PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Oliestroom in Perzië mag niet onderbroken worden Voor de Zeeuwse kleuters is er toereikend onderwijs De BILT Kantlijn TWEE MILITAIREN ONDER TANK GERAAKT EN GEDOOD Vandaag HERDENKING HONDERD-JARIG BESTAAN DER GEMEENTEWET "V. r VOORSPELT: WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 6 Juli 1951 194e jaargang - No. 157 Dagblad oitgava van d« Qrm* Provincial* Zeeuwse Courant. Directie r nn d« Velde en F. B. den Boei AdJ W de Pagter Hooldred G Balüntyn PI verv.: W Leertouwer en H A Bosahardt. ABONNEMENTSPRIJS 37 ct per week i 455 p kW te p p. f 450 per kw Loese nummeri 10 cent -- jur. Vllsslnfen Walatr 55-40. tel 2355 4 Ujnen (b.g.1 «881 of «Wi MTmrg Londenae Kaal »TteL >077 «n'»24; Goea L. Vontatr. 83. teL 2475 ibw 2228j; Oostburg Pr. Maurttsstr 12. teL 102; Ternenxen ADVCRTZNTIEP1UJS ZO et per mm. P advertentie t Ing. mededelingen driemaal tarief. Kleine ad verter. tea (max. S regclx» van 1-d regels f L— Iedere regel maei 20 cent „Brieven oi adres Bureau van dit Blad 25 cent meer. Giro nr 259)00 P2 C. Middelburg. UITSPRAAK VAN HET HAAGSE HOF: De Anglo-Iranian moet blijven werken als vóór 1 Mei Het Internationaal Gerechtshof te Den Haag heeft zich Donderdagmid dag zelf bevoegd verklaard aanwijzingen te geven voor voorlopige maatre gelen over het oliegeschil. Er mogen geen maatregelen worden genomen die op de rechten van partyen zouden prejudiciëren, aldus het Hof. Ook mo gen geen maatregelen worden genomen, die de toestand ernstiger zouden maken. Zowel de Perzische regering als de Britse regering moeten er voor zorg dragen, dat geen maatregelen worden genomen met de bedoeling de voortzetting van de werkzaamheden van de Anglo-Iranian Oilcompnny zo als deze voor de eerste Mei van dit jaar waren, te belemmeren. Voorts moet in overeenstemming tussen de regeringen een Baad van Toezicht wor den ingesteld. Na de voorlezing van het oordeel van het Hof, deelde de president, prot. J. Basdevant, mede, dat door twee leden een afwijkende mening is gegeven. De Perzische gezant in ons land, de heer Hoessein Navab, beschouwde het oordeel van het Hof van nul en generlei waarde. De Engelse minister van Buiten landse Zaken, Morrison, verklaarde voor het Hof uitspraak had gedaan, dat de houding van Engeland in het oliegeschil dezelfde was gebleven. volgens Morrison was de tijd nog niet rijp om het geschil voor de Vei ligheidsraad te brengen. Perzië heeft intussen bekend ge maakt, dat het bereid is zijn olie te verkopen aan het buitenland voor een prijs, die 3% lager ligt dan de geldende prijs op de wereldmarkt. PERZISCHE K irVET BIJEEN Het Perzische kabinet is Donder dagavond bijeengekomen om de aan bevelingen van het internationale Hof te bespreken. Van welingelichte zijde voorzag men, dat het kabinet de aanbevelingen van de hand zou wijzen. Voorts werd nog van Perzische zijde verklaard, dat het voorstel van het Hof om 1 Mei als datum aan te nemen voor een beoordeling van de situatie, een verwerping was van de wet op de nationalisatie, die op 2 Mei door de Sjah werd getekend Met voldoening wordt evenwel opge merkt dat de Engelsen wellicht in Abadan zouden moeten blijven ter nakoming van de aanbeveling, dat de oliestroom niet moet worden on derbroken. Over „Spanningen in het dorpsle ven", maakt H. D. Louwes en kele treffende opmerkingen in „De Landbode Hij denkt terug aan de rustige dorpssamenleving van voor 1914 en als hij die vergelijkt met de dorpssa menleving van nu, dan ziet hij drie