Genormaliseerd bouwbedrijf
TWEEDE KAMER VERGADERT
WEER IN EIGEN GEBOUW
HET OUDE FORT RAMMEKENS
WORDT KAMPEERCENTRUM
DE OUDERDOMSVOORZIENING
DONDERDAG 21 JUNI 1951
PROVINCIALE 2EEVWSE COURAST
DE REGERING VERLANGT:
Bouwkosten moeten omlaag
De gemeenteverordeningen worden waar nodig
uitgeschakeld
By de Tweede Kamer is ingediend een ontwerp van wet tot wyzlglng
van de wederopbonwwet (voorzieningen ter voorkoming van een ondoel
matig gebruik van materialen en arbeidskrachten in het bouwbedrijf).
Aan de memorie van toelichting is het volgende ontleend:
Tot de meest klemmende problemen met betrekking tot de na-oorlogae
woningbouw behoort het ontbreken van verband tussen het huurpell en
het peil van de bouwkosten, waardoor het bouwen van woningen onrenda
bel is geworden en woningbouw slechts dank zij een belangrijke Rijks
subsidie mogelijk is gebleven.
^anva. kelijk mocht worden ver-1 we. artikel bepaalt daarom, datde
wacht, dat deze kloof tussen huur- gemeentelijke bepalingen, die niet
J J met de door de Kroon te geven voor
schriften overeenstemmen, buiten
werking treden.
Een tweede oorzaak, die de bouw
kosten nodeloos hoog maakt, is ge
legen in de omstandigheid, dat in
veel bouwverordeningen eisen wor
den gestel, die met betrekking tot
het doel, dat de bepalingen beogen
te dienen, te hoog moeten worden
g acht. Deze angelegenheid vormt
een onderwerp vai studie in de door
de minister ingestelde studiecommis-
sie bouwvoc ihriften.
BESPARING MOGELIJK.
Hoewel de commissie nog niet met
haar arbeid gereed is, kan reeds wor
den vastgesteld, dat er belangrijke
besparingen 'gelijk zijn. Zo is het
de commissie opgevallen, dat de Am
sterdamse voorschriften muren eisen,
welke in de meeste gevallen dunner,
zijn dan die, welke voorschriften in
ondere gemeenten voorschrijven, ter
wijl deze muren in de zeer slechte on-
'argrond van Amsterdam geen be-
peil en bouwkoste peil door de gelei
delijke verhoging van het huurpeil,
waarmede de op 1 Januari jl. in wer
king getreden huurwet een aanvang
h~oft ".i aaki en geleidelijke daling
der bouwkosten, waartoe de tendenz
aanwezig was, binnen afzienbare tijd
zou kunnen worden overbrugd. De
verslechtering van de internationale
toes' "ie een aanzienlijke prijs
stijging van grondstoffen met zich
bracht, ten gevolge waarvan de da
lende beweging der bouwkosten zich
in ee" stijging heeft omgezet, heeft
deze 'erwachting op losse schroeven
gezet. De v hoogde militaire
krachtinjpannin0die Nederland zich
zal moeten getroosten, noodzaakt
voorts de investeringen te beperken
en is er dr a.enboven de oorzaak van,
dat cj f mnciële -^teun aan de Wo
ningbouw voor -t rijk steeds zwaar
der te dragen wordt.
LAGERE BOUWKOSTEN.
Deze omstandigheden hebben de
minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting tot de overtuiging ge
bracht, dat, nu versnelling van de
aanpassing van het huurpeil niet
zonder ernstige repercussies moge-
lijk blijkt, alles in het werk zal moe
ten worden g> ;eld om met handha
ving zo mogelijk van het huidige
woc eil, resultaat van een halve
eeuw volkshuisvestingspolitiek, tot
verk kig der bouwkosten te gera
ken.
De minister heeft reeds meermalen
een beroep op het bouwbedrijf gedaan
om' door rationalisatie van het bou
wen tot kostenverlaging te komen.
Thans echter zgn meer rechtstreeks
werkende maatregelen geboden.
Het eerste lid van het bijgaand ont
werp van wet voorgestelde nieuwe
artikel strekt er toe aan de Kroon
de bevoegdheid te verlenen voor
schriften te geven, die een ondoelma
tig gebruik van materialen en ar
beidskrachten zullen voorkomen en
daardoor een verlaging van de bouw
kosten tot gevolg zullen hebben.
