Francks Symphonie, een monument van symphonische kunst JIMMY BROWN, sportheld no. 1 RATIONALE LEVENSVERZEKERING BANK N.Y. Van Vrouw iot Vrouw ld' LU VLEESPRIJZEN IN VLISSINGEN .^agpfci PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1951 MUZIEKFEUILLETON Wordt volgende week door het Rotterdams Philharmonisch Orkest te Middelburg gespeeld ZES EX ZESTIG JAAR WAS CÉS AR FRAXCK, toen by /.ijn enige xymphonie voltooide. Tot dan toe had hij weinig waardering van '/.ijn vak genoten en van het publiek ondervonden, maar 7-Un getrouwe leerlingen meenden, dat met dit nieuwe werk nu eindelijk de vele vooroordelen, die de Paryse muziekwereld tegen hun leermeester koesterde, met één slag verdwenen zouden zijn. Dat kon immers niet anders, want Franck had nu een werk geschreven, dat zelf» zijn ergste tegenstanders wel moest over tuigen, omdat het zo geniaal was. Onmiddeliyk toog de schare geestdriftige volgelingen aan het werk om een uitvoering van de symphonie te be werkstelligen, hoewel zij weinig medewerking ondervonden: het conserva toriumorkest weigerde zelfs het werk te spelen, zy lieten zich echter niet uit het veld slaan, want y.o redeneerden deze jonge mensen al» Parijs het werk maar eenmaal gehoord heeft, dan is de tegenstand wel verdwenen en daarom zetten zy door. Inderdaad slaagden zy er in 1889 in, een jaar voor Franck's dood, de symphonie uitgevoerd te krygen. Zo brak de dag aan. waarop de compositie voor het eerst in het openbaar zou worden gehoord. Vol verwachting zaten de leerlingen en misschien ook wel Franck zelf in de zaal: hoe zou het werk ontvan gen worden? Eigenlijk was het naïef om verwachtingen te koesteren, want men wist immers, dat de toonaangevende muziekkringen voor Franck slechts een welwillend glim lachje over hadden. Maar toch, dach ten de leerlingen, wie weet komen de .jOfficiële heren" ditmaal onder de indruk van deze prachtige mu ziek. Helaas echter, de nieuwe sym phonie kon het bevroren glimlachje op de gezichten van de Parijse mu- ziekgroten niet ontdooien en hun hou ding bleef star als voorheen. De grote Gounod was hun tolk, toen hij na de uitvoering een beetje verveeld de opmerking maakte: „Dat was nu de onmacht tot dogma verheven...!" Men begreep de grootheid van Cé- sar Auguste Franck niet, omdat men in zy'n muziek niet hoorde of niet wilde horen, hoe deze dichter In klanken vertelde van zün diepste geheimen. HÜ schreef zyn werk niet in de eerste plaats al» de symphonicus, die al componerend steeds aan do orkestklank denkt, maar als de or ganist, die op een stille middag alleen in een grote kerk op zyn orgelbank voor zichzelf improviseert, die al spelend zyn thema's in steeds nieu we klankengnmma's ontwikkelt en die de orgelregisters gebruikt zoals een schilder 7.(jn palet. De warme en soms triomfale klank van de tong- stemmen wisselt hy af met het my stieke mediteren van de strykers en een heldere prestnntenklank doet hU rosten op het fundament vnn diepe pedaalstemmen. Zo componeerde Franck en zo zag hij zyn orkest. Men begrüpt dat pas goed, wan neer men deze symphonie hoort on der een dirigent, die het gehele werk uit zijn hoofd leidt en daardoor de indruk wekt een groot improvisator te zijn, die voor het orkest staat, als ware hij een organist achter zijn speeltafel en die met enkele gebaren de grote klankverscheidenheid sa menvoegt tot een nieuwe eenheid. HET WERK. Zacht en rustig zetten de celli en de bassen het thema in. Andere in strumenten nemen het over en dan plotseling klinkt het opnieuw, doch nu dwingender, driftiger zelfs. Het schiet uit naar een hoge a, om daar