„Hulpvaardigen" van Los Angeles
De Kerk bouwt een stad voor
de vluchtelingen
Het licht van dc kribbe
Heilsberg, een stad in wording
Bridgeclub werd een bekende
liefdadigheidsvereniging
Zeeuwse Almanak
NIEUWE BOEKEN
ZATERDAG 23 DECEMBER 1950.
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
In deze t\|d van het jaar prijkt het Noorse landschap in stille wlnterpracht. De
Amerikaans-Nederlandse schilder William Singer, die jaren lang in Laren-Blarlcum
woonde, maar veel in Noorwegen werkte (en daar enkele jaren geleden overleed)
heeft dit landschap op menig doek treffend uitgebeeld.
Stemmen uit de Kerken
r n
En Jozef zocht, de lange donk're avond,
Waarop het Kind ter wereld komen zou.
Hij ging langs huizen en langs vele straten,
En naast hem ging Maria, als een moede vrouw.
Toen klopte Jozef aan de vele deuren,
Maar immer werd hetzelfde woord gehoord:
„Hier is geen plaats, zoek verder verder
Ze trokken moeizaam langs de straten voort.
Er was alleen een stal, waarin een kribbe,
De rustplaats van het Kindje, onze Heer,
Maria nam wat stro en oude doeken,
En legde 't Kind in 't houten kribje neer.
't Onrustig mensenhart gaat ook langs vele wegen,
En klopt aan deuren die niet opengaan.
Wij zoeken vaak naar rust, die wij niet vinden,
En blijven immer eenzaam, eenzaam staan.
En als ons moede hart geen rust kan vinden,
Dan treffen wij de stal met 't Christuskind.
Waar 't mensenhart in d' onrust van de tijden
De rust, de steun en 't nieuwe leven vindt.
Het Licht, ons eens in Bethlehem geschonken,
Het Licht, dat nu nog van de kribbe straalt,
Wijst ons de weg door 't donker van dit leven,
Als al het kunnen van de mensen faalt.
JAN VAN AL\
(Slot)
Het zag er allesbehalve fraai uit in het kamp dat de Kerk van Hessen
eind 1946 van de Amerikanen had overgenomen, op die hoogvlakte,
7 km. van Frankfort. De barakken die er stonden moesten eerst nog be
woonbaar worden gemaakt. De nood was In die winter zo groot, dat er
onmiddellijk reeds vluchelingen kwamen, toen bekend werd dat er hier
een mogelijkheid was een onderdak te krijgen.
De leiders van het Hilfswcrk In Hessen, hebben toen in de toekomst
gezien. Zy hebben beseft dat barakken nooit meer kunnen zijn dan een
tijdelijke oplossing. Zy hebben reeds zeer spoedig besloten hier een wer
kelijke stad te bouwen. Plannen werden gemaakt. Kaarten werden gete
kend Op papier werd een stad gebouwd waar ongeveer 6000 mensen zou
den kunnen wonen. Een kerkgebouw, sportterreinen, een grote kinder
speelplaats, een verenigingsgebouw en zelfs een park, waren niet verge
ten. Jammer alleen, dat het nog slechts op papier vas gebouwd.
Toen werden vluchtelingen opge-1 zien is. Alle inwoners stonden ei
roepen die in staat en bereid waren rond toen het 'cruis werd onthuld en
mee te bouwen aan deze stad, waar L
zij een eigen woning zouden kunnen
krijgen. Door heel W. Duitsland
krijgen.
heeft men deze oproep laten gaan
onder de 12 millioen vluchtelingen.
Deze oproep werkte als een electri-
sche schok. Het beeld van een eigen
samenleving, waar men niet behoef
de te leven in voortdurende spanning
en tegenstelling tot de oorspronke
lijke bewoners, lokt» zo zeer, dat van
alle kanten de aanvragen binnen
stroomden bij duizenden. Aan het
bouwen van die eigen stad
wilde men meewerken Zo begon
een Kerk een stad te bouwen
In het begin was alles heel gebrek
kig. De materialen lagen niet altijd
klaar wanneer men die nodig had.
