De Rheingold-express rijdt weer langs de Rijn JIMMY BROWN, sportheld no. 1 r ASTRONOMIE ONAFHANKELIJK VAN WEERSOMSTANDIGHEDEN VRIJDAG 6 JULI 1951 PROV INCIALB ZEBUWSB COURAN1 HERSTELDE DUITSE SPOORWEGE De internationale samenwerking Op uitnodiging: van de Deutsche Bundesbahn heeft een onzer medewer kers een korte reis gemaakt met de „Rheingold-Express", de Internationale trein, die Engeland en Nederland verbindt met Zwitserland. In het tegen woordige centrum der Duitse spoorwegen te Offenbach, verzamelde h\j bo vendien Interessant materiaal over Duitse en Internationale verkeersaan gelegenheden. .Rheingold-Express". Herinnert u zich die naam nog uit de onbezorgde vóór-oorlogse dagen Hebt u zich in die tijd, toen het geld nog goedkoop was, een vacantie een werkelijke be vrijding van alle zorgen, wel eens in deze luxe trein langs Hollandse wei den en Duitse wijnbergen naar de Zwitserse Alpen laten vervoeren Hg rijdt weer, sinds een maand on geveer en uw verslaggever heeft er dezer dagen een reis mee gemaakt. Een kort reisje maar. Even op en neer naar Mannheim en Frankfort, de ene morgen weg, de andere avond terug. Op hem is dan ook in dit geval zeker niet het woord van Homenis van toepassing „Hg zag de steden van vele mensen en leerde hun aard kennen". Hrj sprak echter vele (spoorweg) mensen en dus kan hij u toch wel het een en ander vertellen. De aard van de mensen in de ge noemde steden kende hij trouwens aL DEMOCRATISCH. Zodra een trein een romantische naam draagt, dan kan men er zeker van zijn, dat men met een luxe inter nationale trein te doen heeft, die de mensen, die daarvoor tijd en geld hebben, in zo kort mogelijke tijd en met zoveel mogelijk comfort, door - vele landen voert. De nieuwe Rhein- gold maakt daarop geen uitzonde ring. Luxe, comfort en snelheid zijn aanwezig, maar de trein is gedemo cratiseerd. Dat heeft niets te maken met de democratisering van Duits land, maar met de duurte van het geld. Er lopen tegenwoordig derde klasse wagens mee in deze trein. Tijdens een samenzijn van Zwitser se, Duitse en Nederlandse journalis ten in Offenbach hebben Oberreichs- bahnrat dr. Kurze, van de persafde ling en Ministerialdirektor dr. Pischel, de leider van de verkeers- en tariefsafdeling verschillende malen het woord gevoerd. DE ZWITSERS. Als daarbij de verhouding van Duitsland tot zijn nabuurlanden ter sprake kwam, dan kwamen de Zwit sers er beter af dan wjj. Met Zwit serland schijnen de Duitse spoorweg mannen in alle opzichten prettig te kunnen samenwerken, maar met de Nederlanders hebben ze nog wel eens moeite. Begrijpelijk Eén van de voornaamste wrijvings punten die op het ogenblik meespe len, is gelegen in een tariefovereen- komst, die Duitsland met Oostenrijk heeft afgesloten en die een duidelijke bevoorrechting inhoudt van de Duit se havens Hamburg en Bremen bo- ven Amsterdam en Rotterdam. Het betreft hier het zgn. D.O.E.S. „Deutsch-Oestereischi8Che Eisen- bahn Seehafentarlfwaarbij Oosten rijk een zeer grote reductie krijgt op goederenvervoer naar Duitsland, als ae goederen bestemd zijn voor -A-*****#***************** Evenals elders in de Nederlanden rekende men tegen het einde der Middeleeuwen in het graafschap Hol land met ponden, schellingen en pen ningen; er gingen 20 schellingen op een pond Hollands en 12 penningen op een schelling. Doch er was nog een andere rekenmunt in gebruik, de groot, die men Vlaamse groot is gaan noemen en die gelijk stond met 8 penningen. Het pond Hollands was dus ook een andere benaming voor 30 groten. Ook in de Middeleeuwen verstond men uitstekend de kunst om de waar de van het geld te verminderen, al moet royaal worden toegegeven dat dit mét minder verfijnd raffiment ge schiedde dan in de hedendaagse sa menleving. Destijds kende men