Gezondheidszorg leidde in ons land
tot prachtige resultaten
HET COMPLOT VAN HET
HOUTEN PAARD
c
HUMDE
WORDT DE UL0-SCH00L MET
ONDERGANG BEDREIGD
ZATERDAG 7 APRIL 1951
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Nergens ter wereld....
Toch blijft waakzaamheid geboden
Staatssecretaris dr. P. Muntendam over de
j_ samenwerking van overheid en particulieren
i (Van onze Haagse redacteur)
Den Haag, Maart. Honderd jaar geleden, ln de periode van 1836 tot
1851, was de gemiddelde levensduur van een pasgeboren jongen ln ons
landS6 jaar. En van een pasgeboren meisje 88>/2 jaar. Dat kunnen we
ons nu moeilijk meer voorstellen. Want zo we het nog «iet uit eigen erva
ring wisten, dan zeggen de statistieken over 19471949 ons, dat de ge
middelde levensduur van een pasgeboren jongen thans 69 jaar is en van
een pasgeboren meisje 71 fi jaar.
In 1875 overleden beneden let eerste levensjaar 22 van elke 100 levend
geboren en thans nog slechts 2.
Deze cjjfers bewijzen, dat de praeventieve en de curatieve gezondheids
zorg ln ons land tot prachtige resultaten heeft geleld. Nederland staat,
wat dat betreft met Denemarken en Nieuw Zeeland nog altijd bo-
Uiteraard is deze vooruitgang mede
te danken aan de gunstige verande
ringen in de maatschappelijke en
socTale toestand. En aan het voor-
treffelHke samenspel van overheid en
particulieren in de gezondheidszorg.
Daarover heeft de Staatssecretaris
van Sociale Zaken. dr. P. Munten
dam ons het een en ander verteld.
De' zelfwerkzaamheid van de be
volking op het gebied van de ge
zondheidszorg is in ons land steeds
van grote betekenis geweest. De
overheid verleent daarbij haar steun,
niet alleen door de zelfstandige taak,
die zij op dit terrein heeft, maar
ook door haar financiële en andere
hulp Veel is in de loop der jaren
uitgegaan van het Groene Kruis, de
neutrale organisatie, in Noord-Hol
land Witte-Kruis geheten, van het
R.K. Wit-Gele Kruis, van het Oran
je-Groene Kruis, dat uit de Protes
tants-Christelijke wijkverpleging is
voortgekomen van de verenigingen
voor Kinderuitzending en voor tu-
berculose-bestrijding en van al de
andere organisaties, wie het lot der
lijdende mensheid ter harte gaat.
SAMENSPEL.
Het samenspel tussen de overheid
en het particulier initiatief begon in
1875. De alle beschrijving tartende
gezondheidstoestand in het midden
van de vorige eeuw deed de roep
uitgaan om een betere gezondheids
zorg. Het gevolg hiervan waren de
geneeskundige wetten van Thor-
ecke in 1865. waarvan de voor
naamste was die tot instelling van
liet geneeskundig staatstoezicht, te
genwoordig genoemd staatstoezicht
op de volksgezondheid. Van 1872
dateert verder de wet op de besmet
telijke ziekten.
De grondlegger van de samenwer
king tussen de overheid en de parti
culieren, was de eerste inspecteur
voor de volksgezondheid, Jacobus
Pen, die in 18t5 in Noord-Holland
het Witte Kruis stichtte. Pen hoop
te daardoor de bevolking zelf te be
trekken in de bestrijding van de
besmettelijke ziekten, vooral de ty
phus, die toen als gevolg van de ge
brekkige drinkwatervoorziening we
lig tierde. Hij had succes. De Zaan-
se afdeling bevorderde de aanleg
van een drinkwaterleiding. Andere
afdelingen in deze provincie ijverden
voor de invoering van het zoge
naamde tonnenstelsel, de bouw van
regenbakken, de demping van een
moeras, enz.
NERGENS TER WERELD.
Nergens ter wereld bestaat een
organisatie, als opgebouwd is door
de Nederlandse Kruisverenigingen.