De geldzuivering verminderde het
vermogen van de centrale kas der
mate dat het hopeloos begon te Ifl-
ken. Zij die hier begonnen waren,
hebben doorgezet met een verbeten
heid, die tot offers bereid was. Hier
lag misschien hun enige kans op een
normale samenleving. Toen de nood
het hoogst was, is hulp gekomen van
buitenlandse Kerken. Verder heeft
de Kerk van Hessen leningen kun
nen sluiten bij de staatsbank en
wel op zulk een wijze dat deze als
hypotheek op de huizen bleven staan.
De bouwers konden ook hier lang
zamerhand eigenaar worden van 'n
woning.
Het was een mooi plan een eigen
stad te bouwen, vooi en door vluch
telingen. Onder ideale omstandighe
den werd niet begonnen. Waterlei
ding en electriciteit ontbraken hier.
Te midden van modder moest wor
den gewerkt. Dorh met grote vast
beradenheid is er doorgezet. Wie op
het ogenblik in Heilsberg komt,
vindt er het centrum van de samen
leving. In 1949 is er een kerk ge
bouwd en nog niet zo'n kleine ook
In 5 maanden is deze kerk opgele
verd. Ongeveer 1000 mensen wonen
nu in een eigen huis, dat voorzien
is van waterleiding en eleetrieiteit.
Winkels zjjn er geopend. Tuinen zijn
aangelegd. Ook hier heeft men cen
traal voor de beplanting gezorgd
uit een eigen kwekerjj. De stad
Heilsberg begint -leeds meer een
eigen bestaan te leiden. Gestadig
aan gaat de opbouv voort Het wordt
een ruim gebouwde tuinstad.
Een Kerk bouwt een stad. Zo
hebben we boven dit artikel gezet
en niet: vluchtelingen bouwen een
stad. Dit opschrift betekent meer
dan dat de Kerk alleen maar voor
de plannen en financiering zorgt.
Iedere Kerk heeft iets te maken
met de samenleving. Het mag haar
niet onverschillig laten hoe deze is.
Het spreekt van zelf dat, toen Heils
berg werd opgezet en groeide, ook
gedacht is aan de vorm van samen
leving. Die zou het stempel van het
Evangelie moeten dragen. Wanneer
ieder alleen maar voor zich zelf
zorgt en niet bereid is ter wille van
Christus Jezus een offer te brengen,
dan kan er van een samenleving
waar men zyn naaste lief heeft als
zich zelf. geen sprake zijn. Boven
dien nog: als men niet bereid is
meer de gemeenschap in het cen
trum te plaatsen dan gewoonlijk ge
beurt, zou het volkomen onmogelijk
zijn een stad te bouwen als men van
Slan was Zo hebben ook de Joden
un landbouwkolonies gesticht in
zulk een vorm, dat er meer nadruk
viel op de gemeenschap dan op de
persoonlijke verlangens. Als zij dit
niet hadden gedaan zou er van de
kolonisatie niets terecht z\jn geko
men in het dorre Palestina. Evenals
in deze Joodse landbouwkolonies is
men in Heilsberg volkomen vrij te
blijven of te gaan. Maar als men
birjft, dan moet men zich houden aan
de regels, opdat de gemeenschap
verder wordt opgebouwd.
Heilsberg wil zijr een stad, onder
het teken van het kruis van Chris
tus. Om dit uit te beelden heeft men
op het terrein, dat het centrum van
de stad moet worden, een groot kruis
opgericht, dat kilometers ver te
beleden hun Chr geloof. Zo heeft
deze stad vin het begin af aan een
getuigenis van de kracht van het
Evangelie willen zyn. De Kerk is hier
meer dan het stenen gebouw, waar
de officiële ere-dienst zich afspeelt.