slechts twee methoden om de munt kunst matig te verzwakken, doch gebrek aan plaatsruimte verbiedt ons helaas in deze kolommen daarop dieper in te gaan. Genoeg zij, dat hertog Albrecht van Beieren, graaf van Holland en Zeeland, in een manhaftige poging om de munt in deze gewesten te sta biliseren, in 1388 een goudstuk liet slaan, het Dordtse schild, dat een waarde had van 40 groot. De gouden florijn, die onder Maximiliaan werd geslagen had weliswaar reeds een lagere goudwaarde en nog aanzien lijk geringer was he. goudgehalte van de gouden Carolus van 1520 maar desondanks werden deze stukken steeds voor 40 groot uitgegeven. Uit deze gewoonte om goudstukken in het verkeer te brengen, die bij uitgifte juist gelijk waren aan 40 groot, is het gebruik ontstaan de benaming voor 40 groten door gulden te vervangen. Eerst in 1542 is men een zilveren pen ning van 40 groten, gaan slaan, de eerste zilveren „gulden". In die tijd waren ook dubbele gro ten in gebruik, die achtereenvolgens plakken, cromstaerten en stuivers hebben geheten. De gulden van 40 groot bevatte dus ook 20 stuivers, welke omrekening later algemeen is geioorden. Had Albrecht van Beieren destijds een goudstuk laten slaan, ge lijk aan een pond Hollands of 30 groten, dan zouden er thans 15 stui vers in een gulden gaan. Dat het an ders is gelopen, is zuiver toeval. Géén toeval is echter dat men zich met een bot scheermesje vaker snijdt dan met een scherp. H. Pétillon. Hamburg of Bremen. Er worden op het ogenblik van Nederlandse zijde te Bonn met de Duitse regering onder handelingen gevoerd over deze mate rie. omdat de regeling een benadeling is voor Nederland, die veel weg heeft van een oneerlijke concurrentie. EXCUUS. De heer Pischel maakte nu niet bepaald een beste beurt bij de Ne derlandse journalisten, toen hij bij wgze van excuus zei, dat de Rot terdamse haven van de oorlog niet zoveel te lijden had gehad Er klon- De oorlogsschade, «.oegebracht aan installaties van ae Deut sche Bundesbahn bedroef in 1945: 1900 millioen DM.', de schade aan het rijdend materi aal was kleiner deze bedroeg 1200 millioen. Tengevolge van deze enorme vernietigingen was het aantal -eizigers dat in 1946 vervoerd werd 37 van het aantal dat de Duitse spoorwegen in 1938 vervoerden. Het goederenvervoer was ge daald tot 57 Sinds die tijd is er echter veel hersteld en thans ovei treft het goederen vervoer zelfs dat van 1936 nog belangrijk. Toen de oorlog geëindigd was bleken er in West Duitsland 2472 spoorbruggen vernield te zgn. Hiervan is inmiddels 87 weer opgebouwd. ken luide proteatkreten en de minis terialdirektor meende zich te kunnen herstellen door tc zeggen „in ieder geval was Rotterdam veel vlugger weer gerepareerd Ook ztfn bewe ring, dat de Beneluxhavens, als zij een even gunstige overeenkomst wil len hebben als Wcst-Dultsland met Oostenrijk gesloten heeft, dit dan maar aan Oostenrijk moeten vragen, klonk niet bijster prettig. Overigens had hij voor de samen werking met Nederland alle waar dering en hy gaf zelfs volmondig toe, dat de Duitsers van de Neder landse spoorwegmensen nog heel wat kunnen leren. SAMENWERKING In bepaalde opzichten streven trou wens de Duitse spoorwegmensen naar een Schuman-plan der spoor wegen. Met Frankrjjk is pas een overeenkomst gesloten, waardoor 100.000 goederenwagens gemeen schappelijk gebruikt kunnen worden. Deze wagens dragen het opschrift „Europ" en mogen in beide landen zo lang gebruikt worden als nodig is. Tot nu toe is het een internatio nale regel, dat buitenlandse vracht wagens zo gauw mogelijk terugge stuurd moeten worden (desnoods leeg) en dat zjj alleen maar bevracht mogen worden als ze rijden in de richting van het land van herkomst. De „Europ"-wagens (Frankrijk en Duitsland brachten er beide 