Zy zijn een kostbaar goed gewor
den voor onze volksgezondheid; zij
dienen zorgvuldig bewaard te wor
den en de samenwerking met de
overheid moet in de beste verstand
houding blijven geschieden. Wat dra
gen deze verenigingen niet zeer veel
by voor de t.b.c.-bestrijding, voor de
moederschapszorg, de rheumatiekbe-
stryding, de bestrijding van de ge
slacht*- en de andere besmettelijke
ziekten, voor de revalidatie en in
da toekomst waarschijnlijk voor de
kankerbestrijdingZq hebben zich
meester gemaakt van de preventie-
va gezondheidszorg. De wijkver
pleegsters staan steeds overal klaar!
De overheid verleent in toenemen
de mate haar medewerking. Zij sti
muleert dit particuliere initiatief en
gaf in 1950 5.000.000 uit voor tu-
berculose-bestrijding.
tief geven de cijfers een verheugend
beeld. De absolute cijfers sporen aan,
alle krachten te blyven Inspannen.
Opgiet eind van de vorige eeuw
stiePven ongeveer 20 van de 10.000
personen aan t.b.c. tegen 2 na da
tweede wereldoorlog. Elk jaar eist
de t.b.c. dus 2000 slachtoffers.
Voor het eerste levensjaar ster
ven slechts 25 van de 1000 levendge
borenen. Het totale aantal gestorven
babies van minder dan een jaar be
draagt derhalve 6000 per jaar.
Het ziekteverzuim in de bedrijven
bedraagt 5 Internationaal maakt
ons land daarmede geen slecht fi
guur. Doch per jaar betekent dit
100.000 verzuimde arbeidsdagen. Eco
nomisch leidt dat tot grote nadelen.
Maar het wil ook zeggen, dat per
dag ongeveer 700.000 aan zieken
geld uitgekeerd moet worden. Zou
het gelukken dit percentage terug
te dringen tot 4, dan zou ons land
daardoor jaarlijks circa 50.000.000
besparen!
Tenslotte deelde dr. Muntendam
ons nog mede, dat de speciale zorg
voor de ouden van dagen, die er te
genwoordig zoveel meer zijn dan
vroeger, meer en meer in de aan-
Nederland neemt een zeer gunsti- dacht van de overheid en particulie-
ge positie ln vergeleken met ande- ren komt en dat de actie van en-
re landen. Mag dit een reden zijn, kele jaren geleden onder de jonge
om op onze lauweren te gaan rus- vrouwen om een verpleegstersloop-
ten? Geenszins, want al zijn de baan te kiezen, niet zonder succes
sterftecyfers laag, er overlijden toch gebleven is. Het tekort is aanzienlijk
nog elk jaar in ons kleine landje afgenomen, al zijn we nog niet ge-
13.000 personen aan kanker. Rela- heel uit de impasse.
Het maken van de bouwput voor de nieuwe siulzen te Vlissingen
Stemmen voor een Algemene Middelbare School
(Van onze Haagse redacteur).
DEN HAAG, Maart Als er één vorm van onderwUf in Nederland is.
dat de wetgever veel hoofdbrekens kost. omdat het moeilijk is daarvoor een
juiste, zo goed mogelijk aan de practijk aangepaste en de onderwijskringen
zelf bevredigende organisatie te vinden, dan is het het voortgezette onder
was na de lagere school voor zover dat niet een afgeronde H. B. S.-, Lyceum-
of Gymnasium-opleiding is, of het nüverheidsonderwüs betreft.'Met name
de regeling van het voortgezet gewoon lager onderwijs en van het uitge
breid lager onderwijs dit laatste vroeger M.U.L.O. genoemd zit vol
haken'en ogen. Het is ons bekend, dat men op het departement van On
derwas, Kunsten en Wetenschappen op het ogenblik werkt aan een nieuwe
organisatie van ons gehele onderwUs, die zich wel aanpast aan de bestaande
toestand, doch mocht zü worden ingevoerd verschillende veranderin
gen zal brengen.
