Met BU 169 de haven uit JIMMY BROWN, no. Een zacht „broeiivindje" op Spakenburgse Binnenzee ACTIE VAN KOLONEL LEDEL IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN Middenstand heeft recht op billijke beloning AO U J VUL 1951 PROVINCIAL! ZEIDW5E COURANT ROMANTIEK VAN OUDE VISSERSGENERATIE0 (Van onze speciale verslaggever) SPAKENBURG, JulL „Geen tocht vanavond, Aart, gooi het anker maar uut, het water is to dun!" Roelof Meester, schipper van de Bu 169, zwerft al van zyn dertiende Jaar op het IJsselmeer en als hy zegt, dat ar „geen tocht" komt, geloof het dan maar gewis. Een Spakenburgse botter zonder wind Is als een vogel met lamgeslagen vleugels, want de zeilen, waarmede hun voorvaderen een halve eeuw geleden de wateren van de Zuiderzee bevoeren, zün de Spakenburgse zonen trouw gebleven. Een bot ter met dieselmotor zal er hier en daar tussen door-„stomen", maar naam dat niet hebben. De palingvlssery wordt In Spakenburg nog bedreven volgens het oude recept en mannen als Roelof Meester en Aart de Harder zouden niet meer anders kunnen en willen. Voor een stomer uit ürk of Enkhulzen trekken zy hun neus op; met een krachtige motor en een beetje geluk ls het niet zo'n grote kunst de netten vol te vangen, maar In een stoere schuit als die van Roelof Meester hangt nog iets van die romantiek van oude vissersgeneraties, waarop Nederland terecht trots gaat! Die avond dobberden we op de I den op in de schemering. Als op een Spakenburgse Binnenzee. De 20 pk. broeierige zomeravond dansten de Ford-motor, die ons uit de Oude Ha- muggen in dichte zwermen boven het ven had getrokken, was reeds lang uitgesputterd. Als een vreemde inva- sie-vloot, die voor anker waa gegaan, lagen daar de meeuwen, die dit vre dige schouwspel af en toe met hun gekrijs verstoorden. Aan stuurboord zijde piekten de zendmasten van Hui zen tegen de avondhemel. Terwijl de zon in het Westen langzaam zakte, verloor de horizont zich in een gou den waas, waarin soms zwarte stip jes opdoken; botters en voorbijvaren de schuiten van de Amersfoortse vaart. Meester prutste op het achter dek wat met de netten en de De Har der rommelde de boel in het vooron der bij elkaar; dit alles had nog maar weinig met vissen te doen Meester had niet veel hoop, dat hij deze nacht nog „een trekje" zou kun nen maken. „Broei wind je, Aart, dat wordt vroeg kooi vanavond". Beneden in het kombuis pruttelde de koffie en dat bracht even wat af leiding. Eten doen Roelof en Aart al- ttjd gezamenlijk, of er moet wel zo'n bries staan, dat het niet anders kan. Deze avond hingen de zeilen slap: niemand behoefde zich te haasten en het was dan ook echt gezellig in de hut Aart schonk nog eens een extra bakkie en Roelof schoof een nieuw pruimpje achter zijn kiezen. ,,DE GELEERDHEID" Tgdens dat koffie-uurtje op de Spakenburgse Binnenzee is er heel wat gepraat We hebben het gehad over net buta-gas, waarmede De Harder de koffie bruin krijgt, over de dure benzine van het 20 pk-mo- tortje van Meester en ook Korea en Perzië werden druk besproken. Maar uiteindelijk kwamen we toch weer op het Usselmeer terecht. Want de Ko reaanse oorlog en de Perzische olie mogen dan in ernstige mate een we reldvrede bedreigen, voor een Spa kenburgse visser is het uiteindelijk belangrijker, hoe lang hij nog met zijn botter uit kan varen. Vraagt het aan de eerste de beste visser, die U op de Oude Schans of in de Oude Haven tegen het lijf loopt en hij zal U kunnen vertellen, waar om de Spakenburgse jeugd de overall boven de schipperstrui moet verkie zen en 's morgens in groten getale naar „het febriek" trekt. Trouwens één blik op de kaart van de inpolderingswerken en het wordt duidelijk, dat het