Vrijwel geen Russische militairen
meer te zien in Berlijn
Bach, grootmeester van Europa's
muziekcultuur
Zeeuwse Almanak
DE OORLOGSSCHADE AAN DE
LANDBOUW IN NEDERLAND
GEORGE B. SHAW OVERLEDEN
Discipline drastisch gehandhaafd
Portorico
Zijn hetehenis voor deze tijd
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1950
PROVINCIALS ZEEV W SE COURANT
8
Slavische natuur overdreven hartelijk en hardvochtig.
(Van onze correspondent).
BERLIJN, October. De tijden, dat men hier In Berlin geregeld met
leden van het Sowjet-Russlsche bezettingsleger bQeenkwam, zijn reeds
lang voorbU. Niet langer dan twaalf maanden hebben de zonen uit de
Russische steppen en wouden de gelegenheid gehad hun vrienden uit
het Westen persoonlek te leren kennen. Doch daarna was het met deze
vrijheid ook radicaal gedaan. De rode soldaten werden gekazerneerd, in
Oost Berlijn werden met prikkeldraad versperde wijken ingericht, waar
binnen zich geen enkel burger mocht wagen.
ongerechtigd te betreden, riskeert
hiermede rijn leven. Op dit punt ver
staan de Russen geen grapjes. Zeifs
het nemen van foto's wordt zwaar ge
straft Zij hebben vrees voor spionna-
ge, dat de meest normale dingen als
staatsgevaarlijk worden uitgelegd.
Dit weten de Berlijners en daarom
vermijden zij het zelfs de in de nabij
heid der slagbomen gelegen renbanen
te bezoeken. Wie van paardensport
houdt gaat nu naar Mariëndorf. Hier
wapperen de stars and stripes en
wordt de vrijheid nog in hoofdletters
geschreven. Karlshorst is door zijn on
genode gasten weer een traditie ar
mer geworden.
Vlnlctveen wil
plassengebied behouden
De gemeenteraad van Vinkeveen
heeft zich met algemene stemmen uit
gesproken voor het behoud van het
Vinkeveense plassengebied als water-
sportcentrum en zich hiermede ge
keerd tegen de plannen tot zandwin
ning op grote schaal in dit gebied.
De toekomst van het plassengebied is
in studie bij een commissie, ingesteld
door Ged. Staten van Utrecht. Voor
het plassengebied worden drie be
stemmingen overwogen: drooglegging,
zandwinning en behoud van dit ge
bied als watersportcentrum.
In Antwerpen is de tot nu toe groot
ste zending Amerikaanse wapens aange
komen ln het kader van het hulpplan
volgens het Atlantisch Pact.
Het doorgaand verkeer van het
Sowjet-Russische hoofdkwartier.
Karlshorst, naar Potsdam werd buiten
Berlijn omgelegd, terwijl aan alle le
den van het rode bezettingsleger een
streng verbod werd uitgevaardigd om
zonder bijzondere goedkeuring een
uitnodiging van geallieerde zijde te
aanvaarden. Het was uit met drinks
in bars, met intergeallieerde avondjes,
cocktail-parties en feestavonden in
het Russische perskamp van Weissen
see. Het beeld van winkelende Russen
met hun dames was plotseling uit de
straten van Berlijn verdwenen In de
theaters van West-Berlijn zaten zij
niet meer op de eerste rangen, hun
platte petten stevig op hun ronde
hoofden gedrukt, maar een opera
voorstelling te kijken. Zij moesten
voortaan naar de Staats-opera in de
Sowjet-sector. Nu heeft men geluk,
wanneer men in West-Berlijn in een
half jaar tijd twee geüniformeerde
Russen ontmoet, de jonge kaal gescho
ren recruten niet meegerekend, die
zich op de binnenplaats van radio
Berlijn iedere morgen aan de rekstok
oefenen. Zelfs in de Sowjet-sector zijn
de Russische soldaten in hun olijf-
groene blouses, hun wijde broeken en
hoge laarzen schaars geworden. Zij
liggen nog in enkele kazernes, maar
het grootste gedeelte is in legerkam
pen buiten Berlijn ondergebracht Met
de bevolking onderhouden ze ook in
het Oosten geen contact.
