Het nieuwe Raadhuis voor
Kapelle-Biezelinge
Vanwaar het wild en gevogelte
voor de Kerst-tafels?
I 3?£ a,8
Wat het werd en wat het had
kunnen worden ■-
BODEMKARTERING VAN HET
ZUIDWESTELIJK KLEIGEBIED
Ganzen waggelen over straat!
WAT ELDERS KAN MOET 00K
IN MIDDELBURG KUNNEN!
ZATERDAG 23 DECEMBER 1950.
PROVINCIALE ZEEUWSECOURAN1
11
Ontwerp Frits Lensvelt was „aesthetisch niet
verantwoord".
Wie het wel meent met de schoonheid van Zeeland en haar bijgevolg
wenst te behouden, zal het besluit van Gedeputeerde Staten om de Pro
vinciale Schoonheidscommissie tot nieuw leven te wekken, niet anders
dan toejuichen. Ook het feit, dat de Provinciale Staten deze plannen
goedkeurden zal z^)n instemming vinden.
Het enige wat hy betreuren zal, Is dat dit besluit niet veel eerder werd
genomen. Ware zulks wel het geval geweest, de Zuid Bevelandse ge
meente Kapelle-Biezelinge zou gespaard zyn gebleven voor het nieuwe
gemeentehuis, dat volgende maand geopend zal worden.
Gespaard zijn gebleven?
Inderdaad. Het is zeer goed moge-
lijk, dat dit nieuwe gemeentehuis er
van binnen aardig uitziet. Uiterlyk
evenwel is het op de plaats, waar
het verrezen is volkomen misplaatst.
Het staat op een juweel van een
dorpsplein, met in het midden een
der mooiste oude kerken van Zee
land. De huizen rondom dit plein
zijn weliswaar niet allemaal mooi,
maar zy zijn bescheiden en de prach
tige kerk met haar oude geboomte
overheersten hen zodanig, dat het
geheel buitengewoon mooi mocht
worden genoemd.
In deze landelijke oase van schoon
heid is het evenwicht thans echter
jammerlijk verstoord. Door het nieu
we, koude, moderne gemeentehuis.
Wat heeft de Provinciale Schoon
heidscommissie - -mede te maken?
zal men wellicb gen.
Zy heeft er i verre mede te
maken, dat er era ènder plan ge
weest is voor het gemeentehuis van
Kapelle, een plan, dat door deze
Schoonheidscommissie werd goedge
keurd, maar nimmer werd uitge
voerd.
Wy publiceren hierboven links
een reproductie van het ontwerp
van wijlen de architect en grafische
kunstenaar Frits Lensvelt en van
het gemeentehuis, zoals het er thans
staat. Beide afbeeldingen spreken
voor zichzelf, hoewel de foto van het
nieuwe raadhuis nog flatteus mag
heten. Kapelle mocht wensen, dat
het ontwerp van Lensvelt was uit
gevoerd!
Waarom het niet werd uitge
voerd
EEN MF.PHW AARDIGE
GESCHIEDENIS.
Dat is een merkwaardige geschie
denis.
waren toegewezen, het ontwerp-
Lensvelt uitgevoerd zou zyn. Dat
deze materialen er niet waren, leid
de er toe, dat er een kink in de ka
bel kwam.
Waar men zich echter over ver
wonderen zal is, dat het ontwerp-
Lensvelt, goedgekeurd door de Pro
vinciale Schoonheidscommissie, door
de toenmalige supervisor verworpen
werd omdat het aesthetisch niet ver
antwoord was, terwyl er een ontwerp
voor in de plaats kwam, dat aesthe
tisch heel wat minder bevredigt, dan
het ontwerp-Lensvelt.
Dit doet ons de verzuchting sla
ken: Was de Provinciale Schoon
heidscommissie maar eerder tot
nieuw leven gewekt!
De hierboven medegedeelde bizon-
derheden vernamen wy van de archi
tect W. A. Lensvelt te Epe (.Geld.),
broeder van Frits Lensvelt.