50.000 in), blijven wel eigendom van het land van herkomst, doch de ander mag er vrijelijk over beschikken. Dit voorkomt uiteraard veel on-econo- misch gebruik. Nederland profiteert op het ogenblik al in zoverre van de Duits-Franse overeenkomst, dat het een „Europ"-wagen naar verkiezing mag bevrachten in de richting Frankrijk of Duitsland. Dr. Pischel en hij niet alleen zouden ech ter deze overeenkomst gaarne tot geheel Europa uitbreiden. „Daarvoor zijn veel moeilijkheden te overwin nen", zo zei hij ons. „maar het kan. Als men van goede wil is, dan kan er heel wat bereikt worden. Zo zijn wij er bijv. al in geslaagd on danks de afwijkende spoororeedte in Spanje, in vier dagen tijds goederen van Barcelona naar Frankfort te vervoeren". Teneinde de internationale samen werking met de Duitse spoorwegen zoveel mogelijk te bevorderen, heeft de Deutsche Bundesbahn reeds „Ge neral vertretungen" ingesteld in Ne derland (Rotterdam). Zwitserland, (Zürich), Italië (Milaan) en België (Brussel) en men is in onderhande ling met Engeland. Voor dr -rr.tr étaopr vso dr Rondr vmn Kr»nkr(|k. Mrtr— Brlm. <183 k.ra.) i))n H .-o^drcmldd.1 ners gestart. Onder hen bevonden zich ook acht Nederlanders, die we hier zien opgesteld \oor het vertrek. Van links naar rechts: H. Dekkers. W. Dlellssen. H. Kaanhof, G. Peters, H. Schoenmakers. Voortlng en W". W'agtmans. W. van Est, Hjalmar Schacht naar Indonesië? De ..Corri e T .jardo" bericht dat d.. voormalige president van de Duitse Rbksbank. Hjaln. r Schacht, die zich that i" V '-1 b' dt binnjnk' nair Dial, ri zal ver- 1 n. Volge; het blad heeft Schacht zich eld verklaa zich naar Indonesië te begeven om aldaar pogingen in het werk te stellen, de economie van Indonesië op een ge zonde basis te plaatsen. Dit besluit zou zijn genomen na een bespreking die dr. Schacht kort geleden in Rome mc* de gezant van Indonesië in Italië. Natslr Pamontjak. heeft ge had. WETENSCHAPPELIJK SUCCES Radio-oog, een opzienbarende ontdekking „De vondst van het radio-oog is in de ontwikkeling van de astronomie te vergelijken met de invoering van de kijker in de 16e eeuw", aldus prof. J. H. Oort, voorzitter van de stichting „Radiostraling van zon en melkweg", die het initiatief nam tot onderzoek In Nederland op dit nieuwe gebied an de astronomie. Als de mens met radio „ogen" was ;eschapen, zou hij geen verschil con- .tateren tussen dag en nacht, hg ;ou altijd, onder alle omstandighe den zelfs op een Nederlandse zo- nerdag, door dichte regen en zware /olken heen de sterrenhemel ,zien." Dat de betekenis van de ontdek king van het radio-oog niet licht is te overschatten wordt terstond dui delijk als men bedenkt dat tot voor enige jaren de astronomen per se het licht van de hemellichamen let terlijk nodig hadden om inzicht te verkrijgen in de geheimen van het heelal. Meer dan eens moest bij voorbeeld een kostbare expeditie naar verre gebieden gezonden om waarnemingen bij zonsverduisterin gen te doen, onverrichterzake terug keren omdat de weersomstandighe den elke waarneming hadden belet. Daarin schuilt de betekenis van het radio-oog: het maakt de astro nomie practisch onafhankelijk van alle atmosferische situaties. Dr. H. C. van de Hulst, thans lector in de sterrenkunde te Leiden, merkte in 1944, toen hij nog student was, op dat waterstof een straling van een bepaalde golflengte in het radiogebied uit kan zenden, en dat het wellicht mogelijk zou zijn de stra ling te meten die uitgezonden wordt door de waterstof-wolken in het melkwegstelsel. Door de ontdekking van deze wa terstof-straling hebben de astrono men een krachtig nieuw middel in de hand gekregen voor het onder zoek van het melkwegstelsel. Men kan wel voorspellen dat als gevolg van deze vondst onze kennis van bouw en beweging van het