De Berlijners rijn hierover begrijpe
lijkerwijze niet erg rouwig. Ze hebben
met de bevrijders uit het Oosten nu
eenmaal geen al te prettige ervarin
gen opgedaan, al moet hieraan onmid
dellijk worden toegevoegd, dat uitspat
tingen van Russische zijde de laatste
tijd zeer sporadisch voorkomen. De
soldaten worden voor ieder vergrijp
zeer zwaar gestraft, voor onze begrip
pen misschien wel wat al te drastisch.
Een dronken Russische soldaat, die op
een avond, als een wildeman om zich
heen schietend, het Franse perskamp
binnendrong, werd een uur later door
een Russische militaire patrouille ge
arresteerd en zonder vorm van proces
neergeschoten. Een Russische wacht
aan het controlepunt Helmstedt, die
blijkbaar niet voldoende aandacht had
Koning Gustaaf VI Adolf van Zweden
met zQn S'A -jarige kleinzoon Karei
Gustaaf, de nieuwe Kroonprins
DE HOBBIES
VAN DE RIJKSPOLITIE
Het in Zeeland zo geziene en actieve
corps der Rijkspolitie bestaat op 11
November vijf jaar. Waarmede de
Zeeuwse Rijkspolitiemannen dit jubi
leum gaan vieren? Niet met een reeks
bekeuringen voor bedrijvers van pe
kelzonden, maar met een tentoon
stelling, die betrekkin g heeft op hun
hobbies, hun liefhebberijen. Helaas
zal de tentoonstelling, die van 21 tot
25 November te Middelburg in het ge
bouw der Rijkspolitie wordt ge
houden, alleen toegankelijk zijn voor
genodigden. Wij vermoeden, dat er
ook in bredere kring wel belangstel
lingvoor zou hebben bestaan.
Eén hobby houdt overste G. H. van
Helden overigens zijn mannen steeds
voor: een goed politieman te zijn. Wie
in de kamer van de Zeeuwse
districtscommandant komt ziet onmid
dellijk een devies aan de muur, dat
als volgt luidt:
,Jndien ge bezit de wijsheid van
Salomon, het geduld van Job,
de goedheid van de Samaritaan,
de strategie van Alexander, het
geloof van David, de diplomatie
van Abraham Lincoln, de ver
draagzaamheid van Confucius
en een volledige kennis van
wetten en voorschriften, ddn
zult ge een goed politieman
zijn!"
Al deze deugden bezit geen enkele po
litieman. Maar daarom behoort het
streven er naar dan ook tot de hob
bies van de Zeeuwse Rijkspolitie!
geschonken aan de papieren der rei
zigers, werd door de dienstdoende of
ficier op straat duchtig afgeranseld.
DE SLAVISCHE NATUUR.
Men moet zich over vergelijke din
gen niet al te zeer opwinden. De
Russen zelf doen dit ook niet. Het be
hoort tot hun Slavische natuur uit
zonderlijk hartelijk en tegelijk over
dreven hardvochtig te zijn. Op een
pak slaag meer of minder komt het
niet aan. Twee Russen, die elkander
danig hebben toegetakeld, kunnen elk
aar enkele ogenblikken later weer om
de hals vliegen. Ze overdekken elk
aar met kussen en drinken dan lustig
verder op de herstelde broederschap.
Tegen een fles wodka en een stevig
maal gekookte varkenshielen is geen
enkele vijandschap bestand, mits men
tenminste niet te doen krijgt met sol
daten van de politieke politie. Met
deze heren is het kwaad kersen eten.
Zij hebben van het Russische karak
ter alleen de slechte zijde overgehou
den en zijn onvermurwbaar.
Om nog iets van het bestaan der
Russen te merken, moet men rich
naar Karlshorst begeven. Dit plaatsje
bekend vanwege zijn paardenrennen,
ligt op de grens van Berlijn en de
Sowjet-zóne. Het herbergt het hoofd
kwartier varf de Sowjet-Russische
controle-commissie, het hoogste oe-
stuursorgaan der Sowjets in Duits
land. Wie het zou wagen Karlshorst
Tengevolge van de enorme watermassa's, welke ln de brandende romp
van het 28.200 ton metende passagiersschip „Oronsay" werden gepompt,
maakte dit nog in aanbouw zynde schip zwaar slagzij. Slechts een loO tons
kraan kon voorkomen, dat de „Oronsay" omsloeg. Men redde de situatie
door gaten ln de zijwand te branden, waardoor het bluswater kon weglopen.