Deze vestigde onze aandacht er
op, omdat hij eerherstel voor wijlen
zyn broer rechtvaardig acht. Zou
er een gemeentehuis zijn gebouwd,
dat mooier was en ter plaatse meer
harmonieerde met de omgeving, dan
dat van zyn broer Frits, de heer
W. A. Lensvelt zou geen aanleiding
hebben gehad om iets te zeggen.
Nu het ènders is, acht hy het bil-
lyk, dat men naast het nieuw ge
bouwde raadhuis ook het oorspron-
kelijke ontwerp kan zien. Sinds de oorlog zyn grote gedeel-
Een standpunt, waarmede men ten van het Zuidwestelyk kleige-
kan instemmen en dat ons er toe bied jn wff wel
bracht, beide bygaande foto's te pu- van de Zeeuwse eilanden heeft veel
bliceren.
In 1942 kreeg de heer Frits Lens
velt, die verbonden was aan het Ar
chitectenbureau der gebroeders F.
en W. A. Lensvelt, opdracht om het
ontwerp te maken voor een nieuw
gemeentehuis van Kapelle.
De door de Duitsers afgekondig
de bouwstof verhinderde tijdens de
oorlog de bouw van de nieuwe zetel
van het gemeentebestuur, maar de
plannen waren gereed, de goedkeu
ring van de Provinciale Schoon
heidscommissie hadden zij verwor
ven, alles was bestedingsklanr.
Frits Lensvelt overleed in 1945,
maar niets lag meer voor de hand,
dan dat na de oorlog zijn ontweip
zou worden uitgevoerd.
Het Ministerie van Wederopbouw
had echter in 1945 geen materialen
beschikbaar en ook m 1946 konden
deze nog niet worden toegewezen.
In die tussentijd was echter een
supervisor aangewezen, do architect
J. Roodenburgh, en deze achtte het
ontwerp van wijlen Frits Lensvelt
aesthetisch niet verantwoord. De
supervisor ging met B. en W. pra
ten en nam ten slotte de beschikking
dat er een nieuw ontwerp moest
worden gemaakt, waarvoor een keu
ze moest worden gedaan uit andere
architecten.
Het Architectenbureau Lensvelt
kreeg zijn werkzaamheden volledig
betaald geld, dat dus voor de ge
meente KapelleBfczelinge wegge
gooid geld was. Het nieuwe ontwerp
werd gemaakt en is uitgevoerd.
FOTO'S ALS EERHERSTEL.
Daarmede zou de geschiedenis uit
kunnen zyn.
Men kan zich op het standpunt
i stellen, dat als er destyds materialen
Het ontwerp-Lensvelt
Kwaliteit der schorgronden
In een vergadering der Vereniging van oud-leerlingen van de Ryks-
landbouwwlnsterschool te Dordrecht hield Vrijdagmiddag prof. dr. C. H.
Edelman uit Wageningcn, een rede over de bodemkartering van het Zuid
westelijk kleigebied.
hun ligging in het land is als die
van de scnor- en plaatgronden. In
vergelyking tot de zeekleigronden
ai-,J- zij kali-
Het nieuwe raadhuis van Kapelle-Biezelinge
opgeleverd. De gronden van
de oude kernen van deze eilanden
vallen uiteen in kreekruggronden
en poelgronden. De eerste zyn zave-
lig en oppervlakkig ontkalkt, de
laatste veelal zwaar en oorspronke
lijk kalkarm afgezet. Door de in
klinking van de veen-ondergrond
zyn de poelgronden thans laag ge
legen. De nieuwe zeekleigronden zyn
ingedeeld in schorgronden en plaat-
gronden. De schorgronden vormen
de beste gronden van Nederland,
kalkhoudend en met een vochthou-
dende ondergrond. De plaatgronden
lijken er oppervlakkig op, maar hun
ondergronden zijn grofzandig en
vaak dor. De plaatgronden ïyden
dan ook aan verdroging.
NIEUWE KAART.