In de kringen van het U.L.O. heeft dat tot enige ongerustheid aanleiding
gegeven, omdat men daarvan een bedreiging vreest van de school voor uit
gebreid lager onderwys. Naar wy vernemen is deze vrees echter ongemoti
veerd-
De Tweede Kamer nam destijds een
ingewikkelde motie van de R. K.-
hecr Peters aan, waarin aan de mi
nister gevraagd werd een plan te ma
ken van onderwijsvoorzieningen voor
het zevende en achtste leerjaar Dat
was geen gemakkelijke opdracht, doch
op het departement van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen is men
aan de arbeid getogen en stelde men
een rapport samen, waarin een globale
regeling wera ontworpen voor het
onderwijs van de kleuterleeftijd tot
aan de universiteit. Dit rapport be
rust thans bij de Onderwijsraad voor
advies.
In dit rapport is ook de levenspe
riode in ogenschouw genomen, die op
het ogenblik door de u.l.o.-jaren om
vat wordt. Tegen het u.l.o zijn name
lijk in de latere jaren nog al eens be
zwaren geopperd, vooral omdat bij dit
onderwijs verscheidene leerlingen te
recht blijken te komen, die niet in
staat zijn het met vrucht te volgen.
Van verscheidene kanten is aange
drongen op de stichting van een
school, zoals Thorbecke vroeger met
de H.B.S. bedoeld heeft, een maat-
schappijschool.
Het onderwijs op de H.B.S. is in be
langrijke mate voorbereidend hoger
onderwijs geworden. Daarom zijn wel
stemmen opgegaan er een zesjarige
school van te maken en daarnaast een
school in het leven te roepen, zoals
Thorbecke zich die heeft gedacht, een
school dus, die meer gericht is op de
maatschappij. Voorstanders van een
dergelijke onderwijsinstelling hebben
zich getoond o.a. dr. Elzinga, inspec
teur van het middelbaar onderwijs,
de vroegere minister van O., K. en W.,
dr. Bolkestein, de Maatschappij voor
Handel en Nijverheid en de Fundatie
Werkelijk Dienen", waarvan oud-mi-
nister Neher de voorzitter is. Laatst
genoemde fundatie heeft zich duidelijk
uitgesproken voor de stichting van een
Algemene Middelbare School (A.M.
S.).
Intussen mag men niet blind zijn
voor de practische bezwaren, die aan
de A.M.S. verbonden zijn. Het is op
het ogenblik uiterst moeilijk zo
niet onmogelijk voor de grote mid
dengroep van leerlingen uit te maken,
waar zij het best naar toe kunnen
gaan. En heeft het wel zin nog een
school tussen de lagere school en de
H.B.S. te schuiven? Bovendien zou de
u.l.o.-school nodig blijven voor een
bepaalde categorie van leerlingen,
doch zy zou bloedarm dreigen te wor
den.
In de kringen van het onderwijs en
bij de regering kampt men thans nog
met dit probleem. Door een rapport
van de Fundatie „Werkelijk Dienen"
is de kwestie weer acuut geworden.
De u.l.o.-mensen zijn van dit rapport
geschrokken. Men blijkt daar bevreesd
te zijn. dat er een aanslag op hun on
derwijs gepleegd zal worden.
De moeilijkheid is thans, hoe te ko
men tot een A.M.S. zonder de u.l.o.-
scholen te schaden. De beste toestand
zou zijn, dat de H.B.S. en de gymna
sia hun zwakke leerlingen afstoten
naar de A.M.S. en dat de u.l.o.-scho-
len hun beste leerlingen ervoor be
stemmen.
Hoe het zij, het u.l.o. is stellig niet
ten ondergang gedoemd en er zal nog
wel heel wat water naar de zee
vloeien, voordat bij het Nederlandse
onderwijs de ?ust bereikt is, die het
zo nodig heeft.
President Truman niet
naar Parijs
Op zijn wekelijkse persconferentie
heeft president Truman nadrukkelijk
berichten tegengesproken, volgens
welke hij voornemens zou zijn dit jaar
een tegenbezoek aan Parijs te bren
gen. Hij zei, dat hij er niet aan kon
denken in deze tijd de Ver. Staten te
%'erlaten.
Voorts zei Truman, dat Winston
Churchill, gedurende zijn verblijf in
Amerika in April, hem zou bezoeken.
Tuchtrechters voor de
prijzen beëindigen hun taak.