Hier is een gebouw van „levende
stenen"; van mannen en vrouwen
die vroeger in heel verschillende de
len van Europa woonden, die heel
wat ellende hebben meegemaakt en
nu verzameld zijn en voort gaan
rondom het kruis van Christus. Aleer
men tot deze stad wordt toegelaten,
moet men bereid zijn lid van deze
kerkelijke gemeenschap te worden,
want de Kerk is het, die hier aan de
samenleving haar stemne) opdrukt
Voor zeer veel verschillende on
derdelen van deze gemeenschap
heeft men commissies van enkele
nersonen gekozen, die hiervoor ver
antwoordelijk zijn Zo is er een com
missie voor de tuinen; één voor
kunst en culturele zaken; één voor
de verdeling van giften, wat ook hier
niet gemakkelijk is, evenals dat by
het HA.R.K. werk het geval was.
Heel deze samenleving heeft een co-
operatief karakter. Gezamelijk wordt
ingekocht wat er aan levensmidde
len sn kleren nodig is. Er is een
grote, modern ingerichte wasgele-
fenheid. waar iedere huisvrouw op
aar beurt de was kan doen. Telkens
wanneer er weer een huis klaar is,
wordt het in gebruik genomen met
een godsdienstige plechtigheid.
DE KINDEREN.
In deze gemeenschap heeft men
ook kinderen opgenomen, die heel
hun familie kwijt zijn, zoals ér zo
vele in Duitsland hebben rondge
zworven. In eigen scholen en werk
plaatsen wordt hun een vak geleerd.
We moeten ons er voor hoeden
zulk een samenleving te gaan idea
liseren. Het is ook maar een ge
meenschap van zondige mensen.
Heilsberg heeft ons toch wel dit te
zeggen dat er een andere vorm van
samenleving mogelijk is dan die,
waarin ieder alleen maar goed voor
zich zelf zorgt. Als we vragen welke
samenleving meer naar het Evange
lie is, moet ons dit toch wel tot na
denken stemmen.
Een redacteur van het goede Fran
se Protestantse weekblad „Refor-
rae" is hier ook eens een kjjkje we
zen nemen. Hjj vertelt het getuige
nis van een jongen die hier is te
recht gekomen. „Ik zwierf langs de
wegen en was altijd weer op een
andere plaats. Niemand hielp mij.
Ik was verplicht mij zelf te helpen
met middelen die minder eerbaar
zijn. De oorlog had mij op ruwe ma
nier in het leven geworpen, zonder
huls en zonder vrienden. Mjjn hoop
was dood. Toevallig hoorde ik van
deze stad spreken. Het was juist
voor Kerstfeest. Ik ging eens kyken
wat het was en spoedig had ik ont
dekt dat ik mijn te huis gevonden
had en tegelijk de weg naar een
nieuw en ander leven."
Al zijn er nog veel problemen on
opgelost. gestadig aan bouwt men
voort. Heilsberg draagt haar naam
niet tevergeefs. H.
OUD KERSTLIED UIT
ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Herderkens van buiten
Spoedt u op de been!
Met trommelkens, met fluiten
Recht naar Bethleheen!
Want daar is geboren
Den God van het al,
Die ons het leven
Heeft gegeven
In den staL
Ik heb hier nog drie eieren,
Warm uit den nest;
Ik heb hier nog een kalfken.
Dat is vetgemest;
Ik heb hier nog wat vlaaifcens
In mijn korfken staan,
Om te vereren
Het Kindeken tere
«Laat on-s gaanl
Twaalf huSsvrouwen sloegen de handen Ineen.
Het begon op de laatste Zaterdagavond voor Kerstmis. Mevr. Molly
Sauber keek onder het bridgen telkens naar de stapel keurig verpakte
presentjes onder de kerstboom. De meeste pakjes waren meegebracht
door de bevriende echtparen, waarmee ze samen in de bridge-club zat.
Molly had echter nog niet de moed met haar plannetje voor de dag te
komen.
Toen de robber uit was en de mannen zich naar een andere kamer be
geven, hadden om een party biljart te spelen, kwam het er uit: Luister
eens, onze kinderen krygen genoeg cadeautjes, maar hier heb ik een
Ijjst van twintig gezinnen, die het zonder moeten doen, tenzy wfl helpen.