NORMALISATIE.
Daarbij is vooreerst gedacht aan
normalisatie van bemalingen in bouw
verordeningen. Het gebruik van ge
standaardiseerde .ouwelementen
wordt ernstig belemmerd door de
grote verscheidenheid van de mini
mumeisen, neergelegd in de gemeen
telijke bouwverord ïingen.
Z xng d- verscheidenheid blijft
best" valt aan doorvoering van
standaardisatie niet te denken. Het
tweede lid van het voorgestelde nieu-
zwaren voor de hechtheid der gebou
wen hebben opg cverd. Zelfs hebben
zij onder ongunstige omstandigheden,
b.v. bominslag, zich even goed ge
houden als dikkere muren, zoals die
in andere gemeenten zijn voorge
schreven; met name geldt dit voor
die muren, waarbij de grootste onder
linge afwijkingen in de voorschriften
optreden, de binnenmuren. Krachtens
het voo- .estelde artikel zouden voor
schriften, als de hierboven bedoelde
Amsterd mse, voor het gehele land
kunnen worden gegeven. De bespa
ring, die hiermede kan worden ver
kregen, werd door de commissie voor
een bepaald blok etagewoningen te
Rotterdam berekend op 410 per
woningt
Het derde lid van het artikel be
werkt, dat de voorschriften, op de
zelfde wijze als de gemeentelijke
-bouwvo -schriften, door middel van
de bouwvergunnir kunnen worden
gehand'- - afd.
De minister ontveinst zich niet, dat
dit ontwerp, eenmaal wet geworden,
centrale overheid bevoegdheden
geeft op een terrein, dat tot dusver
tot het domein der gemeente behoor
de. Hij meent echter, dat de ongunst
der tijden dit ingrijpen noodzakelijk
ir aakt.
Bij e opha en zijnde herziening
van de woningwet kan de vraag on
der ogen gezien worden of en, zo ja,
op welke wijze de regeling In de wo
ning^ et dient te worden geïncorpo-
Amnestie op grote schaal
in Japan.
De Japanse regering heeft aan
73.000 personen amnestie verleend.
Onder hen bevindt zich de oud-mi
nister van financiën. Over het lot
van 127.000 andere politieke gevange-
.nen zal binnenkort beslist worden.
Vijfjarigen mogen te
Zaandam naar school.
Jongens en meisjes, die vóór 1 Jan.
1952 6 jaar worden, kunnen reeds nu
de lagere openbare en bijzondere
de lagere en openbare en bijzondere
scholen tc Zaandam, waardoor zh
reeds in September a.B. naar school
kunnen. Dit heeft de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen goedgevonden, omdat het ge
meentebestuur van Zaandam aange
toond heeft, dat men het volgend
Jaar met ernstig ruimtegebrek in de
scholen te kampen zal hebben.
Aan verstikkingsdood
ontsnapt.
Het gezin B. te 's Gravenhage, be
staande uit een moeder met vier
dochters van resp. 14, 12. 9 en ander
half Jaar, zijn op het nippertje aan
gasverstikking ontsnapt.
Vroeg in de ochtend had mevr. B.
de was opgezet en was daarna weer
naar bed gegaan. Zij werd wakker
door een sterke gaslucht en bij on
derzoek bleek de gasslang te zijn los
geraakt. De moeder en de vier kin
deren werden voor een onderzoek
naar het ziekenhuis vervoerd. Het
oudste dochtertje moet voorlopig ter
observatie in het ziekenhuis blijven.
De moeder en de drie andere kinde
ren konden naar huis terugkeren.
NA RUIM EEN JAAR
Mr. Kortenhorst: Behoefte om het parlementaire werk
dichter bij het volk te brengen.
Nadat de Tweede Kamer meer dan een Jaar haar vergaderingen In d«-
Ridderzaal had gehouden, 1» de Tweede Kamer gistermiddag voor het eerst
in haar eigen vernieuwd gebouw bijeen gekomen. Het aantal vergaderka
mer* Is bclangryk vergroot en de gelegenheid voor telefonisch verkeer Is
verruimd. Voorts zijn de tribunes voor pers en publiek vergroot cn er Is
een radioeablne Ingericht, die gisteren in gebruik Is genomen.
