PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Oliestroom in Perzië mag niet
onderbroken worden
Voor de Zeeuwse kleuters is er
toereikend onderwijs
De BILT
Kantlijn
TWEE MILITAIREN ONDER TANK
GERAAKT EN GEDOOD
Vandaag
HERDENKING HONDERD-JARIG
BESTAAN DER GEMEENTEWET
"V.
r
VOORSPELT:
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 6 Juli 1951
194e jaargang - No. 157
Dagblad oitgava van d« Qrm*
Provincial* Zeeuwse Courant.
Directie r nn d« Velde en F. B.
den Boei AdJ W de Pagter
Hooldred G Balüntyn PI verv.:
W Leertouwer en H A Bosahardt.
ABONNEMENTSPRIJS 37 ct per
week i 455 p kW te p p. f 450
per kw Loese nummeri 10 cent --
jur. Vllsslnfen Walatr 55-40. tel 2355 4 Ujnen (b.g.1 «881 of «Wi MTmrg Londenae Kaal »TteL >077 «n'»24; Goea L. Vontatr. 83. teL 2475 ibw 2228j; Oostburg Pr. Maurttsstr 12. teL 102; Ternenxen
ADVCRTZNTIEP1UJS ZO et per
mm. P advertentie t
Ing. mededelingen driemaal tarief.
Kleine ad verter. tea (max. S regclx»
van 1-d regels f L— Iedere regel
maei 20 cent „Brieven oi adres
Bureau van dit Blad 25 cent meer.
Giro nr 259)00 P2 C. Middelburg.
UITSPRAAK VAN HET HAAGSE HOF:
De Anglo-Iranian moet blijven
werken als vóór 1 Mei
Het Internationaal Gerechtshof te Den Haag heeft zich Donderdagmid
dag zelf bevoegd verklaard aanwijzingen te geven voor voorlopige maatre
gelen over het oliegeschil. Er mogen geen maatregelen worden genomen
die op de rechten van partyen zouden prejudiciëren, aldus het Hof. Ook mo
gen geen maatregelen worden genomen, die de toestand ernstiger zouden
maken. Zowel de Perzische regering als de Britse regering moeten er voor
zorg dragen, dat geen maatregelen worden genomen met de bedoeling de
voortzetting van de werkzaamheden van de Anglo-Iranian Oilcompnny zo
als deze voor de eerste Mei van dit jaar waren, te belemmeren. Voorts
moet in overeenstemming tussen de regeringen een Baad van Toezicht wor
den ingesteld.
Na de voorlezing van het oordeel
van het Hof, deelde de president,
prot. J. Basdevant, mede, dat door
twee leden een afwijkende mening is
gegeven.
De Perzische gezant in ons land, de
heer Hoessein Navab, beschouwde
het oordeel van het Hof van nul en
generlei waarde.
De Engelse minister van Buiten
landse Zaken, Morrison, verklaarde
voor het Hof uitspraak had gedaan,
dat de houding van Engeland in het
oliegeschil dezelfde was gebleven.
volgens Morrison was de tijd nog
niet rijp om het geschil voor de Vei
ligheidsraad te brengen.
Perzië heeft intussen bekend ge
maakt, dat het bereid is zijn olie te
verkopen aan het buitenland voor
een prijs, die 3% lager ligt dan de
geldende prijs op de wereldmarkt.
PERZISCHE K irVET BIJEEN
Het Perzische kabinet is Donder
dagavond bijeengekomen om de aan
bevelingen van het internationale
Hof te bespreken. Van welingelichte
zijde voorzag men, dat het kabinet
de aanbevelingen van de hand zou
wijzen.
Voorts werd nog van Perzische
zijde verklaard, dat het voorstel van
het Hof om 1 Mei als datum aan te
nemen voor een beoordeling van de
situatie, een verwerping was van de
wet op de nationalisatie, die op 2
Mei door de Sjah werd getekend
Met voldoening wordt evenwel opge
merkt dat de Engelsen wellicht in
Abadan zouden moeten blijven ter
nakoming van de aanbeveling, dat
de oliestroom niet moet worden on
derbroken.