vissersbestaan in Spakenburg tot ondergang is ge doemd. De oude garde echter gaat door in weerwil van een donkere toekomst en zal net zo lang „lie- jen met de kuul" tot bij wijze van spreken de laatste druppel water in de Binnenzee zal zijn opgedroogd. Overigens praat men in Spakenburg maar weinig over de inpoldering. Er zijn andere problemen, welke de vis sers bezig houden. De concurrentie van de „stomers", de steeds hdger wordende onderhoudskosten, de kwes tie van de ondermaatse vis„Het is de geleerdheid, die onze visserij dood maakt," zegt de oude Koele- wijn van de BU 112 en daarmede doelt hij op de maatregelen van de visserijinspectie. Ook Roelof Meester heeft zijn me ning hierover: „Met de zeilen kom je er niet meer tussen". In de jaren, kort na de drooglegging van de Wie- ringerraeer, toen was het nog een gouden tijd. 's Maandagsmiddags ging het dan in één ruk door naar Enkhuizen en het was geen zeld zaamheid, als met enkele honderden ponden aal terug naar huis werd ge varen. AARDAPPELVLOOT In de oorlog mocht er 's nachts van 12 tot 4 niet gevaren worden en in de avond alleen, wanneer alle lich ten goed waren afgeschermd. Er is echter ook een periode geweest, dat de palingvisserij helemaal stil lag. Dat begon, toen de Duitsers in de ha venmond een botter lieten zinken, omdat de Spakenburgers allen, stuk voor stuk, weigerden, hun vloot over ta brengen naar Stavoren. Enkele maanden lang waren de botters ge dwongen, in de haven te blijven, toen kwam de havenmond weer vrij. De beruchte hongerwinter brak aan en alles, wat in Spakenburg drijven kon, werd ingezet voor de „aardappel- vloot". Dank zij deze dagelijkse toch ten op Schokland en Zwartsluis ble ven niet alleen de hongerende bevol king in het achterland, maar ook de Spakenburgse vissersfamilies aan het eten. Er waren onder die stoere blauw- kielen knapen die voor de Duitse laars geen duimbreed op zij gingen en menig Engelse piloot heeft zijn leven te danken aan zo'n tochtje on der de aardappels, van Schokland naar Spakenburg. Meester heeft tij dens deze „aardappel-tochten" geen Engelse piloten, maar wel twee Hol landse meisjes aan boord gehad, die op deze wijze aan de kost wilden ko men. En dat is hen best gelukt, zes weken lang...... Slechts een „klein zuchtje" rimpel- Yoor de twee vissers was dit der kleine insecten echter niets dek. snel ..PB bijzonders. In de jaren '35, kort na de verzoeting van het water, hadden zy het wel anders meegemaakt. „Klom- fen vol schepten we toen van het dek. n neus, ogen en oren, ja zelfs de aal, die gevangen werd, zat toen vol met deze beestjes". Kleine, onschuldige, niet-stekende beestjes, maar voor een Spakenburgse visser, die op een IJsselmeer vol paling, tot niets doen is gedwongen, wordt zelfs een on schuldige mug op den duur een kwel ling. „JE HEBT ALLES" Met dit harde vissersbestaan is Roelof Meester vergroeid. Op de oude schuit, welke hij van zijn vader erfde, voelt hij zich even „thuis", als in de keuken van moeder de vrouw. Hoe er 's nachts gevaren wordt? Mees ter vindt het een gekke vraag, om dat dat varen op het IJsselmeer of het nu dag of nacht is voor hem geen moeilijkheden oplevert. Er gens in een hoekje van het kombuis ligt een kompas, dik onder de stof. „Niet nodig", zegt onze schipper, „je hebt de lichien van Marken, je hebt de zon de maan, je hebt alles En dat laatste moet dan verklaren, hoe Meester en al die andere Spa kenburgse vissers op dat wijde, uit gestrekte IJsselmeer dat soms lang niet voor de poés is steeds de juiste koers weten te vinden. Deze avond koersen we niet, maar lagen we stil aan de ankerketting, ongeveer 10 km buiten de Eemmon- ding. De Harder, die zo'n beetle ma