melk wegstelsel zich met een sprong zal ontwikkelen. DE INSTRUMENTEN „Zien" betekent in dc taal van de radio-astronomiehet registreren van de straling, ultrakorte golven, iden tiek aan aie, welke in de radiocom municatie worden gebruikt, en het uitleggen daarvan. Het radio-„oog" is dan de apparatuur waarmee dat geschiedt. Het principe van de ontvanger is in -vele opzichten gelijk aan dat van een gewoon radio-toestel. De grote moeilijkheid is, dat de straling die van de duizenden lichtjaren verre „zendstations" in het heelal komt, zeer zwak is. Het is daardoor geen eenvoudige zaak dit station op te zoeken, vooral omdat het eigen ge ruis van zelfs het beste radio-toe- stel vele malen groter is dan dit zwakke signaal dat men vinden en meten moet. Door een grote bandbreedte van de ontvanger te combineren met een langzaam aanwijzend instrument ge lukt het een inkomende energie te meten, die 1000 en meer malen klei ner is dan die veroorzaakt door het eigen geruis. DE HERKOMST DER GE METEN STRALING. De straling wordt uitgezonden door waterstof-atomen in het heel al. Deze waterstof-atomen werken als miniatuur-zenders die allen pre cies op dezelfde golflengte uitzen den. Waterstof vormt verreweg het be langrijkste bestanddeel, zowel van de zon als van de milliarden andere sterren, die tezamen het melkweg stelsel vormen, alsook van de uiterst ijle gasmassa's waarmee een deel van de ruimte tussen de sterren ge vuld is. BETEKENIS DER RADIO METINGEN. De binnenkomende radiostraling, zou in een gewoon radiotoestel (waarin de radiogolven die via de Amsterdamse rechtbank erkent geen bankgeheim De Amsterdamse Arrondissements rechtbank heeft Donderdag uitspraak gedaan in een proefprocedure. waar van het bankgeheim de inzet was. De gedaagde, de directeur van een bijkantoor van een grote bankinstel ling te Amsterdam, werd veroordeeld tot een geldboete van 100, wegens „het opzettelijk niet voldoen aan een vordering. krachtens enig schrift van de wet gedaan door een antenne binnenkomen, omgezet wor den in 'geluids-trillingen), omgezet worden m geluidstrillingen. In Koot wijk worden zij echter niet in ge luid omgezet maar in een electrische stroom die geregistreerd wordt. Het grote voordeel van de radio- metingen boven de klassieke metin gen niet gewoon licht Is gelegen in de omstandigheid dat de radio straling zelfs door de donkere wol ken Ln het sterrenstelsel heendringt, terwijl de lichtstralen daar geheel door tegengehouden worden. Deze donkere wolken beletten de astronomen het uitzicht op verder af gelegen gedeelten van het melk wegstelsel en zijn de belangrijkste oorzaak dat onze kennis van de structuur van dit stelsel nog zo uiterst gebrekkig is. De radiowaar- nemingen bieden de mogeljjheid om door dit obstakel heen te dringen. RADIO-STERRENKUNDE. Tot dusver heeft de mens zijn ken nis omtrent het heelal uitsluitend ontleend aan de lichtstralen die uit dit heelal komen. Nu kan hij ook radiostraling van zon en sterren op- I vangen en meten. Daardoor gaat een i nog onafzienbaar gebied van nieuwe inzichten in de sterrenwereld voor hem open. BIJZONDERHEDEN VAN HET RADIO-ONDER ZOEK. Een eigenaardige bijzonderheid, zon der welke 't radio-onderzoek eigenlijk niet mogelijk geweest zou zgn, is dat de zon, die in lichtsterkte zelfs de helderste sterren ongeveer tien milliard malen overtreft, in het ge bied der radiogolflengten helemaal niet boven de meest intense „radio- sterren" uitsteekt. Daarom was 't mogelijk dat reeds ln de zes weken die na de eerste me ting in Kootwijk verlopen zijn het gelukte om gedeelten van het melk wegstelsel waar te nemen die niet eerder waargenomen konden worden. De onderzoekingen werden tot dus ver gedaan met een door de Duitsers achtergelaten radarspiegel. welke een