De voorzitter, mr. L. G. Korten-1 horst hoopte en vertrouwde, «lat de
horst, sprak bij de aanvang der ver- jKTote uitbreiding en verbetering van
gadering een rede uit, waarin hjj de ue werk-, zit- en staanplaatsen aan
leden gelukwenste met de terugkeer beide zijden va. de In oude luister
naar dé oude woning. Hij zag in dez«
vernieuwing en verfraaiing een sym
bool van de regenererende krachten,
die in ons volk ook in moeilijke ty-
den aanwezig zijn. Spr. memoreerde,
dat de aanleiding tot deze verbou
wing voornamelijk was, de behoefte
het parlementaire werk dichter te
brengen bij het volk. Daarom Is ook
de ruimte voor pers en publiek niet
onbelangrijk vergroot. Mr. Korten-
JEUGD EN HISTORIE
Walcherse en buitenlandse padvinders in romantische
omgeving.
Naar wy vernemen zal het historische Walcherse fort llammekeas met
naaste omgeving kam pee reentrant van de Nederlandse Padvinders Ver
eniging worden. Reeds Is een stichting „Het Padvinderskamp Walcheren"
gevormd, welke dit centrum zal exploiteren. Vermoedeiyk kan het fort de
komende winter in gebruik worden genomen. Op het omliggende terrein
zullen echter pas over enkele jaren, wanneer het houtgewas wat winder
kwetsbaar is, kampeerders worden toegelaten. Het kamp wordt op een
nader te bepalen datum met enige plechtigheid officieel geopend.
Drie nakomelingen van de 17e eeuvvse zeeheld Jolian Evertsen, hebben
Maandagmorgen te Den Helder een gedeelte van de 300 jaar oude admi
raalsvlag van de zeeheld overhandigd aan de Commandant van de torpe-
dobootjager „Evertsen", Lt. ter Zee le klasse D. J. van Doorninck. De
Commandant Zeemacht Nederland, Schout by Nacht S. W. Slot, was met
zijn Stafchef bjj deze plechtigheid aanwezig.
Mevrouw L. Titsinghde Lang Evertsen (2e v. links), biedt de vlag aan
de Commandant van de „Evertsen" (geheel rechts), aan.
De districtscommissaris der N.P.V.
in Zeeland, de heer J. J. Megboom te
Middelburg, met wie wij naar aan
leiding van deze plannen een onder
houd nadden, vertelde ons, dat de
Walcherse padvinders voor wie
het nieuwe kampoord in de eerste
plaats bestemd is reeds voor de
oorlog een eigen kampeercentrum
rijk waren, het „Loeff-kamp" te- Zou-
telande. Dit werd echter later ver
kocht.
Na de droogmaking van het eiland
bleek het uiterst moeilijk om het
spel van verkennen naar behoren uit
te voeren. De natuur vormt voor dit
spel nu eenmaal het onmisbaar dé
cor en wie zich de toestand van Wal
cheren voor de geest haalt, kan be
grijpen hoeveel verbeeldingskracht
van de leiders werd gevraagd, opdat
het grote spel toch gespeeld kon wor
den.
Om een uitweg uit deze moeilijke
situatie te vinden, wendde de dis
trictscommissaris zich tot de Ko
ninklijke commissaris, Prins Bern-
hard en deze stelde 'n gedeelte van 't
Kroondomein, de voormalige golf
links nabij Domburg, ter beschik
king van de Walcherse padvinders.
De Polder Walcheren had tegen deze
bestemming echter zeer ernstige be
zwaren, omdat de duinstrook daar
ter plaatse buitengewoon kwetsbaar
is. De N.P.V. zond toen een beroep
schrift aan Gedeputeerde Staten en
werd in het gelijk gesteld. Niettemin
handhaafde het Polderbestuur zijn
bezwaren en aangezien de padvin-
16
Vertrouwende op de overlevering
van de Romeinse schrijver Plinius,
heeft de legende zich verbreid dat de
Phoeniciërs het glas hebben uitgevon
den. Dit is echter geheel onjuist. De
glasfabricage is ontstaan uit het gla
zuren van aardewerk en van andere
voorwerpen. Het oudste tot nu toe ge
vonden glas dat door de mens ver
vaardigd werd, is in Egypte aange
troffen en dateert van duizenden jaren
vóór onze jaartelling. Toch kan eerst
ca. 1500 v Chr. in dat land van een
eigenlijke glaskunst worden gespro
ken. Zij kenden echter de techniek
van het blazen niet, en de aldaar ge
maakte glazen pullen werden dan ook
op andere wijze vervaardigd, n.l rond
een zandkern. De prachtig gekleurde
decoratie door middel van zeer dunne,
gekleurde glasdraden, getuigt van
voortreffelijk vakmanschap. Het wa
ren echter vooral de Assyriërsdie de
grootste bollebozen waren in het ver
vaardigen van glas. Van hen zijn ook
de eerste glasrecepten verkregen (uit
omstreeks 2200 v. Chr.) die in een
soort geheimschrift geschreven zijn
met „alchemistische" namen voor de
verschillende stoffen. Deze geheime
teksten moeten beschouwd worden
als een pogen om het beroepsgeheim
te bewaren, want van de samenstel
ling der stoffen of van alchemie was
in die tijd nog niets bekend.
