze, al is het dan wel niet
officieel, toch ook nog een beetje het
jubileum van de Middenstandsvereni
ging „Gemeenschappelyk Belang"
willen vieren. Nóg is de tentoonstel
ling niet klaar en zelfs morgenoch
tend zal er nog wel getimmerd en
geschilderd worden. Maar wij twijfe
len er niet aan of 's middags, wan
neer burgemeester Kolff het officiële
openingswoord spreekt, zal de „Mis-
to" er keurig uitzien en zullen hon
derden bezoekers komen kijken, ook
op de volgende dagen, want de „Mis-
to" biyft tot en met Woensdag geo
pend, wat hier de Missingse mid
denstand, tezamen met enkele firma's
van buiten, te tonen heeft.
Vlissingen als plantsoenstad
Kijkje in de mcoirie nieuwe wijk
van Zeeland.
De nieuwe wijk van Vlissingen is
misschien wel de mooiste woonwyk
van Zeeland. Men praat wel eens
over een „arbeiders-villawyk" en
daarin schuilt geen overdrijving.
Wanneer buitenlandse bezoekers in
Vlissingen rondgeleid worden en ze
zien deze wyk, dan zijn ze opgetogen.
Het bekoorlyke van Vlissingen's
nieuwe wijk schuilt niet alleen in de
aantrekkelyke nieuwe huizen en de
welverzorgde straten met trottoirs,
maar vooral ook in de groenstroken,
de tuinbeplanting, de grasveldjes enz.
Wandelt men langs de Irislaan, de
Breitnerlaan en de Tooroplaan. dan
zyn het de brede plantsoenstroken
met de keurige rozenaanplant, die de
ze buurten een prettig karakter ge
ven. Het valt op, dat het plantsoen
er zo keurig uitziet en niet door de
jeugd overigens hier talryk ge
noeg werd beschadigd.
Hier wordt een goed voorbeeld ge
geven! De wandelaar zal een ogen
blik geboeid worden door de ruimte
werking van enkele grasveldjes ach
ter de huizen. Straks zullen enkele
grote bomen die ruimtewerking nog
eccenturen.
Ook bij de verdiepïngsbouw aan de
Jan van Govenlaan en Irislaan is een
bijzonder gelukkige oplossing voor de
voortuinenbeplanting gevonden.
Overal staan rozen. Dat is wel een
dure aanschaf, maar het onderhoud
is minder kostbaar.
De Rooseveltlaan zal in de toe
komst een der fraaiste lanen van
Vlissingen worden. Dit jaar is er
heel wat geplant, maar het werk
moet nog afgemaakt worden. Tussen
de hoogbouw komen aan de Noord-
zyde bomen te staan als een soort
afsluiting. Daarvoor komt dan een
brede strook zomerbloemen en ro
zen. Het is de bedoeling de groen
stroken tussen trottoir en rijweg ko
mend jaar onder handen te nemen.
Een geheel eigen karakter heeft de
beplanting in de Calandtstraat. Daar
zijn de voortuinen iets dieper en men
kon een voetmuurtje plaatsen als
trottoirafscheiding. De afwisseling
van grasveldjes en rozenperken heeft
een voortreffelijk effect. Wanneer
men wandelend door de nieuwe
wyk 't resultaat ziet van de ge-
meenschappelyke beplanting der
voortuintjes en de daarby aanslui
tende verzorging van de plantsoen
stroken, dan kan er maar een con
clusie zyn: de gemeenschappelyke op
lossing is verre te verkiezer boven
de afzonderlijke verzorging van de
tuintjes. Dat leert ook het woning
blok, waar de bewoners niet bereid
waren tot samenwerking. Hoe goed
ook bedoeld, de aanblik van boeren
kool en goudsbloemen in die tuin
tjes is rommelig en onaesthetischü
VOORZITTER MIDDENSTANDSCENTRALE
Dertien jaar geleden laatste expositie.
De Vlissingse middenstand zal tonen wat hy kan, maar de omstandig
heden brengen mee, dat de demonstratie bescheiden zal zyn, zo verklaarde
ons de heer W. J. Berg, voorzitter van de Vlissingse Middenstandscentrale
en als zodanig ook voorzitter van het comité, dat de leiding heeft van de
„Vlisto".
De tentoonstellingsruimte in het Concertgebouw is uitverkocht en in dat
verband kan nu dus al van een succes worden gesproken.
Toch had ik, aldus de heer Berg,
liever gezien, dat de samenwerking
tussen de Vlissingse middenstanders
groter was geweest en er meer ge
meenschappelijke stands van bepaal
de bedrijfstakken waren opgebouwd.
Het zou zo aantrekkelyk zyn ge
weest, wanneer de Vlissingse bakkers
met een gemeenschappelijke demon
stratie waren gekomen en wanneer
de slagers dat ook hadden gedaan!
Nu dat niet kon, omdat de samen
werking nog moet groeien, spyt ons
dat!