Ik heb een sociaal werkster beloofd, dat onze bridge-club twintig mandjes
zou vullen? Heeft iemand daar bezwaar tegen?
Dat was in 1933, toen de tyd niet
erg best was, ofschoon de diverse
echtgenoten een baan hadden. De
twaalf vrouwen van de bridgeclub
begaven zich naar hun mannen in
de salon. Deze stemden spontaan
in met Molly's plan en dus kon Mol
ly op weg gaan met twintig gevul
de mandjes. De dankbare gezichten
van de begiftigden deed in haar het
vaste besluit opkomen: Van nu af
aan zullen we de tijd ,die we anders
aan bridge be** 'den gebruiken om
anderen te helpen.
En zo gebeurde het. In de afgelo
pen 17 jaar heeft dit clubje huis
vrouwen In Los Angeles, niet min
der dan 300 000 dollar bijeengeza
meld cn deze gelden verdeeld onder
de „stille armen." De twaalf vrou
wen tekenden de verzonden enve
loppen met inhoud- eenvoudig met
..de hulpvaardigen!"-.'
Het inzamelen gaat aldus tewerk.
De avond voor thanksgiving Day
wordt in een groot hotel in Los
Angeleseen feestavond georgani
seerd, waaraan bekende Hollywood-
sterren meewerken Er worden dui
zend kaartjes hiervoor verkocht te
gen 25 dollar per stuk, zodat er een
ruime opbrengst is.
Verder wordt jaarlijks een boek
van 200 pagina's uitgegeven met
Kerst- en Nieuwjaarswensen van
vooraanstaande ingezetenen. De op
brengst hiervan beloopt soms 1000
dollar per pagina
TB.C.-BESTRIJDING.
De „hulpvaardigen" doen meer
dan arme gezinnen financieel helpen,
zy bemerkten enkele jaren geleden,
dat er weinig gedaan werd voor
kinderen, die vermoedelijk t.b c.-pa
tiëntjes waren en wier ouders een
medisch onderzoek niet konden be
talen. Er werd een lokaal gehuurd
in een sanatorium, een installatie
voor Röntgen-ondèrzoek aangekocht
en ander maten'aal om t.bc. in het
beginstadium te bestrijden. Het re
sultaat was een model-kinderkliniek
De dames hoorden, dat ondervoeding
een belangryke oorzaak was van
t.b c. Zy namen een voedselkundige
in dienst en een sociaal werkster om
moeders, die zuinig moeten rondko
men. voor te lichten over een juiste
besteding van het huishoudgeld en
het geschikste voedsel voor jonge
lichamen.
Sinds de opening van de kliniek
zijn meer dan 15000 gevallen behan
deld.
Een andere menslievende bezig
heid van de hulpvaardfgen" Is het
geregeld bezoeken van hospitalen,
waar oorlogsinve'i 'en verzorgd wor
den Het is een waar genoegen om
de hulovaardiffen" te zien kernen",
zelde een van de doktoren Zy heb
ben er slag van elke invalide te doen
dat zy speciaal
t." Toen
taaikrant door
kwamen." Toen de wekelijkse hospi-
gebrek aan middele
niet meer kon verschijnen, sprongen
de „hulpvaardigen" financieel by.
„De .hulpvaardigen" vormen de
kleinste, maar uniekste liefdadig-
heidsgroep ter wereld" luidde een
eerbiedige uitspraak.
Ook tydens de oorlog deden de
dames voortreffelyk werk.
BEGIN BIJ JE ZELF.
Hoewel honderden aanvragen
binnenkwamen om lid te worden van
de club, hebben de „hulpvaardigen"
het oorspronkelijk aantal leden van
twaalf niet willen opvoeren.
„We zyn trots op ons werk", zei
Molly. „We zijn bang, dat het per
soonlijke verloren gaat als er meer
by komen. Zoals het nu is zijn we
volkomen op elkaar ingesteld.