De Assyriërs vervaardigden met be
hulp van goud het robijnglas, in Me
sopotamia werd door cobalt blauw
glas verkregen en door het gebruik
van koperzouten was het Egyptische
glas groen.
De Phoeniciërs en Joden verkregen
waarschijnlijk van de Assyriërs hun
kennis. Doch wat wij de eersten zeker
niet mogen onthouden is de blaaspijp,
die waarschijnlijk in het begin van
onze jaartelling te Sidon werd, uitge-
vonden, waardoor het Phoenisische
glas zich snel over Rome en Gallië
kon verbreiden. Waaruit waarschijn
lijk ook de legende van Plinius, die
ive boven noemden, is te verklaren.
Gelet op de verbreiding van het glas
in onze samenleving, is deze uitvin
ding in ieder geval geen ééndagsvlieg
gebleken!
Overigens: ééndagsvliegen zijn geen
vliegen!
H. Pétillon
Middenstandsverenigingen
over Zondagsrijverbod.
Het Nederlands Verbond van Mid-
Jenstandsverenigingen heeft in een
schrijven de minister van Verkeer en
Waterstaat verzocht om, indien tot
een rijverbod voor auto's op Zondag
moet worden besloten, dit verbod
pas na het zomerseizoen in werking
te doen treden. Het verbond vreest,
dat een Zondagsrijverbod, in het bij
zonder gedurende de zomermaanden,
honderden zelfstandigen in het mid
den- en kleinbedrijf in hun bestaan
zal treffen.
Geen noodtoestand in
bakkersbedrijf
De minister van Landbouw heeft
de Tweede Kamer een nota doen toe
komen over de meel-, bloem- en
broodprgzen. Naar aanleidingvan
een door de accountantsdienst van
het departement gehouden onder
zoek, komt de minister tot de con
clusie:
dat er» allerminst van een nood
toestand in de bakkerij mag worden
gesproken, doch dat met het goed ge
leide bedrijf een redelijk inkomen kan
worden behaald. Dit inkomen is ho-
fer dan in vele andere middenstands-
edrijven van dezelfde omvang wordt
bereikt. Ook blijft hij van mening, dat
principieel bij een prijsvaststelling
voor enige broodsoort, i.e. volks
brood, de gehele broodsector in be
schouwing moet worden genomen,
met andere woorden, dat de op
brengst van luxe broodsoorten mede
bepalend is voor de kostprijsbereke
ning van volksbrood. Dat hij blijk
heeft gegeven bij een te groot ver
schil in kosten en opbrengst van
volksbrood daaraan, met het oog op
bedrijven, welke overwegend voiks-
brood omzetten, tegemoet te willen
komen, doet aan dit principe niet af
Tot énige directe maatregel ten
aanzien van de broodprijzen bestaat
dan ook geen aanleiding.
Wel verklaart de minister zich
bereid om over enige maanden een
nieuw onderzoek in te stellen, waar
bij dan in het bijzonder zal worden
nagegaan of de lagere broodprijs in
enige steden nog gemotiveerd is, en
of de prijsvaststelling voor het bruin
brood herziening behoeft, hetzij dat
de prijs van bruin brood gelijk wordt
gesteld aan die van het volksbrood,
hetzij dat deze 1 cent lager wordt dan
die van het volksbrood.
BEDRIJFSVERZEKERINGSSTELSEL
Vakcentrales zijn het eens
Naar wij reeds In 't kort gemeld hebb en Is tussen de 3 grote vakcentrales
na een zeer langdurig beraad overeenstemming bereikt over de regeling
der ouderdomsvoorziening. Hier volgen nog enige nadere byzonderheden.