De eerste reis van de „Oronsay" welke vastgesteld was op midden 1951
zal nu pas veel later kunnen plaats vinden.
Vermaard toneelschrijver met een zeldzaam scherpe geest
Donderdagmorgen om één minuut voor zes (Nederlandse tjjd) is de En
gelse schrijver George Bernard Shaw te Ayot Saint Laurence overleden.
Kort voor zijn sterven werd Shaw het sacrament der stervenden van de
Anglicaanse Kerk toegediend. De twee verpleegsters, die niet van zjjn zJJ-
de geweken waren sinds hij het bewustzijn verloor, waren aanwezig, toen
Shaw de laatste adem uitblies. In de vroege ochtend kwam de in een lange
zwarte ochtendjapon geklede huishoudster Allee Laden het pad voor
Shaw 's huis af om de journalisten, die de gehele nacht gewacht hadden,
met rustige stem te zeggen: .Mister Shaw is dood".
Ruim een uur daarna kwam een
man naar buiten, die een met de hand
geschreven bericht aan het ijzeren
hek hing van de volgende inhoud:
„Mister Bernard Shaw is hedenmor
gen. 2 November, om één minuut
voor vijf (Eng. tijd) vredig ingesla
pen." Uit de schatkamers van zyn
geest heeft hn de wereld verrijkt.
Dinsdag was ae toestand van Shaw
zeer slecht. Tegen Lady Astor, die
hem op die dag bezocht, zeide hij „O
Nancy, ik wil slapen, slapen". Woens
dag raakte hij buiten bewustzijn. In
Shaw's sterfkamer hangt een portret
van Stalin en op de schoorsteenman
tel staat een Boeddhabeeld.
De Anglicaanse geestelijke, die de
laatste gebeden zeide bij de sterven
de Shaw, zeide: „Shaw was geen
atheist. Men behoeft slechts zijn
„Saint Joan" te lezen om dit te we
ten."
Shaw heeft nog een werk nagela
ten, dat op het ogenblik by de uitge
ver is: een gids van zijn huis Ayot
Saint Laurence in verzen en met
door hemzelf gemaakte foto's.
Een jaar geleden verzocht een groot
Amerikaans tijdschrift aan Shaw zijn
eigen epitaph alvast te schrijven.
Shaw zond direct een van zijn ge
bruikelijke briefkaarten. Er stond een
ruw geschetste grafsteen op met het
opschrift: „Bernard Shaw? Wie was
die vent?"
Dit antwoord tekent de grote schrij
ver, die tot op zeer hoge leeftijd scherp
van geest en vitaal is gebleven, die
onuitputtelijk was in aphorismen, in
bizarre en vaak venijnige uitlatingen,
en zich over duizend en één onder
werpen altijd weer zijn mening an
ders wist uit te drukken dan een an
der.
Wie was die vent? Een vermaard
toneelschrijver, wiens werken al tij
dens zijn leven tot de grote Engelse
klassieken gerekend werden, een
schrijver met een zeldzaam^ scherpe
en geniale pen, die zich van conven
tie en van overgeleverde denkbeelden
niets aantrok maar overal zijn eigen
vaak oorspronkelijke en steeds
boeiende visie op gaf. een schrijver,
die met zijn eigen intelligentie speel
de en zich in zijn stukken een meester
toonde in dialoog.
Shaw verwierf zich roem nadat rijn
jeugd voorbij was en hij rijn eerste
wilde haren had verloren.
Passagiersvervoer van Indonesië
spoedig weer normaal
De mogelijkheid om ln zeer korte
tjjd eei groot aantal militairen en
burgers uit Indonesië naar Nederland
te brengen, heeft de Nederlandse
autoriteiten en de scheepvaartmaat
schappijen voor grote problemen ge
plaatst. Het tekort aan normale pas
sagiersaccommodatie der nationale
lijnen heeft er dan ook toe geleid, dat
men buitenlandse schepen voor dit
vervoer moest inschakelen. Overheid
en scheepvaartmaatschappijen zullen
het toejuichen als het passagiersver
voer van Indonesië weer in normale
banen kan worden geleid. De ver
wachting is, dat dit in een zeer nabije
toekomst het geval zal zijn.