Op de nieuwe onlangs gepubli
ceerde bodemkaart van Nederland 1
400.000 in vele kleuren zyn de
gronden van het Oostelijk deel van
ae Zuidhollandse eilanden en de klei
gronden van Noord-Brabant als es
tuarium gronden voorgesteld. Zij zijn
roodbruin van kleur, tegen de
Zeeuwse gronden grijs. Zij zijn voor-
namelyk in zoet water afgezet, ech
ter onder invloed van de getydenen
van' gelijke ouderdom zijn
arm Dit komt ten dele door de kali-
armoede van de Maasklei, ten dele
door de uitputtende cultuur van riet
en griend voor de indyking.
ERFENIS VAN ZEEZOUT.
De oudere estuariumgronden lijken
zodanig op de knikkleigronden, dat
ze daarmede op de nieuwe kaart
gelijk zyn gesteld.
In het onlangs verschenen werk
..inleiding tot de bodemkunde van
Nederland" van spreker is de theo
rie ontwikkeld, dat dergelyke stug
ge kleigror^t n-kalkarm zijn afgezet.
Hun slech.j structuur is nog een
erfenis van het zeezout.
In alle leerboeken over de kennis
van de grond staat te lezen dat de
Nederlandse kleigronden 1 procent
kalk in 25 Jaar (in het Zuiden om
streeks 40 jaar) verliezen. Dit is
onjuist. Vele kleigronden zijn oor
spronkelijk kalkarm afgezet en men
heeft de snelheid van de ontkalking
sterk overschat. Men mag aanne
men dat 1 procent kalk per eeuw
uitspoelt.
Het parlement van Beieren heeft
de christen-democraat dr. Hans Ehard,
als premier herkozen.
(Van onze speciale verslaggever)
GOOR, December Het is weer Kerstmis. En in de etalages der wildwin-
kels zijn de laatste weken weer de aanlokkelijke tableaux van reebouten,
hazen en konynen, van opgestapelde blikjes met gevogelte te zien geweest,
aan en voor de deuren der poeliers hebben de vette kalkoenen en ganzen
gehangen en hebben de kippen, eenden en hanen gelegen, allemaal uitstal
lingen, welke steeds weer tal van kykers en kopers hebben getrokken.
Vanwaar komt al dit wild en gevogelte? Is het alles binnenlands of ook
buitenlands product? Ter beantwoording van deze vraag zijn wjj naar het
verre Oosten gereisd, om een der grootste im- en exportbedrijven van ons
land in ogenschouw te nemen.
Als klein poelier vestigde zich nu
by'na 70 jaar geleden de heer R. J.
A. Moorman in het stille Overijselse
stedeke Goor. Hij begon op beschei
den schaal, want wild hadden wij niet
in groten getale en ons gevogeltebe-
stand was betrekkelijk gering.
reeën en hazen uit Hongarye en pa
trijzen en fazanten uit Mandsjoerye.
Speciaal voor de Kerstdagen werden
in de jaren 1925-1930 tienduizend
ganzen voor de binnenlandse markt
geleverd.
De tweede wereldoorlog heeft als
Thans kan zijn (enig overgebleven) j zove^e bedrijven ook dat van Moor-
zoon als firmant der fa. Th. Moorman naan geheel stilgelegd. De Duitse
er prat op gaan een der grootste„Wehrmacht legde beslag op de
grossiers, im- en exporteurs in wild enorme koelhuizen, alle auto s wer
en gevogelte van ons land te zijn. den gestolen en de heer Moorman
Hy gaat er echter niet prat op en het bracht enige tyd in gevangenschap
kostte Uw verslaggever zelfs enige m het concentratiekamp \ught door.
moeite hem aan de praat te krijgen. °P 1 fH>nl v*? P0C>oden de Duit-
Deze groothandelaar is een rustig,sers met trotyl het koelhuis op te
noest werkend man, die niet graagblazen en zo dit mooie bedryf te ver-
aan de weg timmert en liever onop- jpelen. De bevrijders, Canadezen en
gemerkt zijns weegs gaat Polen, naderden evenwel Goor, waar
slag op de kop en onbewogen werken
de poeliers de volle manden af., die
aangevoerd worden per vrachtauto.
Andere mannen en jongens zorgen
voor de verdere behandeling van het
gevogelte. De afval gaat naar de de
structiebedrijven te Winterswyk,
waar er beendermeel uit vervaar
digd wordt.