■Ongeveer een halve eeuw is thans over deze zaak strijd gevoerd. Het
ging daarbij onder meer over de volgende vragen:
1. Verzekering of staatspensioen? 2. Centrale of bedryfstaksgewyze
uitkering? 3. Alleen voor degenen, die ln loondienst zijn, of ook voor de
zelfstandigen beneden een bepaalde inkomengrens 4. Kapitaaldekking-
of omslagstelsel?
kert het verschil tussen dit mini
mumbedrag en het wettelgk vastge
steld pensioen.
n2 bedrijfspensioenfondsen zgn be
voegd bóven het minimum bedrag uit
te gaan, zonder dat dit meerdere in
mindering wordt gebracht op het
aanvullend gedeelte van dit pensioen.
i. De vakcentrales gaan er van
uit, dat de bedrgfspensioenfondsen
het kapitaaldekkingsstelsel zuilen
volgen en de algemene verzekering
het omslagstelsel.
De premies voor de bedrijfspensi
oenfondsen zullen als regel vaste be-
"-agen zgn.
De premie voor de algemene verze
kering zal een jaarlijks vast te stel
len percentage bedragen van het loon,
cq inkomen.
8. De premie voor de bedrijfspen
sioenfondsen wordt geïnd op dezelfde
wijze als geschiedt bij ziektewet, kin-
jerbrjslagwet, etc. De premie voor de
algemene verzekering zal voor een
froot gedeelte der verzekerden (on
er meer de loon- en salaristrekken-
den) eveneens op deze wijze geïnd
kunnen worden.
Ten aanzien van de overige verze
kerden overwegen de vakcentrales
een premie-regeling met inschakeling
van de apparatuur van de fiscus, zon
der dat de geheven premies belastin
gen zfjr Gedacht wordt aan de fi-
L-iur van de „bijdrage" en niet aan
die van de bestemmingsheffing.
Deze gedachten zijn ter kennis ge
bracht van de regering. Verwacht
wordt, dat zij een belangrijke bijdra-
Het ontwerp, waarover thans tus-
s n de drie vakcentrales overeen
stemming is bereikt, berust op de
volgende grondgedachten
1. De ouderdomsvoorziening moet
evenals de andere sociale verzekerin
gen voluit het karakter dragen van
een verzekering, zodat allen, die ver
zekerd zijn, premie moeten Betalen.
2. Behalve degenen, die in loon
dienst zijn, dienen ook de zelfstandi
gen, die een inkomen beneden een be
paalde grens genieten, verzekerd te
worden.
3. De verzekering dient te bestaan
uit twee delen:
a. bedrijfstaksgewijze verzekering
bedrijfspensioenfondsen)
b. een algemene verzekering (uit te
voeren oor een orgaan van het go
eie bedrijfsleven).
4. Het deelnemen in bedrijfspensi
oenfondsen wordt brj de wet verplicht
gesteld voor loon- èn salaristrekken-
den, dus op de zelfde wijze als is ge
schied bij de verplichte vakbedrgfs-
verzekering ingevolge de werkloos
heidswet.
De zelfstandige ondernemers in
de desbetreffende bedrijfstak zullen
zich vrijwillig kunnen aansluiten b(j
het betrokken bedrijfspensioenfonds,
5. Het deelnemen in de algemene
verzekering wordt verplicht gesteld
zo\ el voor de loon- en salaristrek-
kenden als voor a zelfstandigen, die
een inkomen genieten beneden een
bepaal rens.
6. De bedrijfspensioenfondsen ver
zekeren een wettelijk vastgesteld mi
nimumbedrag.
De algemene verzekering, die een
aanvullend karakter draagt, verze-
dersvereniging deze zeker wel kon
billijken, richtte zij zich tot het mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten- en
Wetenschappen met het verzoek om
het fort Rammekens met het omlig
gende dijkterrein ter beschikking van
de scouts te stellen. Dit fort ressor
teert onder Monumentenzorg en dus
ook onder O., K. en W.
TOESTEMMING
MONUMENTENZORG.
De Commissie voor Monumenten
zorg was bereid het verzoek in te
willigen; het had haar volle instem
ming, dat nu aan het oude fort een
goede bestemming kan worden gege
ven.
Inmiddels heeft Staatsbosbeheer
het omliggende terrein reeds beplant
en wel zodanig, dat er in de toekomst
mogelijkheid bestaat om tenten te
plaatsen en trainingen te houden.