De liefdadigheid van de „hulp
vaardigen" heeft een gunstige in
werking op henzelf. Het werk weer-
spiegelt zich in het gezinsleven- zyn
de dames getrouwd? Allen. Hebben
zy kinderen? Allen. Is een van hen
ooit gescheiden? Geen. En dat alles,
omdat liefdadigheid thuis begint.
Het Amerikaanse maandblad Co
ronet, waaraan deze gegevens ont
leend zijn, wekt dames in andere ste
den of dorpen op soortgeiyke groe
pen te vormen als de „hulpvaardi
gen."
DE KOPEREN TUIN dooy Vestdijk.
Uitgave Nijgh en van Ditmar N.V.
RotterdamDen Haag.
Dit is een heel knap boek van
Vestdijk. Het speelt in een Hollandse
provinciestad en de sfeer daarvan is
uiterst gevoelig en raak tot leven ge
bracht in figuren, die verfijnd zijn ge
tekend.
Er zit in dit boek een rust, die on
gewoon is voor de meeste andere wer
ken van Vestdijk.
De figuren verschijnen in het licht
van een milde bespiegeling. Dat licht
maakt fouten tot bijkomstigheden en
legt het accent op de verlangens naar
schonere dingen dan die, welke voor
zwakke zielen bereikbaar zijn.
De hoofdfiguur, een armzalige
drankzuchtige musicus, heeft geen bin
ding kunnen vinden met leven in de
kleine provinciestad. Hij zwerft ver
laten en tragisch rond en ruïneert het
leven van zijn dochter, die in het le
ven van een jeugdige rechterszoon de
rol van „eerste liefde" moet spelen.
De dochter haat haar vader met wie
ze echter gemeen heeft, dat ook zij
zich niet weet in te passen in het
millieu. Voor haar vader was er de
vlucht in de drank, voor haar de
vlucht In de dood.
Overigens is daar het gewone the
ma van het barmeisje, dat aan een
„dromend-verlief de" jongeman moet
vertellen, dat ze een „barmeid" is en
niet op het voetstuk kan staan, waarop
de verliefde knaap haar wil zetten.
Het thema is gewoon, maar de be
werking, die Vestdijk er van geeft is
voortreffelijk, zowel literair als psy
chologisch.
Het boek is zeer verzorgd en naar
de huidige prijzen-maatstaven zeker
niet duur.
DE TEGENWOORDIGE STAAT
VAN NEDERLAND door Jhr. ir. M.
J. de Bosch Kemper. Uitgave W. de
Haan, Utrecht
Dit is een gedenkboek en dat woord
doet in feite tekort aan de betekenis
van dit boek.. Want gedenkboeken lij
den aan opgeschroefdheid, eenzijdig
heid en zucht tot verering.
Niet dit boek! Het is verschenen
omdat het Centraal Bureau voor de
Statistiek 50 jaar bestond. En net
geeft aan de hand van het enorme
materiaal waarover dit bureau be
schikt een overzicht van de tegen
woordige staat der Nederlanden.
Het is waarschijnlijk het voortreffe-
lykst-gedocumenteerde boek, dat in
de laatste 10 jaar over Nederland is
geschreven.
De analyses van het grondgebied,
volk en staat, en van de voortbren
ging zijn helder en klaar. Zij dwin
gen bewondering af voor de uitne
mende formuleringen, die de schrijver
wist te vinden.
Het hoofdstuk over het culturele
leven en de ontspanning geeft een
schat van feitenmateriaal, (hit sugges
tief is saamgebonden tot een bijzon
der Instructief overzicht.
Een boek, dat ieder moet bezitten,
die zijn eigen land en volk wil ken
nen!
ONDERGEDOKEN IN EEN CON
CENTRATIEKAMP" door Jos. M. Th.
Govaert S.S.S. - Uitgeversmij Dekker
en v. d. Vegt, Utrecht-N ijmeg en.