diameter heeft van 71™ meter Aan de N.V. Werkspoor te Haar lem is echter opdracht gegeven te keningen te vervaardigen voor een spiegel met een diameter van 25 meter. Men hoopt dat de waarnemin gen hierdoor in de toekomst een nog groter gebied zullen bestrijken. opsporingsambtenaar De bankdirecteur had geweigerd ambtenaren van de douanerecherche inzage te verlenen van de bankreke ning van een zijner cliënten, die ver dacht werd van een deviezenovertre- ding. De weigering van de directeur geschiedde na overleg met het hoofd kantoor en de juridische adviseurs der bankinstelling. De officier van Justitie, mr. W. A. J. M. Smit. zei in zijn requisitoir, dat de opsporingsambtenaren te allen tijde inzage kunnen verlangen van boeken en bescheiden, benodigd voor hun opsporingsarbeid. Niemand kan zich beroepen op enige verplichting, tot geheimhouding, zelfs als deze ver plichting bij wettelijke bepaling is opgelegd. Doch op 1 Mëi 1951 is hierin in zoverre wijziging aange bracht. dat personen, die uit hoofde van stand, beroep of ambt zich tot geheimhouding verplicht geacht kun nen voelen, zulks kunnen weigeren. De officier zei voorts: de wetgever wil dit recht slechts toekennen aan hen. die zeer speciale beroepen uit oefenen en tot wie men zich wendt, indien men in nood verkeert. Naar de mening van de officier behoort een bankier niet tot deze categorie en inr. Smit eiste een geldboete van 100 subsidiair een maand hechte nis. Briefkaart uit 1884 gevonden Bij het wegbreken van een brievenbus aan een gesticht te Bolsward deed men een eigen aardige ontdekking. Tussen de bus en het deurpaneel vond men een briefkaart uit 1884, die blijkbaar bif het bezorgen niet in de bus was gevallen maar er achter. Het vermissen van de briefkaart zal in 1884 wel aanleiding hebben gegeven tot misverstand. De kaart be vatte namelijk nadere afspra ken voor een logeerpartij. Bezwaren tegen unificatie markt visserijproducten De Belgische Federatie van het Visserijbedrijf heeft bezwaren g--op- nerd tegen volledige unificatie van de Nederlands-Belgische markt voor visserijproducten, welke men tegen 1 Januari 1952 wil laten ingaan. Een deputatie van de federatie heeft be zwaren bij een audiëntie van de Bel gische minister van visserij naar vo ren gebracht. Het wereldgebeuren Chaos in Perzië Perzië bevindt zich op de rand van de chaos. Dat is niet plotseling ge komen. maar het gevolg van een jarenlange ontwikkeling. Het land wordt bestuurd door een ministerie onder leiding van premier Mossadoq cn deze premier komt voort uit de kringen van de groot grondbezitters. In feite wordt Per zië zodanig bestuurd. dat het de grootgrondbezitter» go gaat en alle andere bevolkingsgroepen diep in de misère zitten. Het administratieve regeringsap paraat is gebrekkig. De ambtenaren hebben maandenlang geen salaris ge zien. De sociale toestanden zijn erbar melijk. In de kringen van de arbei ders en de boeren heerst grote on tevredenheid, Nu is er één gebied ln Perzië. waar de arbeiders regelma tig worden betaald en ongeveer het dubbele loon ontvangen, dat andere Perzen krijgen. Dat is een gebied waar goede so ciale en hygiënische toestanden heersen. Het is het gebied van de Engelse oliemaatschappij. Zonder verdere toelichting begrgpt ieder, dat dit een doorn in het oog is van de huidige regeerders. Zij willen de geldelijke inkomsten van de olie geheel aan de berooide Perzische schatkist brengen en daar naast willen ze voorkomen, dat de ontevreden arbeiders en kleine boe ren naar het oliegebied wijzen als een gebied, waar het beter ls dan in het overige Perzië. Twee dingen staan vast. namelijk, dat het Perzische regeringsapparaat uit zijn chaos niet gered kan worden door de olie-inkomsten, want de oorzaak van de janboel schuilt niet alleen