radicale breuken, namelijk de machts vorming en plaatsverandering in de maatschappij van de arbeiders, de toenemende bemoeiingen van de Overheid met alles en nog wat en de vervanging van een geest van rust en behaaglijk geloof in kennis en vooruitgang van voor 1914 door die van pessimisme, angst en geeste lijke onzekerheid van nu. Toen twij felde men aan niets, nu twijfelt men aan alles. Troüwens, dof en doods was het dorpsleven toen zeker niet. Er leefden ook grote spanningen of zij begonnen te komen. De heer Louwes noemt de school strijd en de spanning rondom het kiesrecht. Als voorbeeld van een gro te verandering in het dorpsleven door het kiesrecht noemt hij ae nieu we politieke situatie in ülrum. De Ulrumer raad die in het begin van de eeuw in meerderheid gevormd werd door liberale boeren telt er nog slechts één, hoewel noch de samen stelling noch het aantal van de be volking veel is veranderd. Dit is dus een bewijs dat voor 1917 grote groe pen met name de arbeiders niet tot de stembus werden toegelaten; zij voelden dit als een onrecht en dat gaf spanningen". Niet zonder bedoeling nemen wij het bovenstaande entrefilet op nu het 100-jarig bestaan van de Gemeentewet is herdacht. Die gemeentewet legde in 1851 de grondslagen voor de verandering van het gemeentelijk bestel. Zij schiep de nieuwe gemeenteraden, waarvan de leden niet meer voor het leven, maar slechts voor een korte tyd werden gekozen. Die leden wa ren verplicht het vertrouwen te win nen en te behouden van het kiezers volk. Ook omdat de raadszittingen openbaar werden. Toch bracht de wet niet de verwachte vernieuwing. Een groot deel van de burgerij bleef uitgesloten van de zeggenschap over het gemeentelijk beheer, omdat de kieswet weinig democratisch was. Eerst in de twintigste eeuw zijn de gemeenteraden werkelijk uitgegroeid tot vertegenwoordigingen van de ge hele stads- of dorpsgemeenschap. Wanneer er gisteren verheugende woorden zijn gesproken over de be tekenis van de gemeentewet 1851. «an moge men dat bedenken. Meer dan vgftig jaren zijn nodig geweest om de gemeenteraden te maken tot bestuurscollege's, die Inderdaad op democratische wijze de gemeenten be stuurden. Een jarenlange activiteit is nodig geweest om de grote massa van het kiezersvolk ryp te maken voor de tewetTCheden' welke in (ie £emeen- Dit tot lering van hen, die menen, dat grote veranderingen in de sa menleving zich op slag kunnen vol trekken door invoering van nieuwe wetten. Wetten kunnen in de samenleving weliswaar de veranderingen, die zich reeds voltrekken, binnen zekere ba nen leiden, of ook kunnen ze de mo gelijkheid voor veranderingen ope nen, maar die veranderingen afdwin gen...... dat kunnen ze niet! De minister van Landbouw, Visse rij en Voedselvoorziening heeft ir. J. M. A. Penders benoemd tot inspecteur van de landbouw, belast met landbouw kundig onderzoek. 45 kinderen door explosie omgekomen Scheepsramp op de rivier de Spree Als gevolg van een explosie aan boord van een plezierboot, die voer op de rivier de Spree In Oost-Beriyn, zijn vOf en veertig kinderen om gekomen. Het vaartuig had 200 Oostduitse kinderen van 10 tot 12 jaar aan boord. Zij waren op weg naar een vacantiekamp. vyftlen kinderen werden met ern stige brandwonden in een ziekenhuis opgenomen. De 'kinderen zijn door verdrinking en tengevolge van brandwonden om het leven gekomen. Lord Inverchapel overleden Lord Inverchapel (voorheen Sir Ar chibald Clark Kerr genaamd), voor malig Brits ambassadeur in de Sow- jet-Unie. is op 