Op zijn 38ste jaar trouwde hij met
de welgestelde Charlotte Payne
Townsond, die tot aan haar dood in
1943 zijn trouwe gezellin bleef. Kort
na dit kinderloze, maar zeer gelukki
ge huwelijk, kwamen zijn eerste suc
cessen als toneelschrijver en sindsdien
groeiden rijn bekendheid en fortuin
gestadig.
De eerste stukhen van de vurige,
destijds roodharige ..sociale hervor
mer", brachten opschudding teweeg
onder het stijve Londense theaterpu
bliek van het Victoriaanse tijdperk,
daar er een reeks sociale en economi
sche problemen in werd belicht, waar
voor men zich in die dagen liever doof
hield. Zijn eerste stuk „Het huls van
den weduwnaar" werd in 1892 opge
voerd. Maar pas in 1905 verwierf hij
zich werkelijke populariteit met het
stuk „Man en superman" en daarna
volgde een lange reeks van ononder
broken successen, waaronder „Majoor
Barbara" (1905). „Pygmalion" (1912)
„Terug naar Methusaiïem" (1921) en
„Saint Joan" (1923).
De meeste van zijn 55 stukken wer
den in bijna elke taal en overal ter
wereld opgevoerd.
In 1926 kreeg Shaw de Nobelprijs
voor literatuur. Hij gaf de geldprijs
weg aar. een literaire instelling. Shaw
was allerminst dogmatisch of fana
tiek van inslag, daarvoor was hij te
critisch aangelegd. Zijn belangstelling
voor sociale problemen zijn voort
varende hervormingsgezindheid stem
pelde hem tot een onafhankelijke
..linkse" figuur, een salonsocialist. Zijn
bekendste geschriften op politiek ge
bied zijn: „Gids voor de intelligente
vrouw tot het socialisme en het kapi
talisme" en „Eikeens politieke gids".
Later werd zijn stortvloed aan ideeën
meestal gedrenkt in scherp sarcasme,
verwarrend. Zo verklaarde hij in 1949.
dat hij Stalin de knapste staatsman in
Europa vond en Engeland het Sowjet-
systeem maar moest invoeren. Dit
nam echter niemand au serieux.
De wereldberoemde G.B.S., die
tijdens zjjn leven een even bizarre
als markante figuur was, heeft zich
door enkele van zijn stukken onster
felijk gemaakt.
Enkele sprekende cijfers.
Zware offers zijn in de afgelopen
oorlog van de Nederlandse landbouw
gevraagd. Veel ls intussen hersteld,
aoch de afwikkeling van de schade
stelt de getroffenen nog voor vele
problemen. De Stichting voor de
Landbouw heeft onlangs ook een
brochure uitgegeven waarin op be
vattelijke wijze het belangrijkste uit
de Wet op de Materiële Oorlogsscha
den wordt behandeld.
In dit aantrekkelijke boekwerk
je komen ook enkele schadecU-
fers voor, welke een Indruk ge
ven van de kolossale vernielin
gen welke werden aangericht en
de grote verliezen welke werden
geleden.
Zo werd 9.3% van de cultuurgrond
geïnundeerd, nl. 115-000 ha grasland,
100.000 ha bouwland en 3600 ha tuin-
bouwgrond, dus totaal 218.300 ha.
Voorts werd in 1945 en/of 1944 van
276-900 ha (11.7%) geen oogst ver
kregen, nl van 83.000 ha door evacu
atie, 160.500 ha door inundatie, 6500
ha door uitbreiding vliegvelden, 9400
ha door verdedigingswerken en oor
logsgeweld en 17.500 ha door mijnen
velden.
Na September 1944 ging van een
oppervlakte van plm 140.000 ha de
bedrjjfsinventaris geheel of gedeelte
lijk verloren, o.a. 14.000 landbouw-
wagens, 50.000 landbouwwerktuigen,
150 tractoren, 310.000 landbouwge
reedschappen en 600 motoren.