Van April tot Augustus ls het sei-
bezit er lang niet voldoende voor de
vraag en bovendien zyn ze te duur
voor de export) hazen uit Nieuw-Zee-
land en fazanten uit Linz uit het on
der Amerikaanse contröle staande --
deel van Oostenryk. Gevogelte wordt j jonge banen, van September
thans uitsluitend uit eigen land be- f-0 November voor kippen, van Octo-
b 1 ber tot Januari van fazanten.
Op een grasveld van het 3 ha grote
erf, dat voor uitbreiding van het be
drijf beschikbaar is, lopen een 80-tal
eigen 1
trokken.
Hoewel in het kader der handels-1
verdragen met Oost-Europa byv. de
JJ"1" -anzen uit Polen be-
onze desbetreffende vraag, bedroeg de j April brand stichtten~in de geboüwen
der firma. Gelukkig evenwel kon de
gemiddelde omzet der firma 50 000
kippen en hanen per weck grotendeels
export naar Duitsland en Italië.
Daarnaast was er ook import van
ganzen en kalkoenen uit Polen, ha
zen en fazanten uit Denemarken,
Bezoek aan militaire tehuizen.
Het was op de dag af precies een jaar geleden, dat het Prot. Chr.
Militair Tehuis aan de Amersfoortsestraatweg te Bussum werd geopend,
toen we er vorige week Zaterdag binnenstapten. De omgeving was door
de sneeuw herschapen in een sprookjesachtig landschap, waardoor het
witte gebouw haast niet opviel Toen we eens hadden rondgekeken en
gehoord, lioe er verbouwd was, voor het tehuis in de huidige vorm kon
worden geopend, hebben we gevraagd, wat dat allemaal heeft gekost.
Het bedrag bleek tussen 25 en "0.000 te liggen en op onze vraag,
waar het geld vandaan kwam, luidde het antwoord, dat liet grootste
deel door een actie in Bussum en met steun ook van de kerken in die
gemeente was bijeengebracht. Toen hebben we gedacht: „Wat daar kan,
moet toch ook in Middelburg mogelijk zyn."
gevers en boekhandelaren zorgen,
dat de beste lectuur ook in het te
huis niet ontbreekt. Er is 'n „bar"
wanneer we dit woord mogen bezi-
fen voor de ruimte, waar de be-
cerder de militairen van koffie, li
monade, sigaretten e.d. voorziet,
aanwezig in de grote zaal, zodat men
alles by de hand heeft. De keuken
is achter deze bar gelegen en prac-
tisch ingericht.
Uit het gebouw te Bussum was
practisch alles aan hout gesloopt in
de winter van 1944/'45. De ramen
waren verdwenen en dichtgemetseld
en het geheel had meer van een
ruïne weg, dan van een behoorlijk
huis.
Men heeft het gewaagd, dit pand
in te richten als Tehuis voor de
in de Kol. Palmkazerne gelegerde
militairen en toen we alles bekeken
hadden hebben we voorgesteld, het
geheel maar over te brengen naar
Middelburg maar daar wilde men
niet van weten, temeer, daar dit te
huis bekend staat als een der mooiste
In Nederland.
PRACHTIGE
WERKING.
MEDE-
We hebben verbaasd gestaan van
de medewerking, die men heeft ge
had bij de verbouw en de inrichting.
Alles is voor de kostprys opge
knapt en dat gaf een enorme kos
tenbesparing. Er is een ruime zaal,
waar een biljard staat en een pmg-
pong-tafel, terwijl er ruimte genoeg
voor enkele gezellige zitjes overblijft.
Bovendien kunnen er bijeenkomsten
worden gehouden en naast deze
zaal is er een aparte leeskamer,
waar een goed gevulde bibliotheek
getuigt van medeleven. Zo nu en
dan, zo vertelde de beheerder van
het tehuis, de heer E. A. Volk ons,
zendt men ons boeken en vooral uit-
WOONRUIMTE.