Het fort js bestemd voor het opber
gen van materiaal en voor ..winter
camping": de kazematten zgn kurk
droog én warm. zodat de jongens er
in de wintermaanden uitstekend kun
nen kamperen.
Men kan nu reeds voorspellen, dat
het Padvinderskamp Walcheren een
enorme populariteit deelachtig zal
worden; niet alleen vertoeft men er
midden in de vrije (en fraaie!) na
tuur en is het plekje ideaal gele
gen voor het spel van verkennen,
maar ook hebben de jongens de ro
mantiek een voorname factor bij
dit spel voor het opschepnen. Het
groot historisch verleden van het uit
1547 daterende bouwwerk, de dikke
muren, de onderaardse gangen, kor
tom de gehele entourage moet tot de
verbeelding van iedere knaap spre
ken. Er is bovendien zwemgelegen-
heid en de waterpadvinders zullen de
beschikking hebben over een kunst
matig haventie bij de nieuwe dijk
van belang". te vermelden
dat het fort in de toekomst toeganke
lijk is voor eventuele bezoekers met
belangstelling voor onze historie en
dat de N.P.V. het voornemen heeft de
betekenis van het bouwwerk als mo
nument van onze geschiedenis eerder
te accentueren dan te verkleinen.
Het js verder de bedoeling van het
kamp in de zomermaanden een Inter
nationaal padvinderscentrum te ma
ken. Vóór de oorlog kampeerden ie
dere zomer honderden Belgische,
Franse en Engelse padvinders op
Walcheren. Men wil nu deze traditie
voortzetten en zal daarvoor zowel ln
Belgie en Frankryk, als in het Zui
den van Engeland propaganda ma-
ken.
g zullen vormen tot de oplossing van
net vraagstuk der oudedagvoorzie-
ning.
Alfred Kossman krijgt
de Van der Hoogt-priis
VOOR ZIJN" ROMAN"
„DE NEDERLAAG."
De commissie voor schone letteren
van de Maatschappij der Nederland
se Letterkunde heeft geadviseerd de
Lucy B. en C. W. van der Hoogt-prys
voor de periode 1950'51 toe te ken
nen aan Alfred Kossman voor zjjn
roman „De Nederlaag."
Deze 28-jarige schrgver heeft na
gedichten en critieken in 1950 een
eerste roman doen verschijnen, die
niet alleen een belofte inhoudt, 'maar
reeds zeer degelijke eigenschappen
toont. De commissie prijst vooral de
eerlijke onbevangenheid en de poging
een samenvattend beeld te geven
van een in onze geschiedenis onver
getelijke episod-, die van de verpv h-
te arbeidsdienst in het ten ondergang
neigende Derde Rijk.
De Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde hield gisteren in Leiden
haar 184e jaarvergadering.
De voorzitter mr. A. Mout zelde
in zijn opermgsrede, dat de finan
ciën van de maatschappij in een de
plorabele toestand verkeren. Hij
gewaagde voorts van de nöodtoe-
starid onzer cultuur.
Jonge dich ars kunnen niet mee:
debuteren. De tijdschriften leiden een
kommervo' bestaan. De smaak van
het lezerspubliek is vergrofd en het
vuur gedoofd.
herstelde vergaderzaal de arbeid van
dc parlementaire pers en de belang
stelling van het publiek, van de amb
tenaren van de ministeries, van de
hoge colleges van staat cn van de di-
Èlomatieke vertegenwoordigers van
cvriende mogendheden zullen stimu
leren. Het werk kan nu ook rustiger,
sneller en beter gedaan worden don
voorheen.
Na het uitspreken van zlin rede
verklaarde mr. Kortenhorct de eerste
I vergadering in het nieuwe Kamerge
bouw voor geopend,
i De minister van Sociale Zaken, mr.
A. M. Joekes, bood namens de rege
ring gelukwensen aan, waarbg hij
verklaarde getroffen te zijn. dat het
de bedoeling van de voorzitter is. te
komen tot een versnelling der werk
zaamheden.
Het wereldgebeuren
Wapengeweld
in Perzië?