Over „Spanningen in het dorpsle
ven", maakt H. D. Louwes en
kele treffende opmerkingen in
„De Landbode
Hij denkt terug aan de rustige
dorpssamenleving van voor 1914 en
als hij die vergelijkt met de dorpssa
menleving van nu, dan ziet hij drie
radicale breuken, namelijk de machts
vorming en plaatsverandering in de
maatschappij van de arbeiders, de
toenemende bemoeiingen van de
Overheid met alles en nog wat en de
vervanging van een geest van rust
en behaaglijk geloof in kennis en
vooruitgang van voor 1914 door die
van pessimisme, angst en geeste
lijke onzekerheid van nu. Toen twij
felde men aan niets, nu twijfelt men
aan alles. Troüwens, dof en doods was
het dorpsleven toen zeker niet. Er
leefden ook grote spanningen of zij
begonnen te komen.
De heer Louwes noemt de school
strijd en de spanning rondom het
kiesrecht. Als voorbeeld van een gro
te verandering in het dorpsleven
door het kiesrecht noemt hij ae nieu
we politieke situatie in ülrum.
De Ulrumer raad die in het begin
van de eeuw in meerderheid gevormd
werd door liberale boeren telt er nog
slechts één, hoewel noch de samen
stelling noch het aantal van de be
volking veel is veranderd. Dit is dus
een bewijs dat voor 1917 grote groe
pen met name de arbeiders niet
tot de stembus werden toegelaten;
zij voelden dit als een onrecht en dat
gaf spanningen".
Niet zonder bedoeling nemen wij
het bovenstaande entrefilet
op nu het 100-jarig bestaan
van de Gemeentewet is herdacht.
Die gemeentewet legde in 1851 de
grondslagen voor de verandering
van het gemeentelijk bestel. Zij
schiep de nieuwe gemeenteraden,
waarvan de leden niet meer voor het
leven, maar slechts voor een korte
tyd werden gekozen. Die leden wa
ren verplicht het vertrouwen te win
nen en te behouden van het kiezers
volk. Ook omdat de raadszittingen
openbaar werden. Toch bracht de
wet niet de verwachte vernieuwing.
Een groot deel van de burgerij bleef
uitgesloten van de zeggenschap over
het gemeentelijk beheer, omdat de
kieswet weinig democratisch was.
Eerst in de twintigste eeuw zijn de
gemeenteraden werkelijk uitgegroeid
tot vertegenwoordigingen van de ge
hele stads- of dorpsgemeenschap.
Wanneer er gisteren verheugende
woorden zijn gesproken over de be
tekenis van de gemeentewet 1851.
«an moge men dat bedenken. Meer
dan vgftig jaren zijn nodig geweest
om de gemeenteraden te maken tot
bestuurscollege's, die Inderdaad op
democratische wijze de gemeenten be
stuurden.
Een jarenlange activiteit is nodig
geweest om de grote massa van het
kiezersvolk ryp te maken voor de
tewetTCheden' welke in (ie £emeen-
Dit tot lering van hen, die menen,
dat grote veranderingen in de sa
menleving zich op slag kunnen vol
trekken door invoering van nieuwe
wetten.
Wetten kunnen in de samenleving
weliswaar de veranderingen, die zich
reeds voltrekken, binnen zekere ba
nen leiden, of ook kunnen ze de mo
gelijkheid voor veranderingen ope
nen, maar die veranderingen afdwin
gen...... dat kunnen ze niet!
De minister van Landbouw, Visse
rij en Voedselvoorziening heeft ir. J.
M. A. Penders benoemd tot inspecteur
van de landbouw, belast met landbouw
kundig onderzoek.
45 kinderen door
explosie omgekomen
Scheepsramp op de rivier
de Spree
Als gevolg van een explosie aan
boord van een plezierboot, die voer
op de rivier de Spree In Oost-Beriyn,
zijn vOf en veertig kinderen om
gekomen.
Het vaartuig had 200 Oostduitse
kinderen van 10 tot 12 jaar aan
boord. Zij waren op weg naar een
vacantiekamp.
vyftlen kinderen werden met ern
stige brandwonden in een ziekenhuis
opgenomen.
De 'kinderen zijn door verdrinking
en tengevolge van brandwonden om
het leven gekomen.
Lord Inverchapel
overleden
Lord Inverchapel (voorheen Sir Ar
chibald Clark Kerr genaamd), voor
malig Brits ambassadeur in de Sow-
jet-Unie. is op 69-jarige leeftijd te
Greenock in Schotland overleden.