Naar het A.N.P.. verneemt, ligt het
in de bedoeling, de wet op de econo
mische delicten met ingang van 1
Mei in werking te doen treden. Hier
mede zullen de tuchtrechters voor de
prijzen hun taak beëindigen. Het in
stituut van deze tuchtrechters is des
tijds nog door de Nederlandse rege
ring in Londen ingesteld by het be
sluit berechting economische delic
ten.
De nieuwe wet kent alleen econo
mische politierechters, leden van
rechtbanken, die gespecialiseerd zijn
op het gebied van economische delic
ten. Deze rechters zullen dus de taak
der tuchtrechters voor de prijzen
overnemen.
C7C^S>
Knappe film, die spannende ontsnapping uit krijgsgevangenenkamp reconstrueert
Een bij uitstek klassieke krygsllst deed in de jongste wereldoorlog weer
opgeld. Het oude. Troje immers werd ingenomen door middel van een hou
ten paard: de Trojanen maakten het buit op hun belegeraars, sleepten het
binnen hun stadsmuren en kwamen eerst té laat tot de pynlyke ontdek
king, dat in het paard een groep tot de tanden bewapende Grieken verbor
gen zatEn een houten paard, geïnspireerd op dit klassieke voorbeeld,
was het middel, waardoor de Engelse officier Eric Williams en twee colle
ga's in 1943 uit een Duits krygsgevangenenkamp wisten te ontsnappen. Het
avontuuriyke relaas van deze ontsnapping heeft hy in romanvorm gepubli
ceerd en deze roman bewerkte hy weer voor de film „The wooden horse"
„Het complot van het houten paard". Het is een goede en typisch Engelse
film geworden, waarin regisseur Jack Lee op sobere wyze en met nuchtere
humor het verhaal van deze romantische ontsnapping boelend in beeld
bracht.
By het begin terstond al schiet de
film in de roos. De camera dwaalt
dan door een barak van het krijgsge
vangenenkamp, waar de mannen, die
VERHALEN
En vliegtuig van de „Garuda Indo
nesian Airways" is met een zeldzame
vracht een paar ogen van Dja
karta naar Djokja vertrokken. Het
zyn de ogen van een patiënt, die vlak
voor zijn dood in een ziekenhuis te
Djakarta toestemming gaf zijn ogen
voor medische proefnemingen te ge
bruiken. Men zal daarmede trachten,
een blinde het gezichtsvermogen terug
te geven.
In de hoofdstraat van Bad Wimpfen
die een beetje helt kwam een
auto aansuizen en achter het stuur
zat een Schotse herdershond.
j exSenaar had zijn wagen gepar-
keerd op een plaats, waar de straat
steil afloopt. Hij had zijn hond op de
voorbank gelaten en was boodschap-
doen- Maar de hond sprong
wild in het rond. Hij trapte daarbij de
rem. los en de wagen begon te rijden.
Geïnteresseerd keek het dier door de
voorruit naar wat er gebeurde. De
auto botste ten slotte tegen een boom
en werd zwaar beschadigid. De hond
bleef ongedeerd.
Verborgen in het houten paard, terwijl boven hun hoofd him makkers ter
camouflage turnoefeningen houden, graven twee der krijgsgevangen Brits»
officieren (Anthony Steel en Leo Genn) iedere dag verder aan de tunnel,
die hen naar de vrijheid moet voeren.
in het verhaal betrokken zijn, op hun
britsen liggen: de dag breekt aan. En
in de reeks beelden van de ontwaken
de barak heeft de maker door een
aantal treffende details naar voren
te halen, zonder enige nadruk heel
suggestief en niet zonder lichte iro
nische humor, de eentonigheid en ir
riterende verveling voelbaar gemaakt
van het leven in dat kamp. waar alle
dagen gelijk en kleurloos zijn.
Een der mannen uit de barak is
bezig een onderaardse gang te gra
ven die hem buiten de prikkeldraad
omheining van het kamp moet bren
gen. De afstand blijkt echter te
groot. „We zouden eigenlyk de gang
moeten laten beginnen op het open
terrein tussen barak en omheining"
meent een der anderen. Het denk
beeld schijnt waanzinnig, maar wan
neer het verder uitgewerkt wordt,
blijkt het nog niet zo ondeugdelijk.