na met een markant rhythme terug te keren in een dalende reeks tonen en af te sluiten na twee maten, vol dynamische verscheidenheid. Blaas instrumenten kondigen reeds de ge boorte van een nieuw thema aan, dat dan molto cantabile zeer zan gerig bij de strijkinstrumenten verschijnt. Deze twee muzikale ge dachten houdt Franck vast, totdat de houtblazers en violen, onder steund door het koper een derde the ma inzetten, ditmaal stralend van aard, dat met de beide voorgaande motieven een groots spel van klank en rhythme begint. Dit eerste deel eindigt tenslotte met het eerste mo tief, dat nu echter van karakter is veranderd: het deemoedig vragen Is een triomfaal antwoord geworden. DE HARP, In deze rubriek is reeds enkele malen gewezen aan de hand van ver scheidene muziekwerken op het bij zonder effect van een harp. Ook in deze symphonie van Franck valt dit instrument op en is het de moeite waard om er de aandacht op te ves tigen. Het tweede deel van het werk begint met harp-accoorden en piz- zicati van de strijkers, die voorna melijk twee aan twee in een drie- Aduertentie kwartsmaat zy'n gegroepeerd. Zij vormen als het ware de wegbereiders voor de melodie, die straks gaat ko men. want zij zorgen voor een ont- vankeiyke sfeer, zodat de luisteraar vol aandacht wacht op de naderende dingen. Het is de Engelse hoorn, die deze nieuwe melodie tot spreken of liever tot zingen brengt. Lyrisch en zangerig klinkt dit lied door de harpklanlcen en zwygt dan weer, ter- wyl het aceoordenspel nog even doorgaat. Dan komt het antwoord bij de violen en opnieuw klinkt de Engelse hoornsprekend van die volmaakte en devote rust, die men soms vindt in een gothische kathe draal, waarvan de bogen een biddend gebaar maken Na een korte rust volgt het scher zo, waarin nieuwe thema's klinken, die allen aan elkaar verwant zijn. Deze verwantschap wordt door Franck consequent volgehouden in de gehele Symphonie. In het derde laatste deel hoort men bij de celli en fagotten allereerst een nieuw motief, een fris en zonnig thema, waarna enige tijd later bij het ko per een melodie met een meer my- syterieus karakter begint, maar al spoedig keren oude bekenden terug, n.l. het derde thema van het eerste deel en de melodie van de Engelse hoorn uit het tweede deel. Met dit materiaal werkt Franck in het laatste deel van zijn sympho nie, zoals alleen een volleerd orgel meester dat kan doen, die het sym- phonisch palet hanteert als een der crootsten onder de toonkunstenaar». Hy hrengt Indrukwekkende dynami sche schakeringen aan. speelt met donkere en lichte tinten en eindigt tenslotte het werk met een brede en forse streek, waarin het aan vangsmotief van het laatste deel Is verwerkt. Naar Gounod's woord zou in deze symphonie „de onmacht tot dogma verheven" zyn, maar in werkeiykheid is zy een monument van symphoni sche kunst. CONCERT R. PH. O. Volgende week Zaterdag zal dit werk te horen zijn tijdens het ju bileumconcert, dat Eduard Flipse met het Rotterdams Philharmonisch Orkest in Middelburg geeft. Het pro gramma vermeldt tevens het derde planoconcert van Beethoven (in c- klein), dat vorig jaar ook in Mid delburg gespeeld werd door George van Renesse met het Residentie-or kest. Nu voert Marlnus Flipse dit werk uit, het eerste van Beethoven's De juiste koers vaart U met een geïdealiseerde kapi taalverzekering, gesloten bij onze Bank, waardoor tevens een jaarlijksrente voor Uw nabestaanden verzekerd is. Lage premie! Inlichtingen vrijblijvend bij de: Schickide IW. ROTTERDAM. TtL *27CO i h»M wtegtewoordifet* 81. Onverschrokken zette Jimmy Brown zijn tocht door