Aan vee gingen na 1 September
1944 verloren: 36.000 paarden,
113.000 runderen, 24.000 schapen,
104 000 varkens. 7090 geiten en
400.000 stuks pluimvee. Aan boom
gaarden gingen verloren 1655 ha
door inundatie en 778 ha door direc
te oorlogshandelingen.
RIJKSBIJDRAGE
De Rijksbijdrage in de landbouw-
schade, uitgezonderd de boerderijen,
wordt geschat op: 115 millioen aan
gewassen, 7.5 millioen aan bedrijfs
middelen, 32.5 millioen aan dode in
ventaris, 87 millioen aan vee, 15 mil
lioen aan boomgaarden, 20 millioen
aan bossen. 3 millioen aan grond,
die niet hersteld kan worden, 81 mil
lioen aan grondherstel in natura. 76
millioen aan herstel van grond door
verbouw van gewassen, 8 millioen
aan extra kunstmes ttoewhzing, 5 8
millioen aan herstel aan landschap
en duinen en 8.5 millioen aan herstel
aan polders en waterschappen, totaal
459.3 millioen.
Per 1 Januari 1950 waren door
Landbouwherstel van de pl.m.
150.000 sehadedossiers ongeveer
80.000 definitief afgedaan. Naar ver
wachting zullen de meeste gevallen
in de loop van 1951 definitief zijn af
gewikkeld.
Nalatenschap van koning
Gustaaf bekend.
Volgens de liberale „Aftonbladet"
heeft wijlen koning Gustaaf de Vijfde
van Zweden een persoonlijk fortuin
ten bedrage van vijftien millioen kro
nen nagelaten. Verreweg het grootste
deel der nalatenschap gaat naar de
zoons van de overleden vorst, de hui
dige koning Gustaaf de Zesde, Adolf
en prins Wilhelm. De kleinkinderen
van wijlen koning Gustaaf de Vijfde
krijgen ieder 300.000 kronen, terwijl
zijn dienaren pensioenen en giften ont
vangen. Het testament zal kort na de
begrafenis van de overleden vorst, op
negen November as. worden geopend.
O.B.SHAW
Het wereldgebeuren.
De belde fanatiekelingen, die
Woensdag gepoogd hebben voorbij de
zwaarbewapende lijfwacht van Tru
man te komen hebben deze poging
duur moeten bekopen. Slechts in één
opzicht heeft hun zinloze daad voor
de zaak, die zij voorstonden nog enig
resultaat afgeworpen: de toestand in
Portorico is plotseling in het licht der
belangstelling geplaatst. Millioenen
Amerikanen, die eerst de berichten
over de opstand daar met een half
oog of in het geheel niet lazen, heb
ben interesse gekregen voor Portori
co nu het leven van hun president er
even bij betrokken is geweest.
De opstand in Portorico is een ver
schijnsel, dat zeker de volle aandacht
verdient. Nationalistische rebellen
hebben in de twee belangrijkste
plaatsen onlusten uitgelokt die slechts
met moeite onderdrulct konden wor
den. Vermoed wordt, dat de terugkeer
van de nationalistische leider. Pedro
Allbizu Campos (die in 1937 tot
tuchthuisstraf in 'n Amerikaanse ge
vangenis werd veroordeeld) de aan
leiding ls geworden tot het verzet te
gen de gouverneur, die door de extre
me nationalisten wordt beschouwd
als een renegaat, sinds hij zich heeft
verzoend met de Amerikaanse voog
dij. Portorico. in 1898 door Spanje
verloren en ln 1899 een Amerikaanse
kolonie geworden, behoort tot de wei
nige afhankelijke gebieden van de
V.S. Drie kwart van de bevolking is
van SDaanse afkomst dikwijls ge
mengd, de rest is gek'eurd. De Ame
rikanen hebben ln 1917 het eiland
zelfbestuur verleend, terwijl het nu
een soort ..dominion-status" heeft: 'n
gekozen Senaat van 19 en een Huis
van 39 leden. De gouverneur, d'e voor
heen werd aangewezen door de pre-
rindent der V.S.. kan sinds 1948 ge
kozen worden. In het Amerikaanse
Congres is Portorico vertegenwoor
digd door een waarnemer. Dat deson
danks het nationalisme onder de
^oaans-sorekende bevolking veld
hoeft gewonnen, is te verklaren. So
ciale moeilijkheden zijn daaraan niet
"reemd.