Negen mijnwerkers gedood
Bij een mijngasontploffing in de
mijn van Volkenrode (Thüringen)
zijn negen mijnwerkers om het leven
gekomen en twee ernstig gewond, zo
deelde de Oostduitse premier, Otto
Grotewohl Donderdag op een kabi
netszitting mee.
ERNSTIG ONGELUK Bij LEGEROEFENINGLN
Vier anderen werden gewond
Tydens landingsoefeningen met tanks in de omgeving van W illemstad
is Donderdag een ernstig ongeluk gebeurd, dat het leven heeft gekost aan
twee militairen. Het ongeluk gebeurde toen een tank kantelde in een sloot.
De namen van de slachtoffers zUn: dc wachtmeester H. J. Ross uit Rhenen
van het regiment Prins Alexander en A. Zurink uit Den Haag van het
corps commandotroepen. Beide overledenen bereikten de leeftyd van 20
jaar.
Voorts zyn er in totaal vier gewonden. Vr(j ernstig gewond, maar zonder
levensgevaar Ls de huzaar Hiiizinga uit Hengelo, niet ernstig gewond wer
den C. Krints uit Rotterdam en de .wachtmeester Van Hooff uit Kaarden,
C. J. Schoonen uit Roosendaal brak een been.
Aan de landingsoefeningen werd
deelgenomen door een eskader tanks
van het regiment Prins Alexander
te Amersfoort, een compagnie van
het korps commandotroepen uit
Roosendaal en een onderdeel van de
Engelse marine.
HOE HET ONGELUK
GEBEURDE
Drie landingsvaartuigen van de
Engelse marine zetten negentien
„Sherman" 7 tanks van het eskadron
huzaren Prins Alexander by Willem
stad aan land, benevens manschap
pen van het commando stoottroepen
De oefening had ten doel een lan
ding en de daarop volgende denk
beeldige verovering van Willem
stad met de nabijgelegen forten „Bo-
vensluis" en „De Heil".
Zg had een vlot verloop gehad
en was bijna beëindigd toen een der
van Willemstad naar het fort Bo-
vensluis onderweg zijnde tanks bij
het nemen van een bocht, in een
wordt te Parjjs op grootse
wijze het 2000-jarig bestaan
van de stad gevierd.
vaart de „Mecklenburg"
van de maatschappy „Zeeland"
in dit seizoen voor het eerst
van' Vlissingen naar Folke
stone.
Noordelijken geven
vrijgeleide
Radio-Peking heeft een verklaring
van de Noord-Koreaansc opperbevel
hebber en de commandant van de
Chinese vrijwilligers uitgezonden,
waarin generaal Ridgway verzekerd
wordt van vrijgeleide voor de drie
verbindingsofficieren van de V. N.f
die naar Kaesong gaan voor de wa-
penstilstandsbesprek in gen
Dodelijk ongeluk op
spoorweg-emplacement
Op het rangeeremplacement van het
station Hengelo wilde de wegwerker
der Ned. Spoorwegen, de 62-jarige J
Lankamp, een spoor oversteken, toen
juist enige afgekoppelde wagons kwa
men aanrollen. L. struikelde, waar
door hij door een wagon werd gegre
pen en dodelijk gewond.
GEMEENTERADEN LUISTERDEN
Radioredevoeringen van minister Van Maarseveen
en mr. Oud.
„Onze taak is thans de grondslagen voor de verdere werkzaamheden der
gemeenten aan de nieuwe tijd aan te passen en ze te behouden, of waar
ze verloren zün gegaan te herstellen".
Deze woorden sprak minister Van Maarseveen gisteravond in een radio-
redevoering, welke hy hield ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan der
gemeente-wet, en welke beantwoord werd door de voorzitter van de Vereni
ging van Nederlandse gemeenten, mr. P. J. Oud.
In zeer vele gemeenten van het land kwamen de gemeenteraden In een
byzondere zitting byeen om te luisteren naar de twee radioredevoeringen.
Minister Van Maarseveen trad in
een historische beschouwing en me
moreerde de practische kennis cn de
ongewone vooruitziende en scherpe
blik van Thorbecke.