troos van de boot ls, had de fok la ten zakken en de lap voor op de boegspits geplaatst, waarna de hele familie van de BU 169 schipper, matroos en koksmaat (want zo voel den wy ons op deze tocht) onder zeil ging. Slapen tussen opgerolde visnetten, stapels touw, dekzeilen en wat Spakenburgse blauwe kielen is een eigenaardige gewaarwording. Je gaat dromen van een Spakenburgse schone, die de trossen losgooit, van muggenplagen zonder end en paling monsters, met drakerige koppen. En juist wanneer Ie dreigt verslonden te worden... wordt je wakker op 'n dei nend schip, waarvan de zeilen klap peren Een zacht Noorderbriesje was plot seling het water van het IJsselmeer komen beroeren en zelfs ervaren vis sers als Meester en De Harder wa ren er door verrast. Want volgens de schipper was het een vaststaand „na tuurverschijnsel", dat by windstille avond, de volgende morgen een Zui delijk briesje opstak. Er zat deze nacht dan ook hoogstens „één trek je" in. De wekker boven de kooi van De Harder wees kwart voor twee; de beste tyd om te vissen - van 9 tot 1 uur was reeds verstreken. Maar wie weet, „vissen is 90% geluk" en Meester en De Harder zijn nog opti mistisch genoeg, om aan een beetje geluk te geloven. Binnen de minuut stond de zaak „onder stoom", stak de BU 169 zijn kop in de donkere nacht en ging het Noordwaarts, ver der het Diep ln. En al was onze kennis van ae palingvisserij tot dus ver beperkt tot dat ene paling kraampje-op-de-hoek toen daar plotseling het buiswater over onze schoenen spoelde, voelde we als bg intuïtie: „Nu gaat het gebeuren!" Het is inderdaad gebeurd, misschien niet zo precies en zo opwin windend als wij gedroomd hadden, maar toch volgens de regels van de oude visserskunst, zoals die nog in alle simpelheid, maar ook met alle moeilijkheden van dien, op het IJsselmeer wordt bedreven. Vissen met „de kuul", met de kuil- netten, is nog de meest in gebruik zijnde methode, maar er zijn er ook nog, die de aal met haakjes trachten Een whep vol „nest" is nog lang geen paling. Maar alle kleine iwetjes' helpen, denkt De Harder en onder het toeziend oog van de schipper, Mees ter, zorgt hy, dat er geen spierinkje verloren gaat. V®r. voor hog«r onderwas op G«ref grondslag. Donderdag werd te Utrecht in het kader van de Vrye Universiteitsdagen de 70ste jaarvergadering van de Ver eniging voor Hoger Onderwijs op Ge reformeerde grondslag gehouden. In zijn openingswoord memoreerde de voorzitter, prof. dr. W. H. Gispen, de stichting van een soortgelijke vlni- versiteit als de Vrtje, te Potchef- stroom Ln Zuid-Afrika. De bloei van de Vrhe Universiteit behandelend, zeide hy. dat verdere bloei alleen ge waarborgd ia, als men zal biyven tiit- ^aan van de Gereformeerde beglnse- Na deze inleiding hield da. D. Bies- ma een referaat over „Het beginsel der wijsheid". In de inJddag gaf de medische hoogleraar, prof. ar. A. Th. Knoppers, een overzicht van de stand van zaken by dc medische faculteit. Men zal met Ingang van September a-s. zich kunnen lat'-n inschreven als student in de medicijnen aan de V.U. Voorlopig zal de opleiding nog slechts gaan tot het candidaatsexameo. Tenslotte koos de vergadering dr. J. Schouten tot directeur der vereni ging. in plaats van mr. J. Terpstra, die deze functie 15 jaar heeft bekleed. te verschalken. Deze hoekaal" of „hangertjes" zoals de Spakenburgers zeggen, zijn minder lekker dan de „leggertjea" of „kuulaal". Nauwelijks hingen de netten aan het „kuulhout" of de motor zweeg en was er nog slechts de kracht van de wind, welke ondanks het geklapper van de zei len niet zo byster groot bleek te zijn. Tot overmaat van ramp gingen de hemelsluizen open en dat noopte de visser in