De manufacturen-wereld sloeg wel
de handen ineen en zy toonde daar
mee, dat samenwerking heel goed
mogelijk is!!
JUBILEUMTENTOONSTELLING
De tentoonstelling is overigens be
doeld als een jubileumtentoonstel
ling van de middenstandsvereniging
„Gemeenschappelyk Belang" te Vlis
singen, die haar 50-jarig bestaan
vierde. Zy liet de uitwerking van het
denkbeeld over aan de Middenstands-
centrale en omdat men by deze ex
positie ook nog wat verder dan het
zuivere middenstandsbedrijf wilde
gaan, treedt nu het bestuur van de
Centrale op als tentoonstellingscomi
té. Daardoor heeft men meer vrijheid.
De laatste middenstandsten
toonstelling werd 13 jaar gele
den in ,3rittania" gehouden.
Zij was een groot succes en het
denkbeeld om nu na de bit
tere oorlogsjaren en het moei
zame herstel weer eens met
een expositie te komen was dus
volkomen aanvaardbaar.
Bovendien kwam het comité in con
tact met een organisator, die op ex-
positiegebied deskundig was en dat
verhoogde het zelfvertrouwen.
Nu zal dan van 4 tot en met 10 Oc
tober de Vlisto worden gehouden in
het Concertgebouw.
Bezoekers van de tentoonstelling
mogen wel bedenken, dat dit geen nij
verheid, maar een middenstands
tentoonstelling is. Zy zullen er echter
Deelnemers
aan de Vlisto
In de grote zaal:
Schildersbedryf J. Grootjan». Assu-
rantiebedryf Joh. P. Vcntevogel;
Wasserij „Edelweis"; Damesconfee-
tiebedryf S. M. Hooydonk: Kampoda
N..V. «stalen meubelen). Eindhoven;
Vulpeninrichting J. Wegeling; Mo
dehuis Bobbe; Bloemisterij A. J. Wit
te zn.; Fa. F. W. Remmerswaal
(Parfumerieën). Den Haag: Stand
,.Maggi"-producten, Amsterdam;
Glashar.del F. Prins 8c Zn.; Schilders
bedrijf P. A. Gillissen Zn.; Geza
menlijke textielstand (I. Tricotage:
L. Filius, W. M. Haccou. Gez. La-
bruyère, M. Meerman, P. Steketee,
De Ster. Stezo. II Wol: W. J. Berg.
P. Steketee. Stezo); Rijwielhandel C.
v. d- Linde; Rijwielhandel J. Lefèvre;
Fa. P. v. d. Maden (Huish. art.).
In zaal 1:
E.R.U.-kaasfabrieken, Woerden; Bak-
kery A. J. Guérand. ..VISCO-IJS
Fa. W. Poppe (Zuivelproducten);
Rolluikenfabriek „Zeelana"; Fa. Buys
de Koning (Huish. art.); Electro-
en radiotechnisch bureau L. v. 't
Westende; Provinciale Zeeuwse Cou
rant en fa. F. van de Velde Jr., dag
bladbedrijf en handelsdrukkerij. Te
lex-apparaat P.T.T.
In zaal 3:
Handelsondem. „KOFCO" (koffïe-
artikelen), Vlaardingen; Meubelhan-
del J. du Fossé, Breskens; Fa. De
Nijs en Fa. Fastenau (Sola-zilver en
huish. art.); „Loreti" (Etalage- en
Kerstartikelen), Tilburg; „Plastica"
(Schoenzolen), Rotterdam.
In zaal 4:
„Sperwer"-winkeliers (Comestibles
e-a.).
In de hal:
J. .P. de Jonge, (sig. magazijn); Han-
delsondern. v. d. Ven, (Groentemolen)
Amsterdam; „STOPPAX", Stop-ap
paraten, Amsterdam.
geen verlengstukken van de étalage's
zien, maar bepaalde demonstraties,
verklaringen van werkmethoden, enz.
Getracht zal worden de activiteit
van de bedrijven te tonen.
Voor de nodige ontspanning zal ge
zorgd worden. Er komt een bierkel
der en het ligt in de bedoeling daar
te laten musiceren door een Ambone-
se band.
Overigens, zo besloot de heer Berg
het gesprek, is de Missingse midden
stand in bepaalde opzichten noe een
jonge middenstand, waarin allerlei
krachten en velerlei soort enthousias
me nog naar een uitweg zoeken.
Ook voor de middenstand zal de
„Vlisto" wijze lessen kunnen inhou
den en als die lessen geloerd worden,
zal Vlissingen in de toekomst ten
toonstellingen krijgen, die steeds be
ter worden en nog duideiyker getui
gen van de vaste wil, die de Missing
se middenstand heeft: „het zo goed
mogelijk vervullen van de maat-
schappelyke taak, welke in deze ste-
delyke samenleving aan de midden
stand is toevertrouwd".