de stad voort met hem volgend als zijn schaduw, Sijmen Sabbel, die er overigens heel wat minder dapper by liep. Met al die loslopende, verscheurende dieren in de stad, voelde hij zich allesbehalve op zyn gemak. „Als ik nu eens de kleinere dieren ging verzamelen, baas", zei hij tegen Jimmy. „Die moeten we tenslotte óók te rug zien te krygenJimmy wilde hier juist iets op terug zeggen, toen hij plotseling zijn vin ger op de mond legde en een stap terug deed... ,.De leeuw Piet'", zei hij fluisterend tegen Symen Sabbel. Dit woord was voldoende voor de brave oppasser om zo bleek als een sneeuwbal te wor den en hals over kop het hazenpad te kiezen. Bijna steigerend van angst, verdween hij in Zuid westelijke richting... Jimmy zag hem vol min achting na. „Goed", bromde hy, „goed, dan zal ik meneer Piet alleen tot de orde roepen". Jimmy haalde eens diep adem en stapte toen, de yzeren staaf ln zijn rechter vuist, de Grote Markt op Toos zag hem het eerste. „Daar komt Jimmy aan", zei ze met een van agitatie overslaande stem. De leeuw Piet was onmiddellijk op zyn qui- vive. Toos en Trien zagen hoe zyn manen eens klaps recht overeind gingen staan en hoe er von ken spatten uit zyn ogen. De marmotten en Karei de Kangeroe, maakten dat zij weg kwa men Doe als de textielfabrikant, die het risico van alkalivrij voor alles en nog wat niet neemt? £ci\fci£oTV SPECIAAL ALKALIVRIJ VOOR WOL Kies de zekerheid van het overvette satijnzachte Echfalon-sop en houd Ütv wol als nieuw. typische lemt. Het pianoconcerten, dat de „Beethoveniaanse geest" adem! werd voor het eerst door de compo nist zelf uitgevoerd op de öe April van het jaar 1803 in Wenen, waar- by het een groot succes oogstte. Het programma van Zaterdag meldt verder de ouverture ramma van Zaterdag ver- er de ouverture „Carnaval Romain" van Berlioz, die gecompo neerd werd met gebruikmaking van muziek uit de tweede acte van Ber lioz* reeds lang vergeten opera „Benvenuto Cellini", en als Neder lands werk „Saul en David" van Wagenaar. Wie het programma in zijn geheel overziet, zal het wellicht betreuren, dat Marinus Flipse een werk speelt, dat vorig jaar in Middelburg nog een uitstekende uitvoering kreeg, maat' aan de andere kant, kan men zich er oprecht over verheugen, dat de uit te voeren werken aan diri- Sent, solist en orkest stuk voor stuk e gelegenheid bieden een brlllant concert te geven. En dat venvacht Zeeland van de Zeeuwse Flipses. De venvachtingen zyn hoog spannen! e= De eerste klap is een daalder waard maar de eerste stap stellig wel een tientje. Tan- minste als het een goede, fer me, welgeleide stap is. Want het zijn zulke kleine voeten, die deze stap moeten ondernemen, en de ladder, de wiebelige lad der der wetenschap is zo hoog, de top verliest zich bijna in de TyolJcen. Daar heel boven wenkt, misschien, voor de gestadige klimmer een professoraat of driedubbele academische titel. Maar onverbiddelijk moet altijd eerst die onderste sport geno men worden en unit u gelo ven, dat die misschien de ge wichtigste is van allemaal? Nooit van zijn leven, ook niet bij de geleerdste en magistraal- ste promotie, zal een mens zich zo important voelen als bij de eerste stap over de drempel van de lagere school. O ja, ik weet het wel: de glorie van die eer ste schooldag is wat verbleekt, sinds stellig driekwart van het vaderlandse grut op zijn vierde jaar begint met zich te onder werpen aan iets dat, door welk verzachtend woord ook vooraf gegaan, zich ook al aandient als onderwijs. Ik neem aan, dat het instituut kleuterschool in zijn soort voor treffelijk is, in een schreeuwen de