69-jarige leeftijd te Greenock in Schotland overleden. Negen mijnwerkers gedood Bij een mijngasontploffing in de mijn van Volkenrode (Thüringen) zijn negen mijnwerkers om het leven gekomen en twee ernstig gewond, zo deelde de Oostduitse premier, Otto Grotewohl Donderdag op een kabi netszitting mee. ERNSTIG ONGELUK Bij LEGEROEFENINGLN Vier anderen werden gewond Tydens landingsoefeningen met tanks in de omgeving van W illemstad is Donderdag een ernstig ongeluk gebeurd, dat het leven heeft gekost aan twee militairen. Het ongeluk gebeurde toen een tank kantelde in een sloot. De namen van de slachtoffers zUn: dc wachtmeester H. J. Ross uit Rhenen van het regiment Prins Alexander en A. Zurink uit Den Haag van het corps commandotroepen. Beide overledenen bereikten de leeftyd van 20 jaar. Voorts zyn er in totaal vier gewonden. Vr(j ernstig gewond, maar zonder levensgevaar Ls de huzaar Hiiizinga uit Hengelo, niet ernstig gewond wer den C. Krints uit Rotterdam en de .wachtmeester Van Hooff uit Kaarden, C. J. Schoonen uit Roosendaal brak een been. Aan de landingsoefeningen werd deelgenomen door een eskader tanks van het regiment Prins Alexander te Amersfoort, een compagnie van het korps commandotroepen uit Roosendaal en een onderdeel van de Engelse marine. HOE HET ONGELUK GEBEURDE Drie landingsvaartuigen van de Engelse marine zetten negentien „Sherman" 7 tanks van het eskadron huzaren Prins Alexander by Willem stad aan land, benevens manschap pen van het commando stoottroepen De oefening had ten doel een lan ding en de daarop volgende denk beeldige verovering van Willem stad met de nabijgelegen forten „Bo- vensluis" en „De Heil". Zg had een vlot verloop gehad en was bijna beëindigd toen een der van Willemstad naar het fort Bo- vensluis onderweg zijnde tanks bij het nemen van een bocht, in een wordt te Parjjs op grootse wijze het 2000-jarig bestaan van de stad gevierd. vaart de „Mecklenburg" van de maatschappy „Zeeland" in dit seizoen voor het eerst van' Vlissingen naar Folke stone. Noordelijken geven vrijgeleide Radio-Peking heeft een verklaring van de Noord-Koreaansc opperbevel hebber en de commandant van de Chinese vrijwilligers uitgezonden, waarin generaal Ridgway verzekerd wordt van vrijgeleide voor de drie verbindingsofficieren van de V. N.f die naar Kaesong gaan voor de wa- penstilstandsbesprek in gen Dodelijk ongeluk op spoorweg-emplacement Op het rangeeremplacement van het station Hengelo wilde de wegwerker der Ned. Spoorwegen, de 62-jarige J Lankamp, een spoor oversteken, toen juist enige afgekoppelde wagons kwa men aanrollen. L. struikelde, waar door hij door een wagon werd gegre pen en dodelijk gewond. GEMEENTERADEN LUISTERDEN Radioredevoeringen van minister Van Maarseveen en mr. Oud. „Onze taak is thans de grondslagen voor de verdere werkzaamheden der gemeenten aan de nieuwe tijd aan te passen en ze te behouden, of waar ze verloren zün gegaan te herstellen". Deze woorden sprak minister Van Maarseveen gisteravond in een radio- redevoering, welke hy hield ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan der gemeente-wet, en welke beantwoord werd door de voorzitter van de Vereni ging van Nederlandse gemeenten, mr. P. J. Oud. In zeer vele gemeenten van het land kwamen de gemeenteraden In een byzondere zitting byeen om te luisteren naar de twee radioredevoeringen. Minister Van Maarseveen trad in een historische beschouwing en me moreerde de practische kennis cn de ongewone vooruitziende en scherpe blik van Thorbecke. Eendeels