De Amerikaanse plantacehouders en
suikerfabrikanten hebben grote
macht en bekommeren zich meer om
't evenwicht in hun exp'oi ta tierekenin
gen dan om sociale hervormingen.
Alleen al daardoor is bet land econo
misch volkomen afhankelijk van
Vmerika. dat de su'keroogst zonder
heffing van invoerrechten opkoont en
i 'ndustrienroducten levert.' Hier is
i dus sprake van een Amerikaans ko-
1 lonialisme. dat volkomen afwijkt van
het Westerse kolonialisme in Azië.
l maar evenzeer verzet onroept. Dit
"•erzet. is wellicht onberedeneerd om
dat Portorico z>ch op het ogenblik
als onafhankolnke staat met zou
kunnen handhaven. H"t ri^ht zich
tegen de Amerikaanse voogdij en te
gen vo^agen economische afhan
kelijkheid.
MUZIEK-FEUILLETON.
Toen in 1729 de gemeenteraad van Leipzig een nieuwe rector voor de
Thomasschool moest benoemen, sprak een der raadsleden de hoop uit, dat
men bjj de keuze van deze onderwijsman gelukkiger mocht ztyn dan La 172s
bij de benoeming van de Cantor, want tot na toe had men niet veel plezier
van deze eigenzinige man beleefd. Vernietigend luidde dos in die dagen het
oordeel van de Leipzlger regenten over Johann Sebastian Bach, cantor van
de Thomaskerk en wjj ruim 200 jaar later kunnen ons slechts over
een dergelijke uitspraak verwonderen. Immers de grote betekenis van deze
musicus behoeft thans niet meer ln twijfel getrokken te worden, omdat wel
is gebleken dat de Leipzlger cantor een der grootmeesters was van de West-
europese muziekcultuur. Na echter volgende week in Goes een uitvoering
van Bach's „Hohe Me«se" wordt gegeven en eind November ook te Middel
burg Bach's sterfdag (1750) wordt herdacht, ls het niettemin goed nog
maals de aandacht te vestigen op de betekenis van deze grote toonkunste
naar. Wie zich hierop bezint, zal zich er steeds weer over verhengen, dat de
Leipzlger gemeenteraad zo „ongelukkig" ls geweest om deze „eigenzinnige"
man te benoemen.
Deze benoeming in 1723 is niet van
een leien dakje gegaan, want er was
de raad meer aan gelegen, dat de can
tor de tucht onder de Thomas-scho
lieren met straffe hand wist te hand
haven. dan de beschikking te hebben
over een groot kunstenaar. Toen er
voor de vacante betrekking sollici
tanten werden opgeroepen, waren de
regenten zeer verheugd, dat kapel
meester Graupner uit Darmstadt solli
citeerde. omdat deze een uitstekende
reputatie had. In die tijd ging het
echter al precie3 zo als tegenwoordig:
in Darmstadt wilde men Graupner
niet laten gaan, er werd financieel een
en ander voor hem gedaan en derhal-
v® trok hij zich terug. Bach bleef
daardoor over als enige serieuze can-
didaat
Daar zaten nu de Leipzlger heren
met him ene sollicitant: 38 jaar, ge
huwd. een groot gezin en met enigs-
rins twijfelachtige reputatie. Violist in
1703 te'Weimar, hetzelfde jaar orga
nist te Arnstadt, in 107 te Mühlhausen.
1708 hoforganist te Weimar, daar ech
ter gepasseerd bij de benoeming van
een hof kapelmeester, naar aanleiding
waarvan Bach iets té energiek 00-
trad (hij kreeg 4 weken gevangenis
straf en werd op de meest oneervolle
wijze ontslagen), in 1717 hoforganist
te Köthtn ea nu gegadigde voor het
cantoraat te Leipzig. Weliswaar 'n be
kend en virtuoos organist, maar ook
een man, die nooit een blad voor zijn
mond nam en dikwijls met superieu
ren en collega's overhoop lag. Hij was
nu niet bepaald het type van de nette
schoolmeester voor muziek, zoals de
raad dat graag wilde. Er zat echter
niet anders op .'.an Bach te benoemen,
want er waren geen goede tegencandi-
daten.