De woonruimte, alhoewel niet di
rect groot, is voldoende voor de
heer Volk en z'n gezin en bovendien
hebben zy, die hun woning op de bo
venverdieping hebben ingericht, een
pracht uitzicht op de grote ver
keersweg. In lichte kleuren geschil
derd met grote ramen, waardoor
het licht ruimschoots binnenvalt, is
het een ideale woongelegenheid,
waartegen de woning van de huisva
der in Middelburg nog meer op een
krot, dan op een behoorlijk huis ge
lijkt. Een groot voordeel is boven
dien dat de legerpredikant de ka
pitein ds. P den Broeder zijn zit-
slaapkamer in het tehuis heeft, zo
dat die militairen, die met de geeste
lijk verzorger willen spreken, nooit
ver behoeven te zoeken Een combi
natie van mogelijkheden dus, die ons
als ideaal toelachte.
HILVERSUM
Van Bussum naar Hilversum met
vuurgloed snel geblust worden.
beroemde vette
trokken zouden kunnen worden, is er
in ons land zelf te weinig afzet voor
en dan alleen maar gedurende de
Kerstdagen, en Engeland en Ameri
ka willen een certificaat van her
komst hebben en weigeren wild of ge
vogelte uit Hongarije en Polen.
Barneveld levert de nodige kippen
en hanen. Door het optreden van de
pseudo-vogelpest, waarvoor het be
dryf van de fa. Moorman gelukkig
gespaard gebleven is (nog luttele
weken geleden werden enige geval
len van pseudo-vogelpest in Twente
geconstateerd), stagneerde de aan
voer geducht. Vroeger werden op één
markt 300 kisten gevogelte, tezamen
15.000 stuks gewrocht. Medio Novem
ber werd na de opheffing eerst van
het ophok-, daarna van het markt-
verbod te Barneveld weer voor het
eerst geveild en de heer Moorman was
er als de kippen bijal kocht hy
maar een tiende van vroeger.
Maar ons land is niet als Duitsland,
Engeland en Amerika een gevogelte-
land. Hoewel de prijs van het vlees
zeer hoog is, beschouwt men kippen
en eenden, om niet te spreken van
ganzen en kalkoenen, als luxe en
geenszins als volksvoedsel.
Alleen het Joodse bevolkingsdeel,
dat helaas na de oorlog tot een ge
ring percentage is gereduceerd, was
gewoon op de Sabbath kip te consu
meren.
Toch valt dit artikel niet onder het
de bus is niet zo heel ver en daar
om zijn we ook op bezoek geweest
bij de bijna 65-jarige huisvader, de
heer J. L. Nieuwenhuis, die het te
huis in die gemeente beheert.
Ondanks zijn hoge leeftyd was „va
der" Nieuwenhuis, zoals hjj wordt
genoemd nog vol enthousiasme voor
het werk en hy sprak over de mili
tairen als waren het kinderen uit
z'n eigen gezin. Ook hy zit niet stil.
Men staat verbaasd, wanneer men
hoort, wat in deze gemeente evenals
in Bussum al is bereikt. Er wa3
geen geld voor een piano en een
orgel, maar de huisvader wist zowel
aan beide instrumenten als aan het
geld te komen. Bovendien kan Hil
versum als een voorbeeld dienen
voor een harteiyke samenwerking
tussen de leiding van het garnizoen
en het te'^i. Het St. Nicolaasfeest
werd in de Kampementen gevierd en
de huisvader moest het tehuis slui
ten en de St. Nicolaasviering mee
maken. Zo goed is zelfs de verstand
houding met de commandant, de
kol. Dobbenga. dat deze het tehuis
'n radio en pickup schonk. Men kent
er natuurlijk ook geldzorgen, doch die
zijn meestal van korte duur, want de
heer Nieuwenhuis en de bestuursle
den weten altyd wel een middel om
uit de zorgen te komen.
Gezellig, ruim voorzien van allerlei
spelen, ook al weer dank zy veler
medewerking een toneel eenvoudig
maar doelmatig, dat alles typeert
het Militair Tehuis in Hilversum.