Eendeels pleitte de minister voor
een zo groot mogclyke autonomie,
anderdeels wees Ky ook op het ge
vaar van de gemeentelijke zelfstan-
held. Dit gevaar ia gelegen in het
feit, dat een gemeentebestuur dik-
wyis te eenzijdig denkt in de sfeer
van het eigen gemeenteiyk belang
Men kaatse dit verwyt niet terug
sloot geraakte. De tank was bemand
met zes personen en bovenop reden
verder vier leden van het personeel
der stoottroepen mede.
De commandotoren van de tank
was geopend. Door de val werd een
wachtmeester van het eskadron uit
de commandokoepel geslingerd. Hij
kwam onder de tank terecht evenals
een der meerijders, een soldaat van
van het commando stoottroepen. Bei
den waren op slag dood.
Van de tankbemanning en de mee
gevoerde stoottroepers werden nog
vier leden gewond, die per ambulan
ce auto naar het ziekenhuis te Roo
sendaal werden vervoerd.
Na het bekend worden van het on
geluk werd allerwege in Willemstad
de driekleur halfstok gehesen.
Behalve door generaal Hasselman
werd de oefening bijgewoond door
generaal Opsomer, commandant
strijdkrachten te velde, en enige
Engelse officieren.
Een deputatie van de Internationale R.K. Gidsenconferentie, waaraan
door vertegenwoordigsters van 15 landen wordt deelgenomen, werd Don
derdag door Koningin Juliana ten paleize Soestdyk ontvangen. Prinses
Maryke, die ook aanwezig was, ging met de padvindsters in een der auto
bussen.
Wielrenner dodelijk
verongelukt
Tijdens een trainingsrit van enkele
Zaanse wielrenners in de Wijde Wor-
mer is de 20-jarige amateur wielren
ner Klaas de Lange dodelijk veron
gelukt Bij het passeren van een stil
staande auto tussen Koog-Zaandijk en
Purmerend botste het groepje ren
ners, waarin ae Lange meereed, tegen
een uit de tegenovergestelde richting
naderende personenauto. Twee der
wielrenners liepen lichte verwondin
gen op.
DE JUF MET 38 KINDEREN
Er zijn provincies, die een heel wat slechter figuur slaan
Zeeland slaat een goed figuur op het gebied van het kleuteronderwys. Tot
deze conclusie moet men komen bij bet bestuderen van de jongste, lande-
lyke statistiek van dat onderwys. Het Centraal Bureau voor de Statistiek
verzamelde over het jaar 1949—1950 uitgebreide gegevens, die thans gepubli
ceerd zUn en die een vergeiyking tussen Zeeland en andere provincies mo
gelijk maken.
Overigens blijkt uit deze cyfers, dat de belangstelling van de gemeente
besturen voor dit soort onderwys beperkt is. Van alle kleuterscholen In Ne
derland behoort slechts 95 in de groep der openbare scholen. Ruim 40
is R.K., ruim 26 Protestant en 23 behoort tot de andere byzondere
scholen.
Het merkwaardige is, dat alleen de
openbare kleuterscholen vrij sterk
verkleefd zijn aan de Montessori-me-
thode. Ruim 70 van alle scholen
houdt zich bij Fröbel.
DE GODSDIENST.
Van de kleuterschoolleerlingen in
Zeeland bezocht 9.9 een openbare
school, 39.4 To een Protestantse, 30.4
een Katholieke en 20.2 een an
dere byzondere schooL
Zeeland is de provincie met pro-
centsgewyze het grootste aantal leer
lingen op Protestantse kleuterscholen
Het openbare onderwys is het sterkst
in Amsterdam (ruim 47 het Ka
tholieke het sterkst in Limburg (97
en het „andere bijzondere" het
sterkst in Drente (ruim 54
Zeeland bezat 125 kleuterscholen,
waarvan 12 openbaar, 42 Protestant,
41 Katholiek en 29 „andere bijzon
der".
GOED BEZOCHT.
De kleuterscholen in Zeeland wer
den bezocht door totaal 4370 jongens
en 4170 meisjes.
Daarvan gingen naar een openbare
school 846 leerlingen, naar een Pro
testantse 3356, naar een Katholieke
2588 en naar andere byzondere scho
len 1717 leerlingen.