alleryl zjjn fok-zeilen te stryken; want Meester ia zuinig op zgn materiaal De vangst van de BU 169 was niet groot, de palingen waren te tellen... maar in dit geval zou Meester er geen pruimpje minder om nemen en De Harder bewaarde zfjp goed hu meur. Terecht! Want nog is er leven in de Oude Haven en draait de klok van de visafslag, nog roken de roke- rgen, wordt er druk geteerd by Nieuwboer op de werf en blijft Jan Duyst. de taanbaas. actief. En zo lang het een windstilte, broeierig zo meravond is, waardoor de netten leeg blgven, maken de Spakenburgse vis sers zich nog geen zorgen EEN GEVECHT IN 1831 Twist tussen Noord en Zuid In 1815 werd na de val van Napoleon door het Weense Congres Noord en Zuid-Nederland ln één staat verenigd. Men meende, dat het voor de rust en vrede in Europa nodig was, dat aan de Franse Noordgrens een staat werd gevormd, die sterk genoeg zou kunnen zyn, dit land te weer staan. Naar de wensen der bewoners van de samengevoegde gebieden werd niet gevraagd. Deze kregen zonder meer opdracht dit gezameniyke huis te ae- cepteren. Een aantal jaren ging alles redeiyk weL Er waren wel conflicten maar die komen nu eenmaal overal wel eens voor. Tenslotte bleek echter, dat de belangen der belde delen en de opvattingen der belde volkeren mo ver uiteen liepen dat een duurzaam samenwonen onmogeiyk geacht werd. De Zon- en Feestdagen zgn bij de Spakenburgers „afdagen". Dan liggen in 't knusse binnenhavent je de botters als haringen Ln een ton aan de kade gemeerd. Nieuwe leningsvoorwaarden voor publiekrechtelijke lichamen. Naar wg van de zgde van het mi nisterie van financiën vernemen, zijn nieuwe normen gesteld voor de voor waarden, waartegen de lagere pu- bllekrechteiyke lichamen leningen kunnen aangaan. De hoogste rentevorm voor deze le ningen is thans 4 procent en geldt voor leningen met een gemiddelde looptgd van tenminste 15 jaren. De hoogst toelaatbare rente voor lenin gen van lagere publiekrechteiyke li chamen is thans bij een gemiddelde looptgd van: tenminste 1 jaar, doch korter dan 2 jaar: 2% 2 tot 3 jaar: 2% 3 tot 4 jaar: 2% 4 tot 5 jaar: 3 5 tot 6 jaar: 3*4 6 tot 10 jaar: 3% 10 tot 15 jaar: 3% meer dan 15 jaar 4 De rente van kasgeldleningen mag ten hoogste 1% procent per jaar be dragen voor leningen korter dan één jaar en ten hoogste 2 procent voor leningen aangegaan voor één jaar. In de overige bepalingen terzake van het aangaan van leningen, o.a. die ten aanzien van vervroegde of versterkte aflossing, is geen wijziging gebracht. Stijging van de consumptie in België. Volgens een studie van professor Baudhuin van de universiteit van Leuven besteden de Belgen thans vier maal zoveel geld aan voedsel als in 1938. Daarbij zgy de voedselprgzen drie en een half maal hoger, zodat er in elk geval een aanmerkelijke wer kelijke stijging der consumptie is in getreden. Ook voor algemene levens- kosten geven de Belgen thans vol gens prof. Baudhuin vier maal meer uit dan in 1938. De gemiddelde index der kleinhandelsprijzen bedroeg in 1950 3,8 maal meer dan in 1938. Voor al het gebruik van auto's is toegeno men. Men gebruikt in België thans dubbel zoveel benzine als voor de oorlog en het vervoer op de Brussel se tram loopt als gevolg van de po pulariteit van de auto voortdurend Latere winkelsluiting op Donderdagavond? Het overleg tussen de commissie voor de Middenstand uit de Tweede Kamer en minister Albregts heeft er toe geleid, dat in het optwerp-winkel- sluitingswet de mogelgkheid voor de gemeentebesturen zal worden open gelaten om de Donderdagavond als koopavond te bestemmen, aldus meldt de Volkskrant Voorts zal in het ontwerp het slui tingsuur voor sigarenwinkels op 7 uur worden gesteld. Aan Joodse winkeliers en aan an- deren, die op Zaterdag hun zaak ge- sloten hebben, kan worden toegestaan des Zondags van 8 tot 2 uur geopend te zijn. Wet op de gevaarlijke werktuigen. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp, betreffende de vei ligheidsvoorschriften voor 't gebruik van gevaarlgke werktuigen en bevei ligingsmiddelen (wet op de gevaar lgke werktuigen). De in ons land reeds jaren be staande wetgeving op het gebied van de arbeidersbescherming heeft niet kunnen verhinderen, dat ten gevolge van de werkzaamheden met gevaar lgke werktuigen en toestellen nog geregeld ernstige ongevallen geschie den. De controlerende ambtenaren krggen veelal te laat van gevaarlgke toestanden kennis. In het Zuiden voelde men zich achter gesteld bij het Noorden en het Noor den vond. dat het Zuiden teveel werd bevoordeeld. Langzaam aan hoopten de grieven zich op en op 25 Augustus 1830 barstte de bom. In Brussel brak een formeel oproer uit. Het eind van het lied was. dat de beide volken, ten slotte toch loten van één stam. gewa pend tegenover elkaar kwamen te staan. De eindstrijd die in 1831 werd gestreden, heeft de naam van 10-daag- sen veldtocht gekregen- KOLONEL LEDEL. Ook in Zeeuwsch-Vlaanderen is ge durende die tijd gevochten. In Oost burg was onze districtscommandant, de kolonel Ledel, gelegerd. Deze kreeg de 2de Augustus 1831 opdracht de Bel gen aan te vallen en de Kapitale Dam en het Verlaat op hen te veroveren. Gewapende burgers, vrijwillige jagers te paard en een afdeling veldartille rie zouden dit karwei, op zich nemen. Omstreeks 8 uur 's morgens stonden onze troepen achter de dijk van de Magdalenapolder opgesteld, zodanig, dat ze niet door de vijand konden worden gezien, maar toch dicht bij het te veroveren doel waren. Een kanonschot, te lossen door één der kannonneerboten. die in de Braakman kruisten, zou het sein tot de aanval zijn. Zodra de scheepsklok op de boot van de bevelhebber acht uur aanwees, viel het schot. Direct daarop klonk het „Voorwaarts" en begon de wed loop. De Kapitale Dam is slechts en kele minuten gaans lang en voor de Belgen goed en wel wisten, wat er gebeurde, waren er reeds een aantal schanspalen weggebroken en bevon den onze troepen zich binnen de ver sterking. TOTAAL VERZET. De Belgische commandant, die zich van geen aanval bewust was geweest het water goot met bakken uit de hemel en bovendien meende ieder, dat men aan de conferentietafel wel alles zou uitvechten! kon geen goed georganiseerde verdediging meer op touw zetten en weldra was de schans in Nederlandse handen. Intussen had den andere compagniën ook het Ver laat ingenomen. Een aantal man schappen onder bevel van een lui tenant werd naar de Isabellasluis ge stuurd en deze zag kans dit doel eveneens te vermeesteren. ALARM Het succes was dus volledig, maar er werd alarm gemaakt in België! Van alle kanten kwamen grote afde lingen soldaten opdagen. Met alle kracht werd aangevallen en getracht de Nederlanders weer uit de pas ver overde stellingen te verjagen. Ook van Nederlandse zijde werden verse troepen in de strijd gebracht, zodat het gevecht toenam in omvang en hevigheid. Generaal de Koek, speci aal overgekomen uit Middelburg, om de actie te leiden, liet een mooie bui tenplaats, die dan weer in banden der onzen, dan weer in handen der tegen partij was. platbranden, opdat de vij andelijke troepen er geen dekking meer konden zoeken. Op de duur ble ven onze troepen dc baas en door het oude beproefde middel van onder wa ter zetten ditmaal van de Clara- polder. en het bouwen van veld- versterkingen. werd de schans zo sterk gemaakt, dat de manschappen ze schertsend „Gibraltar" noemden. Gevechten zijn er bij ..Gibraltar" ech ter niet meer geleverd. Enkele dagen later werd er een einde aan deze broederstrijd gemaakt en gingen de beide delen van het koninkrijk ieder huns weegs. de het water, toen de koffiepot leeg terug. In de laatste twee jaren be- ,^eester en De Harder waren droeg de vermindering van het aantal uitverteld, De eerste lichten flikker-1 trampass?giers vijftien procent. 