behoefte voorziet en voor de meerderheid der kleintjes (en der moeders), een ware uit komst is. Schrijft u mij dus, wat ik u bidden mag, geen hooggestemde lofzangen op dit voorportaal der wetenschap, met zijn tafeltjes, stoeltjes, bloe metjes, kleedjes, plakbockjes, vlechtmatjes en al die genoeg lijkheid meer. Het is lief, het is veilig, het is heerlijk voor al die grote-sladskinders zonder be hoorlijke speelruimte. Maar Saskia, u moet het haar maar vergeven, vliegt het bij tijden aan dat zo'n klein mens van vier jaar zich óók al, in deze steenwoestijn der moderne samenleving, moet reppen om ergens op tijd te zijn en een ge deelte van ae lieve zonnige dag moet doorbrengen tussen vier muren. Ik heb het mijn dochter nooit kunnen aandoen, met het gevolg, dat zij, nauioelyks zes jaar oud, pril en onbevangen en grenzenloos nieuwsgierig, over de drempel van de échte school binnenstapte. En nu zij, na twee jaren van, ik mag gerust zeggen, onvermengd genoegen afscheid heeft geno men van haar eerste Juf, en met behoorlijke minachting voor de „kleine ukkies" het rijk der middelklassen is binnengehup peld nu moet mij een kleine lofzang van het erkentelijk hart. Een lofzang op deze parel der juffen, die tevens bedoeld is als hulde aan al die toegewijde, hard werkende artisten in haar vak, aan wie wij, moeders, onze kinderen, op hoop van zegen, toevertrouwen. Want hoe vaak komt zoiets in de krant? Ridderorden worden uitgestrooid met een kwistig heid, als gold het pepernoten. Als een of andere dame een fractie van een seconde eerder dan welke andere dame ter we reld over een serie hekken wipt of een stuk water afzwemt is zij niet minder dan een nationale heldin, wier prestatie met kop pen als olifanten in de kranten verschijnt en die onder bloemen en eerbewijzen wordt bedolven, joyeuze intochten in open rijtui gen houdt en met plechtige ernst ondervraagd wordt om trent de brandende kwesties van de dag. En ik vraag, onnozel misschien, maar in gemoede: wie wordt er, behalve die me vrouw zelf wellicht, ook maar een haar beter van, die fractie van een seconde? Maar als de juffrouw van de EEN UIT DE LOTERIJ eerste klas, na een jaar ploete ren tussen de vier muren van haar lokaal, het koppeltje klei ne analphabeten, dat bij haar binnen werd geloodst als een stel ordelijke scholieren met een behoorlijke bagage aan kennis èn andere verworvenheden aan haar opvolgster aflevert: hoe veel bloemstukken, kransen, taarten, medailles worden haar dan overhandigd, en in hoeveel klinkende toespraken wordt zij gehuldigd? Wel, dat alles kan immers best wachten tot zij minstens vijf-en- twintig jaar met dat bijltje heeft gehakt. Maar weet iemand, be halve de deskundigenwel hoe zioaar dat bijltje is? O, zeker, de meeste ouders, de moeders vooral, geven grif toe, dat zo'n baantje van schooljuf frouw niet meevalt. Vooral niet met die grote klassen van te genwoordig; hoe houdt zij die stil en hoe levert ze het om zo'n stel woelwaters nog wat te le ren óók! In drie maanden lezen ze al uit een boekje: ga er aan staan! Maar ach, dat leren op zichzelf is de grootste toer niet. Maar er komt zo oneindig veel meer kijken. Dat beetje lezen-schrij- ven-rekenen-taal is nog maar een klein gedeelte van het ka pitaal aan onschatbare maat schappelijke, zedelijke en gees telijke waarden, die zo'n ras echte, voor haar taak bereken de Juf opbrengt. Zij tovert speelse, instinctief handelende natuurwezens om in kleine mensen, die zich leren voegen (met lust) in een ver band en spelregels in acht ne men. Zij brengt hun, met zachte maar vaste hand, het bewust zijn