Het tehuis wordt te klein en er is
een mogelykheid door middel van een
uitbouw tot uitbreiding over te
gaan. Zover was men echter nog
niet, doch men wist al, wat het zou
moeten kosten en men had ook al een
plan om dit geld weer bijeen te krij
gen. Hier geldt ook weer, dat de
plaatselijke gemeenschappen weten,
wat de militair toekomt en tot gel
delijke offers bereid zijn. wanneer de
ze door het bestuur van het tehuis of
de huisvader worden gevraagd.
NIET IN ZEELAND?
Wanneer dit alles elders mogelijk
Na de bevrijding begon de heer
Moorman aanstonds aan de wederop
bouw van zyn bedryf. zyn wagen
park is echter teruggebracht tot 5
o auto's, maar 22 eigen spoorwagens
van het garnizoen j zorgen voor het vervoer van levend
gevogelte, waarvan er 4000 4500
stuks in elke wagon gaan.
Het koelhuis, dat zich achter de
drie woningen aan de Grootestraat
idtstrekt en waarvan men het be
staan zo in de hoofdstraat niet zou
bevroeden, heeft een netto inhoud
van niet minder dan 1200 m3, werkt
met moderne Dieselmotoren en heeft
een capaciteit van 1.500.000 kg gevo
gelte en wild. De import heeft ten
gevolge van de na-oorlogse situatie
een wel zeer grote verandering, want
belangrijke vermindering ondergaan.
Van achter het IJzeren Gordijn wordt
niets meer geïmporteerd. Wel komen
er konynen uit Australië (ons land
staan. Men was op de
gemeenschap aangewezen, doch
kwam voor elkaar. In Middelburg ls
men niet enkel op de gemeente zelf
aangewezen, doch men moet zich in
heel Zeeland verantwoordelyk voelen
voor het werk, dat in het Middelburg
se tehuis voor de in de Zeeuwse hoofd
stad gelegerde militairen wordt ge
daan. Wanneer ieder dit gaat besef
fen, dan zal de dag niet ver meer
zyn, dat we voor het laatst een lyst
van giften publiceren, omdat het doel
voor Middelburg 15-000 (d 1
0.^.. de helft vay wat men in Bussum
is, dan vragen we ons af, waarom kan moest byeenbrengen) dan bereikt is.
dit niet in Middelburg, of waarom Laat Zeeland tonen dat het zyn
niet in Zeeland. Bussum moet voor taak beseft en in korte tijd het bedrag
eigen tehuis zorgen en kan moeilijk K"1TT~'
het Gooi geheel inschakelen by. een
actie, daar er anders moeilijkheden
voor Laren en Hilversum zouden unt-
bijeenbrengen. Het gironummer is en
blijft 359300 t.n.v. P.ov. Zeeuwse
Courant „Actie Bouw Militaire Te
huizen Zeeland".
ipen
kalkoenen statig rond in afwachting
van de slacht.
En over het erf klinkt het gekakel
van kippen, die men nog even de vrij
heid laat, totdat ook zrj aan de beurt
komen
(Nadruk verboden)
voedseltarief der omzetbelasting
ook niet volgens de tabel, welke cf
Tweede Kamer kortelings aannam.
Trouwens minister Lieftinck heeft
ook wild niet daaronder gebracht.
Wanneer wij dan met de heer
Moorman op het erf wandelen naar
de enorme koelhuizen, waar, wanneer
er ruimte is voor de regering geïm
porteerd Argentyns bevroren vlees
wordt opgeslagen evenals vlees en
boter voor derden gekoeld wordt, om
de installaties productief te maken,
dan vernemen wij middellerwyl, welk
een kwestie van- vertrouwen deze
gehele wild- en gevogeltehandel
eigenlijk is. Zeker de heer Moor
man is een trouwe klant van onze
KLM, om afnemers en leveranciers
in verre landen te bezoeken, om nieu
we relaties aan te knopen en oude
te vernieuwen, maar de meeste zaken
worden telegrafisch en telefonisch
gedaan, waarbij op de kwaliteit van
het te leveren artikel volkomen ver
trouwd wordt.
Wy huiverden by het betreden der
koelhuizen, die zulks yselijke na
men als Spitsbergen en Archangel
dragen en waar temperaturen heer
sen van -10 graden en -14 graden
Celsius, maar het is merkwaardig
hoe snel men, eenmaal zich er binnen
bevindend, aan deze lage temperatu
ren gewent.