pleitte de minister voor een zo groot mogclyke autonomie, anderdeels wees Ky ook op het ge vaar van de gemeentelijke zelfstan- held. Dit gevaar ia gelegen in het feit, dat een gemeentebestuur dik- wyis te eenzijdig denkt in de sfeer van het eigen gemeenteiyk belang Men kaatse dit verwyt niet terug sloot geraakte. De tank was bemand met zes personen en bovenop reden verder vier leden van het personeel der stoottroepen mede. De commandotoren van de tank was geopend. Door de val werd een wachtmeester van het eskadron uit de commandokoepel geslingerd. Hij kwam onder de tank terecht evenals een der meerijders, een soldaat van van het commando stoottroepen. Bei den waren op slag dood. Van de tankbemanning en de mee gevoerde stoottroepers werden nog vier leden gewond, die per ambulan ce auto naar het ziekenhuis te Roo sendaal werden vervoerd. Na het bekend worden van het on geluk werd allerwege in Willemstad de driekleur halfstok gehesen. Behalve door generaal Hasselman werd de oefening bijgewoond door generaal Opsomer, commandant strijdkrachten te velde, en enige Engelse officieren. Een deputatie van de Internationale R.K. Gidsenconferentie, waaraan door vertegenwoordigsters van 15 landen wordt deelgenomen, werd Don derdag door Koningin Juliana ten paleize Soestdyk ontvangen. Prinses Maryke, die ook aanwezig was, ging met de padvindsters in een der auto bussen. Wielrenner dodelijk verongelukt Tijdens een trainingsrit van enkele Zaanse wielrenners in de Wijde Wor- mer is de 20-jarige amateur wielren ner Klaas de Lange dodelijk veron gelukt Bij het passeren van een stil staande auto tussen Koog-Zaandijk en Purmerend botste het groepje ren ners, waarin ae Lange meereed, tegen een uit de tegenovergestelde richting naderende personenauto. Twee der wielrenners liepen lichte verwondin gen op. DE JUF MET 38 KINDEREN Er zijn provincies, die een heel wat slechter figuur slaan Zeeland slaat een goed figuur op het gebied van het kleuteronderwys. Tot deze conclusie moet men komen bij bet bestuderen van de jongste, lande- lyke statistiek van dat onderwys. Het Centraal Bureau voor de Statistiek verzamelde over het jaar 1949—1950 uitgebreide gegevens, die thans gepubli ceerd zUn en die een vergeiyking tussen Zeeland en andere provincies mo gelijk maken. Overigens blijkt uit deze cyfers, dat de belangstelling van de gemeente besturen voor dit soort onderwys beperkt is. Van alle kleuterscholen In Ne derland behoort slechts 95 in de groep der openbare scholen. Ruim 40 is R.K., ruim 26 Protestant en 23 behoort tot de andere byzondere scholen. Het merkwaardige is, dat alleen de openbare kleuterscholen vrij sterk verkleefd zijn aan de Montessori-me- thode. Ruim 70 van alle scholen houdt zich bij Fröbel. DE GODSDIENST. Van de kleuterschoolleerlingen in Zeeland bezocht 9.9 een openbare school, 39.4 To een Protestantse, 30.4 een Katholieke en 20.2 een an dere byzondere schooL Zeeland is de provincie met pro- centsgewyze het grootste aantal leer lingen op Protestantse kleuterscholen Het openbare onderwys is het sterkst in Amsterdam (ruim 47 het Ka tholieke het sterkst in Limburg (97 en het „andere bijzondere" het sterkst in Drente (ruim 54 Zeeland bezat 125 kleuterscholen, waarvan 12 openbaar, 42 Protestant, 41 Katholiek en 29 „andere bijzon der". GOED BEZOCHT. De kleuterscholen in Zeeland wer den bezocht door totaal 4370 jongens en 4170 meisjes. Daarvan gingen naar een openbare school 846 leerlingen, naar een Pro testantse 3356, naar een Katholieke 2588 en naar