Een der vroede vaderen slaakte
de verzuchting: .Als men geen
goede cantor kan krijgen, dan
moet men het wel met een minder
goede doenen de burge
meester zeide, dat hjj voor Bach
gestemd had in de hoop, dat deze
niet al te theatrale composities
zon maken!
Zo komt Bach naar Leipzig en hier
blijven strubbelingen met superieuren
niet uit. „Een wondere en der muziek
weinig toegenegen - overheid is er
hier", zo schrijft Bach in 1730 aan een
vriend, „zodat ik voortdurend in ver
driet, afgunst en vervolging moet ver
keren
Toch moet men innig dankbaar zijn,
dat Leipzig de werkplaats van deze
toonkunstenaar is geworden, want hier
immers was hij verplicht voor de mu
ziek in de Eredienst te zorgen, hier
ontstonden rijn mooiste composities,
hier werd het grootste gedeelte van
rijn Kerkmuziek geschreven.
OMHOOG UIT DE TIJD.
„Omhoog uit de tijd", aldus de titel
van een hoofdstuk in een zeer le
zenswaardig boekie, dat Herman Rut-
ters eens over Bach het licht deed zien.
Deze titel geeft een juiste karakteri
sering van de betekenis van Bach's
oeuvre. Dit werk de orgelwerken,
de concerten, cantaten en passionen
is niet gebonden aan één bepaalde
tijd, niet aan de 18e, niet aan de I9e
en niet aan de 20e eeuw. Bach's mu
ziek spreekt st°eds en p' ijd en zij.
heeft voor elk tijdperk een eigen I
„Astroloog" mishandelde
gevangenen.
De sterren en de loop der geschie
denis hebben de belasting-adviseur J.
P. v. d. W. uit Zeist op de gedachte
gebracht dat het nationaal-socialisme
de eerste tekenen moesten zijn van
het „aquariumtijdperk", een nieuwe
tijd, die zou leiden naar de ware broe
derschap. De „astroloog" kwam bij de
geheime Feldpolizei terecht en mis
handelde tal van mensen. De Bijz
Strafkamer te Amsterdam veroordeel
de hem tot 12 jaar gevangenisstraf, die
de Officier van Justitie te laag achtte.
Diens beroep diende Woensdagmiddag
voor de Bijz. Raad van Cassatie.
Alvorens voor de „uiterst weerzin
wekkende daden" van v. d. W. een
gerechtvaardigde straf te kunnen vra
gen achtte prof. mr. Langemeyer even
als de raadsman een psychiatrisch on
derzoek gewenst. Uitspraak over 3
weken.
boodschap. Het was niet geheel onbe
grijpelijk. dat de mensen uit Bach's
dagen het niet altijd met hem konden
vinden, want hij was niet gemakke
lijk, doch men ontmoette toen de
mens Bach, zoals men hem destijds
kende: vierkant, soms onheus en niet
de kunstenaar groots en ver boven
de eigen tijd uitgaande. In onze tijd
menen we deze kunstenaar wel te be
grijpen, beter althans dan de Leipziger
gemeenteraad in 1729. Waarom? Om
dat zjjn muziek ons ontroert en om
dat deze klanken juist in dit geme
chaniseerde tijdperk ons iets te ver
kondigen hebben. Bach's muziek
spreekt van een vast. onwankelbaar
en toch menselijk geloof, zij getuigt
er van dat de maker een vaste basis
voor zijn leven had gevonden. Drie
letters staan boven ziin werken ge
schreven „S.D.G.", Soli Deo Gloria,
soms twee „J.J.", Jezus Ju va, Jezus
help. Ziedaar de zekerheid, waarvan
Bach getuigt.
Dit nu kan de boodschap zijn van
Bach's muziek in onze tijd: zij dwingt
ons te zoeken naar waarden in ons
leven, die hoger zijn dan allerlei ma
teriële belangen, haar innerlijke rust
maakt de moderne mens onrustig en
doet hem zoeken naar dezelfde zeker
heid, waarvan Bach zo sterk getuigt.
de K.