In geheel Nederland was er gemid
deld één leerkracht per 42. Voor Dren
te was dat gemiddelde het gunstigst
met 36 en direct daarop volgt Zee
land met 38.
Noord-Brabant is de provincie met
de overvolle kleuterscholen. Daar
heeft een leerkracht gemiddeld 50
leerlingen bezig te houden.
STAD EN PLATTELAND
Van de vijfjarige kleuters in Ne
derland bezocht 66 een kleuter
school. Zeeland bleef iets beneden dit
landelijke gemiddelde, want het
haalde van dat gemiddelde slechts
93.7
Noord-Holland heeft het beste cij
fer, daarna komen Brabant, Zuid-
Holland, Limburg. Utrecht en Zee
land. Er zijn vijf provincies, waar
het bezoek van de kleuterscholen min
der is dan in Zeeland, dat zijn de pro
vincies in het Noordoosten en het
Oosten van het land.
Aangezien in de steden het kleuter
onderwijs relatief meer leerlingen
telt dan op het platteland, zijn de
cUfers voor het agrarische Zeeland be
paald gunstig te noemen. Het valt
tenslotte nog op. dat de steden Vlis
singen en Middelburg zich niet door
een drukker kleuterschoolbezoek on
derscheiden van het omringende plat
teland.
Jeugdkamp bij de Lorelei
Op 20 Juli zal in de omgeving van
de Lorelei een internationaal jeugd
kamp worden geopend. Dit zal het
eerste kamp zijn van de zeven, die
met steun van de Westelijke hoge
commissarissen in West-Duitsland en
vooraanstaande West-Duitsers tot
stand zullen komen- Naast West-Duit
se jongeren zullen jongeren uit ver
schillende Europese landen, waaron
der Nederland, deelnemen.
N.S- eisen half millioen
van Engelse filmmaatschappij
Voor „Slag om Arnhem"
twee treinen in brand
geschoten
De Nederlandse Spoorwegen heb
ben een eis tot schadevergoeding van
50.000 pond ingediend by het Engel
se Hooggerechtshof in hun zaak te
gen een Engelse filmmaatschappy.
De Spoorwegen hebben deze eis
ingediend, omdat by de destyds voor
de film „De slag om Arnhem" ge
maakte opnamen een tweetal vry-
wel onbeschadigd uit de oorlog ge
komen treinstellen in brand zyn ge
schoten.
De zaak zou 17 Juni dienen voor
een afdeling van .het Engelse Hoog
gerechtshof. doch Donderdag heeft
men de zaak verwezen naar een of
ficiële scheidsrechter.
De scene van dit brandend spoor
wegmateriaal is echter niet in de
film zelve ingelast geweest.
Door een toevallige samenloop van
omstandigheden bevorvd zich die dag
in de nabyheid van dit spoorwegma
teriaal een particulier (de heer Wes-
selink uit Oosterbeek), die met een
kleincamera opnamen maakte en ook
het gebeuren met de gestroomiynde
rytuigen in een serie opnamen heeft
vastgelegd. Deze opnamen, die door
de vervaardiger ter beschikking van
de Ned. Spoorwegen zyn gesteld,
vormen belangrijke aanwijzingen
voor wat zich heeft afgespeeld. De
heer Wesselink zal met zyn foto's
dan ook als getuige voor de Spoor
wegen optreden.
aldus spreker met de opmerking
dat het ryk te veel denkt aan eigen
en te weinig aan de gemeentelykc
belangen. In lands vergaderzaal
wordt de stem der gemeente veelvul
dig gehoord. Het omgekeerde ls he
laas niet het geval.
Voorts constateerde de minister,
dat de noodvoorziening voor de ge-
meentefinanciën nog niet geheel
heeft bereikt wat men op bestuuriyk
gebied daarvan heeft verwacht. Niet
allerwege wordt nog beseft, dat
gelyk in de bedoeling heeft gelegen
de zore voor het evenwicht van
de eigen financiën by de gemeenten
zelf berust en dat de verantwoordc-
lykheid daarvoor niet op de centrale
regering mag worden afgewenteld.
Ten slotte getuigde de minister er
met waardering van, dat de gemeen
ten de door Tnorbecke's uitzonder-
ïyke staal van wetgeving geboden
gelegenheden op bewondcrswaardlge
wijze hebben verstaan en aangegre
pen.