èn de vreugde bij van gees telijke functies: opletten, opne men, onthouden, combineren. reproduceren. Een vergadering volwassenen wordt na drie kwartier onrustig: schuifelt, hoest, fluistert. Een Iclas kinde ren van amper zes jaar brengt onder haar rustig beslag in per fecte stilte en aandacht drie kwartier belangstelling op voor een leeslesje van twee bladzij den. Zij maakt kleine onbehol pen knuisten verbluffend hand vaardig: zie hen schrijven en te kenen dat het een lieve lust is. Zij leert kleine hoofden, die al leen maar begrip hebben voor concrete zaken, zich geanimeerd bezighouden met zoiets abstracts als getallen. Ik beloof tl dat het weinig min der dan een mirakel is om een kleuter van zes zover te krijgen, dat hij een woord als „bezeren" in één oogopslag herkent, of zonder aarzelen weet hoeveel zeventien min negen is. Dat zün alle echter nog ondergeschikte mirakelen, het eenvoudig A.B.C. van de taak, waarvoor de ge meenschap haar betaalt. Maar al dat andere, de gulle toegift, die zij daarbij onverplicht schenkt, die geen inspecteur controleren en geen ouder schatten kan. Arbeidsvreugde, welgemanierdheid, orde, net heid, stiptheid. Een wondermens is zij, altijd opgewekt} altijd gelijkmatig van humeur, alt yd vol belangstel ling, ook voor de kleinste klei nigheden: een haarstrik, een nieuwe jurk, een verjaardag. Zij moet alles tegelijk zijn: har telijk en strena, vrolijk en waakzaam, speels en aandach tig; zij moet kunnen straffen zonder rancune en belonen zon der partijdigheid. Zij moet kun nen zingen als een lijster en te kenen als een Daan Hoeksema. En vertellen o vertellen als Moeder de Gans zelf. Houdt haar in ere, moeders! Als uw kind huppelend naar school gaat en thuiskomt, boordevol verhalen over onze Juf, wier ge zag boven alles gaat - dan hebt tl een lot uit de loterij getrok ken. SASKIA. LEZERS SCHRIJVEN. Antwoord van de slagersorganisatie. Het kan zyn nut hebben, dat men zyn klachten uitspreekt en aan de orde stelt. Want dan kunnen mis verstanden uit de wereld worden ge holpen. Maar daarby moeten deze klachten natuurlyk op waarheid be rusten en mag men niet schrijven dat in Rotterdam de pryzen by alle slagers zoveel lager liggen, dan in Vlissingen. Want dat is niet waar. Er zyn daar inderdaad slagers, die een lagere prys berekenen, maar U vindt er ook vele slageryen, die een veel hogere prijs vragen. Wanneer de heer de Bart, volgens het courantenverslag, in een vergadering van een Coöperatie, opmerkt, dat de slagers op een kilo varkensvlees 2 verdienen en op een kilo rundvlees 1,50, dan is dit volkomen met de waarheid in strijd. Er worden dan ook geen bewijzen daarvoor aange voerd en dat zou ook niet mogeiyk zijn. Wanneer deze coöperatie ook dreigt met de oprichting van een slagery, dan zal men in de practyk ervaren, dat de verdiensten in de slagery momenteel slecht zyn. Overal in de wereld is het vlees schaars en zyn de pryzen bijzonder hoog. De verwachting, dat de vleesprij- zen zullen kunnen dalen, moet dan ook als «en droombeeld worden ge zien. Dat het vlees zo duur is, moet worden toegegeven, doch dat wordt veroorzaakt cfoor het feit, dat het vee bij inkoop zoveel kost. De slager kan er niets aan doen, want hij is genoodzaakt, zijn vee voor pryzen te betrekken, waarop de regering een bepaalde invloed heeft uitgeoefend. Dit geschiedt niet alleen om te zorgen, dat de boer een be hoorlijke prys krygt, maar vooral om ons arme land aan deviezen te hel pen. Rekent U bij de inkoopprijs alle komende kosten voor slachten, keu ren, uitbenen, panklaar maken en bezorgen, voor papier, telefoon