in gebrek aan geld. maar voornamelijk in gebrek aan be kwaamheid en daarnaast staat het vast. dat de Perzen niet in staat zijn zelf de olie-productie te organi seren. Behalve eenvoudige boerenbe drijven zijn alle andere bedrijven onder Perzische leiding steeds tc gronde gegaan door ontoereikend be heer. Premier Mossadcq moet dat we ten. maar desondanks houdt h(j vast aan zijn eis tot nationalisatie van de olie-industrie en hij kan moeilijk daarop terugkomen, want die natio nalisatie is systematisch aan het Perzische volk voorgehouden als een panacee tegen alle kwalen, waaraan de Perzische staat lijdt. Hij zou het vertrouwen van belangrijke volks groepen verliezen, wanneer hg thans concessies aan de Engelsen deed. Het gaat voor hem om het poli tieke prestige. Mocht na de nationa lisatie de olie-industrie wegzakken, dan is dat gemakkelijker voor het Perzische volk aannemelijk te ma ken, dan het toegeven aan Engelse verlangens. Het feit. dat de Perzische regering gisteren door het Internationaal Ge rechtshof in het ongeiyk ls gqpteld en dat dit hof dc instelling van een beheersraad verlangt, waarin'de Per zen geen meerderheid krijgen, zal vermoedelijk niet in staat zijn de he ren Mossadea c.s. tot kalmere over wegingen te brengen. 8. Jimmy zette het gesprek in de oerwoudtaai voort en stelde zich zelf voor als de nieuwe op passer. „Ik weet nog nTet zeker of ik het baantje wel zal aannemen", zei hij, „maar ik geloof, dat er hier voor mij goed werk gedaan kan worden". De twee chimpansees, Trien en Toos geheten, wa ren in de eerste ogenblikken dol verheugd met een soortgenoot kennis te maken, die hun taal meester was. maar toen Jimmy het woord „op passer" had uitgesproken, deinsden zij achteruit en keken zij Jimmy wantrouwend, om niet te zeg gen vijandig, aan. „Zó", zei Trien, die altijd het woord nam, „ben jij van plan je als handlanger van die kerel te laten gebruiken. Nou, dan kan ik je ook uit naam van Toos meedelen, dat wij niks niet je te maken willen hebben. We hebben ge noeg van al die gemene rakkers, die die uit zuiger op ons af heeft gestuurd en dat wij het nou ook nog moeten beleven, dat een soortgenoot zich voor dat soort vuile practijken leent, dat schreit ten hemel. Weet je, wat je bent? Jg bent een verrader van je volk. Verdwijn, of we schop pen je d'r uit". Trien had rich waarlijk erg opge wonden. Zij was oprecht verontwaardigd. „Kom mee Toos", zei ze, „de vent is niet waard nog één woord aan hem vuil te maken". Proefvaart van een kreeftverwerkingsvaartuig. Met goed gevo. heeft het motor schip „Isolda". dat bij A. de Jong N.V. Scheepswerf er. Machinefabriek te Vlaardingen is verbouwd en in gericht tot kreeft verwerkingsvaar tuig voor «-ekening van de Tr-lstan da Cunha Deve' n Ltd. te Kaapstad, proef gevaren. Het is het eerste schip, dat in Nederland werd voorzien van een diepvriesin stallatie. De Tristan t' Cunha Development j Comp Ltd gaat er de kreeftenvisserjj mee uitoefenen. De krc.ft wordt gc- I vangen door begeleidende kleine sche- j pen en aan boord van de „Isolda" I verwerkt en d!--~evroren bij een temperatur van minus 30 graden Cel*'iis om vervolg""» te wor op- geslagen in een lucht gekoeld ruim bij een temperatuur van minus 20 graden Celsius. Het product is be stemd voor export naar Amerika, waar het steeds goede aftrek vindt. De kreeftenvi tserjj wordt 'tgc- oefend nabij de beruchte Roaring Fouriies, zodat aar de zeewaardig heid van het vaartuig hoge eisen worden gesteld. De stad Luik. een der Candida:*!, voor het vestigen van het hoge gezug. orgaan van het Plan-Schumar. heeft he* Citadelpark aldaar aangeboden als plaat- voor de vestiging van de bureaux van het gezagsorgaan. Kct park ls 28 hectare

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 5