Nu het oliegesch': in Perz!" op de
spil is gedreven, bevindt de Britse
regering zich in een zeer moeilijk
parket. Minister Morrison heeft in
het Lagerhuis ferm aangekondigd,
dat ""ifrcland geen volledige capitu
latie zal slikken, de Britse parachu
tisten op Cyprus zijn in gereedheid
gebracht en de R.A.F.-postcn in het
Midden-Oosten zgn gealarmeerd.
Ogenschijnlijk dus in Londen bereid
tot wapengeweld over te gaan om
de Britse belangen in Perzië te be
schermen, Indien de Perzen op geen
enkele andere manier tot reden te
brengen zgn. Toch is het de vraag
of het zover zal komen.
De diplomatieke correspondent van
de „Times" schreef gisterochtend,
dat het idee Abadan prijs te geven,
<le Britse regering met grote tegen
zin vervult, maar dat zg wel geen
andere keus zal hebben!
Wat immers ls het geval De
groep doordrijvers rondom de zieke,
maar ook op zijn bed van fanatiek
doorzettingsvermogen vervulde pre
mier Mossadeq heeft besloten zon
der vorm van proces alle bezittingen
van de Anglo-Irani an ln beslag te
nemen en de inkomsten iu ~r een Per
zische bank over te hevelen. Tevo
ren was een zeer redelijk aanbod
tot betaling van 10 mlllioen pond
ineens en verder behoorlijke percen
tages van de opbrengst der oliever
kopen, mits de Engelse technici dc
leiding zouden behouden, verworpen.
Indien Engeland thans de Anglo-ira-
nian daadwerkelijke hulp wil bieden,
zit er weinig anders o*» dan troepen
in Zuid-Perzië te doen landen, die de
installaties tegen inbeslagneming
moeten verdedigen. Een dergelijk be
sluit heeft echter nauwelijks te over-
ziene consequenties. Wat zal Rus
land doen, dat hier onmiddellnk zal
spreken van „brute aressie. Het
nationalisme ih Perzië zou zeer ze
ker sterk aangewakkerd worden en
een anti-Britse stemming over het
land doen ja*ren met alle daaraan ver
bonden beroeringen, demonstraties en
relletjes. Bovendien heeft Engeland
slechts een beperkt aantal parate
troepen in het Midden-Oosten gereed
staan, te weinig om het hoofd te
kunnen bieden aan door Moskou ge
leide tegenacties. Juist vanwege dc
onberekenbare gevolgen aarzelt de
Britse regering om haar toevlucht
te nemen tot me-htsmiddelen, zeker
wanneer niet tevo m vast staat, dat
op volledige Amerikaanse steun kan
worden gerekend.
Anders wordt de zaak indien de
levens van 300 Engelse perso
neelsleden van de An~lo-Iranlan in
gevaar zouden komen. Minister Mor
rison heeft duidelglc verklaard, dat
in dat geval alle bezwaren wegval
len en troepen zullen worden gezon
den.
Britse militaire leiders in het Mid
den-Oosten hebben een plan klaar
liggen om elke order uit Londen on-
middellgk te kunnen uitvoeren.
De toestand is dus kritiek en het
verdere verloop van het cxmflict
hangt voorlopig af van de w^zc,
waarop de Pei-zische autoriteiten in
het oliegebled van Abadan op zul
len treden.
Amerika heeft in het afbreken van
de bespreking aanleiding gezien dui
delijker dan tot dusver, de zjjde van
Engeland te kiezen. De Amerikaanse
diplomaten zgn druk bezig premier
Mossadeq onder druk te zetten ten
einde hem te bewegen alsnog een
vergelijk te aanvaarden. In het
Iraanse parlement is het merendeel
der afgevaardigden gekant tegen
Mossadeq's riskant beleid, maar uit
vrees voor het revolver-extremismc
durven weinigen in verzet te komen.
De komende df-en zullen leren of
Mossadeq alsnog voor de druk zal
bezwijken en op welke wijze Enge
land de volte lige capitulatie, die door
Morrison onaanvaardbaar is ge
noemd, denkt te kunnen ontkomen
zonder het gebruik van troepen.
Wordt de shilling gelijk aan
tien pennies
De Engelse minister van finan
ciën, Hugh Gaitskeli, heeft in het
Lagerhuis medegedeeld, dat op het
ogenblik de mogelijkheid van het in
voeren van het decimaalstelsel voor
pasmunt wordt bestudeerd. Als het
ontwerp wordt aangenomen zal een
shilling niet meer gelijk staan met
twaalf pennies, doch met tien.