andere byzondere scho len 1717 leerlingen. In geheel Nederland was er gemid deld één leerkracht per 42. Voor Dren te was dat gemiddelde het gunstigst met 36 en direct daarop volgt Zee land met 38. Noord-Brabant is de provincie met de overvolle kleuterscholen. Daar heeft een leerkracht gemiddeld 50 leerlingen bezig te houden. STAD EN PLATTELAND Van de vijfjarige kleuters in Ne derland bezocht 66 een kleuter school. Zeeland bleef iets beneden dit landelijke gemiddelde, want het haalde van dat gemiddelde slechts 93.7 Noord-Holland heeft het beste cij fer, daarna komen Brabant, Zuid- Holland, Limburg. Utrecht en Zee land. Er zijn vijf provincies, waar het bezoek van de kleuterscholen min der is dan in Zeeland, dat zijn de pro vincies in het Noordoosten en het Oosten van het land. Aangezien in de steden het kleuter onderwijs relatief meer leerlingen telt dan op het platteland, zijn de cUfers voor het agrarische Zeeland be paald gunstig te noemen. Het valt tenslotte nog op. dat de steden Vlis singen en Middelburg zich niet door een drukker kleuterschoolbezoek on derscheiden van het omringende plat teland. Jeugdkamp bij de Lorelei Op 20 Juli zal in de omgeving van de Lorelei een internationaal jeugd kamp worden geopend. Dit zal het eerste kamp zijn van de zeven, die met steun van de Westelijke hoge commissarissen in West-Duitsland en vooraanstaande West-Duitsers tot stand zullen komen- Naast West-Duit se jongeren zullen jongeren uit ver schillende Europese landen, waaron der Nederland, deelnemen. N.S- eisen half millioen van Engelse filmmaatschappij Voor „Slag om Arnhem" twee treinen in brand geschoten De Nederlandse Spoorwegen heb ben een eis tot schadevergoeding van 50.000 pond ingediend by het Engel se Hooggerechtshof in hun zaak te gen een Engelse filmmaatschappy. De Spoorwegen hebben deze eis ingediend, omdat by de destyds voor de film „De slag om Arnhem" ge maakte opnamen een tweetal vry- wel onbeschadigd uit de oorlog ge komen treinstellen in brand zyn ge schoten. De zaak zou 17 Juni dienen voor een afdeling van .het Engelse Hoog gerechtshof. doch Donderdag heeft men de zaak verwezen naar een of ficiële scheidsrechter. De scene van dit brandend spoor wegmateriaal is echter niet in de film zelve ingelast geweest. Door een toevallige samenloop van omstandigheden bevorvd zich die dag in de nabyheid van dit spoorwegma teriaal een particulier (de heer Wes- selink uit Oosterbeek), die met een kleincamera opnamen maakte en ook het gebeuren met de gestroomiynde rytuigen in een serie opnamen heeft vastgelegd. Deze opnamen, die door de vervaardiger ter beschikking van de Ned. Spoorwegen zyn gesteld, vormen belangrijke aanwijzingen voor wat zich heeft afgespeeld. De heer Wesselink zal met zyn foto's dan ook als getuige voor de Spoor wegen optreden. aldus spreker met de opmerking dat het ryk te veel denkt aan eigen en te weinig aan de gemeentelykc belangen. In lands vergaderzaal wordt de stem der gemeente veelvul dig gehoord. Het omgekeerde ls he laas niet het geval. Voorts constateerde de minister, dat de noodvoorziening voor de ge- meentefinanciën nog niet geheel heeft bereikt wat men op bestuuriyk gebied daarvan heeft verwacht. Niet allerwege wordt nog beseft, dat gelyk in de bedoeling heeft gelegen de zore voor het evenwicht van de eigen financiën by de gemeenten zelf berust en dat de verantwoordc- lykheid daarvoor niet op de centrale regering mag worden afgewenteld. Ten slotte getuigde de minister er met waardering van, dat de gemeen