Uit het hout der kisten, waarin de
Rode-Kruiszendingen verpakt zijn,
bouwen de krijgsgevangenen een ste
vig turnpaard, waarbij de ruimte tus
sen de poten aan het oog onttrokken
wordt door een bekisting. Op het open
terrein, een tiental meters van de om
heining af, gaan ze met dit toestel
dagelijks urenlang oefeningen hou
den. Wanneer na enige tijd de Duit
sers aan dit beeld gewend geraakt
zijn, verbergt zich op een dag een der
krijgsgevangenen in het houten
paard.
En terwyi zijn makkers zich de
ganse dag, ondanks hun ondervoeding
aftobben op dit turntoestel, begint hy
te graven, 's Avond keert hij, ver
borgen in het paard, terug met in
zakjes het weggegraven zand bij
zich. Iedere dag wordt de timnel een
paar decimeters uitgediept, de zakjes
zand worden uitgestort op de zolder
van een barak, 's nachts is de ingang
van de tunnel weer bedriegelijk met
zand gecamoufleerd en de Duitsers,
hoe wantrouwig ook, vermoeden geen
dubbel spel by hun van schijnbaar
dwaze turnlust bezeten gevangenen.
Heel nuchter, in goed gekozen
beelden, vertelt regisseur Lee dit
verhaal van de aanleg van de tunnel,
dat een climax aan spanning bereikt
in de ontsnapping zelf. Dan is de
film echter niet ten einde: De drie
ontsnapten trekken door vijandelijk
Duitsland op weg naar neutraal ge
bied. En de camera volgt twee hun
ner, die samen reizen, öp hun hache
lijke tocht naar Lübeck, waar ze ver-
feefs trachten een schip te vinden
at hen naar Zwedta brengen kan.
Naar Duitsland gedeporteerde Fran
se arbeiders, wier vertrouwen ze ge
wonnen hebben maken het tenslotte
mogelijk, dat ze wegkomen met een
Deense schoener. In Kopenhagen
worden ze verder geholpen door ille
gale werkers en met een motorsloep
steken ze tenslotte over naar Zwe
den. Daar treffen ze de andere krijgs
gevangenen, die tegélijk met hen ont
snapte, in een ironische scène, waar
mee de film alfe*£uiti-climax na alle
spanning een bijzonder geestig be
sluit krijgt.
Al met al is „The .wooden horse"
een opmerkelijk goede film. Niet al
tijd is ze even sterk en na het relaas
van de ontsnapping bijvoorbeeld
heeft ze even een diepe inzinking.
Maar ze is over het algemeen zo
voortreffelijk van sfeer, zo knap op
gebouwd, zo raak van psychologische
tekening en heel direct van spanning,
dat ze ver boven de middelmaat uit
steekt. Ondanks enkele zwakheden in
zijn scenario heeft de jonge regisseur
Jack Lee hier een bijzonder knappe
prestatie geleverd: een film volko-
in de sfeer van het door en na de
oorlog in Engelang zo sterk ontwik
kelde onopgesmukte filmrealisme,
minder schokkend dan het realisme
der Italiaanse films. Minder harts
tochtelijk en veel nuchterder, maar
niet minder een heel rake qn eerlyke
visie biedend op de werkelijkheid.
Er wordt uitstekend geacteerd ln
deze film, vooral door Anthony Steel
en Leo Genn. Een eerlijke, frisse en
boeiende film, die het zien alleszins
waard is!
LONG-SHOT.
De bekende schrijver Erich Maria
Remarque keert met de „Nieuw Am
sterdam", die 18 Mei a.s. uit New-
York vertrekt naar Europa terug.
Alvorens naar zijn villa, nabij Asco-
na (Zwitserland) door te reizen zal
Remarque enige tijd in ons land ver
toeven.
Het wereldgebeuren
Generaals en
politici
Tijdens het debat. Woensdag over
de militaire dienstplicht in het Ame
rikaanse Huis van Afgevaardigden
nam onverwachts de voorzitter, Sam
Raybura, het woord voor het afleggen
van een sensationele verklaring. On
der de strijdkrachten die op 't ogen
blik worden samengetrokken in
Mandsjoerije bevinden zich ook niet-
Chinese troepen, zei hij en op onheil
spellende toon liet hy er op volgen:
„Ik geloof, dat wij ons tegenover 'n
verschrikkelijk gevaar bevinden, dat
wellicht het begin is van een derde
wereldoorlog".