15. Jimmy was zo „geladen", dat hy zonder aan te kloppen by meneer Van Knullenburgh binnenstapte. De directeur lag in zgn sluimerstoel te dutten. Hij had de hele middag vast geslapen, maar nu de etenstijd naderde, lag hg nog een beetje na te soezen. Hy opende met enige moeite zyn ogen en keek Jimmy lichtelgk verstoord aan. „t Is hier de gewoonte, dat 't personeel aanklopt, wanneer het wenst binnen te treden", zei hy op een geërgerde toon. „Maar ik zal dit door de vin gers zien, omdat Ik wel Inzie, dat je manieren op het punt van de etiquette nog veel te kort «chie- ten. Ga naar de keuken en maak voor my bloem kool met sausgsjes klaar, zoals ik reeds eerde: heb bevolen. Ik wens griesmeelpap met bruin? suiker als toetje en maak ook een fles rode wyn open. Er staan er nog genoeg in de kelder". Jimmy zei niets, maar hy knerste zo afgryselijk met zijn tanden dat een kanarievogel ln zyn kool er van begon te sidderen- „Zóóóó", zei Jimmy ein delijk. „Meneer wenst het een en ander, maar heeft hy zich reeds afgevraagd wat zijn dieren wensen, de dieren waarvoor hy als dierentuin directeur van a tot z verantwoordeiyk ls?" Directeur Unilever: ,.Ik zie niet ln, waarom de winke lier. de grossier en de handelsreiziger minder recht zouden hebben op een behoorlijke beloning dan de fabrikant, do boer en de arbeider", aldus dr. Paul Rykens, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Unilever, in zijn rede in dc algemene vergadering van deze maatschappij. In deze rede nam hy het op voor de middenstanders en wees er op dat zy. als distributors, een even belangrijke groep vormen als de producenten. Weliswaar worden de uiteindeiyke kosten voor de consument een weinig hoger, maar daar staat dan tegen over dat deze de vrije keus heeft by de besteding van zyn geld. In het al gemeen achtte de heer*Rykens het niet mogeiyk om een juiste beloning voor de tussenpersonen aan te geven. Deze loopt immers voor de verschil lende artikelen sterk uiteen. Verge leken by het ijzige ideaal van een straf gerationaliseerde verdeling houdt het systeem, zoals wy dat ken nen, onvermgdeiyk enige verspilling in. Deze verspilling is echter de prys, die wy betalen voor één van de elementaire rechten van de mens de vryheld van keuze by de consument. Het is tevens de prys, die wy betalen voor de technische vooruitgang. Want de concurrentie vormt een van de krachtigste prik kels voor het aanbrengen van techni sche verbeteringen. Anti-neger relletjes in Illinois. In de Amerikaanse staat Illinois hebben zich Vrgdagmorgen ongere geldheden voorgedaan naar aanlei- j ding van het feit, dat een neger chauffeur, Harvey Clark, een woning betrok in een voorstad van Chicago, j waar verder geen negers wonen. Elf personen, onder wie drie soldaten en drie politiemannen, moesten naar het ziekenhuis vervoerd worden. Men wierp brandende fakkels ln de wo ning, zodat de brandweer er aan te pas moest komen. Negen personen werden gearresteerd. Clark heeft schadevergoeding van tweehonderd duizend dollar geëist, omdat hg door de politie mishandeld zou zyn. Volger» een publicatie van het Brit- «e ministerie van arbeid, bestond ln 1950 ongeveer veertig procent van het aantal vrouwelijke werknemers in Groot Brit. unnlë uit gehuwden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 7