SAAMHORIGHEIDSGEVOEL
Mr. Oud noemde de bereidheid
der gemeentebesturen voor deze ge
legenheid raadsvergaderingen te be
leggen. en de bereidheid van de mi
nister om te willen spreken, het bes
te bewijs voor het saamhorigheids
gevoel, dat centrale regeringen en lo
cale besturen bezielt.
(Dat dit saamhorigheidsgevoel aan
wezig is, is geen geringe zaak. Want
men bedenke goed. aldus spreker, dat
de verhouding tussen centraal cn
plaatselyk bestuur niet altfyd een
gemakkelijke is. Men kan op een
herdenkingsdag als vandaag zo licht
vervallen in de fout de dingen te
gaan idealiseren, te doen alsof alles
botertje tot de boom ls.
Mr. Oud eindigde aldus: het jaar
1951 sluit een tijdperk van rflkc ge
meentel yke werkzaamheden af. Mo
ge Gods rijkste zegen rusten op ge
meentelijk- en landsbestuur, in hun
onderlinge samenwerking, ook in de
nieuwe eeuw, die komen gaat.
Deze woorden sprak
Thorbecke
„Ik meen dat met invoering
van deze wet (gemeente-wet),
voor het eerst elke gemeentelij
ke vrijheid in ons land zal tot
stand komen, zoals zij er nooit
is geweest zolang Nederland in
de geschiedrollcn bekend is".
Deze woorden sprak Thor
becke honderd jaar geleden by
de invoering van de gemeente
wet, waarvoor hij gedurende
zo'n belangrijk deel van zijn le
ven had geijverd-
Apenliefde.
De tweejarige aap G us tav in
de dierentuin te Vejle in Dene
marken heeft zelfmoord ge
pleegd, daar zyn liefde voor
zyn kooigenote „Liz" niet be
antwoord werd. Men vond Gus-
tav in de kooi met een touw
om zyn nek.
Anti-Russische guerilla
in Littauen
Volgens de dertigjarige Franz
Meinzinger, die kortgeleden uit Li-
tauen, waar hy drie jaar als burger
gewoond heeft, in Bamberg (Beie
ren) is teruggekeerd, stryden in Lit
tauen nog honderdduizenden gueril-
la-stryders tegen de Russen.
De guerilla-stryders, die met Rus
sische machinepistolen uitgerust zyn,
doch ook buitgemaakte Duitse en
Poolse wapens gebruiken, opereren
meest in de bossen, aldus Meinzinger,
die zegt in nauw contact ftxet hen te
hebben gestaan.
De guerillero's leven in bunkers en
zetten wachtposten uit in de toppen
van bomen aan de rand der bossen.
Dodelijk ongeval op
T T-clrcuit.
Donderdagavond is op het T.T.-dr-
cuit te Laaghalerveen een ongeluk
gebeurd, dat de 19 jarige A.'van der
Puy uit Badhoevedorp het leven heeft
gekost. Van der Puy was als helper
meegekomen met de Visbach-renstal,
die met 125 cc V.R.-motoren aan de
T.T.-races zal deelnemen.
Een der motoren moest nog even
worden geprobeerd, waarmee Van
der Puy zich belastte. Te Laaghaler
veen is hy op een links naast de weg
staande wagen gebotst en daarbij
zodanig gewond, dat hy in het Wil-
helminaziekenhuis te Assen aan de
gevolgen is overleden.
BELGISCHE PROPAGANDA
VOOR DE ZEEVAART.
De Belgische minister van Verkeer,
heeft een nationale commissie voor de
zeevaartpropaganda Ingesteld. Het ligt
in de bedoeling, dat deze commissie zal
trachten in het algemeen belangstelling
te wekken voor de Belgische zeevaart
en de ontwikkeling van de Belgische
koopvaardijvloot.
ENIGE REGEN.
Geldig tot Vrijdagavond.
Aanvankelijk in het Zuid-Oosten
van het land log weinig overigens
veel bewolking met later op de
meeste plaatsen enige regen, het eerst
in het Noord-Westen van het land.
Matige wind tussen West en Zuid. De
zelfde of iets hogere temperaturen
dan gisteren.