De firma Moorman ls leverancier
van onze mailschepen, die over eigen
koelinstallaties aan boord beschikken
waarin ook het te exporteren gevogel
te vervoerd wordt, zy exporteert
naar Italië, België, Zwitserland,
West-Duitsland en Venezuela.
Wy wandelden door de 44 meter lan
ge hall. waar de korven staan opge
steld, die aan 60.000 stuks gevogelte
Slaats bieden. Met een hamer kry'gen
e kippen en hanen een verdovende
Het wereldgebeuren.
De ooievaar
als probleem
Een Amerikaans blad, de Milwari-
kee Journal, heeft dezer dagen de
vraag gesteld wat de meest explosie
ve kracht is in de wereld. De atoom
bom? De waterstofbom?
Een toenemend aantal deskundi
gen meent, dat het geen van beide is.
Zij zeggen: het is de ooievaar en heb
ben vele statistieken samengesteld
om te bewijzen, dat de enorme bevol
kingsgroei in de wereld de expansie
van het communisme bevordert.
Elke morgen, aldus een statistiek
van een instituut voor bevolkingson
derzoek, is de wereld 60 000 babies
rijker. Indien deze groei in dezelfde
mate birjft doorgaan, zal elke 70 jaar
de wereldbevolking verdubbeld wor
den en er is grote kans, dat het tem
po van groei nog zal versnellen.
Er zyn voorbeelden in overvloed.
De bevolking van Porto Rico is in de
afgelopen 50 jaar verdubbeld. Als
gevolg daarvan is het levenspeil op
het eiland laag. Door Amerikaanse
hulp kan het sterftecyfer betrekkelijk
laag gehouden worden, maar dat
leidt tot verdere bevolkingsgroei en
dus verdere daling van het levens
peil.
Japan, dat profijt trok van de Wes
terse medische wetenschap, had een
eeuw geleden een stabiele bevolking.
Nu verdubbeld elke 33 jaar 't aantal
Japanners en dat terwyl het met de
natuurlijke rijkdom van het eilanden-
ryk vrij mager is gesteld. Is 't won
der, dat Japan goedschiks of kwaad
schiks expansie zoekt om een deel van
de overtollige bevolking te kunnen
afvloeien.
Java, het dichtst bevolkte gebied
ter aarde, had in 1930 een bevolking
van 31 milioen zielen. Binnen 50 jaar
zal dit ver over de 100 millioen zijn.
Als in India het geboortecijfer gelijk
blijft en het sterftecyfer aanzienlijk
kan worden gedrukt, zal het binnen
een eeuw in -taat zijn een gebied te
bevolken, v maal zo groot als de
aarde.
De Ver. Staten willen de Industrieel
laag ontwikkelde gebieden in de we
reld helpen om toestanden te voorko
men, die groei van het communisme
in de hand werken. Elke hulp echter
leidt tot verlaging van het sterfte- en
verhoging van het geboortccyfer en
dus tot bevolkingsgroei. Juist "in deze
landen zyn er geen remmen, die
voortsDruiten uit verstandelyke over
wegingen.
Overbevolkte en sociaal laag ont
wikkelde landen vormen gevaarlijke
haarden van onrust en kunnen ge
makkelijk ten offer vallen aan primi
tieve massabewegingen. Hoe zal dat
over 500 jaar zyn?
We staan voor de keuze, heet het
in een der publicaties, het geboorte-
cyfer zal beheerst moeten worden of
er zal op den duur een „bevolkings
explosie" volgen.
Het is een probleem van nu, niet
een voor over 10 of 100 jaar Het
communisme wacht niet tot de geleer
den de getallen en de gevaren keu
rig in statistieken hebben vastgelegd.
Als de armoede en de sociale onrust
te ver om zirh hebben heengerepen
zal het te laat zijn.
De actie van Rood-Ch'na in Korea
heeft al geleerd, dat tegen legermas
sa's. die kunnen putten uit een enorm
mensenreservoir en onder leiders,
voor wie een mensenleven weinig telt,
overmacht in technische middelen
niet helpt.