Priester Jos. M. Th. Govaert geeft
hier de ervaringen weer van vele
priesters in de moeilijke jaren van
KORTE PREDICATIE j
KERSTFEEST 1950.
„En men noemt Zijn Naam:
Wonderlijk, Raad, Sterke
God, Vader der eeuwigheid,
Vredevorst". Jesaja 9:5b.
Stalin, Truman, Attlee, MacArt
hur. Wat al namen!
Aan deze namen hangen wij onze
vrees en verwachting op
Wilt U ze een moment vergeten
„Het fcind met de vele namen
vraagt Uw aandacht.
Het Kerstkind is altijd het kind met
de vele namen.
Het gebeuren in Bethlehems stal is
zó machtig. Zó geweldig, dat wij gaan
stamelen in vele namen.
Wij noemen Hem: W onderlijk.
Kerstfeest is het feest van het Won
der! Gód komt in deze armzalige we-
'reld! Wat is dit anders dan een won
der? Tegenover ons neen stelt Hij
Zijn Ja!
Wij noemen Hem: Raad.
Kerstfeest is het feest voor radeloze
mensen! Jezus Christus weet raad met
ons doffe leven. Hij veegt met Zijn
doorboorde Hand ojis leven schoon!
Wij noemen Hem: Sterke God.
Kerstfeest is het feest van de sterke
liefde Gods! Het lijkt er niet veel op,
ik geef het toe: wat een zwakheid,
wat een troosteloze armoe in die stal
en aan het kruis. En toch! In de krib
be ligt de Paaskoning! Jezus Christus
is de sterke Held, die voor U en mij
voortschrijdt naar kruis en graf, om
voor ons zwakkelingen, af te reke
nen met Satan, zonde en dood!
Wij noemen Hem: Vader der
eeuwigheid.
Kerstfeest is het feest van de hechte
Vadertrouw van God! In dit Kind mo
gen wij zeker zijn van eeuwige Vader
armen, die dragend deze wereld om
vangen houden. „Wat vlied' of be
zwijk': Getrouw is mijn God! Hij blijft
aan mijn zij' in 't wisselend lot!"
Wij noemen Hem: Vredevorst.
Zullen we dit maar verdonkerema
nen? Geen vrede angst stuwt de
mensen immers voort?
Kerstfeest 1950 roept de wereld, U
en mij op, om een eind te maken aan
onze vijandschap, verzet en sabotage
tegen Christus en Zijn Rijk!
Geen vrede, indien wij het Welbe
hagen Gods in Jezus Christus niet
ernstig nemen!
Het Kerstkind is het Kind met de
vele namen,
Eén naam moogt U er nog aan toe
voegen. Mijn Koning!
Als U het doét zal Uw Kerstfeest
gezegend zijn en voortaan heel Uw le
ven!
Vlissingen. Ds. Maas.
de oorlog en bezetting, meegemaakt
in Duitse concentratiekampen, en
hoe zy hun priestertaak tot in de
zwaarste omstandigheden wisten te
vervullen. Het boek is verlucht met
enkele fraaie foto's, vrijwillig afge
staan door enkele fotobureaux.
IN DIENST VAN DIANA door J.
Craandijk, een bundel schetsen en
verhalen over de jacht. Uitgave N.V.
v.h. fa. M. J. v. d. Loeff, Enschede.
Er wordt heel wat gejaagd in Ne
derland. Sedert 1945 is het aantal
jachtacte-bezitters met sprongen om
hoog gegaan. Vooral aan de „nieuwe"
jagers zouden we dit boek ter lezing
willen aanbevelen. Craandijk is
iemand, die houdt van de natuur en
zijn schetsen zijn doortrokken van
warme belangstelling voor het dieren-
en plantenleven.
Daarbij weet hij spannend te vertel
len van zijn jacht-ervaringen. Onder
schetsen zijn enkele juweelties van
landschapsbeschrijving. Hondenlief
hebbers zal het intersseren. dat in dit
boek ook de trouwe jachtkameraad
„de hond" de volle maat van waarde
ring krijgt