huur, belasting en al die andere zakelijke kosten, dan maakt ook dit per ki logram uitgebeend vlees een belang rijk bedrag uit. En de lonen en sociale lasten daar op, zyn volgens de Collectieve Ar beidsovereenkomst beschermd. Moet daaraan worden getornd? De regering ziet in het belang van de consumenten nauwkeurig toe op alle prysregelingen en heeft ook van de pryzen, welke in Vlissingen wor den berekend, kennis genomen. Wanneer deze prijzen niet econo misch verantwoord zouden zyn, dan hadden de Vlissingse slagers bericht Advertentie ontvangen, dat ze moesten worden herzien. Dit was echter niet nodig, want de op het ogenblik in Vlissin gen geldende pryzen voor vlees, ble ken by calculatie, verantwoord te zyn. Wy vragen ons af heeft de sla ger recht op een redelyk bestaan? In Rotterdam is de concurrentie zo groot, dat vele slagers daar van minder moeten loven, dan een onge schoolde arbeider. Kan dit de bedoeling zijn van de georganiseerde, door hun bonden be schermde werknemers Indien U daar ontkennend op ant woordt, dan komen de in Vlissingen berekende vleesprijzen de slagers eer- lyk toe. En er is bij deze prijzen geen spra ke van, dat gespaard kan worden voor de oude dag. De slagers van Vlissingen. Met bovenstaand verweer kunnen wy volkomen accoord gaan. Algemene Nederlandse Slagershond. Advertentie een verstandige vrouw koopt uitsluitend gemltlnlsoerdo wol en wolgoedi WAAROM GEEN VERKEERSAGENT? Heeft U wel eens een kykje geno men by het kruispunt bij dc garage van de heer De Muynk en de glashan- del van de heer Prins te Vlissingen, tegen de tyd, dat het personeel van „De Schelde" naar huis gaat? Dan komt U tot de ontdekking, dat er dan talloze auto's, fietsers en bromfiet sers langs dit kruispunt komen. Toch staat er op deze piekuren geen ver keersagent, die het drukke verkeer zou kunnen regelen. Zyn de ziekenhuizen in Vlissingen misschien nog niet vol genoeg? En beseffen de moeders uit het nieuwe stadsgedeelte niet, dat zij haar kin deren blootstellen aan gevaar op dit drukke punt, wanneer zy vader uit de fabriek gaan halen? Laten de moeders toch haar kinde ren thuishouden. Vlissingen L. Despinois. Reclame-congres met Mystery-train. Te Utrecht wordt van 2 tot 4 Oc tober het 14c congres gehouden van het „Genootschap van Reclame." Naast een aantal lezingen, biedt het programma dc deelnemers enige verrassingen. Zo zal de eerste dag een „Mystery-Train" het Utrechtse station uitrollen naar een onbekende bestemming, waar de avond fecste- iyk zal worden doorgebracht. Op de vooravond van het congres, op 2 October heeft een ontmoetingsavond plaats in de „Bibliothèque desVins", tijdens welke de dichter J. W. F. Werumeus Buning een wijn-college geeft, Bevolkingsonderzoek in Doornspijk gaat toch door. Het bevolkingsonderzoek op long- tuberculose in Doornspyk, waartegen een predikant zich op religieuze Sonden met succes verzet had, zal ch doorgang vinden, zo meldt de stichting massa-onderzoek uit Apel doorn, onde* wier leiding het onder zoek zal worden gehouden. Na het besluit het onderzoek, gezien de tegenstand waar het op zou stuiten, niet in te stellen, heeft men de besprekingen met het ge meentebestuur van Doornsphk voort gezet. Het grote aantal actieve tu berculose gevallen op de Noord-Ve- luwe maakt het, volkomen onverant woord dit onderzoek achterwege te laten of uit te stellen. De besprekin gen hebben er toe geleid, dat het onderzoek begin November zal be ginnen. De burgemeester van Doorn spyk, de heer U. de Vries zal zyn volleaige medewerking verlenen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 6