ten de door Tnorbecke's uitzonder- ïyke staal van wetgeving geboden gelegenheden op bewondcrswaardlge wijze hebben verstaan en aangegre pen. SAAMHORIGHEIDSGEVOEL Mr. Oud noemde de bereidheid der gemeentebesturen voor deze ge legenheid raadsvergaderingen te be leggen. en de bereidheid van de mi nister om te willen spreken, het bes te bewijs voor het saamhorigheids gevoel, dat centrale regeringen en lo cale besturen bezielt. (Dat dit saamhorigheidsgevoel aan wezig is, is geen geringe zaak. Want men bedenke goed. aldus spreker, dat de verhouding tussen centraal cn plaatselyk bestuur niet altfyd een gemakkelijke is. Men kan op een herdenkingsdag als vandaag zo licht vervallen in de fout de dingen te gaan idealiseren, te doen alsof alles botertje tot de boom ls. Mr. Oud eindigde aldus: het jaar 1951 sluit een tijdperk van rflkc ge meentel yke werkzaamheden af. Mo ge Gods rijkste zegen rusten op ge meentelijk- en landsbestuur, in hun onderlinge samenwerking, ook in de nieuwe eeuw, die komen gaat. Deze woorden sprak Thorbecke „Ik meen dat met invoering van deze wet (gemeente-wet), voor het eerst elke gemeentelij ke vrijheid in ons land zal tot stand komen, zoals zij er nooit is geweest zolang Nederland in de geschiedrollcn bekend is". Deze woorden sprak Thor becke honderd jaar geleden by de invoering van de gemeente wet, waarvoor hij gedurende zo'n belangrijk deel van zijn le ven had geijverd- Apenliefde. De tweejarige aap G us tav in de dierentuin te Vejle in Dene marken heeft zelfmoord ge pleegd, daar zyn liefde voor zyn kooigenote „Liz" niet be antwoord werd. Men vond Gus- tav in de kooi met een touw om zyn nek. Anti-Russische guerilla in Littauen Volgens de dertigjarige Franz Meinzinger, die kortgeleden uit Li- tauen, waar hy drie jaar als burger gewoond heeft, in Bamberg (Beie ren) is teruggekeerd, stryden in Lit tauen nog honderdduizenden gueril- la-stryders tegen de Russen. De guerilla-stryders, die met Rus sische machinepistolen uitgerust zyn, doch ook buitgemaakte Duitse en Poolse wapens gebruiken, opereren meest in de bossen, aldus Meinzinger, die zegt in nauw contact ftxet hen te hebben gestaan. De guerillero's leven in bunkers en zetten wachtposten uit in de toppen van bomen aan de rand der bossen. Dodelijk ongeval op T T-clrcuit. Donderdagavond is op het T.T.-dr- cuit te Laaghalerveen een ongeluk gebeurd, dat de 19 jarige A.'van der Puy uit Badhoevedorp het leven heeft gekost. Van der Puy was als helper meegekomen met de Visbach-renstal, die met 125 cc V.R.-motoren aan de T.T.-races zal deelnemen. Een der motoren moest nog even worden geprobeerd, waarmee Van der Puy zich belastte. Te Laaghaler veen is hy op een links naast de weg staande wagen gebotst en daarbij zodanig gewond, dat hy in het Wil- helminaziekenhuis te Assen aan de gevolgen is overleden. BELGISCHE PROPAGANDA VOOR DE ZEEVAART. De Belgische minister van Verkeer, heeft een nationale commissie voor de zeevaartpropaganda Ingesteld. Het ligt in de bedoeling, dat deze commissie zal trachten in het algemeen belangstelling te wekken voor de Belgische zeevaart en de ontwikkeling van de Belgische koopvaardijvloot. ENIGE REGEN. Geldig tot Vrijdagavond. Aanvankelijk in het Zuid-Oosten van het land log weinig overigens veel bewolking met later op de meeste plaatsen enige regen, het eerst in het Noord-Westen van het land. Matige wind tussen West en Zuid. De zelfde of iets hogere temperaturen dan gisteren.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1951 | | pagina 1