President Truman, een dag latei-
om commentaar verzocht, antwoord
de slechts: „Rayburn is een waar-
heidslievend man."
Er zullen ongetwijfeld redenen zijn
voor deze alarmerende mededelin
gen en daarmee is weer bewezen tot
welke avonturen met verstrekkende
gevolgen dedryveryen van't Penta
gon 't Amerikaanse ministerie van
Oorlog leiden. Een paar maanden
geleden heeft een bedaard en libe
raal Engels blad de .News Chroni
cle" generaal MacArthur een gevaar
voor de wereldvrede genoemd. Dat
klinkt boud en onrechtvaardig, maar
hoe driester de generaal wordt in
zijn uitlatingen, des te duidelijker ko
men zyn bedoelingen aan het licht.
Het is nu al zo ver. dat MacArthur
zich niet meer de wet laat lezen dooi
de staatslieden in wier opdracht hij
zijn militaire taak vervult. In een
recent interview liet hij zich op min
achtende toon uit over de „politici",
die eigenlyk alleen de boel in de war
sturen en de troepen der Ver. Na
ties belemmeren om de Chinezen de
genadeslag toe te brengen. Niet hij.
MacArthur begaf zich op het terrein
van de politici, maar de staatslieden
bemoeiden zich met zaken, die alleen
de militairen aangaan.
Daarmee is de kwestie wel op
verrassende wijze op z'n kop gezet.
Onafhankelijk van wat de Ver. Na
ties beslissen, onafhankelijk van wat
de staatslieden in Londen, Washing
ton en Parijs juist achten, meent
MacArthur op eigen houtje oorlogs
doeleinden te mogen formuleren, die
ver de oorspronkelijke opdracht te bo
ven gaan. En wat voor doeleinden.
Veelbetekenend is het zinnetje in een
brief van MacArthur aan Joseph
Martin, leider van de Republikeinen
in het Huis van Afgevaardigden, dat
aldus luidt: ..Indien wij deze oorlog
tegen het Aziatische communisme
zouden verliezen, zou de val van
Europa onvermijdelijk zijn". In de
brief wordt dan verder het gebruik
van Tsjang Kai Tsjeks troepen in
Korea aanbevolen.
Deze oorlog tegen het „Aziatisch
comunisme"Geen beperkt con
flict meer in Korea, een volledige
oorlog tegen China en alle communis
tische bewegingen in Azië, vandaar
is het slechts een stap om meteen
oorlog te voeren tegen het Russische
communisme en ziedaar de derde we
reldbrand. die MacArthur trouwens
onvermijdelijk acht.
Dus vraagt de generaal machtiging
basis in Mandsjoerije te bombarderen
en zover op te rukken vanuit Korea
als mogelijk is.
Begrijpelykerwjjs worden in het
Kremlin tegenmaatregelen beraamd
tegen deze ontwikkeling. Tot dusver
hebben de Russen-zich formeel bui
ten het conflict in Korea gehouden
en de satelliet-staten voor het agres
sie-karretje gespannen. De jongste
berichten wijzen op noodgedwongen
veranderingen in deze koers. Langs
diplomatieke kanalen zou Moskou
gewaarschuwd hebben, dat de volle
dige bezetting van Noord-Korea, niet
werkeloos zou worden aangezien. Het
aantal Russische straaljagers van 't
type M.I.G., dat aan de strijd deel
neemt, neemt toe. Mogelyk, worden
eenheden van het Rode Leger ge
groepeerd in de buurt van Mandsjoe
rije. Rusland is by verdrag verplicht
China bij te staan in geval van strijd
op Chinees grondgebied.
Duidelijk blijken dus de gevaren van
MacArthurs optreden en het eigen
machtig overschrijden van de 38ste
breedtegraad voor een opmars met
onbepaalde doeleinden. Indien de
staatslieden, de gesmaalde „politici",
er niet in slagen de generaals in de
hand te houden ziet het er donker
uit.